اقامتگاه بوم گردی دورنا،اردبیل
یکی از بهترین اقامتگاه های بوم گردی در استان اردبیل اقامتگاه بوم گردی دورناست که در این مطلب در اصفهان تور به معرفی آن خواهیم پرداخت.
زندگی در دل طبیعت را با اکوکمپ عشایری دورنا تجربه کنید. خانه محکم اما سبک, ایمن در مقابل عوامل طبیعی , چتری نفوذ ناپذیر در برابر باران و ا ئرو دینامیک در مصاف با طوفان.
طراحان زبر دست این معماری منحصر به فرد برای مقابله در برابر گرمای ایستا و گزنده نیمروز کوهستان دست به ایجاد کولر طبیعی زده اند, بدین ترتیب که از سطح زمین تا ارتفاع تقریبا یک متری با بافتن نی های با قطر تقریبی یک سانتیمتر و در موازات هم موجبات ورود هوای خنک به داخل الاچئق را فراهم کرده اند, برای گردش هوا در مرکزی ترین قسمت سقف الاچئق محفظه ای تعبیه شده که هوای گرم درون را مکیده و بیرون میدهد.
در شباهنکام که دما بشدت کاهش می بابد با قرار دادن وسیله ای بنام ” فرماش ” که با شش تکه از فرش, ورنی, جاجیم و… به شکل مکعب مستطیل ساخته و درون ان با رخت خواب, لباس و سایر ملزومات پر می شود, در کنار نی های دوخته که ( چئغ ) نامیده میشود, قرار میدهند تا جلوی ورود هوای سرد را بگیرد .
امکانات
سرویس بهداشتی ایرانی
فضای سبز
شومینه هیزمی
قوانین و مقررات
ورود به داخل واحد و اتاقها با کفش مجاز نمی باشد.
ورود حیوانات خانگی به داخل اقامتگاه مجاز نمی باشد.
رزرو:
جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو ” اکوکمپ عشایری دورنا ” با این شماره تماس حاصل فرمایید
۰۹۱۴۱۵۱۷۴۱۶ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
۰۹۱۴۴۵۴۵۷۴۶ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
۰۴۵۳۲۵۲۵۷۱۶ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
۰۹۳۰۹۱۴۰۹۶۲ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
آدرس: اردبیل، مشگین‌شهر، ۲۰ کیلومتر به سمت ییلاق ملک سویی، بعد از آبگرم قینرجه
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
گیسوم؛ قطعه ای از بهشت
آن ها که گیسوم را دیده اند می گویند این منطقه را می توان قطعه ای از بهشت برین روی زمین دانست. زیبایی و سرسبزی این منطقه حیرت انگیز و چشم نواز است. در این مطلب در اصفهان تور به معرفی این منطقه بکر و زیبا در کشورمان خواهیم پرداخت. حتما با ما همراه باشید.
امروز می خواهم برایت از جاده ای رویایی بگویم که با گذر از آن دل وجانت آرام می گیرد. جاده ای که برایت از عشق و زیبایی می گوید.
به خیالت برای این سفر باید با جیبی پر از پول راهی دوردست های دور شوی؛ اما نه!
مقصدمان در همین نزدیکی است و تنها برای سفر دلی شاد و مهربان می خواهد، که با دیدن این همه زیبایی لبخندی از سر شوق زند و یاد معشوق کند و از دالانی سبز گذر کرده و به ساحل امن و آرامی رسد و مملو از آرامش شود.
گذر از دالان زیبایی…
از رشت باید به سمت آستارا حرکت کنیم و از منطقه ای به نام پره سر عبور کنیم تا به یکی از زیباترین جنگل های ایران برسیم.
می گویند، گیسوم جایی است که دریا و جنگل پیوندی عاشقانه و نزدیک دارند و باید برای دیدار دریا از دالانی عاشقانه و رویایی گذر کنی. دالانی که از بوسه درختان های سربه فلک کشیده گیسوم خلق شده و میهمان خود را غرق در زیبایی و لطافت می کنند.
به دالان که میرسی، ارتفاع بلند درختان، عبور نور از لابه لای شاخ و برگشان، زمین سرسبز و صدای آواز پرندگان و نسیم خنکی که صورتت را نوازش می کند؛ آنقدر سرمست و شگفت زده ات می کند، که می خواهی همیشه بمانی در این بهشت رویایی.
وقتی ازین جاده گذر کردی ساحل زیبای گیسوم منتظرت نشسته تا سفری شاد و خاطره انگیز را برایت به یادگار گذارد.
پارک جنگلی و ساحل زیبای گیسوم…
گیسوم پارک جنگلی به مساحت حدود ۸۰ هکتار درتالش است که دریا و جنگل در این منطقه بسیار بهم نزدیکند و برای رسیدن به ساحل دریای مازندران ، باید از جنگل های سرسبز و روستای دیناچال عبور کرد.
چشم انداز جنگلی درختان و گونه های گیاهی این منطقه برای همه گردشگران جذاب و دیدنی است و وقتی از میان درختان سربه فلک کشیده و زمینی سرسبز و هوای نمناک میگذری تا به دریا برسی تمام وجودت را آرامش فرا می گیرد.
در ساحل گیسوم همه چیز برای یک یا چند روز اقامت مهیاست؛ از تفریحات لذت بخش دریایی تا اقامت و رستوران…
تفرجگاه ساحلی ساحل گیسوم
ساحل شنی آرام و زیبای گیسوم، برای همه نوع گردشگری جالب و لذت بخش است و امکانات رفاهی و تفریحی آن این لذت را دو چندان می کند.
در این ساحل برای آرامش می توان برروی شن های نرم قدم زد، برای هیجان ، جت اسکی را تجربه کرد و یا تنی به آب زد و خستگی عمر و راه را شسته وجانی دوباره گرفت.
