موقعیت جغرافیایی اصفهان
استان اصفهان با مساحت ۱۰۷۰۲۷ کیلومتر مربع در مرکز کشور واقع شده است که مرکز آن شهر اصفهان است. این‌استان از شمال به سمنان، قم و مرکزی، از جنوب به یزد و فارس، از مشرق به خراسان و از مغرب به لرستان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری و کهکیلویه و بویراحمد محدود میشود. مساحت این استان تقریباً ۶/۶ درصد از مساحت کل کشور را تشکیل داده است.
شهر اصفهان در ۴۳۵ کیلومتری تهران و در جنوب این شهر قرار دارد. شهر اصفهان دارای طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۹دقیقه و ۴۰ ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۳۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه شمالی می‌باشد. محدوده شهری آن به چهارده منطقه شهری تقسیم میشود و در خارج از محدوده شهری نیز از غرب به سمت خمینی شهر و نجف آباد، از جنوب کوه صفه و سپاهان شهر، از سمت شمال به شاهین شهر و از شرق نیز به دشت سگزی منتهی میشود.
سطح شهر از سطح عمومی دریاها حدود ۱۵۷۰ متر ارتفاع دارد و در قسمت شمالی و شرقی به کویر محدود می‌گردد و در قسمت غربی و جنوبی نیز به سلسله کوه‌های زاگرس منتهی میشود. کوهستان کرکس در پنجاه کیلومتری شمال اصفهان و زردکوه بختیاری در جنوب غربی آن قرار دارد. وجود آبهایی همانند زاینده رود که از زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته دلیل پیدایش این شهر می‌باشد. شهر اصفهان بر روی دشتی به نسبت هموار با شیبی در حدود ۲ درصد و به طرف شمال شرقی بنا گردیده‌است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
خرافات اصفهانی
خرافه ترس بیهوده از عوامل و مرتبط دانستن پدیده‌های نامربوط به یکدیگر است که رابطه بین آنها نه از نظر علم و عقل ثابت شده و نه از سوی دین تایید شده‌است. خرافات در مواقع حساس و لحظه‌هاي عدم اطمينان و اعتماد به آينده به وجود مي‌آيند. مثلا در ارتباط با مسایلي چون تولد ومرگ و بیماری و … تا از اين طريق از اضطراب و تشويش رها شده تسكين خاطري پیدا کنند.خرافه به معنای چیزی است که واقعیت ندارد و ساخته ذهن و فکر انسان است که پس از پیدایش بدان اهمیت داده شده و با آن در زندگی خود قدرت تاثیرگذاری قایل می‌شوند در صورتی در واقع هیچ‌گونه تاثیری در زندگی و حقیقت آن ندارد.مثل فالگیری،سحرو جادو،سعد و نحس و بعضی مکان‌های خاص.این‌ها تعاریف تقریبی و ساده‌ای از آن چیزیست که ما خرافه می‌نامیم . همراه اصفهان تور باشید .
خرافات در اصفهان هم مانند همه کشور با شرایط خاص و اقلیم و نوع زندگی مردم آن دیار رواج دارد.تحقیقات گسترده‌ای در این‌باره صورت گرفته که از آن میان می‌توان به تحقیقی که دکتر کامران ربیعی در سال ۹۲ انجام داده اشاره کرد.وی حاصل تحقیقات خود را در کتابی با عنوان بدعت‌ها و خرافات در استان اصفهان زیر نظر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه اصفهان به چاپ رساند که میزان عمق و وسعت شیوع خرافات که به علل مختلف در استان رشد و نمو کرده را ذکر کرده است. قابل ذکر است که آنچه در ادامه می‌آید؛ قسمت اول نمایی از وضع موجود بر اساس یافته‌های محققان است و هیچ‌گونه پیش‌داوری یا قضاوتی در آن صورت نگرفته است.
بیشتر شهروندان اصفهانی شاید با یک عطسه ساده روبه‌رو شده‌اند که عطسه کننده کمی صبر می‌کند و سپس به حرکت خود یا کاری که مشغول انجام آن بود ادامه میدهد.این باور یکی از شایع‌ترین باورها در اصفهان و شهرهای استان می‌باشد.حال آنکه درصد بسیار کم در نقاط مختلف آن را به عنوان خرافه می‌پندارند.آنچه که در نظرسنجی‌های صورت گرفته مشخص شده آن است که چیزها (هر وسیله یا موجود مادی) و خواص آنها یکی از انواع شایع خرافه را در برمی‌گیرد و پس ازآن اعداد و اوقات و روزها است که اعتقاد به سعد یا نحس بودن آن سبب رفتار خرافی شده است.در استان اصفهان اگر نگاهی به نذر بیندازیم، خواهیم دید بیشترین شیوع نذر در جهت تقاضای شفا و سلامتی است که این مساله دارای معنای عمیقی می‌باشد. یعنی آنجا که مردم به جهت برآورده شدن سلامت به انجام نذرهایی خرافی و خارج از عرف دین می‌پردازند می‌توان با گسترش بیمه و خدمات درمانی گرایش به انجام آن عمل خرافی را محدود کرد مثل قمهِ زنی که یکی بیشترین علل نذر کردن آن سلامت و شفا است.
نزدیک به هشتاد درصد مردم حداقل از جنبه زیبایی شناسانه به دود کردن اسفند می‌پردازند که درصد بالایی آن را در دور کردن چشم زخم مفید می‌دانند. ۷۵ درصد مردم معتقدند که خوش شانس بودن یک مساله واقعی است و آدم‌ها خوش شانس و بدشانس هستند.تقدیرگرایی و اعتقاد به جبری بودن سرنوشت شیوعی۶۴درصدی داشته و باور به وجود قسمت بیش از۶۰ درصد ذکرشده است. همه این‌ها که ذکر شد نه خرافات بلکه باورهایی است انسانی که مردم گاه به جهت نیل به آن و یا دخل و تصرف در آن به خرافات متوسل می‌شوند مانند مراجعه به فالگیر و کف بین و یا انجام اعمالی که جادو انگاشته می‌شوند.آنچه می‌تواند باعث کاهش یا مراجعه کمتر مردمان به بعضی خرافه‌ها بشود را می‌توان با توجه به این آمار تبیین و تشریح کرد. بعد از سلامتی که بیشترین دلیل مردم برای نذر است کسب روزی بیشترین زمینه را دارد که این در شهرهای مختلف استان با تفاوت اندکی ،مشابه هم می‌باشد و نکته جالبی که در شهرهای مختلف به آن برخورد می‌کنیم نظر منفی ۷۳درصد مردم نسبت به فالگیری و کف بینی جهت برآوردن سلامتی و یا جلب محبت است و تنها ۱۸ درصد مردم بر این باور هستند که می‌توان از این طریق به سلامت یا درمان بیماری‌های لاعلاج و یا جلب محبت پرداخت.اما از سوی دیگر در باورهای رایج به این برمی‌خوریم که نحسی عدد سیزده ۲۲درصد و بدشگونی بعضی روزها ۴۲درصد و تاثیر سبزه گره زدن ۲/۲۱ درصد در اصفهان معتقد دارد و نزدیک به نوزده درصد مردم طالع‌بینی موجود در نشریات را مطالعه می‌کنند وآن را صحیح می‌دانند.حال اگر به احوالات مردم بنگریم وقتی که از خانواده دور هستند و یا از شهر و شهرستان خود فاصله می گیرند نگاهی متفاوت به دیگران به جهت اعتقاد آنها به خرافه از خود نشان می‌دهند. بدین گونه که ۸۷درصد درصد معتقدند یک سری اعمال در شهرشان خرافی بوده و ۴۸درصد هم به داشتن اعتقادات خرافی در خانواده خود معتقدند که حاصل نگاه بیرونی آنان به ماجرا است.
یک سری باورهای عامیانه نیز مربوط به اعضای بدن و حرکاتی است که با آنها انجام میشود. مثل زدن ناخن‌ها به هم.نزدیک به ۲۲درصد مردم اصفهان این باورها را خرافی می‌دانند و یک مساله حساس این است که ۲/۱۳درصد مردم برخی باورهای مذهبی را خرافات می‌پندارند و این اعتقاد به ترتیب شیوع در سپاهان‌شهر،فلاورجان،بهارستان،شاهین‌شهر و اصفهان شایع است و وقتی آن را کنار کسانی که عامل به فرایض مذهبی در این شهرها هستند. به طور مثال شاهین‌شهرمی‌گذاریم درمی‌یابیم که باید توجه بیشتری به این امر داشته باشیم. اما یک شاخص دیگر که می‌توان از لابه لای این آمار در شهرهای استان به دست آورد این است که بافت سنتی و زندگی جمعی بسیاری از شهرها در حال افول است و کم کم روحیه فردگرا در حال حاکم شدن است که آن را از خلال خرافه دانسته شدن بعضی باورها که سالها در زندگی مردم بوده می‌توان دریافت.در این بین مردم اردستان نمونه جالب توجهی را به دست میدهد.آنها تقریبا موردی تحت عنوان خرافه در شهرشان را به خاطر نمی‌آورند و پس از اردستان، دهاقان،سمیرم،فلاورجان و کاشان هستند که روحیه جمعی در آنها به واسطه استنتاج آمار از قوت بیشتری برخوردار است.اما وقتی از چرایی گرایش به خرافات می‌پرسیم می‌بینیم که نزدیک به ۴۵درصد تفاوت‌های مردمان را باهم دلیل گرایش به خرافه می‌پندارند و در مقام دوم تبعیت از گذشتگان را علت می‌دانند. ۱۱درصد هم آگاهی و ناآگاهی را از علل روی آوردن به خرافه می‌دانند.
حال به موضوع قمه‌زنی در اصفهان و چند شهر اطراف می‌پردازیم. این عمل که در ایام سوگواری حضرت امام حسین(ع) صورت می‌گیرد از سوی رهبر انقلاب و جمعی از آیات عظام به عنوان خرافه و وهن مکتب تشیع شناخته شده و حکم به حرمت آن داده شده اما هنوز هم شاهدیم که در نقاطی به انجام آن مبادرت میشود و در سالهای اخیر انواع عجیب‌تری مانند زنجیر تیغی مورد استفاده قرار می‌گیرد که متناسب شان شیعه نیست. از نظر آماری اولین خرافه‌ای که رنگ مذهبی گرفته درنظر مردم اصفهان و خمینی شهر قمه‌زنی و بعد افراط در انجام مراسم‌ها می‌باشد و در فلاورجان و نجف آباد تعزیه و چهارشنبه سوری و در مقام دوم افراط در انجام مراسم و خوش یمنی قرار دارد. از نظر پاسخ دهندگان علل خرافات، بیشتر روان شناختی برداشت شده و تبعیت از گذشتگان و ناآگاهی خوانده شده است.
به عنوان راهکار کاهش این موارد می‌تواند مدنظر قرار داده شود مانند آگاه سازی درخانواده و اجتماع نسبت به علل وقوع رویدادها، راه کارهای اجتماعی و فرهنگی که به آموزش‌های شهروندی و اجتماعی مربوط میشود. گروهی بی توجهی به خرافات را عامل کمتر شدن نفوذ آن می‌پندارند و بعد از آنها گسترش آموزه های مذهبی و راهکار مقابله با آن از طریق آگاه سازی نسبت به اساس دین می‌باشد.در این تحقیقات دریافته‌اند که نقش اقتصاد و توانایی مالی افراد در پرداختن به دسته‌ای باورها بسیار موثر بوده و می شود گفت که اقتصاد و رونق و یا رکود آن هم می‌تواند بر دوری یا گرایش به خرافات کارساز باشد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
اسرار پل خواجو اصفهان
پل زیبای خواجو ، دارای رموز و اسرار بسیاری است که در این مطلب چندی از آنان را آورده ایم . این پل زیبا منظره ی چشم نوازی را به شهر اصفهان بخشیده است . همراه اصفهان تور باشید .
۱- اگر از سمت شرق بیرون پل در زاویه ۳۰ درجه به دهانه‌های پایین پل نگاه کنیم، از تداخل دهانه‌ها تصاویر شمع‌ها پدید می‌آید. این منظره به ویژه در هنگام غروب آفتاب از سمت جنوب شرقی پل بسیار زیباست.
۲- دو شیرهای سنگی که در دو طرف پل خواجو هستند اگر در شب از روی یکی از شیرها شیر دیگری را نگاه کنید شیر دیگری چشمهایش برق میزند.
