جشن ها و مراسم مذهبی هر شهر از آیین های قدیم و سنتی می باشد که هرکدام به نوع خود معنا و مفهوم ویژه و خاصی دارند در این مقاله اصفهان تور به بررسی یکسری از این جشن ها و آیین های ویژه ی شهر کرمان پرداخته است لطفا با ما همراه باشید.

جشن سده، استان كرمان
جشن سده از آيين‌هاى زايش و رويش است که هم در ميان عشاير کرمان و هم کشاورزان و باغداران، ‌ زمانى که زمستان به پايان مى‌رسد و بهار آغاز مى‌شود، برگزار مى‌گردد. سده به معنى آتش کشنده و آتش شعله بلند است و نام روز دهم بهمن است. آتش و اجاق کانون آغازين حيات است. بقاى آتش، نشانهٔ دوام نسل و خانواده است. آيين سده در ميان عشاير بافت و سيرجان «سده‌سوزى چوپاني» خوانده مى‌شود. زرتشتيان کرمان پنجاه روز پيش از جشن نوروز در گبر محله باغچه يوداغ‌آباد اين مراسم را برگزار مى‌کنند.

جشن كوسه ناقلدى (ناقيلى) – جشن سده
براساس باورهاى ايرانيان، زمستان به دو چله بزرگ و کوچک تقسيم مى‌شود : چله بزرگ از دى ماه تا دهم بهمن ماه (سردترين ماه‌هاى سال) به طول مى‌‌انجامد. ايرانيان چهار روز پايانى اين مدت را چله بزرگ و چهار روز آغازين بعدى آن را چله کوچک مى‌‌نامند و آن فاصله ميان هفتم تا چهاردهم بهمن ماه است که آن را «چار چار» مى‌‌گويند.
مراسم جشن سده از شب روز دهم بهمن يعنى اول چله کوچک شروع مى‌‌شود. اين جشن در مقابل جشن مهرگان که جشن دهقانان زراعتگر است برگزار مى‌شود و به شبانان تعلق دارد که بعد از گذراندن سرماى زمستان و جان به در بردن و گذراندن چارچار برپا مى‌شود. در روستاهاى استان مرکزى مراسم جشن سده تحت عنوان «کوسه» يا «کوسه ناقلدي» اجرا مى‌شود. اين جشن در تمامى سرزمين‌‌هاى شمالى (گيلان و مازندران) و غربى (آذربايجان، کردستان و همدان) ايران نيز انجام مى‌‌گيرد. چهل روز بعد از زمستان و پنجاه روز مانده به نوروز (بهمن ماه)، در روستاهاى اراک، محلات، آشتيان و ساوه جشن کوسه برگزار مى‌شود. مردم اين مناطق بر اين باورند که چهل روز که از زمستان بگذرد و سختى و سرما تمام شود هوا رو به گرمى مى‌رود و بهار در پيش است و همچنين معتقدند که «کوسه ناقلدي» شگون دارد و قدم راويان آن خير و برکت مى‌آرود. کودکان و نوجوانان پيش از ديگران خوشحال هستند و از چند روز قبل خود را براى اين جشن آماده مى‌کنند. اين جشن در روزگاران قديم مخصوص چوپانان و گله‌‌رانان بوده است. بازيگران جشن بين ۵ تا ۱۰ نفر هستند. يک نفر بالاپوش نمدى بلندى که پوشاک چوپانان است، ‌ مى‌پوشد و زنگ‌هايى به زانوها و دستان خود مى‌آويزد، صورت را سفيد مى‌کند و پوست بزغاله بر سر مى‌کشد، به طورى که فقط چشمان او نمايان باشد. کمربندى که روى آن زنگوله‌هاى زيادى آويزان شده است بر روى جبه مى‌بندد و تعدادى بوته‌‌هاى بيابانى به کمر مى‌آويزد و چند تايى را هم به شکلى بر سر مى‌‌بندد که گويى دو شاخ دارد.
به پاى خود مچ‌بند بسته و چوب دستى به دست مى‌گيرد. نفر ديگر پسرى ۱۵ يا ۱۶ ساله است که نقش عروس کوسه را بازى مى‌کند. اين شخص پيراهن زنانه مى‌پوشد و چادرى بر سر مى‌کشد و صورت خود را صورتى و قرمز رنگ‌آميزى مى‌کند و به لب و گونه‌هاى خود سرخاب مى‌‌مالد، چشمان خود را سرمه مى‌کشد و کفش زنانه‌اى به پا مى‌کند و زنگوله‌هايى نيز به خود مى‌بندد. دو نفر ديگر هم دو شاخ بر سرشان مى‌بندند و چند زنگ به لباس محلى خود مى‌دوزند، خورجين بزرگى بر دوش مى‌‌اندازند و سطلى به دست مى‌گيرند تا انعام‌ها را جمع‌آورى کنند. اين دو نفر را «تکه» مى‌‌گويند. در اين ميان دو يا سه نفر هم ساز و دهل دارند که نوازنده گروهند. «کوسه» در پيشاپيش گروه حرکت مى‌کند، با حرکت دستان و باز و بسته کردن آنها صداى زنگ‌ها را در مى‌‌آورد. بچه‌ها با ذوق و شادى دنبال او راه مى‌‌افتند. کوسه وارد حياط خانه‌ها (همه خانه‌ها در را باز مى‌گذارند) مى‌شود و با پاشنه کفش يا چوب دستى خود ضربه‌اى به در مى‌زند، با اين اعتقاد که اين کار شگون دارد و خير و برکت براى صاحب خانه مى‌آورد. «کوسه» همچنان که زنگ‌ها را به صدا در مى‌آورد، آواز نيز مى‌خواند. بعد از آوازخوانى کوسه، ‌ تکه‌ها با يکديگر چوب بازى مى‌کنند و عروس و کوسه با هم مى‌رقصند. گاهى «کوسه» با يکى از «تکه‌ها» کشتى مى‌گيرد که نشانه رقابت بر سر عروس است. اين کشتى به ضرر کوسه تمام مى‌شود.
بعد عروس بالاى سر «کوسه» مى‌آيد و مى‌‌گويد : «بختم، بختم، سوزن به اين بزنم به رفتم» صاحبخانه سوزنى به عروس مى‌دهد. زيرا اعتقاد دارند که اگر ندهند بدبختى و تيره‌بختى در آن خانه روى مى‌دهد. اوج جشن و هنرنمايى کوسه و همراهان در منزل ريش سفيدان يا بزرگان ده صورت مى‌گيرد. در اين خانه، ‌ کوسه هنرنمايى را به حد کمال مى‌رساند و صاحبخانه مبلغى پول و يا خوراکى به کوسه و همراهان او مى‌دهد. به اعتقاد مردم خوردن خوراکى اهدائى به کوسه شگون دارد.

