شکم گردی در دزفول
دِندِرو(دندونی)
این غذا درواقع به عنوان میان وعده عصرانه بود که با باقلا وگندم. درست میشدمعمولا باقلا وگندم رو خیس می کردند وبعداز اینکه خوب خیس خوردند آنها را داخل دیگ ریخته وبعداز پخت نان درتنور قرار می دادند تاعصرخوب پخته وله میشد. این غذا برای مراسم دندون در آوردن بچه ها بود که همسایه ها یا دوستان یا خانواده وفامیل به این بهانه دور هم جمع می شدند وعصرانه باصفایی رو در کنار هم تجربه می کردند. ودرپایان کمی از گندم ها رو روی بچه می ریختن تا دندانهاش زود دربیان
شیربرنج
دردزفول مصرف لبنیات بسیار زیاد است وشیربرنج یکی از غذاهایی است که شاید بشه گفت خیلی ها متقاضی آن در صبح.یا شب به عنوان یک غذا هستند اما درقدیم یکی از غذاهای هر سحرماه رمضان محسوب میشد واز آنجایی که مردم یخچال نداشتند شیر برنج راعصر می خریدند و زیر سبد های بزرگی به اسم (سَلَ)درشوادون نگهداری می کردند واما چون صبح دیگه شیر برنج نمی پختند لذا ناهار بچه ها که روزه نبودند شیربرنج گرم در ظهر به عنوان ناهار بود وچقدر بچه ها به شیربرنج فروش اصرار داشتند تا کمی ته دیگ براشون روی ظرفشون بگذارد یاد ماه رمضان قدیم به خیر بعضیا هم فرنی روی آن می خریدند که الان معمولا باعسل میل می شوداین غذا بایک نوع برنج محلی مخصوص وشی پرچرب تهیه می شود که در دزفول به شکل یک خوراکی خاص منطقه تلقی می شود
یتیمچه دزفولی
ین غذا خیلی زود طبخ میشود و بسیار آسان است،اگر دقت کرده باشید بسیاری از غذاهای سنتی گیاهی و جزو محصولات بومی دزفول است و اما طرز تهیه ابتدا بادمجان را پوست میگیریم بادمجانی که ترجیحا تخم نداشته باشد بعد حلقه حلقه میکنیم در قابلمه گذاشته و گوجه ها را پوست میگیریم و حلقه کرده روی بادمجان ها میچینیم و با شعله ملایم صبر میکنیم تا بخارپز شود و پس از طبخ با گوشت کوب له میکنیم و پیاز و نعنا داغ اضافه میکنیم و در پایان به میزان دلخواه ادویه زده چون این غذا بخارپز بوده و مقدار روغن استفاده شده در آن بسیار کم میباشد برای افرادی که غذای رژیمی میل میکنند بیسار مناسب میباشد.
شربت شیورون (خاک شیر)
این شربت همراه با عرق کاسنی یکی از نوشیدنی های مخصوص در فصل تابستان و بخصوص ماه رمضان در دزفول است که نوشیدنی سنتی این شهر محسوب میشود.
شربت بیدمشک تخم شربتی
نوشیدنی خنک و گوارارشربیت بیدمشک و گلاب و سیاه دانه (تخم شربتی ) یکی از نوشیدمی های مخصوص فصل تابستان در دزفول میباشد.
پَرپَراق
پرپراق (دلمه برگ انگور)این یکی از غذاهایی است که با آداب و رسوم مردم این شهر ادغام شده دزفول در قدیم دارای باغات زیادی بود که همه نوع درختی در آنها کاشته میشد و در فصل بهار که برک های تازه می روید باغبانان برگ ها را چیده و به بازار می آورند و درست کردن پرپراق جوش و خروش خاصی داشت چون به مقدار زیاد درست می کردند تا بین همسایگان و فامیل تقسیم کنندو چنانچه دختر عقد کرده و در خانه پدر بود باید دلمه ها را در یک خنچه که حالت سینی پایه دار بزرگی از چنس ورشو می گذاشتند و با یک هدیه به اسم عروس برای خانواده عروس با کِل و شادی میبردند که متقابلا سال بعد که دختر به خانه شوهر میرفت خانواده عروس تمام این مراحل را طی می کردند.
و حتی برای کسانی که فوت میکردند در اولین بهار بعد از درگذشت یکی از افراد خانه حتما درست می کردند و به عنوان خیرات بین مردم تقسیم میکردند و یا بر سر مزارش میبردن و این آداب و رسوم هنوز هم کمو بیش اجرا میشود.
و اما پَرپین یکی از سبزیجات پرآبی است که خاص مطقه دزفول است و بدن را خنک می کند.
و همچنین توت فرنگی که حدود نیم قرن است در دزفول کشت میشودو یکی از بهترین نوع توت فرنگی می باشدکه در آب و هوای دزفول به خوبی رشد و نمو میکند.
کلوچه دزفولی
پنج شنبه آخر سال مراسمی است که از دوران باستان تا به امروز بوده و ادامه داردو مردم دزفول نیز بسیار پایبند آن میباشند و آن را طبق رسوم خاصی اجرا میکنند
از روز چهارشنبه تا صبح پنج شنبه در دزفول قدیم زنان جنب و جوش زیادی برای پختن کلوچه داشتند ،اصولا کلوچه یکی از خوردنی های پرطرفدار در دزفول بوده و هست که در مراسمات مختلف شادی و غم از آن استفاده شده و می شود .در قدیم کلوچه با تنور گلی پخته می شد و خانه هایی که تنور نداشتند از تنور همسایه استفاده میکردند.و پس از پخت مقداری از کلوچه ها را بین همستیگان و فامیل توضیع می کردند و مابقی را همراه حلوا گردویی به سر مزار میبردند و به عنوان خیرات پخش می کردند.
لوزی کنجی
لوزی کنجی یکی از سوغاتی های و شیرینی های خوشمزه دزفول است که ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و ممکن است که با شکر یا شیره خرما تهیه شود و در طرح ساده یا سه مغز یا هفت مغز باشد و همچنین کلوچه دزفول که طرفداران زیاد دارد به همراه میوه کوچک و خوشمزه کنار که هر سه مورد از خوراکی های خوشمزه دزفول میباشند.
حلوا سیلونی
حلوا سیلونی (شیره خرما) این حلوا یکی از حلواهای سنتی و قدمی دزفول است که بسیار خوشمزه میباشد و به عنوان عصرانه با کاهو مصرف شده است مانند حلوا شکری است که با این تفاوت که به جای شکر از خرما که بی ضررتر بوده استفاده شده است.
توله
توله (پنیرک)ازگیاهان خودروی منطقه دزفول می باشد که بااولین بارندگی بذر موجود درزمین شروع به رشد می کند البته در زمینهای کشاورزی بعلت آبیاری زمین ها زودتر شروع به رشد میکند. این گیاه دارایویتامین های زیادی می باشد وملین وهمچنین برای افرادبا فشا خون بالا بسیار مفید است وبه طرق مختلف تهیه میشود. امااُتولِ ،توله رابعداز پاک کردن می شوییم وآب که جوش آمدتوله وسیررادرآن ریخته وصبر می کنیم تا بپزد نمک را اضافه نموده وبعداز اینکه خوب پخت درظرف کشیده ونارنج روی آن می ریزیم یا با ماست می خوریم بعضی آن را حمیس می کنند که قبلا دستور پخت وشکل آنرا ارسال کردم بعضی هم در برنج می ریزند وبه عنوان پلو مصرف می کنند درهر صورت برای کسانی که فشار پایین دارند باید کم بخورن توله درسل های اخیر علاقه مندان زیادی در شهرهای استان های دیگر پیدا کرده شما هم باما باشید واز غذاهای دزفولی لذت ببرید.
سوغات و صنایع دستی دزفول
کپوبافی دزفول
یکى از رشته هاى بومى و خاص خوزستان محصولى به نام “کپو” مى باشد که با پیچش ساقه هاى مرکزى و جوان نخل به دور ساقه هاى کرتک شکل مى گیرد. و با نقش اندازى کامواهاى الوان زیبایى آن چندین برابر مى گردد.همراه اصفهان تور باشید تا بیشتر با سوغات شهر دزفول آشنا شوید..
مرکز بافت کپو دهستان شهیون واقع در شهرستان دزفول بوده و معمولاً به شکل سبدهاى در دار و بدون در به صورت سینى در اندازه هاى مختلف به طور رنگى و ساده بافته مى شود.کپو در گویش محلی دزفولی، به ظرف حصیری کروی سر دار که از برگ خرما و کرتک بافته میشود، اطلاق می‌گردد
از نظر کیفیت و اصالت کپو های تولید دزفول رتبه اول را در کشور داراست و تولیدات آن به شهرهای مختلف کشور فرستاده می شود.همچنین در بازار قدیم دزفول می توان تولیدات کپو در طرح های مختلف مشاهده و تهیه نمود.
ورشو دزفول
اینهمه ظرافت تنیده در عشق و هنر و فرهنگ مردمان این دیار میراثی که تکرار نمی شود ولی باید زنده نگه داشته شود
به همت من و تو میراث ماندگار یعنی این هم دیار دزفول را دریابیم این میراث را حفظ کنیم قبل از آنکه در موزه ها و پشت شیشه آن را ببینیم.
ورشوی دزفول مرغوب ترین ورشوی کشور است!!!
گیوه بافی
گیوه‌بافی یا گیوه‌دوزی از قدیمی ترین صنایع دستی سرزمین پارس (ایران) است و طبق سندهای تاریخی بدست آمده پیشینهٔ این صنعت به حدود ۱۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد.پای افزار گیوه، با توجه به آب و هوای معتدل ایران خنک، سبک و قابل شستشو طراحی شده‌است و به دلیل داشتن تمامی این ویژگی‌ها در میان روستاییان و کشاورزان، از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته‌است.گیوه دوزی در شهرهای بهبهان ودزفول رواج دارد و بیش تر کاربرد محلی دارد.گیوه ها را بانوان به هنگام فراغت در خانه می بافند و سپس به کارگاه های گیوه دوزی عرضه می کنند.در دزفول گونه ای گیوه به نام چتری تهیه می شود که رویه آن از پارچه دست باف به نام چتری و تخت آن از چرم است.
دزفول قطب صنعت و هنر خراطى
مرکز هنر و صنعت خراطى شهرستان دزفول است که تولید آن در بازار قدیم دزفول کاملاً رایج می باشد. محصولات زیبایى از قبیل مبلمان، جالباسى، قلیان، گهواره، سبدهاى نگهدارى مجلات و روزنامه ، میل زورخانه، جاکفشى، جالباسى و ظروف مختلف و ظریف هنرى را از چوب ، به ویژه چوبى به نام “جغ ” از عمده تولیدات این هنر- صنعت مى باشد.
خراطى در شهرستان دزفول از قدمت زیادى برخوردار است. به دلیل کیفیت و اصالت آثار خراطی دزفول، یکی از صنعتگران این حرفه مهر اصالت از سازمان جهانی یونسکو دریافت نموده است.
کلوچه های محلی دزفول
شهر دزفول یکی از شهرهای قدیمی و اصیل ایرانیست و فرهنگ غنی و متنوعی دارد. کلوچه های سنتی دزفول یکی از نمودهای فرهنگ محلی این شهر هستن که در جای جای مراسمات و فرهنگ این شهر حضور دارد. به خاطر طعم خوشمزه و سنتی بودن آنها، استقبال خوبی از طرف مردم شهر و میهمانان و گردشگران شده و تولید این کلوچه در سطح شهر گسترش یافته است .
کلوچه های دزفول به دو دسته ی خرمایی و شکری تقسیم بندی شده و به اشکال مختلف پخته می شوند. در پخت این کلوچه ها از آرد، روغن ، خرما ، زیره سبز ، خمیر مایه،شکر، شیر استفاده می شود.
کلوچه های محلی دزفول یکی از سوغاتی های خوب این شهر به شمار می روند و گردشگرانی که به دزفول سفر می کنند از مرکزشهر و به خصوص بازار قدیم آن این کلوچه ها را تهیه می کنند.
جاذبه های گردشگری دزفول
جاذبه های گردشگری دزفول
دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور
با نام قبلی مجتمع آموزش عالی جندی‌شاپور، دانشگاه صنعتی در شمال شهرستان دزفول است.
این مجتمع آموزشی که تأسیس آن از سال ۱۳۵۱ هجری خورشیدی آغاز شد، از سال ۱۳۵۸ و در چهار زمینهٔ مهندسی، علوم، کشاورزی و پزشکی دانشجو پذیرفت. در سال ۱۳۸۸ نام این مجتمع به دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور تغییر داده شد.
دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول در حال حاضر دارای ۱۶ گرایش فنی است که در این دانشگاه تدریس میشود و بیش از دو هزار دانشجو در آن مشغول به‌تحصیل هستند. در این دانشگاه، دانشجویان در رشته‌های مهندسی شیمی (گرایش صنایع غذایی)، مهندسی مکانیک (گرایش حرارت و سیالات و طراحی جامدات)، مهندسی کامپیوتر (نرم افزار)، مهندسی برق (الکترونیک، قدرت و کنترل)، مهندسی عمران (سازه، آب و نقشه‌برداری)، مهندسی معماری، ریاضی (ریاضیات و کاربردها)، شیمی (آفت‌کش)، مرمت و احیای بناهای تاریخی و در مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های مهندسی مکانیک (تبدیل انرژی)، مهندسی عمران (رودخانه) و مهندسی معماری تحصیل میکنند. با توجه به‌چارت مصوب دانشگاه بزودی این دانشگاه اقدام به‌پذیرش دانشجو در رشته‌های مختلف مهندسی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد خواهد کرد.
این مجتمع آموزشی در سال ۱۳۸۸ از مجتمع آموزش عالی جندی‌شاپور به دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور ارتقا یافت و هم‌اکنون در این دانشگاه ۱۱ گرایش فنی تدریس میشود و بیش از دو هزار دانشجو در آن مشغول به‌تحصیل هستند. همچنین درراستای گسترش دانشگاه حدوداً ۸۰ هکتار از اراضی مورد نیاز دانشگاه، به‌آن واگذار شد.
مسجد جامع دزفول
اولین و قدیمی‌ترین مسجدی که در دزفول ساخته شده است ٬جامع است که در مرکز شهرستان دزفول٬در خیابان امام خمینی قرار دارد. ساخت این مسجد که به سبک معماری دوره ساسانی است ٬بین قرنهای سوم و چهارم هجری قمری صورت گرفته است. البته اختلاف نظراتی وجود دارد و برخی مأخذها تاریخ ساخت مسجد جامع دزفول را سده هفتم هجری قمری می‌دانند.
درکتاب «یادگارهای خوزستان» نوشته ایرج افشار آمده که این مسجد در سدهٔ ۷ و ۱۲ بازسازی شده و ایوان شرقی آن از بناهای دوران صفویه است که در سال ۱۱۱۰ ه.ق بنا شده است؛ و سردر و گلدسته‌های آن از قرن ۱۲ است و درساختن این بنا از شیوه معماری کاخ ایوان کرخه استفاده شده است.مرحوم “سید محمد علی امام” اتاق شرق مسجد جامع را قدیمی‌ترین قسمت مسجد نوشته است که به آن ” غریب خانه ” هم می‌گویند.
مسجد جامع در گذر زمان از ابتدای احداث همواره در کانون توجهات بوده و به دلیل اهمیتی که داشته در دوره‌های مختلف بازسازی و مرمت شده است. از روی سنگ نوشته‌هایی که در مسجد موجود است آخرین مرمت‌های این مسجد در دوره‌های صفویه و قاجاریه بوده، از جمله بر روی یکی از سنگ‌ها، تاریخ تعمیر، مقارن با پادشاهی شاه سلطان حسین صفوی است و به همین خاطر رنگهای آبی و فیروزه و کاشی‌های آبی که شاخصه معماری آن دوران است در بخش‌هایی از مسجد دیده میشود؛ یا بر روی یکی از کاشی‌ها تاریخ ۱۲۵۳ یعنی در زمان محمد شاه قاجار ذکر شده است. از دیگر دلایل قدمت بالای مسجد، سبک معماری آن است که الگو گرفته از معماری کاخ ایوان کرخه و معماری دوره ساسانی است.
بنای مسجد در یک طبقه ساخته شده و دارای صحنی بزرگ است. کالبد اصلی بنا در جبهه جنوبی آن، که هسته اولیه مسجد است، سنگی میباشد. دیوارهای مسجد بسیار قطور و شبستان آن ایستادگی خود را از ۲۰ ستون سنگی می‌گیرد که در وسط شبستان مسجد قرار داشته و جای شمعدان در آن تعبیه شده است. مصالح به کار رفته در دیوارها عمدتاً آجر و در ستون‌ها، سنگ‌های چهار تراش است و از ملات ماسه و آهک جهت ساخت دیوارهای و ستون‌های باربر استفاده شده است. محراب مسجد در وسط شبستان واقع است که دارای گچبری‌های زیبایی است. در مجاورت محراب منبری سنگی با ده پله قرار دارد که در دو طرف آن گلدسته‌های کوچک و سفید رنگی قامت افراشته‌اند. ایوان مسجد که در وسط واقع شده، در دو طرف خود، گلدسته‌هایی به ارتفاع ۱۵ متر دارد که شکوه معماری اسلامی و ایرانی آن را به رخ می‌کشد و با کاشیکاری‌های زیبایی مزین شده است. در گذشته بانگ مؤذن مسجد از این گلدسته‌ها نمازگزاران را به به راز و نیاز فرا می‌خوانده است. نوع سقف‌های مسجد سنتی و تلفیقی از طاق، تویزها، کلمبوها و طاق گهواره‌ای است و سقف ایوان اصلی بنا با کاربندی و آجرهای رنگی جدا و ۴ تیپ متنوع دارد. سقف ایوان‌های مسجد نیز گنبدی شکل و از آجر هستند. از دیگر بخش‌های مسجد جامع دزفول، شوادانی عمیق با مساحت ۲۰۰ متر است که دارای ۲۵ پله و اتاق‌های کوچکی در وسط پلکان است که درب نداشته و در اصلاح به آنها کت گفته میشود. برای تهویه هوای شوادان مسجد دو روزنه وجود دارد که از ویژگی‌های معماری دزفول در بناهای تاریخی و بافت قدیم دزفول میباشد که در دزفولی آنها را «دریزه» می‌نامند. درب ورودی شوادان مسجد در صحن اصلی آن قرار داشته و از قدیم برای استراحت نمازگزاران در تابستان‌های گرم خوزستان مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
بازار کهنه دزفول
در گذشته مهمترین مراکز خدماتی دزفول مجاور محله قلعه قرار داشته‌است و چنان‌که در سفرنامه‌ها آمده‌است بازار به صورت میدان بوده‌است که همه معاملات در آن انجام می‌گرفته‌است.
این مراکز خدمات شهری از طرفی مجاور مسجد جامع و از طرف دیگر به دو سرْمیدان ختم میشود. بازار در مرتفع‌ترین شیب شهر بنا شده‌است و امتداد گذرهای محلات به بازار ختم میشود. مراکز محلات و گذرهای اصلی بازار شهر بر اساس توپوگرافی زمین شکل گرفته‌اند و حرکت پیاده از طریق گذرها همگی به بازار ختم میشود. قدیمی‌ترین بنای موجود در بازار دزفول مقبره شیخ اسماعیل قصری است که وفات او در سال ۵۵۵ هجری شمسی ذکر گردیده‌است. اما دو دوره‌های اخیر به طور کامل بازسازی شده‌است.
چهار راسته موازی، بازار قدیم دزفول را تشکیل می‌دهند، که هریک مخصوص صنف خاصی بوده‌است؛
بازار آهنگران
بازار بزازان
بازار خرده فروشان
بازار خراطان
در مجاورت مسجد جامع و در جهت حرکت مشرق به مغرب به طرف دروازه شوشتری چندین کاروانسرای قدیمی وجود داشته‌است که متأسفانه به جز یکی دو بنای نیمه مخروبه بقیه از بین رفته‌اند.
انواع صنایع دستی از قبیل خراطی (شامل ساخت شمعدانی و قلیان و…) کپو و کرتله بافی، گلیم بافی، سجاده بافی، ورشو سازی و نمدمالی در بازار قدیم دزفول دیده میشود.
کاروانسرای بازار
کاروانسرای زیبایی موسوم به کاروانسرای بازار در میان این بازار خودنمایی میکند که حال و هوای داد و ستد در دوران گذشته را تداعی میکند. بازار قدیم در مرکز شهر دزفول قرار دارد و در حال حاضر نیز به عنوان یکی از مراکز اصلی تجارت شهر فعال است. وجود شغلها و راسته‌های قدیمی با شکل خاص معماری مغازه‌ها و فروش برخی صنایع دستی معروف دزفول در این بازار موجب استقبال ویژه گردشگران میشود.
آرامگاه یعقوب لیث صفاری
آرامگاه یعقوب لیث صفاری با گنبد مخروطی شکل دندانه‌دار در قسمت شمال‌شرقی روستای شاه‌آباد در ۱۰ کیلومتری جاده دزفول به شوشتر در استان خوزستان، در میان یکی از مهمترین محوطه‌های تاریخی ایران یعنی خرابه‌های شهر جندی شاپور قرار دارد، وجود گورستانی با سنگ قبرهای باستانی در اطراف مقبره گواهی بر قدمت این اثر دارد. گنبد مخروطی شکل آرامگاه از بهترین نوع گنبدهای مخروطی واقع در خوزستان است. جلال و زیبایی نمای گنبد از دور کاملا جلوه‌گر این است که روزی این بقعه برای شخصی بزرگ بنا شده است. بنای آرامگاه از یک ورودی برخوردار است و سطح داخلی آرامگاه را از سطح بیرونی آن جدا میکند. سازه اصلی بنا خشت خام است و نقوش برجسته و ملات گچ و خاک دارد.
شاید فکر می‌کنید اینجا آرامگاه یک آدم نه چندان معروف یا شاید شخصیتی که چندان تاثیرگذار نبوده است، ولی عجیب از اینکه، اینجا نمای داخلی همان گنبد مخروطی شکل زیبا یعنی آرامگاه یعقوب لیث صفاری، یکی از بزرگمردان تاریخ ایران است که در زمان حکومت خود نقش و تأثیر به‌سزایی دربازسازی فرهنگ و زبان پارسی داشته است. برخلاف نمای بیرونی بقعه که از گذشتگان به زیبایی به یادگار مانده، درون آرامگاه دون شأن پادشاهی ایرانی است که نام نیکی در تاریخ این مرز و بوم از خود به جای گذاشته است. متأسفانه آرامگاه وضعیت مناسبی ندارد و در ضریح آهنی مقبره از چوب صندوق میوه برای اتصال بخش‌های مختلف استفاده شده است و روی دیوار قدیمی آرامگاه میخ‌های زنگ زده، سیم‌های کج و معوج، تارعنکبوت‌هایی با گستره‌ی زیاد، موکت‌های رنگ و رو رفته و محوطه‌سازی نامناسب به نحو نازیبایی جلب توجه میکند، ولی هیچ کدام از این مطالب از بزرگی این شخصیت مهم و تأثیرگذار در تاریخ ایران نمی‌کاهد.
قدمت تاریخی آرامگاه یعقوب لیث صفاری به دوره‌ی سلجوقی تا قاجار می‌رسد و با توجه به مرمت‌های مختلف قدیمی‌ترین قسمت آن مربوط به دوره‌ی سلجوقی است. بنا به گفته‌ی مردم محلی حدود چندین دهه پیش روی دیوار گنبد کتیبه‌ای با خط عربی قدیم وجود داشته و روی آن اسم یعقوب لیث سردار بزرگ به وضوح نوشته شده بود که بعدها توسط عده‌ای با اسپری مشکی پوشیده شده است. وجود تندیس بزرگی از این شهریار ایرانی که سوار بر اسب می‌تازد و در بخش غربی شهر دزفول از مسیر اندیمشک به دزفول نصب شده، مهر تأییدی بر وجود آرامگاه یعقوب لیث است و البته شواهد و اسناد تاریخی بر این حقیقت دلالت دارد.
آشنایی با حمام کرناسیان(موزه مردم شناسی) دزفول
این حمام که علاوه بر کرناسیان به نام هایی چون حمام نو یا حمام حاج نصیر نیز معروف است و معمار آن ˈاستاد معزی ˈ است.
نامگذاری حمام به این دلیل بوده که محله کرناسیون در ابتدا محل اسکان عشایری بوده که از کوه های کرناس در شمال شهرستان دزفول به این منطقه کوچ می کردند که با گسترش شهر و توسعه شهرنشینی به محلی برای اسکان ثابت آنها مبدل شده و همین دلیلِ نامگذاری این محله می باشد.
این بنا با مساحتی حدود ۸۸۰ متر مربع دارای سردری کوچک و زیبا با تزئینات ساده آجرکاری می باشد .بنای حمام به دو قسمت زنانه و مردانه قابل تفکیک بوده که هرکدام از فضاهایی به نامهای دالان ورودی، سربینه،گرمخانه و… تشکیل شده است. میاندر راهروی ارتباطی بین فضای سرد (سربینه) و فضای گرم ( گرمخانه) می باشد که هم باعث جلوگیری از به هدر رفتن گرمای موجود در گرمخانه می شده و هم از ورود مستقیم افراد به فضای بیرون و مواجه شدن با هوای سرد جلوگیری می کرده است. عبور و مرور در قسمت زنانه (جهت ایجاد محرمیت) از پشت بام و از طریق پلکانی صورت می گرفته است که ورودی آن در کوچه مجاور بوده است.
مرمت این بنا از سال ۸۲ آغاز شد و در سال ۱۳۸۵ به موزه مردم شناسی دزفول تبدیل گردید
نحوه تامین آب مصرفی حمام، چاه موجود در کنار بنا می باشد که به وسیله حفره های قنات مانندی به آب رودخانه متصل شده و پس از آن به وسیله چرخ چاهی که باحرکت یک چهارپا(گاو) به گردش در می آمده آب را بالا می کشیدند. سپس آب از راه کانالهایی تنبوشه ای (سفالی) به مخازن آب حمام هدایت شده است. گاوچاه حمام شامل دو دهلیز با شیب حدود ۳۰ درجه و طول تقریبی ۸ متر و با پوشش طاق آجری بوده است که کارگر و چهارپا را از گزند آفتاب و باران ایمن نگه می داشته است تا جهت تامین آب مصرفی حمام در بیشتر ساعات روز به کار بپردازد
حمام کرناسیان و موزه مردم شناسی از جمله جاذبه های گردشگری دزفول بوده که در تمام طول سال به ویژه ایام نوروز پذیرای گردشگران و علاقه مندان به تاریخ ، آداب و رسوم مردم دزفول است.
پل قدیم دزفول
پل قدیم دزفول مهمترین اثر تاریخی شهر دزفول است که دو منطقه شرقی و غربی را به هم وصل میکند، در حقیقت یکی از راه‌های رابط منطقه جندی شاپور و سرزمین بین‌النهرین بوده که به دستور شاپور اول ساسانی پس از پیروزی بر «والرین» امپراتور روم و با به‌کارگیری اسرای رومی در سال ۲۶۳ میلادی ساخته شده است و هنوز با گذشت نزدیک به ۱۸ قرن از احداث آن و با وجود تغییر و تحولات مختلفی که در طول عمر خود داشته، هنوز به شکل تقریبی اولیه‌اش، به یادگار مانده و زینت بخش و مایه افتخار این گوشه از سرزمین ما شده است. همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، نام شهر دزفول (دژپل) به سبب وجود چنین بنای با شکوهی است. پل قدیم دزفول به دلیل اهمیت ارتباطی خود، در روزگاران گذشته در دوره‌های گوناگون از جمله دیلمی، صفوی، قاجار و پهلوی تعمیر و بازسازی شده است. پل تاریخی دزفول با گذشته سالیان دراز همچنان پابرجاست و به عنوان قدیمی‌ترین پل استوار جهان شناخته میشود. این پل به شماره ۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و با توجه به قدمت و اثر بخشی آن، می‌تواند یکی از آثاری باشد که در فهرست میراث جهانی نیز به ثبت برسد.
سازه های آبی دزفول
نخستین آسیاب آبی دزفول در دوره ساسانی بنا شده که استفاده از آنها برای آرد کردن گندم در دوران قاجاریه و پهلوی نیز استمرار داشته و اقتصاد این شهر را رونق بخشیده بود.
تعداد آسیاب های آبی دزفول بین ۵۰ تا ۶۰ حلقه می باشند که برخی از این آسیاب ها در بستر رودخانه دز و در مجاورت پل قدیم ، پل شریعتی ، و برخی در محدوده ‘علی کله’ دزفول واقع شده اند که به دلیل طغیان رودخانه و قرار گرفتن در مسیر جاده ساحلی برخی از آنها تخریب شد به گونه ای که هم اکنون تنها حدود ۲۰ حلقه از این آسیاب ها باقی مانده است.
نخستین آسیاب آبی دزفول همزمان با ساخت پل باستانی دزفول یک هزار و ۷۰۰ سال پیش در دوران ساسانی و با توجه به نیاز مردم در بستر رودخانه دز ساخته شد.
بسیاری از این آسیاب ها تا اوایل دوره پهلوی دوم فعال بوده و نیاز مردم برای تامین آرد را برطرف می کرد اما با ساخت کارخانه آرد این آسیاب ها جایگاه اولیه خود را از دست دادند.
قرارگیری موزه آب دزفول ( مجموعه آسیاب ها) در بستر رودخانه دز در مجاورت جاده ساحلی و پارک ساحلی رعنا، و پل قدیم دزفول، این مجموعه را به یکی از جاذبه های گردشگری دزفول تبدیل کرده است.
مجموعه آسیاب های آبی دزفول با شماره ۳۹۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شهر دزفول در شمال خوزستان بیش از ۲۰۰ هکتار بافت آجری دارد.
بافت تاریخی دزفول در برگیرنده بناهای ارزشمند آجری با معماری زیبا و منحصر به فرد است.
آرامگاه شاه رکن الدین
این مقبره در دزفول محله صحرابدر مشرقی، پشت میدان امام واقع است. گنبد این مقبره، نیلگون و مخروطی شکل با چهارده ضلع میباشد. در بالای درب جنوبی آن پلکان، خواجه نشین و طاق نمایی وجود دارد که بر بالای آن دو گلدسته بنا گردیده‌است. این مجموعه شامل آرامگاه، مسجد، مدرسه و حمام است و همچنین آورده شده‌است که ساختمان گلدسته‌ها در دوره قاجاریه ساخته شده و بنای بقعه و گنبد مربوط هم به دورهٔ تیموریان در زمان سلطنت شاهرخ میرزا فرزند امیر تیمور نسبت داده میشود.
تاریخچه و آداب و رسوم مردم دزفول
آداب و رسوم مردم دزفول
درمورد تاریخچه پیدایش دزفول روایتهای گونا گونی وجود دارد همراه مرکز مشاوره طلوع سفریاد باشید تا بیشتر با این روایتها آشنا شوید…
شهر دزفول بر روی تپه ای به ارتفاع ۲۱۰متر از رودخانه بنا شده است,دزفول مانند شوشتر مدتها تحت الشعاع جندی شابور بود و پس از ویران شدن شهر اخیر,دزفول رونق بیشتری یافت,سپس به سبب عدم توجه به تعمیر شبکه آبیاری عهد ساسانی,شهر واطرافش آسیب بسیار دید .دزفول ازهجوم مغول محفوظ ماند ولی بعد تحت فرمان ایلخانان در آمد،در مقابل امیر تیمور مقاومتی نشان نداد.نادر شاه چند بار به دزفول آمد وبرای حفظ آن در مقابل لران قلعه دزشاه را در چند کیلومتری شمال شرقی شهر بنا نهاد. در نیمه اول قرن نوزدهم میلادی زراعت نیل در اطراف دزفول رایج شد وبه سرعت توسعه یافت وتا رواج رنگهای خارجی رواج بسیار داشت واز کالاهای عمده دیگر آن قلم نی بود که تا قسطنطنیه وهند صادر می شد.براثر وبای سخت سال ۱۲۴۷ هجری قمری در شوشتر دزفول چندی کرسی خوزستان گردید. زمانی که شهرهای شوش وجندی شاپور رونق خود را از دست دادند اهالی این دو شهر ومردم اطراف آنه به دزفول که در آن زمان موقع خوبی داشته مهجرت کردند …
حاج نجم الملک در سفر نامه خوزستان وضع را در سال ۱۲۹۹هجری قمری چنین بیان می کند:رود دز از طرف شمال شرقی وارد شهر می شود در نصف شهر می پیچد از طرف مغرب وجنوب شهر جاری می شودبه سمت شرق.پلی عظیم بر روی رود از قدیم زده اند آثار غریبه است فی الجمله تعمیری نیاز دارد. این پل سیصد وشصت ذرع است ودو دامنه سی ذرع وعرض هفت ذرع وارتفاع دوازده ذرع عدد چشمه ها بیستعدد…نرخ اجناس در دزفول خیلی تنزل دارد نان تبریزی سه شاهی مرکبات شش عددالی ده عدد یک شاهی اجرپخته هزاری شش قران گچ خرواری سی شاهی ومن دزفول معادل است با دومن تبریز.
در کتاب جغرافیای تاریخی استان خوزستان چنین ذکر شده است که:مناسبت شهر روناش که سمت غربی رودخانه بوده است و اکنون محل آن را رعناش خوانند این پل را پل روناش و دز را قصرالروناش گفته اند و مردمش را قصری نامیده اند و نیز این شهر را اندامش می نامیده اند.
قلعه مستحکمی واقع در خوزستان که ((گیل گرد یا اندامش)) نام داشت. یکنوع قلعه باستیل محسوب میشد و آن را انوشبرد یا قلعه فراموشی نیز میخواندند زیرا که نام زندانیان و حتی نام آن مکان را کسی نبایستی بر زبان راند . در اثبات این دلیل اشاره به
این مطلب که در حال حاضر در بسیاری از راهروها و سیاه چالهای آن در زیر زمین منازل مشهود است و بعد از حفر شوادان به این تونلها برخورد کرده اند.
آداب ورسوم
دزفول در میانه دامنه های رشته کوه زاگرس قرار گرفته و پیشینه تاریخی اش به زمان ساسانیان باز می گردد و سبز ترین شهر استان خوزستان است.
دزفول از جمله شهر هایی است که نقش موثری در پیروزی انقلاب اسلامی داشته است و در زمان جنگ تحمیلی عراق نیز بارها مورد اصابت موشک های دشمن قرار گرفت و این گونه دزفول، به شهر استقامت و پایتخت مقاومت ایران معروف گردید.
اما برای سفر کردن به هر شهری، آشنا شدن با آداب و رسوم و فرهنگ مردم آن خطه امری ضروری است که فرهنگ مردم دزفول را می توان آمیزه ای از فرهنگ کهن خوزستان دانست که این، نشانگر وجود فرهنگی غنی و پر بار در آداب و رسوم مردم این خظه است.
مردم دزفول، به گویش دزفولی که از گویش های رایج در زبان فارسی است، سخن می گویند، این لهجه شامل دو گویش صحرا بندری و حیدرخانه می شود.
مردم دزفول، تمام عید های ملی و مذهبی را جشن گرفته و به شادی و پای کوبی اهمیت می دهند، این مردم علاوه بر جشن گرفتن عید های مرسوم، جمعه آخر ذیحجه را نیز به جشن و طرب می گذرانند.
دزفولی ها مراسم عید نوروز را مفصل برگزار می کنند و از چند روز پیش از نوروز کلوچه مخصوصی از آرد، روغن، زیره و رازیانه درست می کنند، تا سر سفره نوروزی شان بگذارند و کامشان را شیرین کنند.
مراسم چیدن سفره هفت سین و دید و بازدید نوروزی و خریدن لباس های نو نیز میان مردم این شهر به شیوه دیگر ایرانیان رواج دارد.
مراسم آتش افروزی در چهارشنبه سوری نیز مفصل برگزار می شود و به این روز مخصوص و جشن باستانی ارج می نهند.
دزفولی ها سیزده به در را دو بار جشن می گیرند، یکی سیزده با احتساب عید نوروز و دیگری سیزده، بدون احتساب عید نوروز و در هر دو روز، همگان به باغ ها و تفریح گاه ها می روند و سیزده را به در می کنند.
زبان و گویش مردم شوش؛ تلفیق زبان ها
شوش یکی از شهرهای استان خوزستان است که با توجه به بافت فرهنگی و جغرافیایی و حضور نژادهای مختلف در آن، در زبان و گویش به نوعی منحصر به فرد است و تلفیق های جالبی در زبان و گویش مردم این منطقه صورت گرفته است. در این مطلب در اصفهان تور به بررسی کامل تر زبان و گویش مردم شوش خوزستان خواهیم پرداخت.
حروف به هم پیوسته و حرف ها را ویا کلمات را و از جمع آنها جملات و مفاهیم ویا وسیله ای را می سازنند که انسانها با آن با هم ارتباط برقرار می کنند و جمع آنها زبان و گویش و لهجه ی مردمی را که در ارتباط با هم هستند بوجود می آورد و در واقعا لغات مرز نمی شناسند و به همین دلیل است که کلمات زیادی از دیگر زبانهای غربی یا شرقی به زبان فارسی راه یافته و البته عکس آن نیز صدیق می کند و البته ذکر این نکته که با وارد شدن هریک از این لغات ، یک بار فرهنگی نیز به فرهنگ ما وارد شده است و برای خود جایی در فرهنگ ما برای خود باز نموده و البته با توسعه وسایل ارتباط جمعی این واردات بسیار سریع تر انجام شده و اختلاط فرهنگی بسیار سریعتر و باید گفت شگفت انگیز در حال انجام است ولی وقتی از زبان و گویش محلی سخن گفته می شود زبان و گویشی است که همکنون مردم این منطقه به آن تکلم می کنند.
غالب مردم ساکن در شوش که از سه نژاد عرب ، لر (کوچک یا لرستانی ) و دزفولی هستند به چهارلهجه یا زبان عربی ،لری ،دزفولی و فارسی صحبت می کنند که البته ذکر این نکته بسیار مهم است که بدلیل اختلاط فرهنگی که پیشتر در باره آن ذکر شد تلفظ بعضی از کلمات را در فرهنگهای همسایه براحتی دیده می شود بطور مثال چون برای خیلی از خوانندگان این مطالب لهجه دزفولی مجهول است نسبت به دو گویش عربی ولری به آن توجه می شود و مثال آورده تا برای شما فهم آن بهتر باشد، در منطقه کرمانشاه و روستاهای اطراف آن به زبان محلی تپه را مانند دزفولی ، چغا می گویند و یا در اورمیه کوچه را مانند آنان کیچه یا مانند کردها زن وفرزند را مال ومنال می گویند که از این جمله زیاد است واز حوصله بحث ما دور است و بدلیل همین اختلاط نژادی و فرهنگی که در شوش طی سالیان دراز و متمادی اتفاق افتاده هیچ یک از این گویش ها به معنی اخص در شوش وجود ندارد بلکه گویشی بسیار نزدیک بهم شده است و مثلا زبان عربی که در شوش بکار میرود کاملا با عربی که در شهرهای مجاور و یا کشورهای عربی تکلم می شود متفاوت است و اختلاطی از لغات عربی محلی با لغات دزفولی و لری است و این مطلب در خصوص دیگر گویشهای مردم شوش کاملا قابل تعمیم است ولی زبان چهارم که کم کم به زبان اصلی مردم شوش تبدیل شده است یعنی زبان فارسی است چون مردم شوش از هر نژادی که باشند با بچه های خود به زبان فارسی صحبت میکنند.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
هتل های دزفول
برای اقامت در شهر زیبا و ساحلی دزفول شما گردشگران عزیز می توانید مقاله ی ذیل را که توسط اصفهان تور برای شما عزیان جمع آوری شده است را مطالعه کنید .
هتل جهانگردی دزفول:
آدرس: ایران – خوزستان – دزفول بلوار ۱۵ خرداد
این هتل از مراکز خوب اقامتی شهر دزفول هستش، که پارکینگ خصوصی و رستوران هم داره. به فرودگاه و مراکز تجاری نزدیکه و در عین حال تو یه منطقه آروم و نزدیک رود دز قرار گرفته. این هتل سه ستاره به تازگی افتتاح شده.
هتل آوان:
آدرس: ایران – خوزستان – دزفول میدان امام حسین، بلوار پانزده خرداد، بین خیابان پست و همت، رو به روی هایپر زیتون
این هتل در سال ۱۳۵۸ ساخته شد و در سال ۱۳۹۳ آخرین بازسازی آن انجام گرفت. این هتل دارای دو طبقه و مجموعا ۲۱ باب اتاق دو تخته و سه تخته می باشد. از مزایای اقامت در این هتل، دسترسی آسان به فرودگاه بین المللی دزفول، رودخانه دز و استادیوم ورزشی شهید مجدیان را می توان نام برد. قابل توجه مهمانان محترم، هتل آوان دارای دو طبقه و فاقد آسانسور می باشد.
مهمانسرای روناش دزفول:
خوزستان – دزفول – جاده ساحلی حد فاصل پل دوم و سوم
۰۲۱-۴۴۶۷۱۷۹۵ ,
۰۲۱-۴۴۶۹۷۰۵۵
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
لباس محلی مردم شهر دزفول
در این مطلب اصفهان تور به بررسی لباس های محلی شهر دزفول پرداخته ایم . لباس های مردم هر شهر نمایانگر آداب و رسوم و احوالات مردم آن شهر می باشد . همراه ما باشید .
لباس قديمي و سنتي مردهاي مردم دزفول معمولا پيراهني سفيد رنگ با يقه ايستاده يا آخوندي از جنس نخي، متقال يا قز بوده است.بعضي از پيراهن‌ها بلند بوده و در كنار خود چاكي داشتند كه به آنها “لباده” مي‌گفتند. به طور معمول بر روي اين پيراهن‌ها جليقه‌اي مشكي رنگ هم به تن می‌كردند.شلوار مردان هم شلواري گشاد و مشكي بوده كه البته بعضي از آنها انتهاي تنگي داشته است. در گذشته مردان يك لنگ در دست داشتند كه به آن “فرمان‌بر” مي‌گفتند. اين لنگ براي حمل وسايل و مواد مورد نياز خانه كه خريد آن برعهده مرد بوده استفاده مي‌شده است.
كاسب‌ها در گذشته چفيه‌اي زرد رنگ به سر خود مي‌بستند. همچنين بعضي از مردان از كلاه پهلوي استفاده مي‌كردند و بعضي هم عرق‌چين روي سر خود مي‌گذاشتند. كفش مردان هم گيوه بوده است. البته كارگران از كفش‌هاي پلاستيكي استفاده مي‌كردند.
زنان هم پيراهني چاك‌دار با يقه‌هايي ايستاده و گرد و با آستين‌هاي بلند مي‌پوشيدند و در انتهاي لباس و سر آستين‌هاي آنها از “نقده” استفاده مي‌شد. افرادي كه وضع مالي بهتري داشتند از نوار زرد كنگره‌اي استفاده مي‌كردند.
زنان روي لباس‌هاي خود جليقه‌هايي از پارچه‌هايي گل‌دار مي‌پوشيدند. همچنين از دامن‌هاي كوتاه پرچيني كه براي دوخت آنها از دوازده تا سيزده متر پارچه به كار مي‌رفت، استفاده مي‌كردند. جنس پارچه اين دامن‌ها اطلسي، ترمه يا ساتن بوده است، اما اقشار مختلف جامعه متناسب با تمكن مالي خود از جنس‌هاي متفاوتي استفاده كرده و معمولا افراد ثروتمند پارچه‌هاي خود را از كشورهاي عربي به ويژه كويت تهيه مي‌كردند.
نام شلوارهاي زنان دزفول در قديم بود. اين شلوراها گشاد بودند و انتهاي آنها با يك نخ تنگ مي‌شد تا هنگام راه رفتن بالا نرود. همچنين روسري آنها گل‌دار يا ساده بود و روي آن را با يك پارچه مشكي يا رنگي كه “تيك بند” نام داشته مي‌بستند. زنان روي روسري‌هاي خود از يك تور بافتني استفاده مي‌كردند كه به آن “دوم” مي‌گفتند. “دوم” را با نخ ابريشمي و كمي كج درست مي‌كردند و روي لباس‌هاي آنها را مي‌پوشاند و جهت زيبايي استفاده مي‌شد. همچنين بعضي از زنان زير روسري خود كلاه استفاده مي‌كردند كه شبيه به عرق چين مردها بود. جلو اين كلاه اگر شخص اوضاع مالي مناسبي داشت از اشرفي استفاده مي‌شد. به اين كلا‌ه‌ها “چتري” يا “لچك” مي‌گفتند.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
تاثیر اقوام مختلف بر زبان دزفولی
در این مقاله ی مردم شناسی ، اصفهان تور به بررسی اقوام مختلف در شهر دزفول پرداخته است .
اولین و کهن ترین گویش مردم دزفول ٬ زبان عیلامی بوده و بعد از عیلامی ها هخامنشیان در خوزستان مستقر گردیدند.داریوش اول تعدادی از اسرای یونانی را در شمال خوزستان ٬حوالی دزفول و اندیمشک سکونت داده بود که این اسرای یونانی نیز تاثیر زیادی در زبان دزفول و اطراف آن گذاشتند و زبان اولیه دزفولی ترکیبی شد از زبان عیلامی٬آریایی ٬ پارسی و یونانی
از طرفی وجود دانشگاه جندی شاپور در شاه آباد سابق دزفول (که یکی از بزرگترین مراکز علمی جهان در آن روزگار و محل تجمع دانشمندان رومی٬هندی٬ سریانی و ایرانی بود) باعث شد تغییراتی در زبان دزفولی ایجاد شود.
از آنجا که اقوام همجوار در یکدیگر تاثیر متقابل دارند زبان دزفول هم تحت تاثیر همسایگی با اقوام لر و عرب تغییراتی یافته است و بغیر از لرها و اعراب ٬ صبٌی ها که بعد از قتل پیغمبرشان حضرت یحیٰ از فلسطین مهاجرت کرده و کم کم به ایران و خوزستان آمدند تاثیر زیادی در زبان دزفولی گذاشتند.هم اکنون هم برخی از صبٌی ها در اهواز و خرمشهر و هویزه زندگی میکنند.
لرها در شمال دزفول در محلی که از کوههای زاگرس منشعب میشود استقرار یافتند ٬این لرها موسوم به لرهای لکی هستند و از تیره های قلاوند ٬پاپی٬دیرکوند و سگوند و غیره هستند که بیشتر از سایر لرهای منطقه با دزفولیها تماس و رفت و آمد داشته اند.اقوام دیگر لر که از لرستان به دزفول آمده اند ٬رشنوها٬ساکی ها٬کرناسیها و طایفه ی میر عالی خانی هستند ولی بیشترین معاشرت را طوایف چهارلنگ و هفت لنگ با مردم دزفول پیداکرده اند.
واما طایفه های عرب که در اطراف دزفول سکونت پیداکرده و زبان مردم دزفول را تحت تاثیر قرار داده اند عبارتند از طایفه های چنانه و آل کثیر که در نقاط مختلف اطراف دزفلول سکونت دارند.
البته هجوم قوای متفقین در جنگ جهانی اول و دوم که قسمتهایی از خاک کشورمان و بالاخص مناطق جنوبی را تحت سیطره خود قرار داده بودند هم تاثیر بسزایی در تداخل زبان آنها در زبان ما بجا گذاشت و استعمال اصطلاحات انگلیسی٬فرانسوی٬آلمانی و هندی در مکالمات روزمره ما موید این مطلب است و من درتحقیقی حدود یک هزار واژه دزفولی پیدا کرده ام که از زبان انگلبسی وارد زبان ما شده اند.
در نهایت میتوان گفت زبان مردم دزفول٬ لهجه ای از زبان فارسی دری است که به سبب تداخل زبانهای دیگر ٬آمیزه ای از زبانهای مختلف گردیده که حضور واژه های پارسی میانه (پهلوی) در آن کمرنگ شده است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
غذاهای معروف دزفول
از کنار غذاهای خوش طعم و بی نظیر شهر ساحلی دزفول نباید به راحتی گذر کرد . در مقاله ی زیر ، اصفهان تور به معرفی این غذاهای خوش طعم و اصیل پرداخته است.
اُلوبیَ(سوپ لوبیا):
درقدیم دزفولیا به انواع سوپهای سنتی اُمی گویندودرقدیم قبل ازاینکه انواع دیگر لوبیاها وارد سفره آنها شود مردم از لوبیای چشم بلبلی که خاص منطقه است استفاده می کردن وغذاهایی که میتوان با آن درست کرد عبارتند از قلیه دزفولی ـقرمه سبزی،آش شوربا،شویت پلو چه به صورت تازه چه خشک ،خود لوبیا زمانی که سبز است ونخدار می باشد وخود اُلوبیا استفاده کرده ومی کنند.
یتیمچه دزفولی:
لین غذا خیلی زود طبخ میشود و بسیار آسان است،اگر دقت کرده باشید بسیاری از غذاهای سنتی گیاهی و جزو محصولات بومی دزفول است و اما طرز تهیه ابتدا بادمجان را پوست میگیریم بادمجانی که ترجیحا تخم نداشته باشد بعد حلقه حلقه میکنیم در قابلمه گذاشته و گوجه ها را پوست میگیریم و حلقه کرده روی بادمجان ها میچینیم و با شعله ملایم صبر میکنیم تا بخارپز شود و پس از طبخ با گوشت کوب له میکنیم و پیاز و نعنا داغ اضافه میکنیم و در پایان به میزان دلخواه ادویه زده چون این غذا بخارپز بوده و مقدار روغن استفاده شده در آن بسیار کم میباشد برای افرادی که غذای رژیمی میل میکنند بیسار مناسب میباشد.
پَرپَراق:
پرپراق (دلمه برگ انگور)این یکی از غذاهایی است که با آداب و رسوم مردم این شهر ادغام شده دزفول در قدیم دارای باغات زیادی بود که همه نوع درختی در آنها کاشته میشد و در فصل بهار که برک های تازه می روید باغبانان برگ ها را چیده و به بازار می آورند و درست کردن پرپراق جوش و خروش خاصی داشت چون به مقدار زیاد درست می کردند تا بین همسایگان و فامیل تقسیم کنندو چنانچه دختر عقد کرده و در خانه پدر بود باید دلمه ها را در یک خنچه که حالت سینی پایه دار بزرگی از چنس ورشو می گذاشتند و با یک هدیه به اسم عروس برای خانواده عروس با کِل و شادی میبردند که متقابلا سال بعد که دختر به خانه شوهر میرفت خانواده عروس تمام این مراحل را طی می کردند.
و حتی برای کسانی که فوت میکردند در اولین بهار بعد از درگذشت یکی از افراد خانه حتما درست می کردند و به عنوان خیرات بین مردم تقسیم میکردند و یا بر سر مزارش میبردن و این آداب و رسوم هنوز هم کمو بیش اجرا میشود.
سیلون تخمر:
امروز شمارو به سه میان وعده که در قدیم به عنوان یک وعده غذایی بود دعوت میکنم (سیلون تخمر شیره خرما با تخم مرغ)ابتدا تخم مرغ را سرخ می کنیم بدون نمک و شیره خرما را روی آن میریزیم و مخلوط میکنیم .مقدار ارده باید بیشتر باشد ،سیلون روغن شیره خرما اگر سفت بود را با شعله ملایم کمی نرم کرده و روغن حیوانی و روغن زیتون را میریزیم و با نان داغ محلی یا نان سنگک نوش جان می کنید.
شله ارده:
شُله اَرده :این غذا با استفاده از برنج ماش و چغندر (چُندر)و ارده تهیه میشود و به این صورت که مواد را با هم می پزیم وقتی جا افتاد ارده را به آن اضافه می کنیم.همانطور که قبلا اشاره کرده بودیم آش (شله) و پلو (آش) می گفتند.
آش شوت باقله سوز:
آش شوت باقله سوز (پلو شویت باقلا سبز) با قرمه سبزی این غذا یکی از غذا های سنتی دزفول می باشد که مخصوص شب عید محسوب می شد ولی اکنون این پلو را با مرغ یا ماهی طبخ می کنند.معمولا باقلای سبز که در اواخر اسفند ماه به بازار می آمد و همینطور سیری که یکی از کشت های مخصوص دزفول بود لذا به خاطر سرسبزی و طراوت بهار مردم این دو غذا را با هم درست می کردند.
حمیس بازنجون دزفولی:
حمیس بازنجون یکی از غذا های خوشمزه و سنتی دزفول است که با فلای لپه و بادمجان ،پیاز داغ ،ترشی ناردون یا رب انار ،فلفل ، نمک و زرد چوبه تهییه می شود.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
سوغات شهر دزفول
در مقاله ی زیر از محبوب ترین صنایع دستی و سوغات شهر خوش آب و هوای دزفول گفته ایم . همراه اصفهان تور باشید .
کپو:
یکى از رشته هاى بومى و خاص خوزستان محصولى به نام “کپو” مى باشد که با پیچش ساقه هاى مرکزى و جوان نخل به دور ساقه هاى کرتک شکل مى گیرد. و با نقش اندازى کامواهاى الوان زیبایى آن چندین برابر مى گردد.
مرکز بافت کپو دهستان شهیون واقع در شهرستان دزفول بوده و معمولاً به شکل سبدهاى در دار و بدون در به صورت سینى در اندازه هاى مختلف به طور رنگى و ساده بافته مى شود.کپو در گویش محلی دزفولی، به ظرف حصیری کروی سر دار که از برگ خرما و کرتک بافته میشود، اطلاق می‌گردد.
گیوه بافی:
گیوه‌بافی یا گیوه‌دوزی از قدیمی ترین صنایع دستی سرزمین پارس (ایران) است و طبق سندهای تاریخی بدست آمده پیشینهٔ این صنعت به حدود ۱۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد.پای افزار گیوه، با توجه به آب و هوای معتدل ایران خنک، سبک و قابل شستشو طراحی شده‌است و به دلیل داشتن تمامی این ویژگی‌ها در میان روستاییان و کشاورزان، از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته‌است.گیوه دوزی در شهرهای بهبهان ودزفول رواج دارد و بیش تر کاربرد محلی دارد.گیوه ها را بانوان به هنگام فراغت در خانه می بافند و سپس به کارگاه های گیوه دوزی عرضه می کنند.در دزفول گونه ای گیوه به نام چتری تهیه می شود که رویه آن از پارچه دست باف به نام چتری و تخت آن از چرم است.
کپو بافی:
در خوزستان به دلیل فراوانی درخت خرما و وجود نخلستان های بسیار تهیه گونه های سبد با استفاده از برگ وشاخه درخت خرما،از دیرباز رواج داشته است.عشایر بختیاری خوزستان و عده ای از روستاییان اطراف دزفول از شاخه های نازک و ترکه های درختان مختلف سبدهایی می بافند که معروفترین آنها سبدی است که “سله ” نامیده می شود.
دزفول قطب صنعت و هنر خراطى:
مرکز هنر و صنعت خراطى شهرستان دزفول است که تولید آن در بازار قدیم دزفول کاملاً رایج می باشد. محصولات زیبایى از قبیل مبلمان، جالباسى، قلیان، گهواره، سبدهاى نگهدارى مجلات و روزنامه ، میل زورخانه، جاکفشى، جالباسى و ظروف مختلف و ظریف هنرى را از چوب ، به ویژه چوبى به نام “جغ ” از عمده تولیدات این هنر- صنعت مى باشد.
خراطى در شهرستان دزفول از قدمت زیادى برخوردار است. به دلیل کیفیت و اصالت آثار خراطی دزفول، یکی از صنعتگران این حرفه مهر اصالت از سازمان جهانی یونسکو
دریافت نموده است.
کلوچه های محلی دزفول:
شهر دزفول یکی از شهرهای قدیمی و اصیل ایرانیست و فرهنگ غنی و متنوعی دارد. کلوچه های سنتی دزفول یکی از نمودهای فرهنگ محلی این شهر هستن که در جای جای مراسمات و فرهنگ این شهر حضور دارد. به خاطر طعم خوشمزه و سنتی بودن آنها، استقبال خوبی از طرف مردم شهر و میهمانان و گردشگران شده و تولید این کلوچه در سطح شهر گسترش یافته است .
کلوچه های دزفول به دو دسته ی خرمایی و شکری تقسیم بندی شده و به اشکال مختلف پخته می شوند. در پخت این کلوچه ها از آرد، روغن ، خرما ، زیره سبز ، خمیر مایه،شکر، شیر استفاده می شود.
کلوچه های محلی دزفول یکی از سوغاتی های خوب این شهر به شمار می روند و گردشگرانی که به دزفول سفر می کنند از مرکزشهر و به خصوص بازار قدیم آن این کلوچه ها را تهیه می کنند.
