طرز لباس پوشیدن و انتخاب پوشش مصریان از دیرباز یکی از مواردی بوده است که توجه تاریخی محققان تاریخی را به خود جلب نموده است. بد ندیدیم در این مطلب شما را با لباس پوشیدن مردان و زنان در مصر قدیم آشنا سازیم. اگر علاقه به مد و فشن باستان (!) دارید با ما همراه باشید:
از برهنگی کامل تا پوشیدگی کامل
در مصر قدیم، برلباس پوشیدن، انواع تطور و تكامل گذشته، و از برهنگی اولیه تا با شكوهترین لباسهای دورة امپراطوری در آن مشاهده میشود. در آغاز، كودكان پسر و دختر، تا سیزدهسالگی، سر تا پا برهنه بودند و، جز گوشواره و گردنبند، هیچ چیز با خود نداشتند. ولی دختران كمی شرم مینمودند و به كمرگاه خود كمربندی از مروارید و خرمهره و نظایر آن میآویختند. لباس خدمتگزاران و كشاورزان منحصر به تكة پارچهای بود كه دور كمر خود میبستند. در دورة سلطنت قدیم، بدن مردان و زنان، در كوچه و بازار، تا نافگاه برهنه بود و لنگ كوتاهی، از پارچة سفید، تا بالای زانو را میپوشانید؛ چون شرم و حیا مولود عادت است و طبیعت را در آن دستی نیست، این پوشش ساده اسباب آسایش خاطر آن مردم را فراهم میآورد،
همان گونه كه دامنها و سینهبندهای انگلیسی زمان ملكه ویكتوریا، یا لباسهای شبنشینی زمان حاضر نیز چنین است. این ضربالمثل قدیمی چه صحیح میگوید كه: «فضیلت چیزی نیست جز معنایی كه گذشت روزگار به كارها و عادات ما میدهد.» حتی كاهنان نیز، در دورة سلسلههای نخستین مصر، به پوشاندن عورت بس میكردند؛ نمونة آن را در مجسمة رانوفر میبینیم. هر چه توانگری بیشتر میشد، لباس و انواع آن نیز افزایش مییافت. در دورة سلطنت میانه، لنگ دیگری بلندتر از لنگ نخستین، بر آن افزودند؛ در دورة سلطنت جدید، پوششی برای سینه و روپوشی برای شانهها اضافه كردند، كه گاه گاه به كار میرفت. رانندگان ارابهها و تربیتكنندگان اسب لباسهای با هیبت میپوشیدند، و شاطران شاهی با این لباسها در كوچهها میدویدند تا راه را برای اسب یا ارابة خواجگان خود باز كنند. در دورههای فراوانی و تجمل اخیر، زنان دامن تنگ را به دور انداختند و، به جای آن، پارچة عریض و طویلی بر دوش میانداختند و كنار آن را، در زیر پستان راست، سنجاق میزدند؛در عین حال، زردوزی و گلدوزی و حاشیه و گلابتون دادن به لباس رواج یافت و، رفته رفته، روشها و مدهای تازه، مانند مار، به هر خانه راه پیدا كرد و بهشت برهنگی اولیه را به جهنم تجمل در لباس پوشی مبدل ساخت.
پوشش زنان در مصر باستان
لباس زنان مصر باستان یکی از سوژه های جدید باستان شناسان است که جدید در کاوش ها و آثار برجای مانده از آن تمدن مورد کاوش ، تحقیق و بررسی قرار گرفته است.
لباس زنان مصر باستان یکی از سوژه های جدید باستان شناسان است که جدید در کاوش ها و آثار برجای مانده از آن تمدن مورد کاوش ، تحقیق و بررسی قرار گرفته است. طوری که یکی از مدهای محبوب و کلاس بالا در میان زنان مصر باستان، لباس متشکل از مهره های سفالی بوده است. اگرچه مورخان زیادی از زنان مصری با پوشش مهره بافت سخن گفته اند اما تا اواخر دهه ۱۹۲۰ میلادی نمونهای واقعی از این لباسها در دست نبود.
لباس زنان مصر باستان در طبقه مرفه همواره مهره بافت بوده و با هزاران دانه مهره تزئین و تولید شدهاند که در الگویی لوزیمانند در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند و اگرچه باورها بر این است که زنان چنین لباس هایی را در زندگی روزمره به تن میکردند اما بیشتر نمونهها در مقبرهها کشف شده است. این پوشاک گرانب ها بسیار نادر است و تاکنون فقط ۲۰ عدد از این نوع لباس پیدا شده است که در موزههای مختلف در سراسر دنیا نگهداری میشوند.
البته در کاوش های باستانی زنان مصری در گدشته لباس های یک شکلی داشته اند اما لباس زنان مصر باستان آن هم در طبقه های خاص از تزئین و زیبایی خاصی برخوردار بوده و با توجه به نوشته های تاریخی در نظر زنان مصر باستان ، پوشیدن لباس متشکل از مهره ، مد روز محسوب میشد. برای مثال، زنان کاهن سرپوش و یقه های مهره دوز می پوشیدند. همچنین زنان از طبقات اجتماعی بالاتر در مناسبت های شاد لباسی توربافت متشکل از دانههای سفال لعاب دار روی لباسهای خود به تن میکردند. زنان فقیر هم باید به رشتهای از مهرههای سفالی دور کمرشان بسنده میکردند. برخلاف این یقه ها و رشته های مهره ای، لباس های مهره بافت لوازم جانبی محسوب نمی شدند بلکه به خودی خود یک لباس کامل در نظر گرفته می شدند.
البته با توجه به چنین شرایط گمان میرود که لباس های مهره ای به دو روش تهیه شده اند : روش اول این است که مهره ها به صورت مستقیم به پارچه لباس زنان، به عنوان بخشی از تزئینات لباس، دوخته میشده است. روش دوم این است که مهرهها در آرایش خاصی در کنار هم رشته میکردند که این توربافت مهره ای روی یک لباس کتان پوشیده میشد. بعضی از این لباسها مانند نمونهای که در موزه هنرهای زیبای بوستون نگهداری میشود، از مهره های لعابدیده آبی و سبز-آبی بافته شده است که تجسمی از سنگ لاجورد و فیروزه است.
لباس زنان مصر باستان و البته لباس های مهره بافت در نقوش و مجسمه های مصر باستان نیز به چشم میخورد. برای نمونه، مجسمه «نات»، الهه آسمان، که متعلق به هزاره سوم قبل از میلاد مسیح است. این تندیس الهه را در لباسی به تصویر کشیده است که شباهت بسیاری به لباس مهرهبافت دارد.
اکثر لباس های مهره بافت که تا به امروز دوام آوردهاند در مقبره ها کشف شدهاند. برای مثال، لباس مهره بافت که در موزه پتری باستان ناسی مصر در لندن نگهداری میشود در یک مقبره متعلق به دودمان پنجم یا ششم مصر در شهر کائو، شهری در مصر علیا، کشف شده است. این لباس مهره بافت در سال ۱۹۲۳ یا ۱۹۲۴ پیدا شد که در اطراف حاشیه های این لباس صدف هایی به چشم میخورد که به وسیله سنگ هایی کوچک به آن متصل شده بودند.
با توجه به اینکه این لباس در یک مقبره کشف شده بود، باستانشناسان بر این باورند که از این چنین لباسهایی در تشریفات مراسم تدفین استفاده میشده است. لباس مهره بافت در موزه پتری تنها نمونه ای نیست که در یک مقبره پیدا شده است. برای مثال، لباسی که در موزه هنرهای زیبای بوستون نگهداری میشود نیز در یک مقبره واقع در جیزه یافت شده است. قدمت این لباس به دودمان چهارم مصر ، به خصوص دوران سلطنت شاه خوفو ، بازمیگردد.
.