 

جشن مهرگان، استان كرمان
در اوستا روايت است که مهر همان ايزدمهر است که در روز آغازين زمستان زاده شده است و ميترا نام دارد. در ايران باستان اين جشن را ميتراکانا مى‌ناميدند، که بعدها به مهرگان تبديل شد. از طرفى آيين مهرپرستى که روزى جهان را در بر گرفته بود بر دين زرتشت اثر گذاشته و در سده‌هاى بعد به جشن مهرگان تبديل شده است. روايت ديگر اين است که مهر همان مهر خورشيد و نور و گرمى و مهربانى و محبت و فروز و مينويى و عهد و پيمان مى‌باشد و نيز چير‌گى شاه فريدون پيشدادى بر ضحاک تازى است. ابوريحان بيرونى در کتاب آثارالباقيه مهرگان را اين گونه توصيف مى‌کند:
«روز نخست از مهر ماه هرمزد روز است و آن روز شانزدهم مهر مى‌باشد. جشن بزرگى است که به مهرگان معروف است، خزان دوم باشد و اين جشن مانند ديگر جشن‌ها براى عموم مردم است و معنى آن دوست جان است. گويند مهر نام آفتاب است و چون در اين روز آفتاب براى اهل عالم پيدا شد، اين روز را مهرجانها گويند و دليل برگزارى اين جشن آن است که در آيين‌هاى ساسانيان آمده است که در آن روز تاجى به شکل خورشيد که در آن دايره آفتابى بود و آفتاب بر چرخى که در آن تاج سوار بود و شاهنشاهان بر سر مى‌گذاشتند و شاهنشاهى خود را با داد آغاز مى‌نمودند.»
در اين روز در بسيارى از مکان‌ها بازار برپا مى‌شود و مردم شادى‌ها مى‌کنند. در تقويم اوستا جشن مهرگان برابر ۱۶ مهر است اما چون در تقويم کشورى شش ماه از سال ۳۱ روز است، بنابراين جشن شش روز جلوتر و روز دهم مهر خواهد بود.
در اين جشن، زرتشتيان کرمان در شهر کرمان از چند روز قبل به پيشواز مى‌روند. خانه و کاشانهٔ خود را پاک و پاکيزه مى‌نمايند، ‌ آن روز جامهٔ نو به تن مى‌کنند و آب و آويشن که نوعى گياه خوشبو است به در خانه مى‌آويزند و در داخل نور و گرمى آتش و بوى خوش عود و صندل و کندور وجود دارد و زمزمهٔ ستايش به خداوند نيز از نشانه‌هاى جشن است. زرتشتيان پس از مراسم به سوى آتشکده‌‌ها (درب مهرها) در کرمان و ساير روستاها رو مى‌آورند. نماز و ستايش به خداوند توسط گروه موبدان سفيدپوش انجام مى‌گيرد و سپس موبدان آغاز به سخن نموده و فلسفهٔ جشن را بيان مى‌کنند.
از مراسم ديگر ايزدمهر، مراسم قوچ‌اندازون است، ‌ در آيين مهر قوچ، نماد مهر است. قوچ يا پازن را در گلهٔ ميش و نر مى‌اندازند. نخست آن را با رنگ‌هاى سرخ و سبز به طرز دل‌انگيزى مى‌آرايند و بر پشت آنها نقوش مختلفى از جمله نقش چهار خال يا چهار سوى چليپا براى دفع چشم زخم و گزند رنگ‌آميزى مى‌کنند و سپس با طلب فراوانى و بارورى قربانى مى‌کنند. اولين شب قوچ‌اندازون را با پختن حلوايى در سياه چادر جشن مى‌گيرند و به اولين نرى که وارد گله شود آب‌نبات مى‌دهند.

 

 

 

خضر و خضرى شدن، استان كرمان
خضر نام بسيارى از آبادى‌ها، چشمه‌ها، کوه‌ها، ‌ درختان، ‌ سنگ‌ها و زيارتگاه‌هاست. کلمهٔ خضر در لغت به معناى سبزى، شاخهٔ درخت، زراعت و جاى بسيار سبز آمده است. ريشهٔ خضر در اقتصاد مبنى بر دامپرورى و کشاورزى است و در فرهنگ عامه ايران سيمايى عامه و اسطوره‌اى و مذهبى دارد.
در کرمان در باورهاى طوايف دامدار کوچنده و ده‌نشينان اين منطقه، خضر صاحب گوسفندان و حامى آنهاست. نظر کردن خضر موجب برکت رمه‌ها و شير گوسفندان مى‌شود و پستان گوسفند مايهٔ خواجهٔ خضر است.

 

زيارت پنج تن يا جشن سر سال نوروز، استان كرمان
اين مراسم همه ساله از آغاز سال نو به مدت سه روز در اطراف آرامگاه يا زيارتگاه پنج تن در مَهناباد در خاک رودبار جيرفت برگزار مى‌شود و هم زمان با آن بزرگ‌ترين بازار سالانهٔ منطقه نيز تشکيل مى‌شود. از حدود دهم اسفند دکانداران عنبرآبادى و سپس رودبارى و محلى به مهناباد آمده چادر مى‌زنند و برپايى بازار را تدارک مى‌بينند. آنگاه جمعيت بى‌شمارى از تمامى ده‌نشينان و عشاير ساکن منطقهٔ جيرفت و مناطق مجاور آن به مهناباد وارد شده و با برپايى چادر در زير درختان و قربانى گوسفند و فراهم ساختن سور و سات به شادى و تفريح مى‌پردازند. در اين هنگام مهناباد به صورت بازار ساليانه براى مردمى در مى‌آيد که از ساردوئيه تا منوجان و از فارياب تا دلگان بلوچستان براى شرکت در بزرگترين اجتماع روستايى – عشايرى منطقه گرد آمده‌اند.