امکانات منطقه گیسوم…
قبل از هرچیز برای داشتن سفری خوب، باید امنیت منطقه را سنجید. در گیسوم پاسگاه پلیس، امنیت پارک و ساحل را شبانه روزی کنترل کرده و گردشگران با آسودگی خیال می توانند در این منطقه تفریح کنند.
امکانات رفاهی و اقامتی نیز با قیمتی مناسب فراهم است. در محدوده پارک وسایل بازی برای کودکان، مسیرهای پیاده روی، ورزشگاه، هتل، جایی برای کمپینگ، باربیکیو، آلاچیق، مغازه های ساحلی و پلاژ و… در نظر گرفته شده است.
پوشش گیاهی گیسوم
در این جنگل شما انبوهی از درختان جنگلی و گونه های گیاهی را خواهید دید که عمده آن ها در ختان انجیلی یا آسون دار هستند. منظره تماشایی و خیال انگیز جنگل را همین درختان جنگلی به وجود آورده اند.
در این منطقه از گیلان ۷۶ گونه گیاهی شناسایی شده و ازین تعداد ۲۱ گونه آن چوبی و بقیه گونه های علفی هستند.
بهترین زمان برای سفر به گیسوم
اگر می خواهی محو زیبایی های طبیعت شوی باید فصل بهار و پاییز را برای سفر انتخاب کنی، به خصوص ماه های اردیبهشت و مهر و آبان.
اما اگر در این فصل ها و ماه ها نتوانستی به گیسوم بروی، منظره تابستانی و زمستانی آن نیز منحصر به فرد است.
اگر اهل شنا و آبتنی هستید، بایددر ۶ ماه اول سال به گیسوم بروید.
بسیاری از هموطنان ما ایام نوروز را برای سفر به گیسوم برمی گزینند و سال خود را با دنیایی از زیبایی آغاز می کنند.
مسیر دسترسی
آدرس: ایران. گیلان. ۱۷ کیلومتری تالش.
گیسوم از شمال به تالش و از جنوب به رضوانشهر می رسد.
باید از شهر خود به رشت و به سمت آستارا حرکت کنید و بعد از رسیدن به شهر “پره سر” در حدود ۵ کیلومتر دیگر رفته تا به ابتدای جاده ای برسیم که مارا به جاده جنگلی گیسوم می رساند. ورودی جنگل در سمت راست جاده می باشد.
در حدود ۳کیلومتر که جاده جنگلی را طی کنید به ساحل زیبای دریای مازندران خواهید رسید.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
اقامتگاه بوم گردی کرد بوم کاشانه آذربایجان غربی
در منطقه آذربایجان غربی تعداد اقامتگاه های بوم گردی زیاد نیست و کرد بوم کاشانه تنها اقامتگاه اکوتوریست این منطقه می باشد. با هم در اصفهان تور نگاهی به این اقامتگاه بوم گردی خواهیم داشت.
اقامتگاه بوم گردی کرد بوم کاشانه در شهرستان سردشت واقع شده است.
اقامتگاه بوم گردی لیلانه با ۱۶۰متر زیربنا، ۲ اتاق و یک سالن پذیرایی و حیاط نماکاری شده در ۱۵ کیلومتری سردشت واقع است. شهر سردشت در دل رشته کوه‌های مرزی و در ۳۵کیلومتری اقلیم کردستان عراق و نزدیکترین شهر اقلیم به آن شهر قلعه دزه است زیبایی شهر سردشت و مهمان نوازی کردها را از دست ندهید .مردمی مهربان و مهمان نواز …
رزرو:
جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو ” اقامتگاه بوم گردی کرد بوم کاشانه ” با این شماره تماس حاصل فرمایید
۰۹۱۲۹۴۵۹۲۰۶ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
آدرس: آذربایجان غربی، سردشت، روستای لیلانه
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
کمپینگ گردشگری عشایری کوهرنگ
سفر به دامنه های کوهرنگ و آبشارهای منحصر به فرد این منطقه می تواند لذت خاص خود را داشته باشد. این منطقه دارای کمپینگ گردشگری نیز می باشد که در این مطلب در اصفهان تور با نحوه رزرو آن آشنا خواهید شد.
شهرستان کوهرنگ یکی از شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری است. مرکز این شهرستان، شهر چلگرد است. شهرستان کوهرنگ به دلیل داشتن جاذبه‌های طبیعی فراوان و چشمه‌های جوشان، یک شهرستان توریستی، سیاحتی، عشایری و ورزشی شمرده میشود که ماه اردیبهشت یکی از بهترین زمان‌ها جهت سفر به این منطقه میباشد.
رزرو:
جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو ” کمپینگ گردشگری عشایری کوهرنگ ” با این شماره تماس حاصل فرمایید
۰۳۸۳۳۶۲۲۵۶۰ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
۰۹۱۳۱۸۳۹۲۰۷ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
آدرس: چهارمحال و بختیاری، شهرکرد، کوهرنگ ، به طرف آبشار شیخ علی خان، ۵۰۰ متری آبشارشیخ علیخان
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
اقامتگاه بوم گردی سرزمین کهن فقیه حسنان دشتی بوشهر
استان بوشهر دارای دو اقامتگاه بوم گردی می باشد که یکی از آن ها اقامتگاه سرزمین کهن فقیه حسنان دشتی می باشد که در این مطلب در اصفهان تور به معرفی آن خواهیم پرداخت.
اقامتگاه بوم گردی سرزمین کهن در نزدیکی کلوت های ساحلی قرار دارد. تا به حال این اقامتگاه مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است گردشگران علاوه بر استفاده از لنج و لنج سواری می تواند از غذای سنتی روستای فیه حسنان بهره ببرند. لنج کشتی کوچک است که قدمت ساخت آن برای ایرانیان می باشد
برگزاری گشت های دریایی سنتی با لنج از جذاب ترین برنامه های اقامتگاه است که توانایی رقابت را در بازار گردشگری افزایش داده است.
همچنین نزدیکی به کوه نمک این امکان را برای تورهای طبیعت گردی فراهم آورده است تا برای صرف یکی از وعده های صبحانه یا نهار در اقامتگاه بومگردی سرزمین کهن برنامه ریزی کنند. طبخ غذا و نان های محلی و ارائه محصولات دامی از جمله کشک، پنیر، ماست و … از دیگر جذابیت های اسکان و اقامت در این اقامتگاه می باشد.
رزرو:
جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو ” اقامتگاه بوم گردی سرزمین کهن فقیه حسنان دشتی بوشهر ” با این شماره تماس حاصل فرمایید
۰۹۱۷۹۰۶۱۸۰۰ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
۰۹۱۷۹۰۶۱۵۷۴ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
آدرس: بوشهر، بندر بوشهر، روستای فقیه حسنان
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
اقامتگاه بوم گردی ننه کلو و بابا کلو خراسان رضوی
در استان خراسان رضوی اقامتگاه های بوم گردی بسیاری وجود دارد که یکی از آن ها اقامتگاه ننه کلو و باباکلو می باشد که در این مطلب در اصفهان تور به بررسی و معرفی آن پرداخته ایم.
اقامتگاه ننه کلو بابا کلو در کوی سلمانهای روستای طبس واقع شده است. سلمانها طایفه ای بودند اهل ذوق و هنر و همه فن حریف. آنها سه برادر و دو خواهر بودند . برادران به کار سلمانی مشغول بودند و همگی اهل موسیقی و مجالس شادمانه روستا را برگزار می کردند. در ماه مبارک رمضان بیدارباش مومنین برای روزه داری بر عهده سلمانها بود، آنها بر بلندای کوه سلمانها که در کوچه واقع شده است، با شیوه خاصی دهل می نواختند و اهالی را برای سحری بیدار می کردند. کشیدن دندان، ختنه کردن و درمانهای سنتی بر عهده آنان بود. ننه کلو دختر سلمانها بود که نه پسر و دختر داشت. پسرها برخی حرفه دایی ها را دنبال کردند و دخترها هم فرت بافی می کردند. بابا کلو داماد سلمانها، آشپز مجالس نذری، عروسی و مذهبی بود.
در حال حاضر اقامتگاه دارای ۴ اتاق می باشد که ظرفیت ۴۰ نفر در خود اقامتگاه پذیرا می باشد. مجموعه دارای کارگاه فرت بافی، کارگاه شیره انگور، آبغوره، رب، عرقیات، دو تنور هیزمی تابستانه و زمستانه، کبوتر خانه، مرغدانی، سکوی آفتاب نشین، مطبخ می باشد.
قوانین و مقررات
ورود به داخل واحد و اتاقها با کفش مجاز نمی باشد.
ورود حیوانات خانگی به داخل اقامتگاه مجاز نمی باشد.
رزرو
جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو ” اقامتگاه بوم گردی ننه کلو و بابا کلو ” با این شماره تماس حاصل فرمایید
۰۹۱۵۲۴۹۹۶۳۴ (رزرو و پاسخگویی تلفنی)
آدرس: خراسان رضوی، سبزوار، خراسان رضوی_سبزوار_طبس_کوی سلمانها_اقامتگاه بوم گردی ننه کلو و بابا کلو
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
با تاریخ و پیشینه خراسان بیشر آشنا شوید
در این مطلب قصد داریم به معرفی تاریخ و پیشینه ، جغرافیا، آب و هوا و…استان پهناور خراسان بپردازیم،پس با ما همراه شوید:
تاریخ و پیشینه
خراسان، در طول تاریخ شاهد ظهور و سقوط سلسله‌ها و دولت‌های بسیاری در قلمرو خود بوده است. اقوام مختلف اعراب، ترک‌ها، کردها، مغول‌ها، ترکمن‌ها و افغان‌ها زمان به زمان به این منطقه تغییرات را به ارمغان آورده‌اند.
جغرافی‌دانان باستان، ایران را به هشت بخش تقسیم کرده‌اند که خراسان بزرگ شکوفاترین و بزرگترین قلمرو بوده‌است.
امپراتوری اشکانیان برای چندین سال در نزدیکی مرو در خراسان مستقر بوده است. در دوران ساسانیان نیز استان توسط یک سپهبد که پادگوسبان نامیده می‌شده و چهار مرگراوس (margraves) که هر یک، فرمانده یکی از چهار بخش استان بوده‌اند، حکومت می‌شده‌است.
در دوران فتوحات مسلمانان در ایران، خراسان به چهار بخش تقسیم گردید و هر بخش به اسم شهر بزرگ خود یعنی نیشابور، مرو، هرات و بلخ نامیده شدند.
قدیمی‌ترین آثار حیات انسانی در ایران، شامل تعدادی ادوات و دست‌افزارهای سنگی با قدمت تخمینی ۸۰۰ هزار سال قبل، متعلق به دوران پارینه سنگی قدیم، از بستر رودخانه کشف رود مشهد به‌دست آمده است. در حالی‌که قدیمی‌ترین مکان‌های استقرار انسان، حداکثر با قدمت ۱۰۰ هزار سال در نواحی دیگر ایران نظیر آذربایجان، لرستان و غیره شناسایی شده‌اند.
از آن پس آثار و شواهد زندگی بیشماری از دوران نوسنگی تا آغاز دوران تاریخی در جلگه مشهد، دره اترک علیا (قوچان)، جلگه درگز، بجنورد، تربت حیدریه، بیرجند ،فردوس وغیره شناسایی شده‌اند. این شواهد و آثار به اقوام و ساکنان اولیه و بومی خراسان مربوط میشود که بنا به عقیده برخی محققان به عنوان اقوام آسیایی شهرت یافته‌اند و سراسر آسیای غربی از مدیترانه تا ترکستان و دره سند را فرامی گیرد؛ ولی در حقیقت مهمترین مقطع تاریخ خراسان در سرآغاز دوران تاریخی ایران با ورود اقوام آریایی به فلات ایران پیوند می‌خورد. در این واقعه که در آغاز هزاره اول ق. م اتفاق افتاد، آریایی‌ها تازه‌وارد از طریق خراسان به سمت مرکز ایران پیش رفتند و بخش اعظم آنها آنچنان که از توصیفات اوستا برمی آید، در خراسان و سیستان مستقر شدند و شاید به همین دلیل است که عمده حوادث آغاز تاریخ ایرانیان که در دو منبع اوستا و شاهنامه فردوسی ذکر شده است در مشرق ایران و در واقع در خراسان بزرگ رخ میدهد.
