اقیانوس‌ها بخش عظیمی از کره زمین را تشکیل می‌دهند که محل زندگی موجودات بسیار است. این پیکره بزرگ با رمز و رازهایی که دارد، پیوسته دانشمندان بسیاری را درگیر خود کرده است. در این بخش از کجارو قصد داریم حقایقی از اقیانوس‌ها که قبلا نمی‌دانستید را توضیح دهیم.
در سال ۲۰۰۸ مصادف با روز جهانی اقیانوس که در ۸ ژوئن هر سال برگزار می‌شود مشخص شد که بیش از ۷۰ درصد آب کره زمین متعلق به اقیانوس‌ها است و بخش کمی از آن‌ها در یخچال‌های طبیعی وجود دارد و تنها درصد اندکی از آن بر روی خشکی موجود است. هدف از این روز برنامه‌ریزی‌‌های مشخص سالانه و ترویج محافظت از ۵ «اقیانوس آرام» (Pacific Ocean)، «اطلس» (Atlantic Ocean)، «هند» (Indian Ocean) و «اقیانوس منجمد جنوبی» (Southern Ocean) و «شمالی» (Arctic Ocean) است. اگر در مورد این بخش پر رمز و راز کره زمین اطلاعات کمی دارید، با ما همراه باشید تا ۲۴ واقعیت باورنکردنی در مورد اقیانوس‌ها را برای شما شرح دهیم.
۱. آبی بودن دریا به علت جذب نور خورشید است
از دیدگاه عمومی آبی بودن دریا بخاطر انعکاس رنگ آبی آسمان در آب است ولی این یک باور غلط است. نور خورشید از رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی و بنفش تشکیل شده است که به ترتیب طول موج از قرمز به بنفش کم می‌شود.
علت آبی بودن دریا به دلیل جذب نور خورشید در آب است و آب دریا به شدت رنگ‌هایی که دارای طول موج بسیار مانند قرمز هستند را به خود جذب می‌کند و در نتیجه نور آبی که در آخرین طیف قرار دارد کمتر جذب می‌شود و ما به همین دلیل آن را آبی می‌بینیم.
حال ممکن است این سوال پیش آید که چرا آب داخل یک لیوان آبی نیست؟! حجم آب در جذب نور بسیار مهم است و هر چقدر این حجم بیشتر باشد رنگ آن آبی‌تر است.
۲. اقیانوس‌ها محل نگهداری حجم بالایی از مسیر اینترنت‌‌اند
۹۹ درصد از حجم داده‌های اینترنت از طریق کابل‌های زیر دریایی که در اقیانوس‌ها قرار دارد منتقل می‌شود. مراحل نصب این کابل‌ها زمان‌بر، خسته کننده و بسیار پرهزینه است.
تعداد این کابل‌ها بسیار است و هر گونه آسیب به بخشی از آن‌ها منجر به اختلال در سیستم شبکه‌ای می‌شود و مراحل تعمیر و بررسی خطوط آسیب دیده بسیار زمان‌بر است.
در گذشته ابزارهای ماهیگیری و لنگر کشتی‌ها باعث آسیب جدی کابل‌ها می‌شد به این دلیل آن‌ها را تا جای ممکن در عمیق‌ترین بخش بستر دریا قرار می‌دهند. امروزه مورد دیگری این کابل‌ها را تهدید می‌کند و آن هم حمله کوسه‌ها به کابل‌ها است.
دلیل مشخصی برای این موضوع وجود ندارد ولی بر این باورند که به دلیل وجود جریانات مغناطیسی در داخل کابل‌ها، کوسه‌ها تصور می‌کنند که طعمه خود در داخل این کابل‌ها قرار دارد و به آن‌ها حمله می‌کنند.
۳. عمق اقیانوس‌ها فراتر از تصور ماست
عمق اقیانوس‌ها بسیار بیشتر از آن چیزی است که ما تصور می‌کنیم، عمیق‌ترین عمق اقیانوس ۱۱,۰۳۴ متر است که برای درک این عمق به مقایسه‌های می‌پردازیم. حداکثر عمقی که غواصان تفریحی می‌توانند شنا کنند ۴۰ متر است.
رکورد بیشترین عمق در ورزش freediving نزدیک به ۲۵۳ متر بوده است. برج ایفل ۳۰۱ متر است و در مقابل عمق اقیانوس‌ها بسیار ناچیز است. ۱۰۰۰ متر حداکثر عمق نور در اقیانوس‌ها است. ۳,۶۸۸ متر میانگین عمق اقیانوس است و ارتفاع کوه اورست ۸,۸۵۰ متر است.
۱۰,۸۹۸ عمقی بود که «جیمز کامرون» (James Cameron) در سال ۲۰۱۲ به آن دست یافت. ۱۰,۹۹۴ متر را «دان والش» (Don Walsh) با همکارش رکورد زدند و در نهایت ۱۱۰,۳۴ متر عمیق‌ترین عمق اقیانوس شناخته شده است که به «درازگودال ماریانا» (Mariana Trench) معروف است. حالا تصور شما از عمق اقیانوس چقدر است؟!
۴. وجود صدا در عمیق‌ترین بخش اقیانوس‌ها
همه بر این باورند که ساکت‌ترین قسمت از کره زمین اعماق اقیانوس‌ها است. آیا اگر کشتی از عمیق‌ترین بخش اقیانوس بگذرد صدای آن به بخش‌های دیگر می‌رسد؟
تحقیقات جدیدی که در درازگودال ماریانا، عمیق‌ترین بخش از اقیانوس‌های جهان انجام شده است؛ صدای نهنگ‌ها، زمین لرزه، طوفان‌ها و حتی کشتی‌هایی که در فواصل دور عبور کرده‌اند توسط دستگاه‌های فرستاده شده در آن عمق ضبط شده است.
آن‌ها میکروفون خاصی را به اعماق اقیانوس‌ها فرستاده‌اند و صداهای دریافتی را ضبط و بررسی کردند و متوجه صداهایی در عمیق‌ترین بخش اقیانوس شده‌اند که بشر فکر آن را نمی‌کرد.
۵. وجود رودخانه و دریاچه‌ها در اعماق اقیانوس‌ها
یکی از حقایق عجیب در دنیای زیر آب و در اعماق اقیانوس‌ها وجود رودخانه و دریاچه‌ها است که باورنکردنی است. همانطور که سطح دریا مجموعه‌ای از کوه‌ها، تپه‌ها و گودال‌ها را در خود جای داده است سطح زیر آب هم همین گونه است.
نشست زمین باعث بوجود آمدن بخش‌هایی در سطح اقیانوس می‌شود که رفته رفته این بخش‌ها با آب شیرین پر می‌شوند و از آنجا که تفاوت چگالی بین آب شور و شیرین وجود دارد بنابراین آب شور در بخش پایین‌تر قرار می‌گیرد و باعث ایجاد دریاچه‌ها و رودخانه‌هایی می‌شود که حتی به مانند سطح دریا دارای موج هستند.
۶. ۲۰ میلیون تن طلای غیرقابل دسترس در اقیانوس‌ها وجود دارد
حجم بسیاری از طلای کره زمین در اعماق اقیانوس‌ها قرار دارد و به ازای یک تن از سنگ اقیانوس‌ها ۱۳ گرم طلا وجود دارد. دسترسی به طلای موجود در اقیانوس‌ها بسیار سخت است و برای دسترسی به آن نیاز به استخراج و ابزارهای لازم برای اکتشاف آن در زیر آب است.
در حال حاضر احداث معدن در زیر آب و مراحل آن بسیار پرهزینه و مقرون به صرفه نیست.
۷. اطلاعات ما از کف اقیانوس‌ها کمتر از ۰.۰۵ درصد است
اقیانوس‌ها نیروی حیاتی زمین هستند که ۷۰ درصد از سطح زمین را تشکیل داده‌اند و منبعی برای رزق و روزی، تجارت، حمل و نقل و همچنین الهام بخش بشر بوده‌اند با همه این موارد ۹۵ درصد از آن شناخته نشده و غیرقابل دید بشر بوده است.
اکتشافات بسیاری از نقشه‌برداری، تحقیقات بیولوژیکی و جنبه‌های باستان‌شناسی از اقیانوس‌ها توسط تیم‌های تحقیقاتی صورت گرفته است ولی بسیاری از موارد بصورت رمز و راز باقی‌مانده است.
شاید ما فکر کنیم اطلاعات ما از کف اقیانوس‌ها خیلی بیشتر از ماه و مریخ است ولی این اشتباه است؛ زیرا سطح آن‌ها آبی وجود ندارد و ماهواره‌ها بهتر می‌توانند به بررسی سطح آن بپردازند و امواج رادیویی در آنجا مسدود نمی‌شوند.
۸. بزرگترین آبشار زیر آبی، در اقیانوس اطلس قرار دارد
بزرگترین آبشار زیرآبی جهان در تنگه دانمارک در بین گرینلند و ایسلند با ارتفاع ۳,۵۰۵ متر قرار دارد که اقیانوس منجمد شمالی را به شمال اقیانوس اطلس متصل می‌سازد. علت ایجاد این آبشار به دلیل تفاوت دمای آب در بخش شرقی و غربی آن است که آب بخش شرقی بسیار سردتر است.
وقتی حجم عظیمی از این آب‌ها با تفاوت چگالی بالا بهم تلاقی می‌کنند آب سرد با چگالی بیشتر به سمت پایین می‌رود و آب گرم در بالا قرار می‌گیرد و باعث ایجاد آبشار زیر آبی می‌شود.
۹. نحوه زندگی دو سوم موجودات دریایی در اقیانوس‌ها ناشناخته است
حجم و فشار زیاد آب در اقیانوس‌ها اکتشافات زیر دریایی را محدود می‌کند و همین امر باعث می‌شود تنها یک سوم از نحوه زندگی موجوداتی که در دریا زندگی می‌کنند را بدانیم و همین احتمال باعث می‌شود تا بسیاری از موجودات که در اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند چه آن‌هایی که ریز هستند و چه آن‌هایی که غول‌پیکر و عظیم‌اند ناشناخته باقی بمانند. اما محققان سالانه نزدیک به ۲۰۰۰ گونه جدید را مورد بررسی و اکتشاف قرار می‌دهند.
۱۰. اقیانوس آرام توسط فردیناند ماژلان نامگذاری شده است
۱۱. دور دست‌ترین نقطه جهان در اقیانوس آرام جنوبی قرار دارد
دوردست‌ترین‌ها، نقطه‌هایی از جهان هستند که در دورترین فاصله از مکان‌های دیگر قرار دارند. «نقطه نمو» (Point Nemo) که در اقیانوس آرام جنوبی قرار دارد در دورترین فاصله از خشکی و حدود ۲,۶۸۸ کیلومتر از نزدیکترین خشکی فاصله دارد.
۱۲. بیشترین فوران‌های آتش‌فشانی در زیر آب رخ می‌دهد
آتشفشان‌ها نه تنها روی سطح زمین بلکه در اعماق اقیانوس‌ها به طور گسترده‌تری و چندین برابر سطح زمین وجود دارند. بیش از یک میلیون آتشفشان که اکثر آن‌ها فعال هستند در اقیانوس‌ها وجود دارد.
بسیاری از جزایر تشکیل شده به دلیل فوران آتش‌فشان‌های دریایی که در عمق کمتری قرار دارند ایجاد شده است.
«ماگما» (Magma) به مواد مذاب داخل زمین گفته می‌شود که حرارت بالایی دارند که پس از فوران آتشفشان و رسیدن به سطح زمین و گدازه شدن تبدیل به سنگ‌های چون «بازالت» (Basalt) می‌شوند و جزایری را ایجاد می‌کنند؛ نمونه‌ای از این جزایر، جزایر هاوایی می‌باشد.
۱۳. میلیاردها دلار گنجینه‌های غرق شده در اقیانوس‌ها وجود دارد
تا به حال به این فکر کرده‌اید که چه میراثی به همراه کشتی‌ها در اعماق اقیانوس‌ها وجود دارد؟! با توجه به ارزیابی‌های انجام شده از سازمان «اداره ملی اقیانوسی و جوی» (NOAA) ایالت متحده آمریکا، نزدیک به یک میلیون کشتی غرق شده در اعماق اقیانوس‌ها وجود دارد که در این میان سه کشتی تاریخی با محموله پلاتین، نقره و طلا به ارزش ۴.۵ میلیارد دلار با ارزش‌ترین آن‌ها است که غرق شده‌اند.
۱۴. بیشترین اکسیژن تولید شده در اتمسفر توسط موجودات دریایی است
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که اکسیژنی که ما مصرف می‌کنیم از کجا تولید می‌شود؟ ۲۸ درصد از اکسیژنی که ما مصرف می‌کنیم از جنگل‌های انبوه بدست می‌آید اما حجم عظیمی از اکسیژن کره زمین و نزدیک به ۷۰ درصد از آن توسط موجودات دریایی که در اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند تولید می‌شود و تنها ۲ درصد از آن از منابع دیگر تامین می‌شود.
اقیانوس‌ها از طریق گیاهانی که در آن زندگی می‌کنند و فعالیت‌های پلانکتون‌ها و خانواده‌ی آن‌ها در فرآيند فتوسنتز اکسیژن تولید می‌کنند.
۱۵. مناطق مرده، مناطقی بدون حیات در اقیانوس‌ها
مناطق مرده یا Dead zone به مناطقی از اقیانوس‌ها و دریاچه‌ها گفته می‌شود که میزان اکسیژن به کمترین مقدار خود می‌رسد و بنابراین امکان حیات موجودات در آن مناطق به صفر می‌رسد.
این اتفاق ممکن است بصورت طبیعی رخ دهد ولی امروزه به دلیل آلودگی‌های ایجاد شده توسط بشر و فعالیت‌های انسانی این پدیده بیشتر شده و در نتیجه منجر به خطر افتادن حیات موجودات دریایی شده است.
۱۶. خوردن حجم عظیمی از زباله‌های پلاستیکی توسط ماهی‌ها
براساس برآوردهای انجام شده سالانه ۲۵۰ میلیون تن پلاستیک در جهان تولید می‌شود که حدود ۷ میلیون تن از آن‌ها در اقیانوس‌های جهان وجود دارد که متاسفانه مقدار زیادی از این حجم زباله‌ها توسط ماهی‌ها خورده می‌شود.
۱۷. نگهداری ماهی گرمسیری منجر به آسیب رساندن اقیانوس می‌شود
«ماهی‌های گرمسیری» (Tropical fish) ماهی‌هایی هستند که در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند که هم در آب‌های شیرین وجود دارند و هم در آب‌های شور زندگی می‌کنند.
این ماهی‌های زیبا به دلیل رنگ‌بندی فوق‌العاده و حیرت‌آوری که دارند مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان هستند و به عنوان ماهی‌های آکواریومی شناخته می‌شوند.
ماهیگیران برای گرفتن این ماهی‌ها از ماده‌های شیمیایی استفاده می‌کنند که آن‌ها را به سمت سطح آب و سپس گرفتن آن‌ها هدایت کنند؛ این مواد منجر به آسیب جدی به مرجان‌های دریایی و کشتن گونه‌های دیگر از ماهی‌ها می‌شود.
۱۸. ارتفاع موج سونامی‌ها به بیش از ۳۰ متر می‌رسد
سونامی پدیده‌ای است که به دلیل لرزش‌های شدید آب دریا و بخاطر زمین لرزه‌های سطح اقیانوس‌ها بوجود می‌آید و اثرات تخریبی بسیاری را منجر می‌شود.
ارتفاع موج‌های سونامی وقتی که به ساحل می‌رسد به طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد. تاکنون بیشترین موج سونامی ۳۰ متر تخمین زده شده است که در Lituya Bay در آلاسکا رخ داده است و ارتفاع آن زمانی که به ساحل رسیده بود بیش از ۵۲۴ متر بوده است.
۱۹. بزرگترین امواج، زیر دریاها ایجاد می‌شود
موج‌ها فقط در سطح دریا وجود ندارند بلکه قوی‌تر و بلندتر آن‌ها در زیر اقیانوس‌ها بوجود می‌آید. دانشمندان امواجی را در اعماق اقیانوس‌ها شناسایی کرده‌اند که به دلیل تفاوت چگالی دو لایه از سطح آب بوجود می‌آید. بلندترین ارتفاع بدست آمده از موج‌های زیر دریایی در اقیانوس آرام جنوبی ۲۴۳ متر بوده است.
۲۰. بشر به دنبال راهی برای تبدیل آب اقیانوس‌ها به آب آشامیدنی است
نوشیدن آب شور باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود و بسیار خطرناک است. فرآیندی برای تبدیل آب شور به آب قابل شرب و جداکردن نمک از آن وجود دارد ولی این کار بسیار پرهزینه است و همواره پژوهشگران به دنبال راهی مناسب‌تر برای دست یافتن به این تکنولوژی هستند.
۲۱. ماهی گوشه‌دهانان، فراوان‌ترین موجود مهره‌دار در جهان است
ماهی گوشه‌دهانان یا Gonostomatidae که اسامی دیگری مثل bristlemouths دارد، در راسته‌ی اژدهاماهی‌سانان قرار دارد. این ماهی که اندازه‌اش کمتر از انگشت انسان است فراوان‌ترین موجود مهره‌دار در جهان است.
۲۲. کتانجک غول، بسیار سریع رشد می‌کند
«کتانجک غول» (giant kelp-Macrocystis pyrifera) یا اشنه دریایی نوعی جلبک بزرگ است که برخلاف ظاهرش آن را در دسته گیاهان قرار نمی‌دهند و در گروه آغازیان بشمار می‌آید.
طول این جلبک به بیش از ۳۰ متر می‌رسد و جزو گونه‌هایی است که در مدت زمان اندک رشد سریعی دارد. به طور میانگین بعد یک روز از تولد آن به اندازه ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد.
۲۳. ماهی قطب جنوب به صورت طبیعی ضد یخ دارد
آیا تا به حال کنجکاو نشده‌اید که ماهی‌ها در دمای خیلی پایین و سرد چگونه زندگی می‌کنند؟! گونه‌ای از ماهی‌ها به نام «ماهی‌های قطب جنوب» (Antarctic fishes) هستند که یک نام مشترک برای انواع ماهی‌هایی است که ساکن اقیانوس جنوبی‌اند که پروتئین‌های بدن آن‌ها بصورت ضدیخ عمل می‌کند و مانع یخ زدن بدن آن‌ها و مشکل در زندگی آن‌ها می‌شود.
۲۴. صدایی که از قرار دادن صدف‌ها در کنار گوشمان می‌شنویم صدای اقیانوس نیست
تصورات ما این بود که فکر می‌کردیم با قرار دادن صدف در کنار گوشمان صدای دریا را می‌شنویم، اما این تنها به علت جمع شدن همه نویزهای موجود در یک فضا است و منجر به ایجاد چنین صدایی می‌شود.
این نویزها همیشه در اطراف ما وجود دارند ولی برای شنیدن آن‌ها نیاز به یک تشدیدگر است که صدف این کار را با بازتاب صدا انجام می‌دهد و این صدا در صدف‌های کوچک و بزرگ به دلیل تفاوت طول موج آن‌ها متفاوت است. این صدا را با هر وسیله منحنی شکل می‌توان شنید.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
.