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

کرمان نیز مانند سایر شهرهای ایران پر از جاذبه های تاریخی است که هر یک متعلق به دوران های قدیم میباشند و نمایشگر معماری و نوع فرهنگ آن زمان میباشند اصفهان تور در مقاله ی زیر قصد دارد چند نمونه از این شاهکارهای معماری را به شما معرفی میکند.

حمام گنجعلی خان
این حمام که که از شاهکارهای دوره ی صفوی هستش و در میدان ارگ قرار داره از مهم ترین جاذبه های دیدنی شهر کرمان هستش و همینطور که از اسمش مشخصه یک حمام قدیمیه که مرمت شده و کاملا” قابل بازدید هستش و امروزه اون رو تبدیل به موزه مردم شناسی کردند.

 

 

مسجد گنجعلی خان
این مسجد هم توسط گنجعلی خان ساخته شده بوده و اینطور که به نظر میاد مسجدی بوده برای نمازگذاران افرادی که در کاروانسرای مجاور رفت و آمد داشتند. گنبد این مسجد ۱۲ نورگیر داره.
این مسجد در ضلع شمال شرقی میدان گنجعلی خان قرار داره.

 

روستای میمند
این روستا از زیبایی خاصی برخورداره چرا که مردم هنوز که هنوزه در دل خانه های سنگی که در دل کوه تراشیده شده زندگی می کنند و یه جای بسیار متفاوتیه با دیگر جاهای ایران. روستای میمند در ۲۲۰ کیلومتری کرمان قرار داره.

 

کویر شهداد
کویر شهداد از جمله مهم ترین کویرهای ایران هستش. هر کویری زیبایی خاص خودش رو داره و در مورد کویر شهداد هم باید بگیم که زیباترین کلوت ها رو توی کویر شهداد خواهید دید و اگه از علاقمندان به کویرنوردی هستین، رفتن به این کویر فوق العاده زیبا رو از دست ندین. امکانات و تفریحات کویری مثل شتر سواری و موتور سواری و ماشین سواری هم در این کویر امکان پذیر هستش.

 

مسجد چهل ستون کرمان
در دوران قاجاریه توسط حاج علی زعیم الله ساخته شده و سبک معماریش شبیه به مسجد چهل ستون شیراز هستش و در اون زمان چیزی حدود یکصد هزار تومان هزینه ی ساخت این مسجد شده بوده. این مسجد هم در خیابان شریعتی قرار داره.

 

 

ارگ راین
ارگ راین به عنوان دومین بنای خشتی بزرگ جهان که در استان کرمان و در جنوب غربی شهر راین این استان قرار داره. مساحت این ارگ تاریخی حدودا ۲۲ هزار متر مربعه که بالای تپه ای به مانند ارگ بم قرار داره. قدمت ارگ راین به دوره ساسانیان بر میگرده که داخل ارگ از محل هایی مثل بازار، زورخانه، اصطبل های زمستانی و تابستانی، عام نشین و اعیان نشین تشکیل شده.

 

دریاچه مخرگه
در وصف این دریاچه همین کافیه که بدونین این دریاچه به عنوان آیینه ی طبیعی ایران شناخته شده. این دریاچه یک دریاچه ی فصلیه و زمان شروع آبگیری این دریاچه از آبان ماه شروع میشه و با توجه به شرایط آب و هوایی و از همه مهم تر میزان بارندگی میتونه حتی تا آواخر مرداد ماه آب داشته باشه و برای بازدید به این دریاچه میشه گفت بهترین زمان اواسط فصل بهاره برای اینکه به کم آبی زیادی هم نخورین.

 

کوه ایوب و غار ایوب
غار ایوب در ۷ کیلومتری جنوب شهر دهج از توابع شهر بابک قرار داره که در کوهی با همین نام ینی کوه ایوب قرار داره. این غار از گدازه های آتشفشانی منشا گرفته که در گذشته محل سکونت بوده. همچنین در این غار آثار دوره ی اشکانی به چشم میخوره.