استان خراسان رضوی، قسمت نسبتاً کوچکی از خراسان تاریخی است. سرزمینی که در گذشته نواحی بسیار گسترده‌ای را در بر می‌گرفته و قلمرویی یکپارچه داشته است. اما امروزه بخشی از آن شامل سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی و قسمت‌هایی از استانهای دیگر، در کشور ایران واقع است و بخشهای بزرگ‌تری از آن در کشور افغانستان و جمهوری‌های شمال و شمال شرق ایران قرار دارد. خراسان بزرگ تاریخی، یکی از کانون‌های شکل گیری تمدن بشری بوده و چه در دوران‌های کهن و پیش از اسلام و چه در دوران تمدن اسلامی، مردمانی هوشمند و سخت کوش در آن می‌زیسته‌اند که در پیدایش و گسترش دانش و فرهنگ و پدیدآوردن عناصر تمدنی نقش بسزایی ایفا کرده‌اند.
تاریخچه تقسیمات استان
از قرن ۹ هجری قمری نام خراسان بر تمام ایالات اسلامی در شرق کویر لوت تا هندوکش به استثنای سیستان و بلوچستان و قهستان در جنوب اطلاق می‌گردیده است. پس از جنگ هرات در سال ۱۲۴۹ ه. ش خراسان به دو قسمت تجزیه شد و قسمتی که در غرب رود خانه هریرود واقع بود جزو ایران و شرق آن ضمیمه افغانستان گردید. در سال ۱۲۸۵ه. ش ایران به چهار ایالت بزرگ تقسیم شد که عبارت بودند از آذربایجان ،کرمان و بلوچستان، فارس و بنادر و خراسان و سیستان. از آن زمان تا سال ۱۳۱۶ ه. ش که اولین قانون تقسیمات کشوری در مجلس شورای ملی تصویب گردیده بود. بر هر ایالت یک والی و در هر ولایت یک حاکم حکومت می‌کرده است. در سال ۱۳۱۶ بر اساس قانون تقسیمات کشوری مصوب مجلس شورای ملی، کشور به ۱۰ استان و ۴۹ شهرستان تقسیم گردید که هر شهرستان شامل چند بخش و هر بخش شامل چند دهستان می‌گردید. خراسان نیز به ۷ بجنورد، بیرجند، سبزوار، قوچان، گناباد، مشهد و تربت حیدریه تقسیم شد. در سال ۱۳۲۳ شهرستانهای درگز، نیشابور، فردوس و کاشمر نیز تشکیل شد؛ و شهرستانهای استان به ۱۱ شهرستان ارتقاء یافت. درسال ۱۳۳۵ شهرستان درگز ضمیمه قوچان گردید و شهرستان تربت جام به شهرستان ارتقاء یافت . در سال ۱۳۳۹ مجدداً درگز به شهرستان تبدیل شد ، شیروان و اسفراین نیز ایجاد شدند در همان سال بخش طبس از شهرستان فردوس جدا تبدیل به شهرستان طبس شد. [۳] در سال ۱۳۵۴ بخش باخرز تربت جام به مرکزیت شهر تایباد از بخش به شهرستان تبدیل شد. در سال ۱۳۵۹ نام آن به تایباد تغییر یافت. همچنین در سال ۱۳۵۹ بخش قائنات شهرستان بیرجند به شهرستان قائنات تبدیل شد و تا سال ۱۳۶۲ خراسان شامل ۱۷ شهرستان و ۵۳ بخش و ۲۱۱دهستان بوده است.
با پایان یافتن اجرای مرحله اول این قانون، تشکیل شهرستانهای نهبندان، سرخس و خواف در تاریخ ۱۴/۵/۱۳۶۸ و چناران در ۱۴/۱/۶۹ همزمان با بخشهای شوسف، مرز داران، سنگان، و گلبهار به تصویب رسید. ایجاد بخشهای باخرز در شهرستان تایباد، سربیشه در بیرجند، سرحد در شیروان، جوین و رودآب و خوشاب در سبزوار، میان جلگه در نیشابور، زیر کوه در قائنات، فاروج در قوچان و جلگه زاوه در تربت حیدریه نیز به تدریج به تصویب رسید و در پی آن تابعیت دهستانهای استان در شهرستانهای استان به ۲۱و تعداد بخش‌ها به ۶۷رسید.
ایجاد شهرستان فریمان نیز در سال ۱۳۷۲ همراه با بخش قلندر آباد مورد تصویب واقع شد و بخشهای زوزن همراه دهستان کیبرو بستان در شهرستان خواف و نیمبلوک در قائنات، بخش نصرآباد همراه دهستان کاریزان در تربت جام، بخش گرمخان با دهستان گرمخان در شهرستان بجنورد، بخش جلگه‌رخ با دهستان رقیچه در تربت حیدریه، بخش کاخک در گناباد و بخش رضویه و دهستان کنه بیست در شهرستان مشهد، بتدریج تصویب و ابلاغ شد.
در تاریخ ۷۴/۳/۲۱ ایجاد شهرستان بردسکن همراه با بخش انابد و دهستان درونه آن مورد تصویب قرار گرفت. ایجاد شهرستان جاجرم نیز در تاریخ ۴/۲/۷۶ به تصویب رسید. درسال ۱۳۸۰ شهرستان طبس از خراسان منتزع و به استان یزد الحاق گردید. درسال ۱۳۸۱ شهرستان رشتخوار و در سال۱۳۸۲ ایجاد شهرستانهای خلیل‌آباد و کلات به تصویب رسید. در سال ۱۳۸۳ قانون تقسیم استان خراسان به سه استان تصویب شد؛ طبق این قانون استان خراسان به سه استان به شرح ذیل تقسیم گردید:
- استان خراسان شمالی به مرکزیت بجنورد شامل شهرستانهای شیروان، بجنورد، جاجرم، مانه و سملقان، اسفراین و بخشهای تابعه و شهرستان فاروج منتزع از شهرستان قوچان.
- استان خراسان جنوبی به مرکزیت بیرجند شامل شهرستانهای بیرجند، قائنات، نهبندان، سربیشه و بخش سرایان منتزع از شهرستان فردوس و بخشهای تابعه.
- استان خراسان رضوی به مرکزیت مشهد شامل شهرستانهای مشهد، قوچان (به‌استثنای شهرستان فاروج)، درگز، چناران، سرخس، فریمان، تربت‌جام، تایباد، تربت حیدریه، فردوس (به استثناء بخش سرایان)، خواف و رشتخوار، کاشمر، بردسکن، نیشابور، سبزوار، گناباد، کلات و خلیل‌آباد و بخشهای تابعه.
پس از آن درسال۱۳۸۴ شهرستان مه ولات و سپس شهرستانهای بینالود،طرقبه وشاندیزوتخت جلگه فیروزه)، درسال ۱۳۸۶ به تصویب رسید. درسال ۱۳۸۷ شهرستانهای بجستان، جوین، جغتای، زاوه به تصویب هیئت دولت رسید. درسال ۱۳۸۹ نیز ایجاد شهرستانهای خوشاب و باخرز به تصویب رسید. داورزن درسال ۱۳۹۱ از تصویب هیئت دولت گذشت که در روز ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۱ فرمانداری آن افتتاح و آغاز به کار کرده است.
بر این اساس هم اکنون استان خراسان رضوی با وسعتی حدود ۱۱۷۷۶۹ کیلومترمربع معادل هفت درصد مساحت کل کشور و متشکل از ۲۸ شهرستان ،۷۰ بخش، ۷۲ شهر و ۱۶۴ دهستان میباشد.
جغرافیا
مساحت استان خراسان رضوی ۱۱۶۴۸۵٫۴۹ کیلومتر مربع است که ۷٪ کل مساحت ایران را در بر می‌گیرد. ۴۹٫۲٪ سطح استان را مناطق کوهستانی و ۵۰٫۸٪ آن را دشت‌ها تشکیل میدهند. این استان شامل ۴ حوزه آبریز اترک، قره‌قوم، کویر مرکزی و شرق ایران است.
ارتفاعات
استان خراسان رضوی به سبب وسعت زیاد ازنظر شرایط طبیعی بسیار متنوع و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگی‌های خاصی است. این استان از شمال و شمال شرق به طول تقریبی ۶/۵۳۱ کیلومتر دارای مرز مشترک با کشور ترکمنستان و از شرق به طول حدود ۳۰۲کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد ارتفاعات استان رامی توان به ارتفاعات شمالی و جنوبی تفکیک کرد. ارتفاعات شمال خراسان عموماً شرقی – غربی هستند حال آنکه ارتفاعات جنوب استان، امتداد شمالی – جنوبی دارند. بلندترین نقطه استان قله بینالود در ۳۶۱۵ متری و پست‌ترین نقطه استان در دشت سرخس با ارتفاع ۲۹۹متر از سطح دریا واقع شده است.
آب و هوا
این استان از نظر بارندگی و رطوبت دارای بارندگی نسبی و متوسط میباشد. در سال ۱۳۸۹ شهرستان قوچان با ۲۹۶ میلی‌متر بالاترین میزان بارندگی سالیانه و شهرستان گناباد با ۷۱ میلی‌متر کمترین میزان بارندگی سالیانه را در بین مراکز شهرستانهای دارای ایستگاه هواشناسی دارا بوده است.
جنگل‌ها
استان خراسان رضوی از لحاظ تقسیمات رویشی گیاهی جزء ناحیهٔ ایران تورانی به شمار می‌رود. مساحت کل جنگل‌های استان در سال ۱۳۹۵، ۹۹۶۲٫۵۷ کیلومتر مربع (حدود ۷٫۵٪ مساحت استان) است که شامل جنگل‌های نیمه‌خشک تا نیمه‌مرطوب و جنگل‌های خشک و بیابانی است.
جمعیت خراسان رضوی بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۰)، برابر ۵٬۹۹۴٬۴۰۲ نفر است که دومین استان ایران از نظر جمعیت محسوب میشود. این جمعیت، شامل ۲٬۹۹۹٬۵۲۹ نفر (۵۰٫۰۴٪) مرد و ۲٬۹۹۴٬۸۷۳ نفر (۴۹٫۹۶٪) زن میباشد. ۴٬۳۱۱٬۲۱۰ نفر (۷۱٫۹٪) در مناطق شهری و ۱٬۶۸۲٬۴۰۵ نفر (۲۸٫۱٪) در مناطق روستایی ساکن هستند. هم چنین ۷۸۷ نفر (۰٫۰۱٪) به صورت غیر ساکن در این استان زندگی می‌کنند
همچنین بر اساس نتایج سرشماری ۱۳۹۰ از کل جمعیت استان تعداد ۲۰۵٫۸۵۹ با تابعیت افغانستان، ۶٫۶۱۹ نفر با تابعیت عراق و ۴٫۱۹۰ نفر از دیگر کشورها میباشد. براین اساس ۳٫۶ درصد ساکنان استان غیر ایرانی هستند.
بر اساس آمار سرشماری ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ رشد جمعیت خراسان رضوی ۱٫۶۸٪ است که اندکی بالاتر از نرخ رشد جمعیت ایران در این مدت (۱٫۶۴٪) میباشد.
شهر مشهد که مرکز خراسان رضوی است، بزرگترین شهر این استان نیز به شمار می‌رود که جمعیت آن، ۲٬۷۶۶٬۲۵۸ نفر (معادل ۴۶٫۱٪ جمعیت استان) میباشد. (برای اطلاعات بیشتر، فهرست شهرهای استان خراسان رضوی را ببینید)
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
با پارک های معروف مشهد آشنا شوید
مشهد جز شهرهایی است که دارای پارک های فراوانی است که میتوانید در آنها به تفریح بپردازید و از طبیعت زیبای آن لذت ببرید، ما در اصفهان تور قصد داریم به معرفی معروف ترین پارک های این شهر مقدس بپردازیم،پس با ما همراه شوید:
پارک بزرگ ملت
این بوستان با وسعتی بالغ بر ۷۲ هکتار در سال ۱۳۴۵ در ابتدای بلوار وکیل‌آباد احداث گردید و یکی از مهمترین و وسیع‌ترین تفرج‌گاه‌ها و مراکز گردشگری – تفریحی مشهد به شمار می‌آید. ورودی‌های پارک شامل ضلع شمالی (بلوار معلم)، ضلع جنوبی (بلوار وکیل‌آباد)، سمت غربی (بلوار امامت)، ورودی شرقی (بلوار آزادی) و ورودی جدیدالاحداث شمال غربی (چهارراه آزادشهر) بوده و مجموع تسهیلات آن مشتمل بر زمین‌های متعدد بازی فوتبال، والیبال، اسکیت، استخر شنا و زمین وسایل بازی کودکان است. یکی از قابلیت‌های مهم این بوستان وجود مجموعه شهربازی است که در آن سعی شده از وسایل جدید بازی برای پر کردن اوقات زائرین، مسافران و اهالی شهر مشهد استفاده شود.
از طرفی این مکان علاوه بر جنبه تفریحی به لحاظ وجود مجتمع فرهنگی ـ هنری امام رضا(ع) در محدوده آن، از نظر فرهنگی نیز حایز اهمیت است. بوستان ملت از جمله اماکنی است که با توجه به جایگاه شهری و تسهیلات و امکانات موجود همه روزه پذیرای تعداد کثیری از مجاوران و مسافران و مشتاقان فضای سبز و طبیعت زیبا میباشد.
مجموعه شهربازی پارک ملت
وسعتی معادل چهار هکتار از پارک بزرگ ملت به مجموعه شهربازی اختصاص یافته است. این پروژه با همکاری شهرداری مشهد و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و متخصصان ساخت ماشین‌آلات تفریحی به انجام رسیده است که در اسفند ماه ۱۳۸۰ش با انعقاد قرارداد میان شهرداری و سرمایه‌گذاران کار آن آغاز و در اسفند ماه ۱۳۸۳ به اتمام رسیده است. این مجموعه دارای انواع وسایل بازی، مناسب کودک تا بزرگسال است که می‌توان لحظات سرشار از هیجان و سرگرم کننده‌ای را در آن تجربه نمود. از جمله این وسایل و دستگاه‌های تفریحی می‌توان به ماشین برقی، GYROSWING، بزرگترین‌ترن هوایی ایران ویژه بزرگسالان به ارتفاع ۵/۱۶ متر و طول ریل ۶۴۰ متر، هلی‌کوپتر کودک، ترن هوایی کودک، دستگاه‌های قطار، سورتمه و بشقاب پرنده و… اشاره نمود. افزون بر این دستگاه فان‌فار (چرخ و فلک) شهربازی پارک ملت، پس از لندن و ایتالیا، با ارتفاع ۸۰ متر و وزن ۲۶۰ تن و ۵۶ کابین با ظرفیت ۴۴۸ نفر، سومین فان‌فار جهان محسوب میشود. بالاترین نقطه این دستگاه مکانی است که می‌توان حرم مطهر رضوی، بافت شهر مشهد و طبیعت زیبای پیرامون شهر و… را مشاهده نمود.
باغ ملی
این بوستان کوچک در یکی از خیابان‌های قدیمی شهر مشهد به نام «ارگ» و با اسم فعلی امام خمینی(ره)،جنب بازار جنت قرار دارد. گویا در گذشته «ارگ شهر» یا ارگ اولیه که متعلق به ملک محمود سیستانی بوده در این مکان واقع بوده و آب قنات رکن‌آباد از قنات‌های مشهور قدیمی شهر مشهد نیز از میان این باغ عبور می‌نمود.
این مکان در سال ۱۳۴۵ش توسط حاج‌حسین ملک به شهرداری مشهد واگذار گردید و در حال حاضر با فضاهای دلنشین قدیمی، آبنماها و اشجار مرتفع، استراحتگاهی کوچک برای عابرین در دل شهر مشهد محسوب می‌گردد. تندیس مشاهیر علم و ادب و عرفان نیز در این بوستان کوچک نصب شده است.
بوستان بسیج
این مکان تفریحی در شمال‌شرقی مشهد و در حاشیه صد متری کمربندی فجر، بین پل فجر و تقاطع گلشهر با وسعت ۱۶ هکتار به صورت محصور واقع شده و در سال ۱۳۷۸ش تاسیس گردیده است. از امکانات عمومی و رفاهی این بوستان می‌توان به زمین بازی برای کودکان، کتابخانه مسجد، بوفه اغذیه سبک و فروشگاه اشاره نمود. آبنمای میان این بوستان و درختان اقاقیا، افرا، زیتون، کاج و سرو و درختچه‌های تزیینی به طراوت آن افزوده است.