۳- در زیر دهانه های پل خواجو اگر در ستون اول شمالی سمت چپ حرف بزنید فردی نزدیك ستون اول جنوبی در سمت راست باشه صدای شما را میشنود و برای همینه كه افرادی برای خواندن به انجا میروند.
۴- ساخت این پل توسط ۲ تن بود كه قبر های انها را از طرف جنوبی كه وارد شوید در زیر گنبدی دوم با سنگ مرمر پوشانده شده و در همانجا دفنند .
۵- موقعه غروب وقتی كه از بالا به سایه پل نگاه كنید مثل یك عقاب در حال پرواز هست.
۶- ستونهایی در سمت شمالی هست كه خودشون بیانگر موضوعشون هستند .
۷- روی شیر های سنگی سنبل هایی از ورزش باستانی وجود دارد كه نشانه ورزش در قدیم بوده است.
۸- در تخت سنگ طرف شمالی پل نزدیك مجسمه شیری قبله نمای به شكل آفتاب وحود دارد .
۹- و مهمتر از همه این پل اگر به پی ان آب نرسد خراب میشود و از جمله پل های است كه هر چقدر آب بهش بخورد مستحكم تر میشود.
۱۰- پشت هر سنگ یك حرف هست كه بنای اون سنگ اون رو نوشته و در هر ستون قسمتهای مثلث مانندی هست كه هم باد گیره هم برای جلوگیری از تخریب پل در سیل هست.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
آداب و رسوم مردم اصفهان
در این بخش بصورت اختصاصی به معرفی مراسمات شهر اصفهان پرداخته ایم تا شما عزیزان را با آداب و رسوم مختص مردمان این شهر فرهنگی و تاریخی آشنا نماییم . همراه اصفهان تور باشید .
آتش‌افروزى و جل جلانى
در نطنز و آبادى‌هاى آن رسم است که در شب‌هاى هفدهم، هيجدهم و نوزدهم دى‌ماه کودکان در دسته‌هاى مختلف جمع مى‌شوند و هر دسته در يکى از تپه‌ها و بلندى‌هاى آبادى بوته و خار و هيزم را که از پيش جمع کرده‌اند آتش مى‌زنند به‌طورى‌که شعله‌هاى آتش سراسر آبادى را روش کند. آنها معتقدند روشنائى اگر به درخت‌ها برسد آن سال ميوه و سردرختى بيشتر مى‌شود و آفات از بين مى‌رود. برخى به نيت آنکه درختان ميوه بيشترى بدهند به قبرستان رفته و سنگ‌هاى کوچک و بزرگ جمع مى‌کنند و به شاخه‌هاى درختان مى‌آويزند. در مراسم آتش‌افروزى بعد از خاموش شدن آتش‌ها و تاريکى دوباره به ده برمى‌گردند و به يک نفر توبره ٔ بزرگى مى‌دهند و به‌حالت گروهى به در خانه‌ها رفته، گاهى دسته‌ها با هم برخورد مى‌کنند و با هم درگير مى‌شوند تا يکى پيروز شود .
شب اسفند
در کاشان و اطراف آن ماه را سى‌روز محاسبه مى‌کنند و براى گرفتن جشن شب اول اسفند قرار جشن مى‌گذارند. از يک‌ماه تا چهل روز پيش از اسفند قرار مى‌گذارند که در يک روز و يک شب همه ٔ اهل آبادى شب اسفند بگيرند. اين نوع محاسبه را به کاشى‌ها منسوب مى‌دارند.
چله ٔ بزرگ و چله ٔ کوچک
در مرق (Marag) کاشان براى زمستان تقسيم‌بندى مخصوص دارند: ده روز اول زمستان و چهل روز بعد از آن‌را ‘چله ٔ بزرگ’ و بيست روز بعدى را ‘چله ٔ کوچک’ مى‌دانند و به ده روز بعد ‘امن و بهمن’ مى‌گويند. از ده روز باقى‌مانده هفت رو ‘سرما پيرزن’ و سه روز ‘سرما عجوزه’ است .
در جوشقان استرک کاشان هم چله از دهم دى‌ماه شروع مى‌شود و تا بيستم بهمن ادامه دارد. اين چهل روز را به چهار قسمت کرده‌اند که هر قسمت ده روز است و هر ده روز نامى دارد: ده روز اول را چله ٔ بزرگ يا چله ٔ قوس مى‌نامند. ده روز دوم را چله ٔ کوچک و ده روز سوم را چله ٔ برزگر و ده روز چهارم را چله ٔ جولا مى‌نامند . در اين مدت بنا به‌رسم محل برزگران به‌خانه ٔ مالک مى‌روند و برف بام‌ها را پائين مى‌کنند. در آن روز زن ارباب آش هوا مى‌پزد تا بعد از روئيدن برفها از اين آش ميل کنند .
اسنبدى کاشان
مردم کاشان و اطراف آن ماه‌هاى سال ار سى روز حساب مى‌کنند و يک سال را سيصد و شصت روز و حساب پنج‌روز باقيمانده را جدا نگه مى‌دارند و آن‌را پنجه مى‌نامند. به اين ترتيب، بيست و پنجمين بهمن ماه تقويم رسمى شب اول اسفند است که آن‌را شب اسبند رعينى يا زراعتى مى‌نامند و عقيده دارند هر سال ده پانزده روز قبل از رسيدن اسفند باد معتدل مى‌وزد که به آن ‘باد اسبند’ مى‌گويند و آن‌را پيک بهار مى‌دانند .
در اين شب دکاندارها دکان‌ها را چراغانى مى‌کنند. آرايش دکان‌هاى سبزى‌فروشى بسيار زيبا صورت مى‌گيرد. آجيل‌فروشان براى اسبندى آجيل آچار درست مى‌کنند و خوردن اين آجيل در اين شب رسم است .
اهالى کاشان در اين شب براى شام پلو مى‌پزند و پلو ماهى دودى يا چلو با کوکو مى‌پزند يا کشمش‌پلو مى‌خورند. پنير و ماست نيز بر سر سفره براى شگون مى‌گذارند . معتقدند در اين شب نبايد تخم‌مرغ خوردو بايد آن‌را در خانه نگاه داشت .
مراسم ازدواج
ازدواج با خواستگارى آغاز مى‌شود. اگر والدين دختر موافقت خود را اعلام نمايند . داماد در شبى خوش‌يمن خوانچه به خانه ٔ عروس مى‌فرستد. اين خوانچه از شيريني، يک جلد قرآن، آئينه، سبزي، شربت، حنا، هل، ميخک، دارچين، نمک، کندر، تخم‌مرغ، شانه، اسفند و ابريشم هفت‌رنگ است. اين شکل از مراسم بيشتر از جندق مشاهده مى‌شود .
هنگام بردن خوانچه کسى پيشاپيش گروه قصيده‌اى در مدح ائمه اطهار مى‌خواند و بقيه صلوات مى‌فرستند. و وارد خانه عروس مى‌شوند. بعد از اين مرحله مراسم عقد با حضور بستگان دو طرف برگزار مى‌شود. در اين مراسم زنى با سوزن خياطى ابريشم هفت رنگ را به سر عروس و داماد مى‌کشد يعنى آنها را به‌هم مى‌دوزد تا پيوند آنها ابدى شود .
صبح روز بعد دو مرد و دو زن از بستگان عروس و داماد مردم را براى صرف چاى و شيرينى دعوت مى‌کنند. به اين رسم طلبون مى‌گويند. در اين مجلس يک زن خوش‌شانس حلقه‌اى به‌دست عروس و کفشى به پاى او مى‌کند. سه روز بعد مجلس سيمان عروس برگزار مى‌شود که مردها در خانه داماد و زن‌ها درخانه عروس جمع مى‌شوند .
مراسم زفاف و بردن عروس سه چهار روز بعد از عقد يا چند ماه و حتى دو سال هم مى‌تواند طول بکشد. يک هفته پيش از آن مراسم رخت برون و يک روز پيش مراسم آرايش عروس برگزار مى‌شود. سپس عروس را به حمام مى‌برند و حنابندان انجام مى‌شود. همين مراسم به‌طور جداگانه براى داماد برگزار مى‌شود. سپس همه به خانه ٔ عروس مى‌روند و داماد يکى دو ساعت کنار عروس مى‌نشيند و زن‌ها براى ديدن عروس مى‌آيند و سر و صدا را مى‌اندازند. سپس داماد به‌خانه ٔ مى‌رود تا مقدمات را فراهم کنند اواخر شب داماد و عده‌اى از مدعوين به خانه عروس رفته تا عروس را بياورند. اين مراسم با دايره دمبک و غزل‌خوانى برگزار مى‌شود. عروس را از زير قرآن رد مى‌کنند و زنى آئينه بزرگى روبه‌روى صورت عروس مى‌گيرد. عروس از پدر و مادر خود خداحافظى مى‌کند. و مردها با قصيده و غزل‌خوانى از جلو و زن‌ها با گفتن هولولو و شاباش از ؟؟؟ به‌سمت خانه داماد به‌راه مى‌افتند. مقابل خانه داماد عروس مى‌ايستد تا داماد پاانداز را تقديم کند. سپس داماد چند انار يا سيب به سمت عروس پرت مى‌کند. جلو در خانه داماد عروس را در آغوش مى‌گيرد و به حجله مى‌برد. دائى يا عموى عروس وارد حجله مى‌شود و سوره الرحمن تلاوت مى‌کند و سر عروس و داماد را به‌هم مى‌زند تا خجالت آنها بريزد. جمعيت متفرق مى‌شوند. داماد و عروس بايد با آفتابه لگن پاى يکديگر را بشويند. داماد اين آب را به چهارگوشه خانه مى‌ريزد .
روز بعد والدين عروس ناهار مى‌فرستند و اقوام هديه‌اى به‌نام در حجلگى مى‌برند .
مراسم نوروز
چهارشنبه‌سورى
غروب سه‌شنبه آخر سال بانوى خانه بوته‌اى را آتش مى‌زد و آن‌را در کوچه مى‌انداخت. کوزه آبى با چند دانه اسفند هم روى آتش مى‌ريخت تا بلا دور شود. شب چهارشنبه‌سورى فالگوشى و فال‌کوزه انجام مى‌شد .
تحويل سال
شب عيد نوروز را پلو مى‌پختند. سفره پهن مى‌کردند و انواع خوراکى‌ها استفاده مى‌شد .
سنت های پایدار محرم در استان اصفهان
در اصفهان از شب اول ماه محرم مراسم عزاداری برای امام حسین علیه السلام شروع می شود. قبل از شروع ماه مردم اصفهان شروع به سیاهپوش کردن تکایا و حسینیه ها می کنند .
در اصفهان هر محله دسته عزاداری مخصوص به خود را دارد که غالباً نام محله را روی دسته می گذارند . دسته های چهارسو، لومبان، در کوش و طوقچی هر کدام نام محله های قدیمی و معروفی در اصفهان است. در شب های محرم دسته های عزاداری به محله های یکدیگر می روند و به طور مشترک با سینه زن های میهمان شان از محله دیگر، مراسم را با هم برپا می کنند .
در این ایام عزاداران به یاد امام حسین علیه السلام بر سر و روی خود گل می مالند .
در دسته ها در صف اول بزرگان محل، پشت سر آنها زنجیرزن ها و در پایان صف سینه ز ن ها حرکت می کنند .
در روز عاشورا، تمام دسته های سینه زنی در میدان امام جمع می شوند و به صورت متحد عزاداری می کنند .
در اصفهان خانه ای به نام خانه زرگرباشی است . خانم های اصفهانی روز تاسوعا در این خانه جمع می شوند و نذورات پارسال خود را ادا می کنند .
یکی از مراسم مهم محرم که از شب های اولیه ماه آغاز می شود، تعزیه خوانی است .
به این صورت که یک نفر از گروه تعزیه خوانی با صدای طبل، شروع شدن تعزیه را به اطلاع مردم می رساند. بعد از این که مردم جمع شدند در صحنی که به این منظور تهیه شده است تعزیه خوان ها مرثیه های خود را اجرا می کنند .
در اصفهان غالباً لوازم و تجهیزات مورد نیاز تعزیه خوانی از نذورات مردم تهیه می شود .
مردم لنجان ظهر روز عاشورا و تاسوعا بهترین غذای خود را تهیه می کنند و آن را در سینی می گذارند، سینی ها را روی سرهایشان می گیرند و به پشت در حسینیه ای می روند که سینه زن ها و زنجیرزن ها در آنجا مشغول برگزاری مراسم هستند .
ساعت ۱۲ ظهر در حسینیه باز می شود و مردم در صف های طولانی، با سینی هایی بر سر که پر از نذوراتشان است وارد حسینیه می شوند .
در اصفهان اکثراً تا روز دهم غذاهای نذری مردم قیمه است به جز خمینی شهر که در آنجا نذر اصلی در عاشورا آبگوشت است .
در شب اربعین مردم به مساجد می روند. چراغ ها را خاموش می کنند و سوگواری می کنند. از غذاهای این شب شله زرد و آش شله قلمکار است .
همچنین همه ساله آیین های عزاداری ماه محرم در مناطق مختلف کاشان و اطراف آن نیز با شور و عشق خاص مردم به اباعبدالله الحسین علیه السلام برگزار می شود و عاشقان آن حضرت ارادت و تجدید میثاق خود را هر سال در قالب عزاداری مستحکم تر می کنند .
این آیین ها به فراخور فرهنگ و شیوه های مرسوم در کاشان با اندکی تفاوت از دیرباز همواره در قالب هیأت های مذهبی و راه اندازی دستجات و تکایا برگزار شده است .
با نگاهی به تاریخ عزاداری سنتی در کاشان و شهرهای همجوار آن، همچون نطنز، آران و بیدگل و اردستان به برخی آیین های سنتی ازجمله نخل گردانی و حمل خیمه گاه حسینی و شهدای کربلا بر می خوریم که در زمان آل بویه مرسوم بوده و در زمان قاجار نیز با برپا کردن تکیه ها آیین های تعزیه رونق بیشتری گرفته است .
ازجمله آیین های سنتی محرم در کاشان که به تناسب ایام این ماه حزن و اندوه درگذشته و حال برپامی شود، می توان به آیین چاووش خوانی یا چاووش عزا اشاره کرد .
دراین آیین که قبل از آمدن محرم برپامی شود، فردی در جلوی کاروان در حالی که بیرقی در دست دارد، آمدن محرم را با ذکر اشعاری حزین به مردم خبر می دهد .
سقاخوانی در ایام محرم
بسیاری از ارادتمندان به امام حسین علیه السلام در حالی که با یک دست مشک آب و با دست دیگر کاسه ای در دست دارند به یاد تشنه لبان کربلا، عزاداران را سیراب می کنند .
برخی از سقایان در گذشته اشعاری نیز در دستگاه ها و آوازهای دشتی و بیات و غیره می خواندند .
نظیر این گروه از جمله گروه ضیغم و نوش آباد هنوز در کاشان و نوش آباد آران و بیدگل فعالیت دارند و یکی از قدیمی ترین گروه های سنتی آیین های عزاداری این مناطق هستند .
آیین فرات خوانی که هنوز در کاشان و بویژه مناطق خشک کویری مرسوم است، خواننده اشعاری را بر آب فرات می خواند، به طوری که واقعه غم انگیز کربلا را در ذهن تجسم می کند این آیین نوعی آیین سوگ و مویه است که بیشتر در آواز دشتی اجرا می شود .
پیش خوانی نیز یکی از آیین های مناطق روستاهای کوهستانی کاشان و برخی مناطق است که شکل خواندن آن شبیه سقاخوانی است، ولی محتوای شعری آن تفاوت دارد. در برخی از اشعار این آیین، شخص پیش خوان به طبیعت از سوگ حسین علیه السلام گلایه می کند .
روستاهای کوهستانی وش، ابیانه و هنجن و تعداد دیگری از روستاهای کوهستانی کاشان و نطنز این نوع اشعار را می خوانند و برعکس در مناطق کویری بیشتر فرات خوانی رایج است .
آیین زنگ حیدری یکی از آیین های کهن منطقه است که نوعی آرایه ادبی به حساب می آید و بیشتر در گذشته در نوش آباد آران و بیدگل مرسوم بوده، ولی حدود نیم قرن است که دیگر اجرا نمی شود .
در این آیین زنگ کهنی را به پایه منبر مسجد می بسته اند و سقاخوان ها پای زنگ می نشستند و به اشعار خواننده زنگ حیدری گوش فرا می دادند .
آیین تعزیه خوانی یکی دیگر از آیین های مرسوم کاشان، نطنز، اردستان و آران و بیدگل بویژه نوش آباد است که در سال های اخیر با سبکی جدید به لحاظ محتوایی و فضاسازی با نام علقمه در تعزیت حضرت عباس علیه السلام و ردیف های آوازهای ماهور، دشتی، ابوعطا، چهارگاه و شور بغداد اجرا می شود .
آیین سنج زنی یا سنگ زنی نمایش سنگ زدن گروهی در مخالفت با سپاه ملعون شمر به قصد تازاندن اسبان خود بر پیکر بی جان یاران حسین علیه السلام است . دراین مراسم، گروهی به شکل نمادین با چوب هایی که به آنها سنگ یا سنج گفته می شود و در کف گرفته و به حرکت در می آوردند و اشعار خاصی با گویش محلی می خواندند. این آیین در روشا و مناطقی از آران و بیدگل هنوز هم به شیوه ای دیگر رایج است .
آیین سنگ زنی و یا سنج زنی در دیگر مناطق این دیار از جمله ابیانه نطنز نیز که به آن جاق جاقه زنی یا جقجقه زنی گفته می شود با شکلی متفاوت از سایر نقاط این منطقه اجرا می شود .
آیین وداع خوانی یکی از سوزناک ترین قسمت های یک تعزیه است که به صورت گروه خوانی در برخی نقاط کاشان و اطراف آن در عزاداری حسین علیه السلام و برادر بزرگوارش حضرت ابوالفضل علیه السلام اجرا می شود .
آیین بحر طویل خوانی نوعی از صنعت شهری است که به صورت عموم در محرم و به صورت خاص در تعزیه از سوی برخی گروه ها در این منطقه اجرا می شود .
آیین خیل عرب، نمادی از حرکت طایفه بنی اسد است، حرکتی که بعد از جنایت سپاهیان یزید بن معاویه و زمانی که سپاهیان دشمن از صحرای کربلا رفتند، پیکرهای شهدا بر زمین مانده بود و کسی جرأت به خاک سپاری آنها را نداشت. زنان طایفه بنی اسد که در نزدیکی زمین کربلا زندگی می کردند با بیل، چوب و هر وسیله دیگر به طرف دشت کربلا رفتند تا پیکرهای شهدا را به خاک سپارند .
این آیین به صورت نمادین در نوش آباد آران و بیدگل اجرا می شود و در آن گروهی عزادار در حالی که لباس سفید عربی بر تن دارند، با ضربات ریتم دار نی های چوبی، اشعاری موزون می خوانند و با اجرای ریتم و آهنگ سوگ و مویه خود را در غم جانگداز شهادت امام حسین علیه السلام و اصحاب باوفایش به نمایش می گذارند .
در کاشان و برخی از شهرستان های همجوار آن از جمله زواره اردستان علاوه بر استفاده از علائم و ادوات عزاداری همچون نخل، علم و کتل هرساله کاروان های شترسوار از عزاداران سیاهپوش همراه با خیمه گاه حسینی به راه می افتند و در سوگ آن حضرت به عزاداری می پردازند .
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
تخت فولاد ، قدیمی‌ترین قبرستان
تخت فولاد اصفهان بعد از وادی‌السلام مهمترین قبرستان شیعیان است چرا که شمار زیادی از برترین عارفان و علمای شیعه و یکی از پیامبران الهی به نام یوشع نبی را در خود جای داده است. در ادامه همراه اصفهان تور باشید تا به کشف رمز و رموز این جایگاه تاریخی و فرهنگی بپردازیم .
«تخت فولاد» نام قبرستان قدیمی شهر اصفهان است که به نامهای «لسان‌الارض» و «بابا رکن‌الدین» نامیده می‌شده است.
این گورستان تاریخی به دلیل وسعت، کثرت مشاهیر مدفون در آن و وجود ابنیه ارزشمند تاریخی یکی از مهمترین محوطه‌های تاریخی و فرهنگی ایران محسوب میشود.
زمان پیدایش این قبرستان چندان روشن نیست، لیکن وجود آثاری مانند قبر «یوشع نبی» از پیامبران بنی‌اسرائیل در تکیه «لسان الارض» که اکنون در گلستان شهدای اصفهان قرار دارد قدمت آن را به دوران قبل از اسلام می‌رساند.
اما برخی قدمت و تقدس این مکان را مربوط به زمان پیدایش آسمان و زمین می‌دانند و این مسئله بر ارزش این مکان می‌افزاید.
بنا بر قولی مشهور حافظ ابونعیم اصفهانی در کتاب خود به نام «ذکر اخبار اصفهان» به قدمت «لسان‌الارض»که مقبره یوشع نبی در آن قرار دارد اشاره می‌کند و معتقد است آن گاه که خداوند خطاب به آسمان‌ها و زمین فرمود «به میل یا کراهت بیایید» زمین اصفهان به خداوند جواب گفت و از این روی زبان زمین یا «لسان الارض» نامیده شد، بنابراین قدمت و اهمیت لسان الارض در تخت فولاد با خلقت آسمان و زمین آغاز میشود.
این مطلب نشانگر سابقه تاریخی این زمین مقدس بوده و حکایت از آن دارد که این مکان قبل از اسلام نیز مورد توجه و عنایت مردم شهر اصفهان بوده است.
داستان مدفون شدن «یوشع نبی» در تخت‌فولاد
قرن‌ها قبل از اسلام، زمانی که بخت‌النصر قوم یهود را از فلسطین کوچانیده و به آزار و اذیت آنها پرداخته بود، کوروش پادشاه هخامنشی ایران یهودیان را از اسارت بابل نجات داد و آنها را به ایران کوچ داد و تعدادی از آنها را در اصفهان ساکن گردانید.
این یهودیان برای خود شهری به نام «یهودیه» احداث کردند که در محل «جوباره» فعلی اصفهان واقع بوده است و هنوز تعدادی از آنها در این منطقه زندگی می‌کنند.
چنانکه گفته میشود دو تن از پیامبران و پیشوایان مذهبی آنان به نامهای «شعیا» و «یوشع» در اصفهان مرده و به خاک سپرده شدند.
«شعیا» در امامزاده اسماعیل در محله گل‌بهار و «یوشع» در تخت فولاد در اراضی لسان الارض مدفون گردید.
مردم اصفهان «یوشع» مدفون در لسان الارض را «یوشع نبی» می‌دانند و او را به عنوان یکی از پیامبران بنی اسرائیل می‌شناسند.
پدر نی‌نوازی ایران در تخت‌فولاد
در میان هر یک از قطعه‌های تخته فولاد آرامگاه یکی از مشاهیر علمی، مذهبی، موسیقی، دینی و موارد دیگر قرار دارد و آن قطعه به عنوان تکیه و به نام آن فرد نامیده میشود که چندی پیش استاد کسایی پدر نی‌نوازی ایران نیز در بخش تخت‌فولاد اصفهان آرام گرفت.
این اثر تاریخی به صورت یک‌جا و جزء به جزء پس از آن اجزای آن یک به یک در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
برخی مکان‌های مهم و تاریخی ثبت شده ملی تخت فولاد عبارتند از: آب‌انبار کازرونی، آرامگاه بیدآباد، تکیه آغا باشی، تکیه آقا حسین خوانساری، تکیه آقا مجلسی (سید ابو جعفر)، تکیه بروجردی‌ها، تکیه خاتون‌آبادی، تکیه سید العراقین، تکیه لسان الارض، تکیه میر فندرسکی، تکیه چهارسوقی، تکیه کازرونی، تکیه کلباسی (ابوالمعالی)، سنگ قبر بابا فولاد حلوائی، مسجد رکن‌الملک، شبستان مسجد مصلی.
افراد سرشناس دفن شده در تخت فولاد
بابافولاد حلوایی
از مشاهیر و عرفای شیعه که در میان مردم اصفهان به «بابا فولاد» شهرت یافته بود که در آن زمان لغت «بابا» به معنی عارف حکیم و دانشمند راهنما و مرشد صاحب کرامت به کار می‌رفت.
سنگ مزار وی امروزه به عنوان سند اصلی تاریخ تخت فولاد از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا علت نام‌گذاری تخت فولاد به این نام را وجود همین قبر می‌دانند چرا که سنگ قبر او یکی از قدیمی‌ترین سنگهای قبر تاریخ‌دار بین دیگر قبور تخت‌فولاد است.
حکیم میرزا جهانگیرخان قشقایی
از فقهای برجسته و مجتهدان شیعه دوره قاجار مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی که در علوم دینی، فلسفه و عرفان صاحب نظر بوده است.
او تا ۴۰ سالگی، مانند دیگر مردم قشقائی، به دامداری و زندگی عشایری مشغول بود اما در ۴۰ سالگی، زمانی که برای خرید و تعمیر تار به بازار اصفهان رفته بود، علاقه‌مند به آموختن در حوزه علمیه اصفهان شد و پس از مدتی از مدرسان این حوزه شد و تا آخر عمرش در آنجا ماند.
مخالفت با علم فلسفه در زمان حکیم قشقایی به قدری زیاد بود که جلال‌الدین همایی می‌نویسد: «مرحوم قشقایی فلسفه را در اصفهان از تهمت خلاف شرع و بدنامی کفر و الحاد نجات داد، سهل است که چندان به این علم رونق بخشید که فقها و متشرعان نیز آشکارا با میل و علاقه روی به درس فلسفه نهادند؛ و آن را مایه فضل و مفاخرت می‌شمردند.»
بابا رکن‌الدین
از بزرگان مشایخ عرفان و علمای قرن هشتم هجری است که درزمان سلطنت ابوسعید ایلخان مغول در اصفهان زندگی می‌کرد.
یکی از مریدان صدیق و پاک نهاد بابا رکن‌الدین، شیخ بهاءالدین محمد عاملی، معروف به شیخ بهایی دانشمند معاصر صفویه است.
بابا رکن‌الدین از عرفای بزرگی است که در تمام اوقات، جمعی کثیر از معتقدان در محضر وی تلمذ و از ارشاد‌های او کسب فیض میکردند.
این عارف نیکو نهاد در عرفان و سیر و سلوک، همانند استاد و مرشدش، کمال‌الدین عبدالرزاق کاشی با سلسلهٔ معروف سهروردیه پیوند داشت.
آرامگاه او از مقبره‌های مهم و قدیمی تخت فولاد است و دارای گنبدی هرمی شکل به رنگ آبی است.
سیده نصرت امین (بانو امین)
از عالمان و عارفان زن شیعه اهل ایران بود که پس از پشت سر نهادن مدارج علمی در حضور استادانی بنام شیعه به درجه اجتهاد نائل شد.
در قسمتی از اجازه‌نامه مرحوم آیتالله شیرازی در توصیف وی چنین آمده است: «دختر مرحوم حاج سید محمد علی امین التجّار اصفهانی که بانویی بزرگوار، شریف، اصیل، عالم و فرزانه، برگزیده زنان زمان و مایه شگفتی دورانش است، از کسانی است که مدت مدیدی از عمرش و زمان درازی از زندگیش را صرف تحصیل علم نموده است»
حاج آقا رحیم ارباب
یکی از علمای مشهور اصفهان است که در کسوت روحانیت بود ولی به رسم ایشان عمامه نگذاشت و همیشه کلاه پوستی بر سر داشت.
گفتنی است که او فقط هنگام نماز به رسم اجداد خود عمامه‌ای کوچک به سر می‌گذاشت، همچنین او معتقد به وجوب تعیینی نماز جمعه بود و خود در اصفهان نماز جمعه برپا می‌کرد.
بی‌بی مریم بختیاری (سردار مریم بختیاری)
زن تحصیل کرده و مبارز انقلاب مشروطه و دارنده بالاترین مدال شجاعت کشور آلمان بوده است.
سردار اسعد بختیاری
خان معروف و روشن فکر هفت لنگ بختیاری و از شخصیتهای اصلی انقلاب مشروطه که در تکیه بختیاری‌ها به خاک سپرده شده است.
دیگر افراد مشهور مدفون در تخت‌فولاد عبارتند از:
محمد کاظم واله اصفهانی (واله اصفهانی)، خوشنویس و تعلیق‌نویس اواخر زندیه و اوایل قاجار،
سردار جنگ بختیاری؛ وزیر جنگ دوران قاجار و حاکم اصفهان؛
ابوالقاسم فندرسکی (میرفندرسکی)،
علامه فقیه آقا شیخ مرتضی ریزی از فقهای برجسته دوره قاجار مدفون در تکیه ریزی،
سید ابوالحسن شمس‌آبادی از علما و فقها برجسته معاصر،
جلال‌الدین تاج اصفهانی خواننده همراه پدرش تاج‌الواعظین در تکیه سیدعراقین،
داراب افسر بختیاری؛ شاعر معاصر در تکیه بختیاری‌ها،
نجف قلی خان بختیاری (صمصام السلطنه) از سران ایل بختیاری و دو دوره رئیس‌الوزرای ایران در تکیه بختیاری‌ها،
عبدالحسین سپنتا؛ کارگردان اولین فیلم ناطق ایرانی،
دیع‌الزمان تبریزی مشهور به بدیعا از خوشنویان و شاعران سده یازدهم هجری و فرزند علیرضا عباسی، فاضل اصفهانی از عالم دینی، سیدجعفر خاکشیر شاعر طنزپرداز، در تکیه گلزار.
اکنون از عناصر معماری وابسته به تخت فولاد مانند مسجدها، کاروان‌سراها، آب‌انبارها جز اندک شمار، چیزی باقی نمانده است.
مهمترین شاخص‌های گورستان تخت فولاد
۱) بر اساس روایت شاردون در دوره دیلمیان، یکی از سرداران نظامی به نام «پولاد بازو» در این محل قصر کوچکی داشته است و تخته سنگی سکو مانند را برای نشستن و تماشای رقابت کشتی‌گیران ساخته بود.
۲) سنگ قبری از عارف قرن پنجم به نام «بابا فولاد حلوایی» در این قبرستان قرار دارد.
۳) بنا بر روایتی امام حسن (ع) در اصفهان برای بی اثر کردن جادوی یهود در این ناحیه تختی از فولاد ساخته و در آن منزل کردند.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
کلیسای وانک
کلیسای وانک یا آمنا پرکیج نام کلیسایی است در محله جلفای اصفهان. این کلیسا از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان می‌باشد و در زمان شاه عباس دوم ساخته شده‌است. وانک در زبان ارمنی به معنی کلیسای جامع است.
ارامنه بعد از کوچ بزرگ یعنی در سال ۱۶۰۵ به دستور شاه عباس دوم به اصفهان آورده شدند. آنها از بدو ورود شروع به ساختن محل زندگی کردند و در وهلهٔ اول کلیساها را بنا کردند.
کلیسای وانک
موقعيت:
چهارراه حكيم نظامي خيابان نظر شرقي
سال تاسيس: ۱۰۶۵ هجري مطابق با ۱۶۵۴ ميلادي
از ويژگيهاي ساختمان:
بزرگترين و زيباترين كليساي جلفاي اصفهان است
از نظر طلاكاري سقف و سطح داخل گنبد و نقاشي هاي تاريخي از زيباترين كليساهاي جلفاي اصفهان است
داخل كليسا و تمام ديوارهاي اطراف و جوانب آن از تزئينات نقاشي رنگ و روغن و آب طلا به سبك ايراني و تصاويري از زندگي حضرت مسيح (ع) متاثر از نقاشي ايتاليايي تزئين شده است
برج ناقوس روبروي در اصلي كليس به سبك ايراني است و در زمان شاه سلطان حسين ساخته شده است
کلیسای وانک
بزرگترين کليسای جلفا :
اين کليس به نامهای سن سور و آمنا پرکيچ نيز ناميده می شود بزرگترين کليسای جلفا است. اين کليسای با شکوه در سال ۱۰۱۵ هجری قمری برابر ۱۶۰۵ ميلادی در اراضی باغ زرشک احداث شد و پس از ۵۰ سال در سال ۱۰۶۵ هجری قمری برابر ۱۶۵۵ ميلادی توسعه يافت و به صورت امروز در آمد.
اين کليسا دارای گنبدی عظيم و ديوارهای رفيع و طاقهای بلند و زيباست که در حال حاضر محل اقامت خليفه ارامنه ايران و هندوستان می باشد.
ساختمان نماز خانه كليسا:
نماز خانه اصلی کليسا که به شکل متوازی الاضلاع است شامل دو قسمت چهارگوش است که قسمت اول شبستان بنا و قسمت دوم که زير گنبد خانه است محل اجرای مراسم و سرودهای مذهبی است. ازاره های ديوارهای نماز خانه را کاشی های خشتی چند رنگ فرا گرفته است. در قسمتهای بالای ازاره تصاويربسيار زيبائی نقاشی شده اند که از کتب مقدس الهام گرفته شده و تمامی سطح فضای گنبد را تزئين کرده است.
دور تا دور گنبد داستان خلقت آدم و حوا است که بوسيله نقاشان ارمنی ترسيم شده اند. بر محراب بسيار زيبای کليسا نيز تصاويری از جمله تصوير حضرت مسيح (ع) نقاشی شده است. نمای خارجی گنبد کليس بدون تزئينات کاشيکاری است و با آجر ساده پوشانده شده است.
کلیسای وانک
ساختمان كليسا:
در گوشه حياط کليسا برج ناقوس زيبا و بزرگی ساخته شده که بر چهار ستون سنگی استوار است. در گوشه ديگری از اين حياط و روبروی برج ناقوس ستون بلندی از سنگ يادبود ۱/۵ ميليون نفر ارمنی ساخته شده که در سال ۱۹۱۵ ميلادی قتل عام شده اند.
در صحن حياط کليسا چند نفر از ارامنه مشهور از جمله چند اسقف اعظم و نمايندگان سياسی کشورهای اروپايی که در اصفهان در گذشته اند به خاک سپرده شده اند.
قسمتهاي مختلف كليسا:
کليسای وانک دارای تأسيسات مختلفی مانند موزه و کتابخانه است. موزه کليسا در سال ۱۳۲۲ هجری قمری برابر با ۱۹۰۵ ميلادی ساخته شد.
اشيائی که در سالن های آن به معرض تماشای بازديد کنندگان گذاشته شده اند شامل تابلوهای نقاشی کار نقاشان اروپائی است که به کليسا اهداء کرده اند. تعدادی کتب خطی نفيس نيز در اين موزه نگهداری می شوند.
کلیسای وانک
از جمله مجموعه های نفيس ين موزه فرامينی است که در طول تاريخ صفويه به بعد سلاطين و حکام ايران درباره ارامنه صادر کرده اند. اين فرامين از نظر بررسی تاريخ ارامنه بسيار مهم و قابل ملاحظه بوده و در عداد منابع قابل اعتماد به شمار می روند
از ديگر تأسيسات کليس چاپخانه است. اين چاپخانه که به سعی و کوشش و ابتکار پيشوای ارامنه آن روزگار به نام خاچاطور کساراتسی GZARATSSY در جلفا تأسيس شده بود در سال ۱۶۳۶ ميلادی به عنوان اولين چاپخانه شروع به کار کرد و نخستين کتابی که به وسيله آن به چاپ رسيد زبور داوود بود که از اين کتاب فقط يک نسخه در دنيا موجود است و آن نيز در شهر آکسفورد انگلستان نگهداری می شود
تصوير اين کتاب در موزه کليسا در معرض بازديد عموم است. کتابخانه کليسای وانک نيز با ۰۰۰/۲۵ جلد کتاب به عنوان يکی از بهترين منابع مورد استفاده محققين و پژوهشگران ارمنی و ساير اديان قرار میگيرد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
کلیسای بیت اللحم
کلیسای بیت اللحم در میدان جلفای اصفهان، به فاصله کمی از کلیسای حضرت مریم قرار دارد. ساختمان آن را یکی از ارامنه نیکوکار آن دوره به نام “خواجه پطرس ولی جانیان” احداث کرده است. تصویر او بر دیوار کلیسا جای داده شده است.
داخل این کلیسا تزیینات زیبایی اعم از تابلو نقاشی زندگانی حضرت مسیح و نقاشی های دیگر وجود دارد. سقف آن مذهّب و گنبد جالب آن تماشایی است. سردر کلیسا کتیبه ای دارد که سال ۱۶۲۷ میلادی برابر با ۱۰۳۶ هجری را نشان می دهد. تزیینات طلا کاری کلیسای بیت اللحم بسیار زیبا و جالب توجه است.
پلان کلیسا از نوع تالارهای گنبد دار مستطیل شکل است که در جهت شرقی-غربی قرار گرفته و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد است. بنا هیچ گونه تزیین خارجی ندارد و ارتفاع آن از سطح زمین ۲۵ و قطر آن ۱۱ متر است.
گنبد با چهار قوس به چهار ستون بزرگ متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی بنا تکیه کرده است. در سمت غربی کلیسا و در قسمت جلوی ورودی اصلی ایوانی دو طبقه قرار دارد و در بالای آن ناقوس خانه ی کلیسا، که در سال ۱۸۹۷ میلادی بنا شده، قرار گرفته است.
مصالح به کار رفته در ساختمان عبارت اند از خشت و آجر. دیوارهای داخلی با گچ پوشانده شده اند و بر روی تمامی آنها نقاشی هایی با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس نقش بسته است. در قسمت پایین دیوارها نیز از کاشی های لعابدار به رنگهای نیلی و آبی برای تزیین استفاده شده است.
این بنا در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۶۴۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
آرامگاه ارامنه اصفهان
آرامگاه ارامنه اصفهان در دامنه کوه صفه و در نزدیکی دروازه جنوبی شهر قرار دارد .
در ورودی در خیابان صفه (ضلع غربی) قرار دارد و سایر اضلاع آن از شرق به دانشگاه اصفهان ، از شمال به مرکز آموزش توپخانه و موشکها و مجموعه ورزشی ۲۲ بهمن و از جنوب به بیمارستان الزهرا (ع) محدود می شود .
کل مساحت آن ۳۰ هکتار می باشد که نیمی از آن در انحصار قبور قرار دارد و مابقی بصورت فضای سبز ، زمین بازی فوتبال و اراضی دست نخورده است .
آرامگاه ارامنه اصفهان جزو قبرستان های مهم جهان است . این آرامگاه چهره هایی شاخص از روحانیون مسیحی و شخصیتهای نامدار ایران و جهان را در خود جای داده است . و ارزش آن از نظر دینی تا جایی است که بسیاری از افراد از مناطق دیگر ایران و جهان وصیت میکردند که پس از مرگ جسدشان در این قبرستان دفن شود .
تعداد زیادی از آوارگان لهستانی جنگ جهانی دوم که در طی سالهای ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵ در اصفهان درگذشتند در این قبرستان مدفون می باشند .
تاریخ اولین سنگ در این قبرستان ، سال ۱۵۵۱ میلادی را نشان میدهد و نویسنده کتاب « تاریخ جلفای اصفهان » در قرن ۱۹ میلادی چنین اشاره کرده که به تعداد سنگهای موجود ، همین مقدار هم از بین رفته است .
آرامگاه ارامنه اصفهان در سال ۱۳۲۳ شمسی در اداره کل ثبت اسناد و املاک استان اصفهان به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۰ در سازمان میراث فرهنگی ثبت شد .
برخی از افراد مدفون در این قبرستان تاریخی :
– خلیفه « کارابِد » مشهور به گوساله زنده کن
– ویلیام بل ، عامل شرکت هند شرقی در اصفهان ( صاحب قدیمی ترین سنگ قبر شناخته شده اتباع انگلیس در ایران )
– رودلف اشتدلر ، ساعت ساز شاه صفی صفوی ( اهل سوئیس )
– هوی برت بیوکنز ، جواهر ساز هلندی متخصص الماس که به دستور شاه عباس اول به ایران آمد
– الکساندر دورود ، تغییر دهنده مذهب مردم ویتنام از بوده به مسیحیت و تغییر دهنده خط و زبان آن کشور
– ولتسن دانگرز ، به مدت ۳۳ سال کشیش فرقه کاپوسن در ایران
– ایزاک بوته دولتون ، بازرگان نامدار عهد صفوی (اهل لیون فرانسه )
– می ان برنارد ، خدمتگذار ویژه شاه عباس اول
– تئادر میرانویچ ، سفیر لهستان در دربار صفوی
– فرانکوس کاستلوجن ، مدیر شرکت هند شرقی هلند
– ساراژاکوبا چاندلیر ، همسر فرانکوس کاستلوجن
– کشیش دکتر ادوارد پاگیت ( صاحب دومین سنگ شناخته شده اتباع انگلیس در ایران )
– تابراها موزویسنیک ، پسر نخستین سفیر کشور هلند
– خلیفه هوانس مرکوز مشهور به دیه زر آلویس ، دانشمند نامدار جلفایی معروف به « نور جهان »
( مترجم انجیل های ” متی ، مرقس ، لوقا و یوحنا ” به فارسی )
– یرافی یاکوله ویچ لواشف ، پسر ژنرال واسیلی لواشف فرمانده کل قوای روسیه در قفقاز و ایران ( صاحب اولین سنگ قبر شناخته شده از اتباع روسیه در ایران )
– ماتیوس فن لایپزیگ ، مدیر شرکت هند شرقی هلند ( او با ترفندی در جهت فریب اشرف افغان ، زندگی تمامی اتباع بیگانه مقیم ایران را که در شرف قتل عام بودند از مرگ حتمی نجات داد )
– ژاکوب روسو ، ساعت ساز شاه سلطان حسین صفوی ( پسر عموی ژان ژاک روسو نویسنده و فیلسوف نامی فرانسه )
– هاروتون در هوهانیان ، متولد اصفان نویسنده کتاب « تاریخ جلفای اصفهان »
– ی هـ پ گلوور ، بنیانگذار اداره تلگراف در اصفهان
– ارنست هولتسر ، گرد آورنده مطالب کتاب ایران در ۱۲۰ سال پیش
– ماردیروس دروُسکانیان ، نخستین ارمنی فراماسون
– کشیش جیمز ل گارلند ، مسیونر نامدار که مدت ۳۵ سال در میان کلیمیان اصفهان به سر برد
– تونی هوانسیان ، عکاس ظل السلطان و بنیانگذار اولین مغازه عکاسی در اصفهان ، اولین وارد کننده دوچرخه و موسس اولین هتل به سبک اروپایی در اصفهان
– فریدل ورم باخ (شفر) ، عضو گارد امنیت حزب نازی آلمان
– جورج همر ، مهندس کارخانه و عضو گارد امنیت حزب نازی آلمان
– دکتر لسلی گریفیتس ، رئیس بیمارستان ارامنه اصفهان (عیسی ابن مریم فعلی )
– آر سی اسکیپورث هریس ، کنسول یار انگلستان در اصفهان (زمان پهلوی)
– هیلدا نایتینگل ، سرپرست بخش پرستاری بیمارستان ارامنه اصفهان
– جان هال پاکستن ، کنسول آمریکا
– ارنست ج کریستوفل ، بنیانگذار سازمان بهزیستی ایران و پایه گذار آموزش موسیقی به نابینایان
– طادئوس طادئوسیان ، از اعضاء حزب داشناک و استاد دانشگاه
– دکتر کارو میناسیان ، پزشک متخصص – باستانشناس و نویسنده
– یغیا ولیجانیان ، بنیانگذار نظام پیشاهنگی در اصفهان و ایران
– آرامایس الله وردیان ، اولین استاد دانشکده ارمنی لوژی دانشگاه اصفهان
– یسائی شاهجانیان ، هنرمند و کارشناس میراث فرهنگی اصفهان
– هوانس اوهانیان ، رئیس شورای هیئت نمایندگان ارامنه گریگوری جلفای اصفهان و جنوب
– ماتوس آقاخانیان ، عکاس – رئیس اولین اداره پست جلفا و فرمانده شهربانی اصفهان
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
خانه زرتشتیان اصفهان
در سال ۱۳۵۲ برادران خیراندیش فریدون و مهربان زرتشتی در خیابان نظر غربی كوچه سیچان منزلی قدیمی را خریداری و به انجمن زرتشتیان اصفهان واگزار كردند، پس از سال ها استفاده و فرسایش، به پیشنهاد انجمن زرتشتیان اصفهان و موافقت موبد مهربان زرتشتی و هزینه ایشان در سال ۱۳۸۳ ساختمان قبلی تخریب و به یك بنای ۳ طبقه تبدیل و در ۱۸ آبان این خانه برای استفاده زرتشتیان اصفهان بازگشایی شد.
در ابتدای مراسم بازگشایی مراسم جشن خوانی توسط موبد بهزاد نیك دین انجام شد، پس از گات ها خوانی نوجوانان ، مهندس كورش آبادانی رییس انجمن شرح خانه زرتشتیان را از آغاز تا كنون گزارش دادند و اردشیر خورشیدیان نیز به خاطرات قبلی خود با حضور در اصفهان و خانه زرتشتیان پرداختند، آنگاه دكتر نیكنام در سخنان خود ضمن سپاسگزاری از انجمن، دهشمندان و خدمتگزاران كه خانه زرتشتیان را تجدید بنا و مجهز كردند به سه نوع دهشمندی در بینش و سنت زرتشتیان ، نیاز ، اشوداد(وقف) و گهنبار خوانی اشاره كردند و این كار نیك زنده یاد فریدون زرتشتی و موبد مهربان زرتشتی را اشودادی ارزشمند برای جامعه زرتشتی قلمداد كردند.
دكتر كامران نماینده مردم اصفهان نیز به دعوت نماینده زرتشتیان در مراسم بازگشایی حضور یافتند و با سخنان خود كار نیك زرتشتیان را گرامی داشتند.
این بنا هم اكنون در سه طبقه شامل سالن اجتماعات ، دبیرخانة انجمن، كتابخانه بزرگ، خانه سرایداری، دو واحد مسكونی و اتاق هایی جهت اسكان مسافران در اصفهان مجهز و آماده بهره برداری است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
آشنایی با شهرستان نایین
در این بخش از معرفی شهرستان های استان اصفهان به معرفی شهر گرم و کویری نایین که از قدمت تاریخی بسیار بالایی برخوردار است پرداخته ایم . از همراهی شما با اصفهان تور کمال تشکر را داریم .
تاریخچه منطقه و موقعیت
نایین از شهرهای ایران باستان و یکی از ولایتهای پنج گانه استان (کوره ) فارس پایتخت هخامنشیان بوده است .در زمان گسترش اسلام مردم نایین به این آیین گرویدند .در قرن پنجم هجری نایین مانند شهرهای استان اصفهان مورد توجه قرارگرفته و در حکومت سلطان محمد خدابنده (الجایتو) غازان خان آثار باارزشی همچون مسجد باباعبداله ، اما مزاده سلطان سید علی فمناره مسجد جامع نایین در این شهر ساخته شد در دوره صفویان شهر نایین رونق فراوانی یافت .در این دوره باروی شهر مرمت شد و بناهای جدیدی احداث گردید . در سال ۱۰۰۰ هـ . ق هنگامی که اصفهان به پایتختی ایران برگزیده شد نایین که زمانی تابع یزد بود در محدوده اداری اصفهان جای گرفت و در سال ۱۳۲۷ هـ .ش نایین رسماً شهرستان اعلام شد و بخشداری آن به فرمانداری تبدیل گشت از نایین مردان بزرگ ونامداری برخاسته که هر یک در علوم وفنون مختلف جایگاهی بلند یافته اند وازاین رهگذر نایین بخصوص درتاریخ یکصد ساله اخیر ایران،نقش بسیار زیادی داشته است واز این رو همواره برای این منطقه منزلتی بیش از یک شهرستان معمولی قائل بوده اند.چنانکه خاندان پیر نیا حتی در قانون اساسی پس از مشروطه این شهر را از شرط حد نساب نفوس برای برخورداری نماینده ای مستقل در مجلس شورای ملی معاف کرده بودند. یکی از فرزندان بزرگ این سرزمین دکتر حسین فاطمی است که در نهضت ملی شدن صنعت نفت تا آخرین نفس پایمردی کرد وجان وسر را در راه آزادی خواهی فدا کرد. دیگر شخصیت مشهور این دیار مرحوم آیت … میرزا حسین نایینی (آیت اله نایینی ) بزرگترین عالم شیعه و متفکر بزرگ اسلام می باشد.
موقعیت جغرافیائی
شهرستان نایین به عنوان یکی از مهمترین شهرستان های استان اصفهان از نظر غنای آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری طبیعی، انسان ساخت و صنایع دستی و آداب و رسوم ویژه منطقه قابلیت تبدیل شدن به یکی از قطب های گردشگری کشور به عنوان محور گردشگری شرق استان اصفهان را دارد .
شهرستان نایین درشرق استان اصفهان قرارداشته و وسعتی برابر ۸/۲۵۲۰۳ کیلو متر را دربرگرفته شهرستان نایین در شرق استان اصفهان قرارداشته و از دو بخش مرکزی و انارک تشکیل شده و دارای سه شهر نایین و انارک و بافران می باشد. شهر نایین با فاصله ۱۴۰ کیلومتری از شرق اصفهان قرارداشته و از غرب با شهرستان اصفهان ، از شمال با شهرستان اردستان ، از جنوب با استان یزد و از شرق با شهرستان خورو بیابانک هم مرز می باشد و از نظر غنای آثار تاریخی و خصوصاً جاذبه های گردشگری ویژگی ها و پتانسیلهای خاصی را به لحاظ تنوع آب وهوایی وجوی داراست چنانکه ازآب و هوایی کوهستانی تا کاملاً کویری به صورت متنوع را دارا بوده و این ویژگی جاذبه های گردشگری طبیعی متنوع از جمله مناظرطبیعی کوهستانی تا ماسه ها و ریگزارها و دریاچه های نمکی دارا بوده و این تنوع ، گردشگران متعددی را با علایق وسلایق متنوع درخود جا داده و یا قابلیت جذب گردشگران مختلف را دارد و این در صورت معرفی وتبلیغ جاذبه ها و ایجاد زیر ساختهای گردشگری ، جذب و هدایت سرمایه گذار امکان پذیر خواهد بود.
آثار و جاذبه های تاریخی و گردشگری
-۱ مسجد جامع -۲ خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر )-۳ بازار تاریخی نایین-۴ خانه فاطمی-۵ خانه تاریخی امامی -۶ نارین قلعه-۷قلعه محمدیه-۸ مسجد سرکوچه محمدیه -۹ مسجد جامه محمدیه-۱۰ مسجد جامع شهر بافران -۱۱ مسجد بابا عبداله -۱۲ مسجد شیخ مغربی -۱۳ مسجد خواجه خضر -۱۴آسیاب ریگاره محمدیه -۱۵ امام زاده سلطان سید علی -۱۶امام زاده سلطان موصلیه۱۷ – مصلی نایین -۱۸ مصلی عتیق نایین -۱۹ یخچال های قدیم محمدیه ، نایین و بافران -۲۰ کارگاه های عبابافی درمحمدیه -۲۱ کاروانسرای بلاباد -۲۲ کاروانسرای نیستانک -۲۳کاروانسرای نوگنبد -۲۴ کاروانسرای مشجری -۲۵ کاروانسرای عباس آباد -۲۶ رباط انارک -۲۷ قلعه شهداد -۲۸ قلعه رستم شهر بافران-۲۹قلعه مزرعه امام-۳۰قلعه های تاریخی بنوید -۳۱حمام تاریخی کلوان -۳۲حمام تاریخی نوآباد -۳۳حمام تاریخی پنجاهه -۳۴حمام تاریخی سکان -۳۵ حمام تاریخی امام رضا -۳۶ حصار تاریخی شهر نایین -۳۷ چهار طاقی نخلک -۳۸ چهار طاقی پاکوه -۳۹برج نوگنبد-۴۰ برج قیوم آباد-۴۱ برج سنگیج -۴۲ دروازه پنجاهه-۴۳ دروازه چهل دختران -۴۴ دروازه و برج کلوان -۴۵ بنای تاریخی نواقلی -۴۶حسینیه های تاریخی نایین-۴۷حسینیه مزرعه امام -۴۸ آب انبار های نایین -۴۹ آب انبار مزرعه امام -۵۰معادن تاریخی انارک و نخلک -۵۱ کویر ریگ جن-۵۲ نخلستان های منطقه -۵۳ منطقه گردشگری عباس آباد -۵۴منطقه گردشگری پاکوه
سوغات
زعفران ، پسته ، کتیرا ، دارو های گیاهی و لبنیات محلی
از صنایع دستی می توان به فرش دستباف ، عبا ، کرباس ، گلیم و خرما اشاره نمود.
آداب و رسوم
– از آداب مردم نائین سوگند یادکردن به نمک و تقدیس آن است.
– در هنگام تحویل سال خوان هفت سین دایر می کنند، به عدد هفت ستاره و سیاره و مناسبات بین آنها که این هفت سین به شرح زیر است . سیب ، سرکه ، سیر، سبزه، سنجد، سرمه و سمنو
– در روز اول عید مردم اعم از آشنا و غیرآشنا در کوچه و گذر به همدیگر تبریک گفته و بساط روبوسی و آشتی کنان برپامی کنند که این عمل باعث تداوم صلح و دوستی در بین مردم در طول سال می شود .
– پختن شیرینی محلی و کلوچه توسط زنان قبل از عید به عنوان تدارکات شب عید
– رنگ کردن تخم مرغ با رنگهای طبیعی
– مراسم سیزده بدر، که روز سیزدهم عید نوروز مردم از شهر به آغوش طبیعت پناه می برند.
– مراسم مذهبی، در روز عید فطر، عیدغدیر خم و عید قربان مردم به دیدن بزرگترها می روند و این روز را به هم تبریک گفته ، که نمونه ای از احترام و گرامیداشت بزرگان می باشد.
– همچنین درروز عید غدیرخم به دیدن سادات رفته و به عنوان چشم دیدنی و تبرک هدیه ای از آنان میگیرند.
– مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) در شهرستان نائین بصورت سنتی و خاص منطقه برگزار می گردد و توانسته بعد از گذشت سالیان دراز همچنان اصالت تاریخی و فرهنگی خود را حفظ کند شبیه مراسم جوش گرفتن و سنگ زنی.
– همچنین در روز تاسوعای حسینی هیأت عزاداری از حسینیه ها به حسینیه های دیگر و منازل متوفّی که درطول سال از دنیا رفته اند می روند و درآنجا به عزاداری می پردازند.
– از دیگر مراسم مذهبی می توان به مراسم فاتحه، سوم، ماه، چهلم و سال و روز عرفه اشاره کرد که هرکدام از مراسم برای اموات و بعد از فوت برگزارمی گردد و بادادن خیرات برای اموات در طول سال برای آنها طلب آمرزش و مغفرت می نمایند.
مسجد جامع نائین
اصل بنای تاریخی مسجد جامع نائین براساس متون تاریخی ازجمله مراه البلدان که درآن نوشته شده بنابه دستورعمرابن عبدالعزیزاموی ساخته شده وهمچنین نوع و طرح ساختمان ،نوع مصالح اولیه و … متعلق به قرون دوم تاچهارم هجری می باشد .
این بنای تاریخی از ویژگیها و شاخصه های بسیار مهمی برخوردار است ازجمله :
-۱ گچبریهای بسیار زیبای قسمت محراب شامل نقوش گیاهی و هندسی بسیار زیبا و خطوط کوفی مشجری که قسمت محراب وبالای محراب وسه ستون روبروی آنراشامل می گردد.
-۲ منبر بسیار زیبا و نفیس متعلق به اوایل قرن هشتم هجری باکتیبه ای به سال ۷۱۱ هجری که در آن از تکنیک منبت کاری و گره چینی «کام و زبانه »استفاده شده و تمامی قسمتهای آن با نقوش گیاهی و هندسی تزئین گردیده است .
-۳شبستان زیرزمینی یا سرداب با معماری کند و حفاری شده که از زیباییهای معماری مسجد محسوب گردیده و دارای ویژگیهایی ازجمله معماری کند ، استفاده از سنگهای شفاف مرمر جهت انتقال نور به داخل زیرزمین و گرم بودن آن در فصول سرد سال و خنک بودن آن در فصول گرم سال می توان نام برد .
-۴ سردر بسیار زیبای ترئینی مسجد که متعلق به قرن هشتم هجری است و تزئینات معماری بسیار زیادی دارد.
-۵ مناره مسجد که به صورت هشت ضلعی در قاعده و استوانه در قسمت تحتانی و فوقانی مناره با ارتفاع ۲۸ متر متعلق به قرن هشتم هجری
-۶ گنبد مسجد جامع که البته جزءمجموعه مسجد محسوب گردیده و به عنوان گنبد مقبره ای بزرگان و عرفای سلجوقی می باشد ساخته شده و متعلق به قرن هفتم هجری است .
-۷ ستونهای متنوع ومتعدد با اشکال مختلف که باستونهای شبستان شمالی بیش از صد ستون دارد.
-۸ طرح شبستانی مسجد که فاقد ایوان و گنبد می باشد. این بنای تاریخی به شماره۱۴۴به تاریخ۱۳۱۰/۱۰/۱۵ درفهرست آثارملی ایران به ثبت رسیده است.
بازار تاریخی نائین
مهمترین معبر اصلی و مرکز تجاری شهر نائین در قدیم بازار تاریخی نائین بوده که از وسط بافت تاریخی نائین می گذشته است .رودی بازار به عنوان یکی از دروازه های قدیم شهر بوده که به دروازه تاریخی چهل دختران معروف می باشد .بازار تاریخی نائین در طول دوره های مختلف تاریخی شکل و توسعه یافته و بنای اولیه آن متعلق به دوره ایلخانان و بیشترین رونق آن در زمان صفویه می باشد .طول بازارتاریخی نائین حدودا”۱۰۰۰ متر و عرض آن بین ۳ تا ۵ مترمتغیربوده و شامل۱۷۰باب مغازه می باشد.بازار تاریخی نائین دارای دو کاروانسرا و بارانداز بوده که کاروانسرای بزرگ آن درست پس از عبور از دروازه تاریخی چهل دختران در سمت راست بازار قرارداشته که در حال حاضر فقط سردر ورودی آن باقی مانده است.دروازه چهل دختران دارای دو برج بوده و چسبیده به حصار تاریخی شهر نائین می باشد که دورتادور حصار تاریخی شهر نائین را خندقی احاطه نموده و محل عبور از دروازه به وسیله پل متحرک میسر می شده و در بالای دروازه اتاقکی برج مانند بوده که در هنگام هجوم بیگانگان درب اصلی بسته و ازطریق تیرکشها و آتش دانها به دشمن حمله می نمودند.دروازه تاریخی چهل دختران و ورودی بازار دارای دودرب بزرگ می باشد .این بنای تاریخی به شماره ۱۵۶۴ به تاریخ ۵۶/۵/۲۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه تاریخی پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین)
خانه تاریخی پیرنیا به عنوان یکی از مهمترین مساکن سنتی شهر نائین الگوی مهم معماری و هنری خانه های تاریخی منطقه و کویر مرکزی ایران محسوب می گردد.
این خانه متعلق به دوران صفویه بوده و از اجزاء مختلفی از جمله ورودی، دالانهای متعدد، هشتی، غلامگردش، ایوان شاه نشین ، اتاق نشیمن، گودال باغچه، باغ و بخشهای مختلف دیگر تشکیل شده است .این بنا از مجموعه خانه های متعددی تشکیل می شده که هرکدام با کاربردی متفاوت و مخصوص ساخته شده است. ازجمله اندرونی ، بیرونی ، حیاط خلوت و … می باشد. این خانه به عنوان خانه حاکم نائین بوده و در ابتدا شخصی به نام قاضی نور الهدی در این خانه زندگی می کرده و در دوره قاجار به خاندان پیرنیا رسیده و شخصی به نام میرزا احمد خان پیرنیا حاکم نائین در این خانه زندگی می نموده است .مهمترین ویژگی هنری خانه تاریخی پیرنیا وجود نقاشیهای دیواری و گچبریهای بسیار زیبای آن که در ایوان شاه نشین ، اتاق تشریفات و اتاق مخصوص حاکم بوده می توان یاد نمود .این گچبریها در قسمت فوقانی بخشهای ذکر شده را شامل گردیده که در آن کتیبه هائی با اشعار مختلف عظمت معماری و هنر را نشان می دهد.این گچبریها شامل قابهای متعددی بوده و داستانهای هفت پیکر نظامی شامل: داستانهای خسرو و شیرین ، یوسف و زلیخا ، صحنه های شکارگاه ، داستانهای عاشقانه و خیالی را به نمایش گذاشته است .ترکیب تزئینات معماری و گچبریها و نقاشیها، زیبائی زایدالوصفی را به تصویر کشیده است .از دیگر تزئینات این بنا می توان به تزئینات معماری کاربندی ها ، یزدی بندی ها ،رسمی بندی ها اشاره نمود.درنقاشیهای موجود درقسمتهای مختلف این بنا نقوش گیاهی، هندسی ، گل و مرغ ، اژدها و حیوانات مختلف زیبائی آن را دو چندان نموده است .یکی از بخشهای مهم این بنا ، وجود فضای گودال باغچه در مرکز حیاط بوده که به عنوان تابستان نشین خانه و به جهت دسترسی به آب قنات حفر گردیده است .این خانه در سال ۱۳۴۹ توسط وزارت فرهنگ و هنر خریداری و پس از انجام مرمتهای مورد نیاز بنا در سال اسفند ۱۳۷۳ به موزه مردم شناسی کویر نائین تبدیل گردید.
موزه مردم شناسی کویر نایین
موزه مردم شناسی کویر نایین در خانه تاریخی پیر نیا واقع شده است که درآن بازدید کنندگان از طریق اشیاء ، لوازم ، وسایلی که در جای جای فضاهای خانه ، ویترینها قرارگرفته با فرهنگ مردمان کویر و حاشیه کویر آشنا می گردند و شامل نمایش زندگی کویری، وسایل کشاورزی، ادوات و وسایل نظامی، پوشاک، صنایع و حِرَف دستی و هنرهای سنتی ، آداب و رسوم و اعتقادات مردمان بومی منطقه آشنا می شوند.
خانه تاریخی فاطمی
بنای تاریخی خانه فاطمی در محله نوآباد و جنب بازار تاریخی شهر نائین واقع گردیده است این بنا به عنوان یکی از مهمترین مساکن سنتی شهرستان نائین محسوب گشته و در حال حاضر در مالکیت اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نائین در حال مرمت می باشد .این بنای تاریخی متعلق به خاندان فاطمی ها در نائین بوده و ساخت آن مربوط به دوره قاجار و کمی قبل از آن می باشد این بنا از بخشهای مختلفی که هرکدام کاربرد مخصوصی داشته ساخته شده است که می توان به بخشهای اندرونی، بیرونی، محل نگهداری احشام و اسطبل یاد نموده که هرکدام از آنها از فضاهای متعددمعماری دیگر از جمله اتاقهای متعدد، دالانها،بهارخوابها، مطبخ، حمام، اتاق مخصوص پذیرایی، اتاق مخصوص استراحت میهمانان ، محل نگهداری غلات و حبوبات ، سردابها و … تشکیل شده است .مهمترین ویژگی هنری وتزئینی این بنامی توان به گچبریهای بسیارزیبای نقوش گیاهی وگل و بوته های موجوددراتاق ارسی وتزئینات مختلف معماری دیگرازجمله رسمی بندیها ، کاربندیها ، مقرنس کاری و… که در بخشهای مختلف این خانه قراردارد می توان نام برد .یکی دیگر از ویژگیهای هنری – ترئینی این خانه وجود دربها و پنجره های مشبک بسیارزیبا که در آن ازتکنیکهای مختلف کار باچوب مثل گره چینی و کام و زبانه و استفاده از شیشه های الوان که بسیار زیبا و جذاب می باشد می توان نام برد .بنای تاریخی خانه فاطمی به شماره ۴۷۰۲ مورخ ۸۰/۱۰/۱۱ درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
نارین قلعه «نارنج قلعه »
بنای تاریخی نارین قلعه به عنوان قدیمی ترین بنای شناخته شده در بافت تاریخی شهر نائین متعلق به دوره پارتیان قبل از اسلام می باشد . این بنای تاریخی درست در مرکز بافت تاریخی شهر نائین بوده که به عنوان دژ یا کهندژ در دوره های بعدی شهر در اطراف آن توسعه و گسترش یافته است. اصطخری ازاین بنای تاریخی بازدید و در کتاب خود از آن یاد نموده و اطراف آن را سه هزار گام ذکر نموده است .دور تا دور قلعه را در قدیم خندقی احاطه نموده که از پایین ترین قسمت خندق تا بالاترین قسمت بنا در قدیم ۵۰ متر ارتفاع داشته است. بنای مذکور به صورت چند ضلعی بوده که چندین برج در گوشه اضلاع آن قرار دارد. مصالح اصلی این بنا خشت بوده که از خشتهای خام با ابعاد ۴۳×۴۳ تا ابعاد ۲۲× ۲۲ را شامل می شود و این دوره های مختلف ساخت و توسعه این بنا را نشان می دهد. چنانکه معروف است که حتی تا دوره قاجار نیز از این بنا استفاده می شده است .بنای تاریخی نارین قلعه به شماره ۴۱۷۷ مورخ ۶۵/۸/۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
مسجد تاریخی باباعبدالله
بنای تاریخی مسجد باباعبد الله در ابتدا به صورت گنبد مقبره ای دوره ایلخانی بوده و سپس مسجد در کنار آن توسعه یافته است .این بنای تاریخی به صورت مسجد دو ایوانه بوده که پس از عبور از ورودی اصلی به صورت غیر مستقیم به سمت چپ و راست به داخل صحن یا حیاط وارد گردیده و در قسمت سمت چپ حیاط به صورت طاقنما بوده و در سمت راست آن پشت طاقنماها شبستانی قراردارد که به عنوان شبستان زمستانه استفاده می شده است .مسجد باباعبدالله در اواخر قرن هفتم و یا اوایل قرن هشتم هجری ساخته شده است .که کتیبه ای متعلق به سال ۷۰۰ هجری در آن وجود دارد . این مسجد در کوچه ای که به فاصله اندکی از راسته بازار متصل می شود جای گرفته است .همان طور که ذکر شد مسجد دارای یک گنبدخانه ای مرتفع و عظیم است که در انتهای جبهه قبله قراردارد .در این گنبد خانه تعدادی قبور متعلق به بزرگان و عرفای زمان ایلخانان وجود دارد .که برروی قبور با گچبریها و آیات قرآنی نقر شده است . درسه کنج های ایجاد شده در گوشه های گنبد تزئینات معماری به صورت مقرنس دیده می شود . در قسمت بالای محراب داخل گنبد نیز نقوش هندسی و گیاهی توأم ، با کتیبه های قرآنی دیده می شود .در قسمت صحن یا حیاط نیز شبستانی زیرزمینی ساخته شده که بوسیله سنگهایی نور شبستان زیرزمین را تأمین می نماید. این بنای تاریخی به شماره ۲۰۴ به تاریخ ۱۳۱۳/۴/۳۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حسینیه های نائین
شهر نائین دارای هفت حسینیه در بافت قدیم خود می باشد. این حسینیه ها اکثراً متعلق به دوره قاجار و بعضاً متعلق به دوره صفوی می باشد. این حسینیه ها عبارتند از :
۱ – باب المسجد۲ – نوآباد ۳ – کلوان ۴ – سرای نو۵ – کوی سنگ ۶ – چهل دختران ۷ – پنجاهه. به تبع این حسینیه ها بافت قدیم نائین دارای هفت محله به همین نامها می باشد. مرکز این محله ها همین حسینیه ها و میدانچه آن محسوب می شده است .
در واقع این محله ها و تعلق به آنها یک مرز فرهنگی بین مردم محسوب می شده و هر شخص به محله خود افتخار می کرده است . در ایام سوگواری های مذهبی هنوز هم به مانند قدیم هر محله و هر حسینیه برای خود هیأتی جداگانه دارد و مراسم ویژه ای برای خود برگزار می کند.
آب انبارهای نائین
شهر نائین از قدیم الایام شهر خشک و کویری محسوب می شده است. بنابراین از زمانهای قدیم تا به امروز نیز حتی آب انبارها وظیفه تأمین آب شرب مردم را خصوصاً در فصول گرم و کم آب سال به عهده داشته اند. در کل شهرستان نائین تعداد تقریباً ۲۰۰ آب انبار وجود دارد. در زمانهای قدیم نحوه آب گیری این آب انبارها به این صورت بود که از کوهستانهای اطراف نائین جویهای آبی به طول گاهاً ۴۰ کیلومتر حفر می گشته و این کانالها آب شیرین حاصل از ذوب برفها را در فصل بهار به سمت مخزن این آب انبارها هدایت می کرده است و مخزن را پر می نموده است. سپس املاح و گل ولای این آب در مخزن ته نشین می شده و مردم در طول سال از این آب برای شرب استفاده می نموده اند. امروزه مخزن این آب انبارها در فصل زمستان بوسیله تانکر و یا آب لوله کشی شهر پر و برای استفاده در تابستان آماده می شوند. بزرگترین آب انبار شهر نائین از نظر حجم آب انبار معصوم خانی می باشد.
آسیاب ریگاره
آسیاب آبی ریگاره در محمدیه شهر نائین که به عنوان یکی از شاهکارهای معماری و هنری شهرستان نائین محسوب می گردد .این آسیاب با تکنیک و روش کند و با وسعت بسیار زیاد به طول حداقل ۱۵۰ متر و عمق ۳۰ متر در دل خاک حفر شده و ایجاد گردیده است .سنگهای بزرگ این آسیاب بوسیله آب قنات بسیار قدیمی کیخسرو که در عمق ۱۸ متری در زیر زمین به طرف تنوره آسیاب هدایت و با فشار زیاد برروی چرخ های آسیاب فرو می ریخته به حرکت در می آمده است .ورودی اصلی آسیاب در عمق سه متری ایجاد و در زیر زمین پس از عبور از دالانی بزرگ به طول ۶۰ مترو با شیب بسیار تند به مرکز اصلی و محل اصلی آسیاب متصل می شود .این دالان با ارتفاع متغیر ۲ تا ۴ متر و با شیب بسیار تند و به صورت عجیبی حفر شده است .در محوطه اصلی آسیاب در عمق ۲۵ متری به فضاهای متعدد از جمله اتاقها و محل اسطبل و محل قرارگرفتن سنگهای آسیاب و تنوره برخورد می نمائیم .دراین قسمت سکوهائی جهت قراردادن کیسه های گندم و آرد تعبیه شده و بوسیله احشام از جمله اسب و الاغ و حتی شتر بارها و گندمها حمل می شده است.براساس گفته های اجدادی محل ، این آسیاب در زمان کیخسرو و بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت ساخته شده است چنانکه چندین ضرب المثل بسیار قدیمی به این آسیاب منسوب می باشد.
معرفی مسجد سرکوچه محمدیه
این بنای تاریخی در محله محمدیه یکی از محلات قدیم شهر نائین واقع شده است. مسجد سرکوچه محمدیه متعلق به قرون اولیه هجری بوده که بیش از یک هزارسال قدمت دارد و از نظر شکل و پلان کاملا با مساجد دیگر متفاوت بوده و این یکی از ویژگیهای مهم بنای مذکور می باشد. این بنا فاقد صحن یا حیاط بوده، پلان آن به صورت مستطیل شکل یا گنبدی در مرکز ساخته شده است. از ویژگیهای مهم بنای تاریخی مسجد سرکوچه محمدیه کتیبه های کوفی متعدد در قسمت فوقانی دیوارها و گنبد مسجد بوده که کل کتیبه های آن بارنگ لاجوردی روی گچ و باخط کوفی ترسیم شده که قسمت ساقه گنبد کوچک آن آیه ۱۸ سوره توبه ترسیم شده است. در قسمتی ازمسجد نام عشره مبشره به اضافه بسم الله الرحمن الرحیم نمایان است. روبروی محراب تاریخ کتیبه ها به خط عربی به سال ۴۶۹ هـ .ق دیده می شود. این بنا درفهرست آثار ملی به شماره به ثبت رسیده است.
مسجد جامع تاریخی محمدیه
مسجد جامع تاریخی محمدیه در محله محمدیه شهر نائین در میدان بالای این محل متعلق به قرون چهارم ویا پنجم هجری است .این مسجدبه صورت دوایوانه بوده با صحن یا حیاط در مرکز و رواقها دراطراف ساخته شده است.در قسمت جبهه قبله رواق به صورت عمیق بوده و گنبدی کوچک آجری بر بالای محراب ساخته شده است . در دوسمت اضلاع شمال و جنوب حیاط، رواقها به صورت دواشکوبه ساخته شده که احتمالا از قسمتهای بالا جهت استفاده برای خانمها ساخته شده است.در سمت چپ و درست روبروی ورودی اصلی به صحن راه پله ای قرارداشته که پس از عبور از آن به پایاب قناتی که جهت وضوخانه ساخته شده می رسیم که هنوز پایاب مذکور و قنات آن فعال و مورد استفاده می باشد. در سمت چپ راهرو اصلی به داخل مسجد ، شبستانی زمستانه که احتمالا” در دوره های بعدی الحاق گردیده ساخته شده و قسمت بالای آن نیز به عنوان مهتابی جهت استفاده در فصول مختلف سال استفاده می شده است.سردابی زیرزمینی نیز در زیر صحن یا حیاط مسجد وجود داشته که ورودی آن در راهرو اصلی مسجد قراردارد .
این زیرزمین به صورت هشت ضلعی و با نماکاری بسیار زیبا ی آجری ساخته شده است و در وسط سنگ مرمر جهت تأمین نور سرداب تهیه شده است .تزئینات مسجد شامل مقرنس های ایوان روبروی جبهه محراب می باشد .
کارگاههای عبابافی محمدیه
همانگونه که استحضار دارید عبای نائین از لحاظ مرغوبیت و ظرافت به شهرت جهانی رسیده است. این صنعت دستی و سنتی نائین در محیطی کاملاً سنتی نیز تولید می شود . کارگاههای عبابافی محمدیه مجموعه ای از تقریباً ۱۵ کارگاه سنتی است.البته در قدیم تعداد این کارگاهها بسیار بیشتر بوده است. همه این کارگاهها با تکنیک کند در دل زمین حفر گردیده است و بیش از چند سال مولد بهترین عبای جهان بوده و هستند.
یخچال های تاریخی
مهمترین منبع نگهداری یخ در مناطق کویری بنا های کهنسال یخچال بوده که از مهمترین شاخصه های پیشینه معماری در نایین می باشد یخچال ها معمولاً بیرون از شهر و در مسیر آب به صورت منبعی حفر شده و گنبدی مخروطی شکل بر بالای آن ساخته و محل نگهداری یخ برای فصول گرم سال می باشد.
یخچال ها به طور کلی متشکل از سه قسمت می باشند : دیوار طویل سایه انداز ، حوضچه های تولید یخ ، مخزن تهیه یخ و گودال یخو اما مصالح به کار رفته در این بنا بیشتر خشت خام ، گل ، اندود کاه گل است چرا که علاوه بر اینکه مقاومترین مواد و مصالح ساختمان کویری هستند همچنین بهترین عایق گرما از بیرون به درون و سرما از درون به بیرون می باشند و همچنین اندود کاه گل عایق خوبی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت حاصل از برف و باران به حساب می آید.
مسجد جامع بافران
مسجد بافران در روستای بافران از توابع نائین واقع گردیده است .روستای بافران در پنج کیلومتری جنوب شرق نائین قراردارد .بنای اصلی مسجد براساس شواهد موجود احتمالا مربوط به قرن چهارم تا ششم هـ .ق می باشد . مناره مدور خشتی آن در دوران سلجوقی بنا شده است .تنها تاریخ موجود در بنا متعلق به سال ۹۲۶ هـ .ق است .این مسجد تقریباً مرکزیت بافت قدیم روستا و براساس الگوی مساجد چهارایوانی بنا گردیده است .و در دو ضلع شمال و غرب آن دو ساباط که نقش پشتبند بنا را بر عهده دارد این بنا شامل فضاهائی همچون صحن – شبستان و رواق می باشد سرداب یا زیرزمین مسجد و تک مناره خشتی از ویژگیهای این بنای تاریخی محسوب می گردد و در سالهای گذشته توسط میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مورد مرمت واقع گردیده و هم اکنون نیز توسط مأمورین حفاظت این سازمان و اهالی روستاحفظ و نگهداری می گردد.
کاروانسرای نیستانک
بنای تاریخی کاروانسرای نیستانک در روستای نیستانک در ۳۰ کیلومتری جاده نائین به اردستان قرار دارد . این بنای تاریخی به عنوان یکی از زیباترین کاروانسراهای دوره قاجار محسوب می گردد و ساخت آن به صورت چهارضلعی از بیرون و به صورت هشت ضلعی در حیاط می باشد. ورودی اصلی بنا در قسمت جنوبی قرار داشته که پس از عبور از دری بزرگ به راهروی که به صورت گنبدی پوشیده شده است می رسیم. گنبد راهرو با تزئینات آجری نمای زیبائی یافته است .بنای تاریخی کاروانسرای نیستانک به صورت چهارایوانی بوده و گوشه حیاط ورودی هائی جهت رسیدن به فضاهای مخصوص استراحت مسافران و اسطبل احشام دیده می شود . که به صورت حجره – حجره بوده و در داخل هر حجره بخاری دیواری دیده می شود. در یک قسمت از این بنا در دو سمت ورودی اصلی و محوطه ای اختصاصی جهت بزرگان و حاکمان تعبیه شده است که کاملا خصوصی بوده و دارای چندین اتاق و بادگیر بوده و از بخشهای تابستانی و زمستانی ساخته شده است . نمای دیوارهای صحن نیز با آجر، نماکاری شده و جرزهای آن در پائین به صورت نیم دایره و در بالا به صورت صاف دیده می شود .
موزه مردم شناسی کویر انارک
یکی از موزه های شهرستان نایین موزه مردم شناسی انارک می باشداین موزه توسط مردم انارک و فعالان میراث فرهنگی این بخش و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۸۴ تأسیس گردید . این موزه معرف فرهنگ بومی منطقه ، صنایع دستی ، حرف قدیمی ، آداب و سنن و رسومات این خطه ، معادن و فعالیت های مربوط به آن می باشد . اشیاء موزه در چند قسمت دسته بندی شده است که مهمترین آنها عبارت است از -۱قسمت ریسندگی و بافندگی -۲ قسمت معدن کاری -۳ قسمت سنگ واره -۵ قسمت شتر داری -۶ قسمت ارتباطات اجتماعی -۷ قسمت حشرات و گیاهان -۸ قسمت آثار مکتوب -۹ قسمت تصاویر -۱۰ قسمت کشاورزی -۱۱ قسمت البسه محل فعلی موزه انارک مکانی است به نام حمام انارک که توسط شهرداری بازسازی شده و در میدان سراب قرارگرفته است .
بافت تاریخی انارک
شهر انارک یکی از شهرهائی است که دارای یکی از مهمترین بافت های تاریخی کشور می باشد، بافت تاریخی شهر انارک در قدیم دارای برج و بارو و حصار و دروازه بوده که در حال حاضر تعدادی از آن باقی مانده است.بافت تاریخی انارک یکی از زیباترین بافتهای تاریخی منطقه محسوب گشته که از تنوع فضائی و معماری سنتی خاص برخوردار می باشد.در دوره های صفوی و قاجار این بافت دارای رونق بسیار خوبی بوده و با توجه به حمله های متعدد بیگانگان به این شهر مردم شهر نیز تاسیسات و تجهیزاتی جهت دفاع از شهر ساخته و تعبیه نموده اند.از جمله تاسیسات، وجود چهار برج در چهار قسمت از تپه های اطراف وداخل شهر و حصار معروف به حصار شاهی که دور تا دور شهر تاریخی انارک را در برگرفته می باشد چهار برج موجود در بافت تاریخی شهر انارک در چهار قسمت به صورت جداگانه بوده که هر کدام محوطه ای از اطراف شهر را زیر نظر داشته است.مهمترین برج شهر انارک که در حال حاضر بلندترین و بزرگترین برج محسوب می گردد معروف به برج کوه سراب یا برج سفید بوده که بر روی بزرگترین تپه شهر واقع شده و دقیقا قدیمی ترین بافت تاریخی انارک نیز دور تا دور برج و بر روی تپه واقع شده است. این برج از سنگ و ملات گل و آهک ساخته شده و به صورت مدور می باشد، این بنا دارای سه طبقه بوده و از بالای آن تقریبا اکثر مناطق و محوطه های اطراف شهر قابل رویت بوده و مشرف می باشد. برجهای دیگر بافت تاریخی انارک در بخشهای مختلف بوده که می توان به برج حاج عبدا…، برج پیرمردان و برج حصار شاهی اشاره نمود.
کاروانسرای انارک
این کاروانسرا در ابتدای خیابان فرهنگ روبروی برج حاج عبد الرحیم به زمینی به درازای ۴۸ متر و پهنای ۳۶ متر بنا گردیده است رباط به همت حاج محمد علی حاج حیدر متجاوز از یک قرن پیش ساخته شده است که سال ساخت این رباط ۱۳۰۱ اعلام گردیده روی ستون سمت راست در ورودی رباط بر سنگ مرمرینی به ابعاد ۴۰×۸۰ سانتیمتر اشعار و عباراتی در این خصوص نوشته شده است و در حال حاضر کاروانسرای انارک به مجموعه اقامتی پذیرایی سنتی تبدیل شده است.
ریگ جن
در مجاورت منطقه ویژه عباس آباد و چوپانان وجود کویر بسیار زیبای ریگ جن که یکی از بزرگترین شنزارها و کویرهای ایران محسوب می گردد . ریگ جن از شرق شهرستان نایین شمال روستای چوپانان شروع شده و در شمال روستای علم – نخلک ادامه یافته و انتهای آن به ریگزارهای روان و تپه های ماسه ای که دارای تنوع در طرح و حجم بوده چنانکه تپه های ماسه ای به ارتفاع سی متر نیز وجود دارد چشم اندازهایی بسیار زیبا و متنوع را به نمایش می گذارد .حرکت مداوم تپه های شنی از شمال شرق به جنوب غرب ، سبب به وجود آمدن برآمدگی های تودر تویی می شود که تا چشم کار می کند ادامه داشته و با غروب خورشید و پایین آمدن دما زوزه هایی را که ناشی از سرد شدن هوا و استحکاک ماسه ها به گوش می رسد.بخش وسیعی از این ریگزارها را درختچه های تاغ و اسکمبیل پر نموده که آن نیز چشم اندازی زیبا را به نمایش می گذارد .وجود جانورانی چون روباه ، شغال وگربه شنی که مختص منطقه بوده ، نیز می توان از ویژگیهای منطقه نام برد.از ویژگیهای ریگ جن می توان به وجود گردابهایی اشاره نمود که هر انسانی را به حیرت وا می دارد با توجه به سختی زمین در این منطقه هنگامی که آب باران در یک محل جمع می گردد و امکان نفوذ به داخل زمین را نداشته و ناگهان در یک منطقه منفذی در زمین پیدا شده و این منشأ ایجاد گردابهایی شده که بسیار دیدنی و جذاب می باشد .
ازویژگی های مهم دیگر ریگزارجن وجود نیزارهای متعددوبسیارزیباهمراه با وجود پرندگان زیبایی همچون هوبره و زاغ بورمی باشد.از محلهای موجود دیگر در این ریگزار جن وجود نیزارها و رودخانه های نمکی است که آن نیز زیبایی خاصی را به نمایش می گذارد.از چشم اندازهای بسیار زیبای این محل ، وجود گنبدهای نمکی متنوع ، با اشکال مختلف می توان نام برد که آن نیز به عنوان یک پتانسیل گردشگری برای جذب گردشگران می توان اشاره نمود .
چوپانان
بیش از یکصد سال از تأسیس این آبادی که در فاصله حدود ۹۰ کیلومتری انارک واقع شده است به دست جمعی از انارکیهای هم دل و هم زبان می گذرد نام این آبادی از چاه معروف به چوپانان ها گرفته شده که احتمالاً مادر چاه قنات را از آن آغاز کرده اند از بانیان این روستا می توان حاج محمد علی فرزند رمضان را نام برد که در سفری که به شاهرود می رفته در تپه های شمال چوپانان به استراحت پرداخته و فکر تأسیس این روستا را در ذهن خود می پروراند.
بافت تاریخی چوپانان کاملاً ارگانیک و به صورت منظم با استفاده از منابع سنتی بوده و دارای خیابان و کوچه هایی که عمود بر هم می باشند ساخته شده و تقریباً نمای بناهای موجود در این روستا دارای بادگیر بوده که این مزیت زیبایی بسیار خاصی را در دل کویر به نمایش می گذارد .از بناهای جالب در این روستا وجود ریگ برگردانهایی است که در ابتدا هر فرد مطمئناً به اشتباه به یاد برج و باروی و حصار شهر می اندازد. در حالی که کارکرد آن جلوگیری از ماسه های روان و شنزارهایی است که به داخل شهر هجوم می آورند.