 

آتشکده آناهیتا
این آتشکده به آتشکده قلعه دختر هم معروفه که قدیمی ترین اثر تاریخی در شهر کرمان هستش. همونطور که می دونین آناهیتا الهه زیبایی بوده. قلعه دختر در شرق شهر کرمان و در میان صخره ها قرار داره.
استان کرمان در جنوب شرقی کشور عزیزمان واقع شده است. این استان پیشتر با نام های کارمانیا، ژرمانیا، کرمانیا، کریمان، کارمانی، کرمانی و بوتیا نامیده می شده است برخی از جغرافیادانان، نام قدیم کرمان را گواشیر خوانده‌اند.
به گزارش تالاب این استان هم مانند سایر استان های دیگر کشور جاذبه های گردشگری متعددی دارد اما آنچه بیش از همه در خاطر گردشگرانی که به کرمان گام می گذارند می ماند میهمان نوازی و خونگرمی مردمان این دیار کویری است که آنچنان با گردشگران برخورد می کنند که انگار سالهاست ایشان را می شناسند.

کلمپه، قاووت، فالوده کرمانی، قالی کرمانی، پته، ادویه جات، زیره، حنا، پسته، ظروف مسی، چنگمال، کماچ سهن، سوهان زرند، مسقطی مخصوص سیرجان از جمله سوغات های استان کرمان است.
استان کرمان دارای آب و هوای متنوعی است. مثلاً در قسمت‌های شمالی که نزدیک کویر است، آب و هوای خشک و کویری، و در قسمت جنوبی آب و هوایی معتدل و دلپذیر دارد.

 

 

قلعه دختر و قلعه اردشیر
قلعه دختر از قدیمی ترین آثار تاریخی در شهر كرمان است . این قلعه كه در بیشتر تواریخ به نام قلعه كوه آمده و در مشرق كرمان برافراز صخره هیی از سنگ قرار گرفته است.
ساختمان های این قلعه روی هم به دو قسمت مجزا تقسیم می شود. قسمتی كه بر فراز قلعه نسبتا مرتفع جنوب شرقی قرار دارد و سابقا قلعه كوه نامیده می شد و كاملا به علت وضعیت طبیعی از قلع دیگر مجزاست . قسمت دوم بر تپه كوتاه تری قرار دارد و به قلعه دختر موسوم است . قسمتی از این قلعه اردشیر شهرت دارد . قلعه اردشیر در بالای تپه مرتفعی واقع شده كه تا سطح جلگه قریب پانصد پا ارتفاع دارد.
از قطعات كاشی كه در محوطه قلعه دیده شده بر می آید كه بعضی از ساختمان های آن علاوه بر جنبه های نظامی ، جنبه بزمی نیز داشته و هنر و ذوق در تزیین آن دخالت كرده است .

 

مسجد ملک
این مسجد که در بافت قدیم شهر كرمان در محله ای موسوم به شاه عادل بنا شده یكی از قدیمیترین و بزرگترین مساجد ایران و كرمان است كه سابقه تاریخی آن به قرن ۵ میرسد این مسجد با شبستانهای متعدد و صحن وسیع جاذبه تاریخی خود را حفظ كرده است وجود برج آجری و سه محراب گچ بری شده حكایت از قدمت و دیرینگی این مسجد دارد.
این مسجد در زمان تورانشاه سلجوقی ساخته شده است چنانچه در سمطالعلی آمده است :
ملك قاوردین جعفر بیگ داودبن میكائیل در ملك بروجحر كرمان و شیراز و عمان و ماهیانی در شبانكاره نافذ امر ونهی شد و بعد از انطوا بساط دولت او پسرش سلطانشاه وارث اعمار و اعمال او گشت و پس از آنكه ده سال از ملك و سلطنت مقرون باین و استقامت تمتع یافت جهان را وداع كرد و برادرش ملك نیكوكار معدلت شعار عماد و الدنیا و الدین ملك تورانشاه تاج و تخت را بزیور فرطلعتش آرایش داد و درست تمام عیار سلطنتش سكه و الهام ولایت داشت و محیای زیبای مملكتش بگلغونه كرامت و تایید مورد بود و جامع ظاهر شهر كرمان و رباط تورانشاهی و غیر هامن بقاع الخیر و ابواب الخیر افراشته و بنا كرده معمار در عدل گستری و رعایت پروری گذرانید به بهشت عدن خرامید سلاله مطعون و نتیجه ملعونش ایرانشاه كه پدر چون خاكستر از آتش آمده حاكم شد .

 

یخدان مؤیدی
عناصر تشکیل دهندة یخدانها عبارت‌اند از: مخزن, حصار, استخر و چالة یخ. پلان مخزن دایره شکل است که گنبدی از نوع “بَستو” بر روی آن احداث کرده اند. حصار آن نسبتاً بلند و ۱۲ متر ارتفاع دارد. مصالح بنا خشت خام و ملات گل است. کاربری یخدان در گذشته نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بوده است. این بنا در اواخر دوره صفویه بنا شده و نام «مؤیدی» از آن نظر است که قنات مشهور به قنات مؤیدی آب آن را تأمین می نموده است.

 

باغ شاهزاده ماهان
باغ شازده (شاهزاده) یکی از زیباترین باغ‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود. این باغ در حدود ۴ کیلومتری شهر ماهان و در دامنه کوه‌های تیگران واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه می‌باشد.
این باغ به دستور عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی (۱۲۹۸ ه . ق تا ۱۳۰۹ ه. ق) ساخته شد و با مرگ وی نیز بنای آن نیمه تمام رها شد. گفته می‌شود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنّایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها کرده و فرار نموده است. به همین علت جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی می‌توان دید. تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶ خورشیدی است.

 

 

آتشکده و موزه زرتشتیان کرمان
تنها موزه­ مردم­‌ شناسی زرتشتیان جهان در آتشکده­ شهر کرمان جای دارد.
فکر بنیانگذاری موزه­ مردم­‌شناسی زرتشتیان کرمان از سال ۱۳۶۲ همراه با بنیانگذاری کتابخانه انجمن زرتشتیان کرمان جان گرفت.
ساختمان موزه در دهه­ی ۱۳۷۰ به کوشش بهدینان فرزانه، هرمزدیار اشیدری و مهیندخت سیاوشیان پی‌ ریزی و در سال ۱۳۸۰ پایان یافت.
از كهن‌ترین اشیاء این موزه یک جلد کتاب دست­نویس گات‌ها با پیشینه‌ی بیشتر از دویست سال و یک آتشدان دستی با تاریخ حک شده ۱۲۰۷ است.
از بخش‌های ارزشمند این موزه بخش فرتور و اسناد است که فرتورهای انجمن ناصری زرتشتیان کرمان و رفسنجان و فرتورهای سرشناسانی چون ارباب کیخسرو شاهرخ، میرزا برزو آمیغی، کشور خانم و پوراندخت در بین آنها ارزش بسیاری دارد.
بخشی از این موزه به انواع آتشدان، روغن سوز، پیه­سوز و چراغ لاله را اختصاص داده شده است.
لباس‌های زنانه‌ای با دیرینگی ۵۰ تا ۱۵۰ سال و پیشینه­ای که در اسناد هخامنشی تا ساسانی دیده می­شود، گویای پوشش زنان زرتشتی است. مخنا، لچک، چارقد، کت، پیراهن و شلوار گلدوزی شده از انواع آن بوده و زیبایی ویژه‌ای دارند.

 

 

آرامگاه مشتاق علیشاه
گنبد مشتاقیه که به سه گنبد نیز شهرت دارد، از آثار دوران قاجار در شهر کرمان است که در گذشته در جوار قبرستان کهنه و خارج از حصار شهر قرار داشته است. این محوطه ابتدا مزار میرزاحسین‌خان جد اعلای سادات معروف به میرحسینی کرمانی بوده است. مشتاق در سال ‪ ۱۲۰۶‬هجری قمری به جرم آن‌که قرآن را با نوای سه‌تار مى‌خواند، سنگسار شد و جسد او را در کنار مقبره میرزا حسین خان دفن کردند که اینک این مزار معروف به مشتاقیه است. سه گنبد در سال ۱۲۶۰ قمری بر روی قبور مشتاق علیشاه، شیخ اسماعیل و کوثرعلیشاه بنا گردید. آثار تزئینی مجموعه مشتاقیه که در قرن اخیر ساخته شده است شامل کاشی‌کاری، نقاشی، گچبری، کاربندی و مقرنس می‌باشد.‬‬
این ارگ تاریخی از گونه‌های معماری متعددی از جمله دیوار حصار، برج و بارو و دروازه‌های متعدد، مسجد، بازار، تکیه، کاروانسرا، مدرسه، حمام، زورخانه و محله‌های مسکونی با خانه‌های اعیان نشین یا عامه نشین، بخش حاکم نشین شامل سربازخانه، اصطبل، آسیاب، خانه فرمانده قشون و بخش اقامت حاکم شامل خانه حاکم، عمارت چهارفصل و برج دیدبانی تشکیل شده است.

 

 

ارگ بم
بم در ۱۹۳ کیلومتری جنوب غربی کرمان و در دشت کویر حد فاصل جبال بارز و کوه‌های کبودی واقع شده است. بم ۱۰۵۰ متر از سطح دریا بالاتر است و ۱۹۴۸۰ کیلومتر مربع وسعت دارد. قدیمی‌ترین نشانه‌های تمدن در تپه‌های بیدرون در ۱۵ کیلومتری شهر کشف شده است.
در شمال شرقی شهر بم، بر بالا و دامنه صخره، قلعه‌ای مستحکم وجود داشت که مردم آن را ارگ می‌نامند. در واقع این بنای سترگ، شهر قدیـم بم بوده است. دور تا دور قلعه خندق‌هایی عمیق وجود داشت که ارگ را از یورش دشمنان مصون می‌داشت.

 

قسمت‌های اصلی ارگ بم عبارتند از:
دروازه اصلی، بازار، میدان تکیه، مسجد برزگ ارگ، مجموعه میرزا نعیم، مسجد کوچک، کاروانسرا، زورخانه، حمام ارگ، دروازه حصار دوم، مدرسه یا خانقاه ارگ، اصطبل، قورخانه، محل آسیاب بادی، خانه حاکم، چهار فصل، چاه اصلی ارگ، بقایای محله قدیم، کناری محله یا غلام محل، دروازه کت کرم و زندان.
ارگ بم و شهر آن از جمله قلعه‌های نظامی بسیار مهم و تاریخی به شمار می روند. در میان قلعه عمارت حاکم نشین روی صخره‌ای طبیعی بنا شده بود که دارای ۵ طبقه بود و همگی از جنس خشت و گل. ستون‌ها و قوس‌ها باقی مانده در قلعه بم، مغازه‌های نانوایی، روغنگیری و قفسه‌های خشتی در بازار قلعه نشان از رونق گذشته آن داشت. ارگ بم نمونه کاملی از شیوه‌های معماری ایران است.
بنای ساختمان از خشت،‌ آجر و گل است و بزرگترین مجموعه خشتی جهان است و یکی از زیباترین بناهای عصر اشکانیان به شمار می‌آید.
ارگ بم را به بهمن پسر گشتاسپ نسبت می‌دهند. تا حدود ۲ قرن پیش مردم در ارگ زندگی می‌کردند. در طول تاریخ ارگ بم بارها مورد یورش قرار گرفته و بازسازی شده است.
در بعضی خانه‌ها حمام اختصاصی به چشم می‌خورد و در کنار تعدادی از آنها اصطبل را جدا از محل زندگی ساخته‌اند. تعدادی از خانه‌های ارگ بدون در نظر گرفتن مقاومت و باربری ستو‌ن‌ها ۲ طبقه ساخته شده‌اند.
مردم ارگ بم با کشاورزی و قالی بافی امرار معاش می‌کردند. از دروازه دوم می‌توان بخش حاکم نشین ارگ را دید که بر فراز کوهی قرار دارد.

در کنار اصطبل حیوانات مخزن آب و چاهی در بخش جنوب شرقی قرار دارد. در واقع آب آشامیدنی ساکنان ارگ از چاه‌هایی در حیاط خانه‌ها تامین می‌شده است.
ارگ بم تنها یک ورودی دارد که طاق ورودی آن قابل مقایسه با قوس‌های دوره ساسانی است و ۲ برج طرفین و هشتی.
آثار دروازه دیگری در ضلع شمالی ارگ در محلی موسوم به کت کدم به چشم می‌خورد که به ظاهر استفاده چندانی از آن نشده و یا کمی بعد از ایجاد حصار مسدود شده است.
ارگ بم دارای یک راه اصلی از جنوب به طرف حاکم نشین و دو گذر به موازات آن و چند راسته شرقی و غربی است.
در دروازه سوم خانه‌های فرماندهان نظامی قرار گرفته است. آسیابی بادی در عصر قاجار در ارگ بم ساخته شد که در قسمت جنوب غربی قلعه واقع است. بخش حاکم‌نشین، ‌خود از ۲ بنای ۴ فصل و خانه حاکم،‌ برج مراقبت مرکزی، ‌حمام،‌ حوض و چاه آب تشکیل شده است.
ارگ بم به دلایل متعدد از جمله دارا بودن گونه های متعدد بناهای تاریخی و محله‌های مسکونی و شیوه ترکیب و اتصال آنها با یکدیگر و شکل قرار گیری بناها بر روی شیب تپه و ختم شدن کل مجموعه در انتها به عمارت منحصر به فرد چهار فصل در بالاترین نقطه، دارای ارزشهای فراوان معماری و شهر سازی است.
ارگ تاریخی بم، نخستین نقطه تلاقی معماری و شهرنشینی ایران، دی سال ۱۳۸۲ بر اثر زلزله‌ای مهیب به تلی از خاک تبدیل شد. در اثر این زلزله، بیش از ۸۰ درصد ارگ تاریخی بم از بین رفت.

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

استان کرمان دارای آب‌وهوای متنوعی است. مثلاً در قسمت‌های شمالی که نزدیک کویر است، آب‌وهوای خشک و کویری، و در قسمت جنوبی آب‌وهوایی معتدل و دلپذیر دارد. متوسط ارتفاع شهر کرمان از سطح دریا معادل ۱۷۵۵ متر است. بیشتر نقاط شهر کرمان با کوه احاطه شده است. کرمان شب‌های زمستانی بسیار سردی دارد. کوه‌های جوپار و پلوار و جفتان در جنوب و جنوب شرق کرمان در تمام طول سال برف دارند. متوسط مقدار باران در طول سال در کرمان معادل ۱۳۵ میلی‌متر است. به دلیل نزدیکی کرمان به کویر لوت، این شهر در تابستان گرم و در بهار دارای طوفان‌های شن است، ولی به‌طور کلی آب‌وهوای این شهر به نسبت خنک است.همراه اصفهان تور باشید .

 

قسمت‌های شمالی و شمال شرقی شهر کرمان که در مجاورت کوه‌های صاحب‌الزمان قرار دارد از آب‌وهوای معتدل‌تری برخوردارند و قسمت‌های جنوبی و غربی شهر به‌واسطه نزدیکی به بیابان، تابستان‌های گرمتری دارد و گرد و غبار هوا نیز بیشتر است.

رژیم بارندگی اغلب به صورت باران است و در محدوده آبان ماه تا اردیبهشت ماه قرار دارد و از بادهای غربی و شمال غربی منطقه تغذیه می‌شود که اغلب موسمی و خشک است و به دلیل در برداشتن انبوه خاک و شن رطوبت نسبی هوا را تقلیل می‌دهد.

شهداد که در کویر لوت قرار گرفته از کانون‌های فراورده مرکبات در ایران است.
باغ‌های پسته رفسنجان، نخلستان‌های بم، موزستان‌های جیرفت همه از کشتگاه‌های بزرگ ایرانند. مس سرچشمه، مناطق آزاد سیرجان و بم و شهر کرمان هم از مناطق صنعتی این استان‌اند. جیرفت را به خاطر آب‌وهوای گرمسیری و آب فراوانش، هندوستان ایران نامیده‌اند. جیر در گویش بومی آنجا یعنی زیر و جیرفت یعنی زیر اُفت،‌ زیرا منطقه جیرفت در زیر کوه‌های بلند پارچ (جبال بارز) افتاده است.

 

 

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور