یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهر بروجرد در استان لرستان امامزاده قاسم است. این بنای تاریخی که مربوط به فرزندان شاه چراغ است هر ساله میزبان تعدادی از گردشگران عمدتاً داخلی است. در این مطلب در اصفهان تور به بررسی این امامزاده خواهیم پرداخت.

مقبره امامزاده قاسم بروجرد مربوط به دو ‏شهيد محمد و حسن از فرزندان شاه چراغ است كه از گذشته تا به حال به مقبره امامزاده قاسم (ع) معروف شده و اين مقبره در حال حاضر در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسيده و دارای قدمتی طولانی است.‏

چند سال قبل يكی از خيران كه در صدد تعمير بنای مقبره برمی‌آيد، پس از حفر در ورودی، سنگ كوچكی ‏ظاهر می‌شود كه اكنون بر بالای در ورودی نصب شده و بر روی آن به خط عربی نوشته شده است «هذا المرقدان ‏شريفان، شهيدان المظلوم محمد بن احمد و اخيه حسن بن موسی بن جعفر (ص) سنه عشرون و بعد المائه فی ذالحجه ‏الحرام» كه از اين نوشته معلوم می‌شود كه اين مقبره حسن و محمد، فرزندان شاه چراغ، فرزند بلاواسطه حضرت ‏موسی بن جعفر (ع) است.‏

اين امامزاده تا كنون به صورت تك‌نگاری مورد بررسی قرار نگرفته، ولی در سال‌های اخير محققانی چون «حسين فرين»‏، «مولانا بروجردی» و «حميد ايزدپناه» فقط به اين بنا و موقعيت آن اشاره كرده‌اند.‏

بنای امامزاده قاسم بروجرد دارای گنبد و پوش است و بدنه بنا از دو قسمت بدنه قديمی و الحاقی جديد تشكيل شده ‏است.‏ بنای قديمی از دو قسمت اتاق ورودی و اتاق مقبره تشكيل شده است و قسمت الحاقی نيز از يك اتاق تشكيل شده كه ‏قسمت غربی اتاق را احاطه كرده و در وسط اتاق مقبره قبری وجود دارد كه با ضريح پوشيده شده است.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

بروجرد به عنوان شهری تاریخی و مذهبی دارای امامزاده های بسیاری است که امروزه به بنایی تاریخی و دیدنی تبدیل شده اند. در این مطلب در اصفهان تور  به بررسی امامزاده تاریخی جعفر شهر بروجرد خواهیم پرداخت.

اين بناي مذهبي وتاريخي در قسمت شرقي شهر بروجرد واقع شده است به استناد كتيبه هاي موجود امام زاده جعفر (ع) فرزند امام موسي كاظم (ع) است اما برخي از منابع و متون تاريخي با پنج (۵) واسطه نسبت اين امام زاده را به امام سجاد(ع) مرتبط مي سازند ساختمان گنبد هرمي شكل اين آرامگاه نمونه اي بسيار زيبا از هنر و معماري عهد سلجوقي مي باشد. داخل حرم هشت ضلعي است ودروسط آن معجري از چوب و ورشوساخته شده است اين معجر روي قبري كه شش پله پايينتر از حرم است قرار دارد .طبقات بقعه غير از مخروط انتهايي ۱۸ طبقه است.

تاريخ وفات امام زاده جعفر ۵۲۵ هـ .ق است اندازه كلي زير بناي مقبره ۲۲*۲۰ و ارتفاع آن ۲۰ متر است سقف آن روپوش و نماي بيروني آن هرمي شكل با مصالح آجر و كاشي و داخل بنا آينئه كاري است برروي درب كنده كاري شده آن آياتي از قرآن كنده كاري شده است . اين مقبره در سال ۱۲۰۸ به فرمان تقي خان حاكم آن زمان بروجرد تعمير و مرمت شده است .در محوطه اين امامزاده پنجاه اصله درخت موجود است كه دو اصله آن چنار و يكي از آنها ۳۸۰ سال قدمت دارد . بناي مذكور مربوط به دوره سلجوقي (۷۱۷هق) وبه شماره ۱۸۵۵ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

استان لرستان یکی از استان های تاریخی ایران است که دارای بناهای تاریخی متعدد و زیبایی است که می تواند جذابیت های خاص خودش را داشته باشد. در این مطلب در اصفهان تور قصد داریم یکی از بناهای تاریخی لرستان یعنی مناره آجری خرم آباد را بررسی کنیم.

مناره آجری با حدود ۹۰۰ سال قدمت، یکی از آثار باستانی ارزشمند استان لرستان و شهرستان خرم‌آباد است.

استان لرستان جایگاه آثار باستانی و تاریخی فراوانی است که می‌توان آنها را به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم کرد. یافته‌های پیش از تاریخ لرستان، بیشتر شامل نقاشی‌‌ها، کنده‌‌کاری‌های غارها، سفالینه‌ها و اشیای مفرغی می‌باشد.

اين يادمان ارزشمند که در پارک میدان امام حسین- شقایق سابق –  واقع گردیده است، بنائي است استوانه اي شكل مستقر بر یک سکوی مکعب مربع سنگی در قسمت جنوبي شهر خرم آباد  واقع شده است.

در گذشته کاروان‌های زیادی به کمک این مناره راه خود را پیدا کرده‌اند و دیده‌بان‌های زیادی از بالای آن دشمن را دیده‌اند و مردم را به موقع از خطر حمله آگاه کرده‌اند.

با توجه به سبک معماری بنا، احتمال می رود این اثر تاریخی مربوط به دوره فرمانروایی دیلیمان باشد. این یادمان ارزشمند، که بنائی استوانه‌ای شکل است به عنوان میل راهنما و برای هدایت کاروان‌ها در کنار شهر قدیم شاپورخواست احداث شده است.

ورودی مناره در جبهه غربی روی سطح پایه قرار گرفته و بقایای معماری سنگ و گچ با دیوارهای ضخیم در مجاورت مناره بیانگر وجود تأٍسیساتی نظیر کاروانسرا و مسجد و … است.

بلندای آن بر اثر عوامل طبیعی کاهش یافته و اکنون با احتساب پایه سنگی، ارتفاع آن به ۵/۲۹ متر می‌رسد. قطر بنا در پائین‌ترین قسمت به ۵/۵ متر کاهش می‌یابد. فضای داخلی آن از ۹۹ پله تشکیل شده است. ورودی مناره در جبهه غربی روی سطح پایه قرار گرفته است.

در گذشته از این اثر ارزشمند برای هدایت کاروان‌‌هایی که به سمت شهر قدیمی شاپورخواست می‌آمدند استفاده ‌شده ‌است. اما اکنون از فراز مناره آجری در شهر خرم آباد می‌توان دورترین چشم اندازهای زیبای شهر را مشاهده کرد.

مناره آجری خرم‌آباد در سال ۱۳۷۶ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۹۳۰ در فهرست آثار ملی ایران با ثبت رسید.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

پل کشکان یکی از پل های تاریخی لرستان است که در نزدیکی خرم اباد و بر روی رودخانه ای به همین نام قرار دارد. در این مطلب در اصفهان تور قصد داریم شما را بیشتر با این پل اشنا سازیم. با ما همراه باشید.

اين پل در فاصله ۵۱ کیلومتری  غرب جاده خرم آباد به  کوهدشت در بخش چگني بررو ي رودخانه اي به همين نام ودر مسير راه باستاني شاپور خواست به طرهان احداث شده است. در متون تاريخي از آن به عنوان كژكي ياد شده است . طول پل حدود ۳۲۰ متر و عرض هريك از دو چشمه شرقي آن ۲۰/۲۳ متر است .

ارتفاع آن در بالاترين قسمت ۲۶ متر و در كوتاهترين قسمت ۱۰ متر است از دوازده طاق پل تنها سه دهنه آن تخريب شده و بقيه هنور سالم هستند .برخي از پايه هاي پل باسنگهاي بزرگ وحجاري شده ساخته شده اند. مواد و مصالح اين بناي سترگ از سنگ ، گچ و آجر تشكيل شده است. در كنار اين پل بقاياي سه پل ديگر از دوره هاي گذشته وجود دارد كه با مشخصات پلهاي ساساني قابل مقايسه هستند .

پُل کَشکان یا به گویش لری کَشکُو (Kashkoo) پلی است باستانی که تاریخ ساخت آن به دوره حکومت آل حسنویه بازمی گردد.زمان ساخت این پل به قرن چهارم هجری قمری برمی گردد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

استان لرستان با توجه به آب و هوای مطبوعش دارای آبشارهای بسیاری است که در این مطلب به بررسی آبشار بیشه در میان کوهستان های این استان خواهیم پرداخت. با جستجویی ساده در اصفهان تور می توانید درباره دیگر آبشارهای لرستان اطلاعات کافی را کسب کنید.

آبشار بیشه در دل کوههای زاگرس و از دیدنی های شهر درود در استان لرستان است. فاصله آبشار بیشه  تا شهر خرم‌آباد ۶۵ کیلومتر است. این آبشار در کنار راه آهن تهران – خوزستان و در نزدیکی ایستگاه بیشه قرار گرفته‌است و از این رو مسافران راه آهن از این آبشار زیبا لذت ببرند.

این آبشار با چشم اندازی زیبا و طبیعتی بی نظیر یکی از آبشارهای زیبای ایران است.ارتفاع آبشار ۴۸ متر تا نقطه برخورد با زمین است و تا وصل شدن به رودخانه سزار ۱۰متر می‌باشد و عرض تاج آبشار ۲۰ متر است.

در بالای آبشار، روبروی ایستگاه چشمه‌های پر آب متعددی دیده می‌شود که از دل کوه می‌جوشند و زمزمه کنان از وسط ایستگاه قطار عبور کرده و آبشار بیشه را جاری می سازند.

به علت هم جواری این آبشار با چندین مجموعه زیبا همچون جنگل‌های پهناور بلوط، روستای زیبای بیشه و چشم‌انداز ایستگاه راه آهن بیشه از این آبشار و از طرفی هوای خنک و با طراوت، سرسبزی و شادابی کوه‌های بلند و دلنشین،  بیشه را به یک منطقه دیدنی و جذاب برای گردشگران تبدیل کرده‌است.

در پائین ایستگاه و در دل درختان بلند جویبارهای صاف و زلال، اقامتگاه‌های چوبی و زیبائی در اختیار بازدید کنندگان قرار می‌گیرد و مسافران و علاقمندان می توانند در آنجا به استراحت بپردازند. علاوه بر این اقامتگاه‌ها مسافران می‌توانند در پائین آبشار و روبروی ایستگاه چادر برپا نمایند و به استراحت کنند.

مسیر دسترسی به آبشار بیشه از طریق راه آسفالته از خرم‌آباد بطول ۶۵ کیلومتر و کنار ایستگاه قطار زیر پل راه آهن می‌گذرد و برای رسیدن به آن باید حدود چند صد متری پیاده روی کرد تا به آبشار رسید و از شهرستان دورود تا بیشه با قطار در حدود ۳۰ دقیقه می‌باشد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

مدیریت هزینه ها همیشه امری مهم در سفر به شمار می آید و با یک مدیریت هزینه خوب می توان شیرینی های یک سفر را چند برابر کرد. در این مطلب به بررسی هزینه های مختلف در لرستان پرداخته ایم تا در صورتی که به این استان سفر کردید مشکلی از بابت مدیریت هزینه ها نداشته باشید.

هزینه‌ی اقامت

هزینه‌ی اقامت در استان لرستان نسبت به سایر شهرها و استان‌ها بسیار کمتر است. اگر قصد اقامت در هتل‌های چهارستاره‌ی شهرهای بزرگ استان یعنی خرم‌آباد و بروجرد را دارید، در ایام نوروز هزینه‌ی یک شب اقامت در اتاقی دوتخته بین ۱۸۰۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰۰ تومان خواهد بود. هتل‌های سه ستاره و دو ستاره‌ی متعددی نیز در این شهرها وجود دارند که هزینه اجاره‌ی اتاق دو تخته در آن‌ها برای یک شب چیزی حدود ۱۰۰۰۰۰ تا ۱۴۵۰۰۰ تومان خواهد بود. در شهرهای دورود و الیگودرز نیز هتل‌های ارزان‌قیمت‌تری با هزینه‌ی حدود صد هزار تومان و کمتر وجود دارد. علاوه بر این‌ها، مهمان‌پذیرهایی بسیاری نیز در شهرهای مختلف با هزینه‌های بسیار پایین وجود دارند و برای شما سفر کم‌هزینه‌ای را رقم می‌زنند. پیشنهاد کجارو برای اقامت شما در استان لرستان این است که در هر کدام از شهرهای بزرگ مثل خرم‌آباد، بروجرد، دورود و الیگودرز یک یا دو شب را اقامت کنید تا بتوانید از جاذبه‌های هر کدام از این شهرها دیدن کنید و وقت کمتری را در سفرهای بین شهری تلف کنید.

هزینه‌ی خورد و خوراک

هزینه‌ی خورد  خوراک در استان لرستان نسبت به سایر استان‌های ایران بسیار ارزان است. برای مثال گران‌ترین غذای (شیشلیک) یکی از لوکس‌ترین رستوران‌های شهر خرم‌آباد یعنی رستوران رنگین‌کمان ۳۳۰۰۰ تومان و ارزان‌ترین غذای این رستوران (خوراک جوجه‌کباب) ۱۲۵۰۰ تومان است. هزینه‌ی یک پرس چلو ماهیچه در رستوران شمشاد نمونه (غذایی که حتما توصیه می‌شود) ۲۳۰۰۰ تومان و قیمت یک پرس چلوکباب در رستوران‌های خوب شهرهای خرم‌آباد، بروجرد و دورود بین ۷۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ تومان است.

هزینه جابه‌جایی و حمل و نقل

هزینه‌ی بلیط هواپیمای تهران-خرم‌آباد در ایام نوروز حدود ۱۲۷۰۰۰ تومان، هزینه‌ی بلیط قطار معمولی از تهران به مقصد دورود حدود ۱۷۰۰۰ تومان و هزینه‌ی بلیط اتوبوس وی‌آی‌پی از تهران به خرم‌آباد ۳۶۰۰۰ تومان (امکان افزایش قیمت بلیط در ایام نوروز وجود دارد) است. کرایه‌های درون شهری در شهرهای استان لرستان نسبت به سایر نقاط استان بسیار ارزان‌قیمت است (هر مسیر تاکسی ۵۰۰ تومان). علاوه بر این در بسیاری از مسیرها اتوبوس‌های خط واحد نیز وجود دارند که با استفاده از بلیط الکترونیک با قیمت پایینی می‌توانید در مسیرها تردد کنید. یکی از مسیرهای که ممکن است از آن عبور کنید، مسیر خرم‌آباد-بروجرد است که شامل دو نوع وسیله‌ی نقلیه‌ی مینی‌بوس (۳۰۰۰ تومان) و تاکسی (۷۰۰۰ تومان) می‌شوند.

هزینه استفاده از فعالیت‌های تفریحی

در استان لرستان هزینه‌ی چندانی بابت بازدید از جاذبه‎‌های طبیعی و تاریخی دریافت نمی‌شود. ورودی قلعه‌ی فلک‌الافلاک ۴۵۰۰ تومان است. غیر از این شما جز برای فعالیت‌های قابل پیش‌بینی مثل استفاده‌ از قایق‌های دریاچه‌ی کیو و اقامت در تفریحگاه بیشه، هزینه‌ای برای فعالیت‌های تفریحی در استان لرستان نخواهید پرداخت.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

لرستان یکی از استان های زیبا با طبیعت بکر در ایران است که هر ساله افراد زیادی از خارج و داخل کشور این شهر را برای مسافرت و گذراندن وقت انتخاب می کنند. این استان غربی ایران که یکی از استان های لرنشین در کشور محسوب می شود مملو از جذابیت های تاریخی، طبیعی و البته مردم شناسی است. در این مطلب در اصفهان تور به بررسی اقلیمی و جغرافیایی این استان خواهیم پرداخت.

 موقعيت جغرافيايي و تقسيمات سياسي استان

استان لرستان در غرب ايران، بين ۴۶ درجه و ۵۱ دقيقه تا ۵۰ درجه و ۳ دقيقة طول شرقي از نصف‌النهار گرينويچ و ۳۲ درجه و ۳۷ دقيقه تا ۳۴ درجه و ۲۲ دقيقة عرض شمالي از خط استوا قرار گرفته و وسعت آن حدود ۲۸۵۵۹ كيلومتر مربع است. اين استان،‌ از شمال به استان‌هاي مركزي و همدان؛ از جنوب به استان خوزستان، از شرق به استان اصفهان و از غرب به استان‌هاي كرمانشاه و ايلام محدود است. اشترانكوه با ۴۰۵۰ متر ارتفاع بلندترين نقطه استان لرستان است. پست‌ترين نقطة آن در جنوبي‌ترين ناحيه استان واقع شده و حدود ۵۰۰ متر از سطح درياي آزاد ارتفاع دارد. براساس آخرين تقسيمات كشوري در سال ۱۳۷۵، استان لرستان داراي ۹ شهرستان، ۱۰ شهر، ۲۰ بخش، ۸۱ دهستان و ۲۸۴۲ آباديِ داراي سكنه بوده و مركز آن شهر خرم‌آباد است. شهرستان‌هاي استان عبارت‌اند از : خرم‌آباد، بروجرد، اليگودرز، دورود، ازنا، كوهدشت،‌ دلفان، سلسله و پل دختر.

جغرافياي طبيعي و اقليم استان

استان لرستان سرزميني كوهستاني است كه به جز تعدادي درة آبرفتي و چند دشت كوچك، ناحية هموار ندارد. اين ناهمواري‌ها كه داراي سنگ‌هاي دگرگوني است، در نتيجة مجاورت با گنبدهاي خارايي (دروني) الوند و سربند (شازند)‌ پديد آمده‌اند. در ناهمواري‌هاي اصلي استان (ارتفاعات اصلي زاگرس)، كوه‌ها به طور منظم از شمال غربي به سوي جنوب كشيده شده‌اند. اين ناهمواري‌ها كه معمولاً با دره‌هاي عميق همراه‌اند، اغلب فشرده، بلند و ناصاف هستند؛ در حالي كه ناهمواري پيشكوه‌هاي داخلي به صورت تپه‌ماهورهاي گنبدي شكل و كم ارتفاع خودنمايي مي‌كنند و نقاط بلند آن‌ها، به گنبدهاي خارايي مربوط‌اند. استان لرستان داراي آب و هواي متنوع است. در زمستان، هنگامي كه در شمال لرستان برف و كولاك و سرماي شديد جريان دارد، قسمت‌هاي جنوبي آن از هواي مطبوع و باراني برخوردار است. بررسي‌هاي اقليمي نشان مي‌دهند، خرم‌آباد داراي زمستاني معتدل و تابستاني گرم است و بروجرد زمستاني سرد و تابستاني معتدل دارد. اليگودرز نيز زمستاني بسيار سرد و تابستاني معتدل دارد.

جغرافياي تاريخي استان

اقوام مهاجر،‌ در هزاره سوم و چهارم پيش از ميلاد در كوهساران زاگرس اسكان يافتند و سرانجام، سرزمين بين‌النهرين (ميان دو رود)‌ را تصرف كردند. نام طايفه‌هايي كه در زاگرس سكونت داشتند، در ‌آثار برجاي مانده از سارگن پادشاه مقتدر اَكد (۲۰۴۸-۲۰۳۰ ق.م) آمده است. به استناد كتيبه‌هاي بابلي، آشوري و ايلامي،‌ ساكنان دامنه‌هاي كوهساران زاگرس طايفه‌هايي مانند لولوبي، مانايي، كاسي، گوتي، نايدي، آمادا و پارسوا بوده‌اند. تاريخ‌نگاران، در آريايي بودن لولوبي‌ها و مانايي‌ها ترديد دارند؛ اما شواهد تاريخي نشان مي‌دهند، كاسي‌ها در سال ۱۶۰۰ قبل از ميلاد در لرستان كنوني مي‌زيستند و حكومت آن‌ها از شمال و شرق لرستان تا اطراف همدان توسعه داشت. اين قوم،‌ در هزارة دوم پيش از ميلاد در بابل مستقر شدند و دومين سلسلة شاهان بابل را تأسيس كردند. انقراض كاسيان در هزارة‌ دوم پيش از ميلاد، با يورش دولت مقتدر ايلام صورت گرفت. در نتيجه، كاسي‌ها به زاگرس عقب نشستند و خراجگزار ايلام شدند و آن‌ها در برابر توسعه‌طلبي آشوري‌ها، در مناطق شرقي، مانند سدي مقاومت كردند. قدرت اين قوم كوه‌نشين به حدي رسيد كه شاهان سلسلة هخامنشي هنگامي كه از فارس به شوش يا از بابل به اكباتان مي‌‌گذشتند،‌ هديه‌هايي براي ايلات كوهستاني بين راه مي‌فرستادند تا مسير آن‌‌ها را امن نگاه دارند. در دوره‌هاي بعدي ساكنان اين نواحي به طور موقت مغلوب اسكندر مقدوني شدند. در دورة ساسانيان، پشتكوه و پيشكوه را شخصي از خاندان معروف هرمزان اداره مي‌كرد. آخرين فرمانرواي اين خاندان، همان هرمزان بود كه به اسارت سپاهيان عرب درآمد. عرب‌ها در سال ۱۶ هجري قمري پس از فتح حلوان، نواحي شمالي لرستان را گرفتند و در سال ۲۱ هجري قمري، نهاوند و قسمت جنوبي لرستان را نيز به تصرف خود در آوردند.

در سال ۲۲ هجري قمري، هنگامي كه «عمر» سرزمين‌هاي گرفته شده را در ميان لشكريان كوفه و بصره تقسيم مي‌كرد، لرستان ضميمة حوزة كوفه شد و از آن پس جزو ايالت جبال (عراق عجم) درآمد و تا ميانة سدة چهارم هجري، حكمران اين منطقه يا از بغداد يا از كوفه تعيين مي‌شد. در همين قرن، حسنوية كُرد اين منطقه را به تصرف خود در‌آورد و خاندان او تا سال ۵۰۰ هجري قمري بر لرستان تسلط داشتند. مقارن استيلاي مغول بر ايران، لرستان به دو قسمت لر بزرگ و لر كوچك تقسيم شد. هر يك از اين دو قسمت از پيش از استيلاي مغول تا مدت زماني پس از انقراض ايلخانان،‌ امراي نيمه مستقل داشتند. اتابكان لر بزرگ اصلاً از كُردان شام بودند كه از حدود نيمة‌ قرن ششم هجري از راه آذربايجان رهسپار ايران شدند و در حدود اشترانكوه و جلگه‌هاي شمالي آن اسكان گزيدند. پايتخت اتابكان لرستان در شهر ايذج (مال امير) بود. خرابه‌هاي فراواني از آن دوره باقي مانده كه بيشتر آن‌ها به دورة ساسانيان مربوط است و هنوز در اين محل ديده مي‌شوند. اتابكان لر بزرگ تا نيمة‌ اول قرن نهم هجري حكومت كردند (۸۲۷-۵۰۰ هجري قمري) و آخرين آن‌ها كه غياث‌‌الدين كاووس نام داشت،‌ به دست سلطان ابراهيم بن شاهرخ تيموري برافتاد و سلسلة‌ او منقرض شد. اما اتابكان لر كوچك (۱۰۰۶-۵۸۰ هـ.ق) كه چندين امير معتبر داشتند و حكومتشان نيز طولاني‌تر بود،‌ هيچ‌وقت اهميت و اعتبار لر بزرگ را پيدا نكردند. اتابكان لر كوچك موقعيت خود را تا زمان صفويه حفظ كردند و حتي حكومت خود را تا غرب كوه‌هاي پشتكوه توسعه دادند. آخرين فرد اين سلسله شاهوري نام داشت كه در سا ل۱۰۰۶ هجري قمري به فرمان شاه عباس اول كشته شد و سلسلة او نيز برافتاد. بدين گونه حكومت لرستان به حسين نامي محول شد و خاندان اين والي تا اوايل روي كار آمدن سلسلة قاجار، بر لرستان حكومت كردند. از آن پس حكومت پشتكوه را گاه حكام بروجرد و زماني حكام شوشتر به عهده داشته‌اند.

 وضعيت اجتماعي و اقتصادي استان

براساس نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ۱۳۷۵، جمعيت استان لرستان ۴۳۴‚۵۸۴‚۱ نفر بوده است كه از اين تعداد ۵۳/۵۶ درصد در نقاط شهري و ۴۵/۲۶ درصد در نقاط روستايي سكونت داشته، و بقيه غيرساكن بوده‌اند. در همان سال، از ۴۳۴‚۵۸۴‚۱ نفر جمعيت استان، ۵۰۸‚۸۰۷ نفر را مردان و ۹۲۶‚۷۷۶ نفر را زنان تشكيل مي‌داده‌اند و لذا نسبت جنسي در استان لرستان ۱۰۴ مرد در برابر ۱۰۰ زن بوده است. در آبان‌ماه ۱۳۷۵، از جمعيت استان ۹۹/۸۸ درصد را مسلمانان تشكيل مي‌داده‌اند. اين نسبت در نقاط شهري ۹۹/۸۷ درصد و در نقاط روستايي ۹۹/۸۹ درصد بوده است. در فاصلة سال‌هاي ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵، ۴۲۰‚۱۳۹ نفر به استان مهاجرت كرده و يا در داخل اين استان جابه‌جا شده‌اند. محل اقامت قبلي ۳۰/۳۵ درصد مهاجران در ساير استان‌ها و ۲۰/۴۷ درصد در شهرستان‌هاي ديگر همين استان و ۴۸/۱۷ درصد در شهرستان محل سرشماري بوده است. محل اقامت قبلي بقية افراد، خارج از كشور يا اظهار نشده بوده است. مقايسة محل اقامت قبلي مهاجران با محلي كه در آن سرشماري شده‌اند،‌ نشان مي‌دهد كه در دهة ۷۵-۱۳۶۵، ۳۷/۵۲ درصد از روستا به شهر، ۳۲/۶۴ درصد از شهر به شهر، ۱۲/۶۴ درصد از روستا به روستا و ۱۶/۱۹ درصد از شهر به روستا مهاجرت كرده‌اند. توزيع مهاجران وارد شده طي سال‌هاي ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ به استان، برحسب مدت اقامت در محل سرشماري نشان مي دهد كه بيش‌ترين تعداد مهاجران وارد شده به استان و يا جابه‌جا شده در داخل آن با ۱۴/۹۲ درصد به يك سال قبل از سرشماري و كم‌ترين تعداد آنان (با ۲/۰۳ درصد) به ۹ سال قبل از سرشماري مربوط بوده است. در آبان‌ماه ۱۳۷۵، از ۶۷۳‚۳۵۱‚۱ نفر جمعيت ۶ ساله و بالاتر استان، ۷۴/۸۴ درصد باسواد بوده‌اند. نسبت باسوادي در گروه سني ۶ تا ۱۴ ساله ۹۴/۰۷ درصد و در گروه سني ۱۵ ساله و بالاتر ۶۵/۱۰ درصد بوده است.

در بين افراد لازم‌التعليم (۱۴-۶ ساله) نيز نسبت باسوادي در نقاط شهري ۹۷/۶۹ درصد و در نقاط روستايي ۹۱/۰۶ درصد بوده است. به طوركلي، نسبت باسوادي در بين مردان ۸۰/۶۱ درصد و در بين زنان ۶۸/۸۶ درصد بوده است. اين نسبت در نقاط شهري براي مردان و زنان به ترتيب ۸۶/۳۴ درصد و ۷۷/۴۱ درصد، و در نقاط روستايي ۷۴/۸۸ درصد و ۵۹/۳۶ درصد بوده است. در سال مذكور، از جمعيت ۶ تا ۲۴ سالة استان، ۶۷/۶۱ درصد در حال تحصيل بوده‌اند. اين نسبت در نقاط شهري ۷۵/۶۹ درصد و در نقاط روستايي ۵۹/۶۷ درصد بوده است. در اين استان ۹۱/۵۶ درصد از كودكان، ‌۸۶/۶۷ درصد از نوجوانان و ۳۸/۹۴ درصد از جوانان به تحصيل اشتغال داشته‌اند. در آبان سال ۱۳۷۵، افراد شاغل و افراد بيكار (جوياي كار) در مجموع ۳۲/۸۷ درصد از جمعيت ۱۰ ساله و بالاتر استان را تشكيل مي‌داده‌اند. اين نسبت در نقاط شهري، ۳۲/۱۶ درصد از مردان و ۹/۳۹ درصد از زنان را تشكيل مي‌داده‌ است. بيش‌ترين ميزان فعاليت به گروه سني ۳۵ تا ۳۹ ساله با ۵۳/۶۸ درصد و كم‌ترين ميزان فعاليت به گروه سني ۱۴-۱۰ ساله با ۳/۷۰ درصد مربوط بوده است. بالاترين ميزان فعاليت براي مردان به گروه سني ۳۹-۳۵ ساله با ۱۱/۰۶ درصد تعلق داشته است. در سال مذكور، از شاغلان ۱۰ ساله و بالاي استان، ۳۰/۰۳ درصد در گروه‌هاي شغلي كشاورزي، ۲۷/۰۸ درصد در گروه‌هاي شغلي صنعت و ۴۰/۹۹ درصد در گروه‌هاي شغلي خدمات و ۱/۹۰ درصد نامشخص و اظهار نشده بوده است. اين نسبت‌ها در نقاط شهري به ترتيب ۶/۳۵ درصد، ۳۳/۰۲ درصد، ۵۸/۹۷ درصد و ۱/۶۶ درصد و در نقاط روستايي به ترتيب ۵۵/۵۷ درصد، ۲۱/۰۵ درصد، ۲۱/۲۱ درصد و ۲/۱۷ درصد بوده است. اوضاع اقتصادي و اجتماعي استان تحت تأثير شرايط اقليمي، تاريخي و جغرافيايي، شرايط متفاوتي پديد آورده است كه در زير به آن‌ها اشاره مي‌شود : هواي سرد مناطق بلند و گرماي نواحي جلگه‌‌اي جنوب استان، سبب گسترش زندگي كوچ‌نشيني شده است. طوايف لر «بهاروند»، «ميرزاوند»، «ميردريكوند» و «قلاوند» از لُران گرمسيري و «جودكي و مير» در بخش ملاوي، «بيرانوند» در بخش چغلوندي، «حسنوند، يوسف‌وند، كوليوند و قلائي» در سلسلة الشتر، «ايل پاپي» در بخش پاپي، «سگوند،‌ دالوند و كارمه» در بخش زاغه،‌ «بختياري و چهارلنگ» در اليگودرز و طوايف دلفان در اين قسمت استان زندگي مي‌كنند.

استان لرستان با برخورداري از هواي متنوع و رودهاي پرآب و خاك آبرفتي حاصل‌خيز، استعدادي ويژه در كشت محصولات كشاورزي دارد. غلات، چغندرقند و حبوبات،‌ مهم‌ترين فرآورده‌هاي كشاورزي آن محسوب مي‌شوند. در نواحي جنوبي و پاره‌‌اي مناطق ديگر استان، محصولات گرمسيري توليد مي‌شود. بازده توليدات كشاورزي استان به دليل استفاده از روش‌هاي سنتي، به ويژه در زمين‌هاي ديم كوهستاني و پايكوهي، اندك است. دامپروري و دامداري در سراسر استان رايج است. عشاير، روستاييان و ساكنان اطراف شهرها به فعاليت‌هاي دام‌پروري مي‌پردازند. در نواحي مرطوب‌تر استان، پرورش گاو و در ميان عشاير و روستاهاي خشك‌تر پرورش گوسفند و بز، مرغ و خروس، غاز،‌ بوقلمون و مرغابي و ديگر طيور رايج است. در سال‌‌هاي اخير در اطراف شهرهاي استان، واحدهاي مرغ‌داري‌ها و گاوداري‌هاي صنعتي نيز تأسيس شده است. پرورش زنبور و توليد عسل، يكي ديگر از فعاليت‌هاي كشاورزي مردم استان است. توسعة صنعتي استان لرستان در سال‌هاي گذشته،‌ همراه با سياست توجه به نقاط محروم و استقرار و ايجاد كارخانه‌هاي صنعتي متعدد رو به رشد است. از جمله مي‌توان به صنايع ساختماني، فلزي،‌ سراميك، غذايي، پوشاك،‌ شيميايي و صنايع دستي اشاره كرد. صنايع دستي استان لرستان مشتمل بر قالي‌بافي، جاجيم‌بافي، جولاهي، گيوه‌بافي، دباغي، هورسبو (يك نوع خورجين) و چادربافي است. اين نوع محصولات ضمن تأمين مصارف خانواري توليدكننده، براي فروش به بازارهاي محل نيز عرضه مي‌شود. در استان لرستان معادن بسيار از قبيل سنگ تراورتن (در چگني و كوهدشت)، مرمريت (در ازنا،‌ اليگودرز و بروجرد)،‌ فلداسپات، تالك و سيليس (در بروجرد، اليگودرز و ازنا)، سنگ گچ (در دورود و كوهدشت)، سنگ آهك (در خرم‌آباد و كوهدشت) و سرب و روي (در اليگودرز) وجود دارد كه بخشي از آن‌‌ها مورد بهره‌برداري قرار گرفته‌اند.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور