کلان شهر شیراز به مانند هر شهر دیگر از کشور ایران دارای آداب و رسوم ، آیین و مذهب و فرهنگ مخصوص به خود می باشد. شهر شیراز به شهر شعر در ایران معروف است. از میان شاعرهای بانویِ معروف ایران می‌توان از جهان‌ملک خاتون که در شیراز می‌زیسته نام برد.
شیراز به شهر شعر، شراب، باغ و گل و بلبل معروف است. باغ در فرهنگ ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و شیراز از قدیم به داشتن باغ‌های بسیار و زیبا مشهور بوده‌است. شیراز از دوران باستان باغ‌های انگور فراوانی داشته و همین باعث شهرت جهانی شراب شیراز در دنیا شده‌است. امروزه بیشتر باغ‌های این شهر در شمال غرب آن و در مناطق قصردشت، کشن، چمران و معالی‌آباد واقع شده‌اند. تعدادی از باغ‌های شیراز از لحاظ تاریخی بسیار حایز اهمیت هستند و به‌عنوان مراکز مهم گردشگری به‌شمار می‌آیند. از معروف‌ترین این باغ‌ها می‌توان به باغ ارم، باغ عفیف‌آباد، باغ دلگشا و باغ جهان‌نما اشاره نمود.
اگرچه دین اکثر مردم شیراز اسلام می‌باشد. بیشتر یهودیان شیراز در طی پنجاه سال دوم سده بیستم به اسراییل و آمریکا مهاجرت کرده‌اند. این شهر هنوز پذیرای اقلیتی ۶۰۰۰ هزار تنی از یهودیان می‌باشد. به دلیل فعالیت‌های تبلیغاتی مسیحی در قرون نوزده و بیستم میلادی گروه‌های کوچکی از مسیحیان فرقه پروتستان مانند انگلیکن و پرسبی‌ترین در شیراز زندگی می‌کنند. در حال حاضر در شیراز دو کلیسای فعال وجود دارد که یکی متعلق به ارامنه و دیگری متعلق به کلیسای انگلیکن می‌باشد.
شیراز شهر شعرای معروفی چون حافظ و سعدی است که دیوان اشعار آن ها شهرت جهانی داشته و دارد ، چه بسا بسیاری از این اشعار در کتب ادبی مشهور جهان منتشر شده و در رشته های گوناگون ادبیات سراسر جهان تدریس میشوند.
شهر شیراز در بین سالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ محل برگزاری جشن هنر شیراز بود. این جشنواره در زمان خود بزرگترین رویداد فرهنگی در نوع خود در سطح جهان بود. این رویداد با هدف تشویق هنرهای سنتی ایران و بالا بردن استانداردهای فرهنگی ایران تشکیل شده‌بود. همچنین این رویداد محلی بود برای گرد آمدن بزرگترین هنرمندان سنتی و مدرن ایران و سراسر دنیا در رشته‌های مختلف هنری.
فرهنگ شیراز و آداب و رسوم ان هم تا حدی تاثیر گرفته از موقعیت جغرافیایی معتدل این ناحیه است و البته بر موارد گوناگون دیگری تاثیر گذاشته مانند حوزه صنایع دستی شیراز.
صنايع دستي از قبيل خاتم كاري فارس ، نقره كاري ، سفال سازي ، منبت كاري و قالي بافي از مهمترين سوغاتي هاي شيراز محسوب ميگردد.عرقيات و شربت هاي طبيعي بهترين سوغاتي هاي شيراز است. عرق شاتره ، نسترن ، بيديمشك ، اترج ، تارونه ، بهار نارنج ، نعنا چهل گياه ، كاسني ، شربت به ليمو و نارنج ، گاوزبان و كيالك از اين نمونه اند كه هركدام داراي خاصيت خود ميباشند.گلاب ميمند از سوغاتي هاي مهم فارس و شيراز است.
همچنین شیراز در مسیر راه‌های تجاری داخل ایران به بنادر جنوب مانند بندر بوشهر قرار گرفته که این نقش با احداث شبکه راه‌آهن به بنادر دیگر ایران کمرنگ‌تر شده‌است.
.