مجموعه فرهنگی – تفریحی کوهسنگی
این محدوده به هیات مثلثی است که بخش عمده آن را ارتفاعات سنگی تشکیل میدهد. در این اراضی دو کوه کم ارتفاع سنگی قرار دارد که شکل و جنسیت خاص آنها سبب نامگذاری این مکان شده است. از ارتفاعات کوهسنگی چشمانداز زیبایی از شهر مشهد و حرم مطهر رضوی دیده میشود. وجود باغ‌های متعدد در شهر مانند باغ ملک‌آباد، باغ آستان قدس به زیبایی این مناظر می‌افزاید. بهترین و زیباترین منظر از شهر و پیرامون آن از فراز ارتفاعات کوهسنگی در ساعات بعدازظهر و عصر رؤیت میشود. بنابر روایات معتبره اسلامی، کوهسنگی همان مکانی است که حضرت رضا(ع) در جریان هجرت تاریخی – سیاسی خود از مدینه به مرو در زمان ورود به عارفی (مثقب) به این کوه تکیه نمودند و فرمودند: خداوند به آن برکت دهد. همچنین در دوره تیموری و صفوی نیز از این کوه یاد شده است. مساحت پروژه مجموعه فرهنگی – تفریحی کوهسنگی در حدود یکصد هکتار است که به صورت هشت باغ، شامل بهشت، فرهنگی، سنگی، طبیعی، آرامگاه، ورزشی و تفریحی طراحی شده است. به طوری که در هر یک از باغ‌ها حس تازه‌ای متبلور میشود. مزار شهدای گمنام نیز همچون نگینی بر تارک کوه می‌درخشد. امروزه بازار هنر خراسان نیز از جاذبه‌های گردشگری این مجموعه محسوب میشود. علاوه بر آن ساختمان سیزده طبقه موزه بزرگ خراسان از طرح‌های آینده در کوهسنگی قرار دارد. فروشگاه‌های پیرامون این مجموعه عرضه‌کننده انواع ملزومات و سوغات از جمله ظروف ساخته شده از سنگ سیاه هرکاره میباشد.
مرکز علمی و فن‌آوری فیزیکسرای کوهسنگی
این مجموعه علمی که از سوی شهرداری مشهد واقع در بخشی از بوستان کوهسنگی با نصب دستگاه‌های خاص نشان‌دهنده قوانین فیزیک ایجاد گردیده هدف از آن جلبنظر علاقه‌مندان، دانشجویان و دانش‌آموزان برای آشنایی با نیروهای طبیعت بوده و عموم مردم در یک فضای علمی به صورت کاربردی قادر میباشند از نزدیک با نحوه کار هر یک از این دستگاه‌ها آشنا شوند. از جمله این ابزارها و وسایل می‌توان به دستگاه رعد و برق مصنوعی (بوبین تسلا)، دستگاه مه نور، استروبوسکوپ، آینه‌های مقعر صوتی ربات پیانیست و چنگ لیزری اشاره کرد.
بوستان و کمپ بابا قدرت
این بوستان در انتهای بلوار فرودگاه قرار دارد. وسعت آن حدود ۲۰ هکتار است و در سال ۱۳۸۰ش احداث شده است. در سال‌های نخستین دهه ۱۳۴۰ش عملیات تاسیس جنگل‌های مصنوعی منطقه مزبور و متعاقب آن احداث فرودگاه مشهد آغاز گردید. از سال ۱۳۷۰ش این محدوده به عنوان کمپ زائر و تا پایان خرداد ۱۳۷۹ به عنوان ساختمان اداری سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری و سپس در سال ۱۳۸۰ش با انتقال این واحد اداری به مکانی دیگر به نام «بوستان بابا قدرت» جنبه عمومی یافت. امکانات این پارک در حال حاضر شامل پارکینگ، محوطه بازی کودکان، مکان بازی‌های کامپیوتری، سرویس بهداشتی و… است. محوطه‌های گلکاری شده، چمن و درختزار این بوستان اوقات مفرحی را برای زائرین و مجاوران شهر مشهد پدید می‌آورد.
پارک جنگلی و کمپ طرق
این بوستان طبیعی با وسعت تقریبی ۱۸۶ هکتار در بزرگراه شهید کلانتری در حاشیه میدان غدیر واقع گردیده و با وجود گونه‌های گیاهی جنگلی و اشجار متنوع جاذبه مطلوبی را برای گردشگران ایجاد نموده است. پارک جنگلی دارای تیپ‌های درختی پهن برگ، مخلوط و سوزنی برگ بوده و اقاقیا و زبان گنجشک بیشترین نوع در سطح این محدوده میباشد. افزون بر این اشجار متنوعی از قبیل افرا، نارون چتری، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، کاتالپا، سپیدار و سیب در این پارک دیده می‌شوند که تعداد آنها نسبت به دیگر درختان کمتر است. این مکان در سال ۱۳۷۷ش با ایجاد یکصد هکتار جنگل دست کاشت از منابع طبیعی و ایجاد امکانات رفاهی – تفریحی به یکی از بزرگترین پارک‌های جنگلی تبدیل شده است. بخشی از این محیط اختصاص به کمپ طرق دارد که از سوی شهرداری مشهد امکاناتی نظیر سکوی برپایی چادر مسافرتی، فروشگاه، سرویس بهداشتی، روشنایی معابر و زمین بازی کودکان در آن ایجاد گردیده است.
بوستان وحدت
این بوستان در تقاطع بلوار وحدت و بلوار ولایت با مساحتی حدود۱۵ هکتار واقع شده که طراحی جدید آن در سال ۱۳۸۰ش انجام گرفته است. طی سال‌های ۱۳۶۰ و پس از آن این بوستان شهری به عنوان محل برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می‌گرفت. مجموعه تفریحی این پارک مشتمل بر دریاچه طبیعی، محل اجرای نمایش در فضای باز، آبنما و آبشار طبیعی، زمین بازی کودکان و… است. به دلیل نزدیکی این بوستان به حرم مطهر حضرت رضا(ع) زائرین و مسافران بسیاری برای گذران اوقات به این مکان می‌آیند.
پردیس قائم
این بوستان با وسعتی معادل ۱۶۳۹۲۶ مترمربع در شمال شهر مشهد واقع شده و از جنوب به بلوار صد متری قائم، از شمال به شهرک امام هادی(ع)، از شرق به بلوار توس و از غرب به باغ آستان قدس رضوی منتهی می‌گردد. این مکان در سال ۱۳۷۸ش به مجموعه بوستان‌‌های شهری افزوده شده است.
از امکانات و تسهیلات این بوستان می‌توان به ساختمان نگهبانی، مکانی بازی‌های کامپیوتری، آلاچیق برای استفاده خانواده‌ها، بوفه، آبنمای موزیکال و آبشار مصنوعی و… اشاره نمود. انواع گونه‌های گیاهی تزیینی، درختان و درختچه‌‌ها در فضای داخلی پردیس قائم وجود دارد که روی هم رفته طبیعت زیبایی را برای شهروندان و زائرین به ارمغان می‌آورد.
بوستان میرزا کوچک خان
محدوده این بوستان در خیابان دانش شرقی و در مجاورت سراهای بازار امام رضا(ع) واقع است. بوستان میرزا کوچک‌خان با فضاهای مفرح دارای استخر، امکانات تفریحی، زمین بازی کودکان به انضمام وسایل آن است. با وجود فضای سبز، درختان قدیمی و گونه‌های مختلف گیاهی این بوستان همواره مورد توجه زائرین و ساکنین اطراف قرار دارد.
بوستان امت
واقع در انتهای سی متری طلاب و از جمله پارک‌هایی است که در سال ۱۳۶۶ش تاسیس و وسعت آن حدود ۳۰۳۰۰ مترمربع است. این بوستان دارای مجموعه شهربازی، غرفه‌های عرضه ملزومات زائرین و شهروندان و امکانات تفریحی، بهداشتی و رفاهی است. شهربازی این مجموعه با دستگاه‌های مختلف از قبیل چرخ و فلک بشقاب پرنده و… برای کودکان خاطرات خوشی را ترسیم می‌نماید.
مسیر پلکانی بابا کوهی
شهر مشهد در امتداد شمال غربی به جنوبشرقی گسترده شده است و دیوارهایی از دامنه کوه‌های بینالود در آن وجود دارد که دارای قلل متعدد و مناظر متنوع بوده و مورد توجه علاقه‌مندان طبیعت، کوهنوردان، صخره‌نوردان میباشد یکی از این قسم ارتفاعات در منطقه آب و برق، انتهای خیابان هنر قرار دارد. این ارتفاعات به بابا کوهی معروف بوده و با وجود شیب ملایم و پوشش گیاهی بسیار و تعبیه پله‌ها تا رأس این کوه، مکانی برای کوهپیمایی خانوادگی، اطراق در استراحتگاه‌های ایجاد شده در دامنه است. این ویژگی، بابا کوهی را به یک تفرجگاه شهری تبدیل نموده است. از بالای این ارتفاعات می‌توان چشمانداز زیبایی از شهر مشهد را در کلیه فصول سال مشاهده نمود. از جمله امکانات آن می‌توان به بوفه، اتاق نگهبانی، زمین وسایل بازی کودکان و پارکینگ اشاره نمود.
مجموعه تفریحی – فرهنگی کوهستان پارک
این مجموعه واقع در انتهای بلوار وکیل‌آباد شهر مشهد محدوده‌ای به وسعت ۳۰ هکتار را به خود اختصاص داده که در سال ۱۳۶۸ تاسیس و فعالیت آن در نهم تیر ماه ۱۳۷۰ آغاز شد. زیر بنای ساختمان‌های احداث شده در مکان مزبور ۱۸ هکتار میباشد. کوهستان پارک علاوه بر پر کردن اوقات فراغت زائرین محترم و مجاوران، محل‌هایی مشخص نیز برای استراحت خانواده‌ها و صرف غذا دارد. از جمله تسهیلات این مجموعه هماهنگی با اتوبوسرانی و تاکسیرانی برای سرویس‌دهی به علاقه‌مندان است.
این مجموعه شامل واحد افلاک نما برای استفاده دانشجویان و دانش‌آموزان، وسایل و دستگاه‌های متنوع بازی و سرگرمی، فروشگاه‌های سوغات و صنایع دستی است.
باغ وحش وکیل‌آباد
پیشینه تاسیس اولین باغ‌وحش شهر مشهد به سال۱۳۳۹ش می‌رسد که محل آن در محدوده خواجه‌ربیع فعلی قرار داشت. با ایجاد شرکت باغ‌وحش وکیل‌آباد در سال ۱۳۵۹ش مشهد شاهد ایجاد دوباره باغ‌وحش در ورودی پارک جنگلی وکیل‌آباد در زمینی به وسعت چهار هکتار بود. این مکان بزرگترین باغ‌وحش ایران است و بیشترین حیوانات و گونه‌های جانوری را دارد که از جمله می‌توان به شیر، ببر، خرس، خوک، گراز، گربه وحشی، انواع پرندگان، چهار نوع گوزن، شامپانزه و… اشاره کرد.
مجتمع ورزشی ـ تفریحی ارشاد
این مجموعه با وسعت ۷ هکتار واقع در انتهای بلوار وکیل‌آباد، نرسیده به دو راهی شاندیز ـ طرقبه، فرعی سمت راست توسط بخش خصوصی در سال ۱۳۶۱ش به بهره‌برداری رسیده است. از جمله امکانات این مکان باید به زمین اسکیت، زمین والیبال، زمین تنیس، کارتینگ (ماشین‌های کوچک مسابقه)، میدان پرش با اسب (مانژ) به صورت روباز و سرپوشیده به همراه آموزش سوارکاری اشاره کرد. فضای این مجموعه با وجود سایه‌های دلپذیر و امکانات تفریحی مکان مناسبی برای خانواده‌های علاقه‌مند میباشد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
جاذبه های گردشگری مشهد
آیا تا به حال فکر کرده‌اید مشهد چه جاذبه‌هایی دارد که باعث جذب گردشگران میشود؟ شاید بگویید حرم مطهر، مراکز خرید، طرقبه و شاندیز، شاید هم به این لیست چیزهای دیگری اضافه کنید. برای آشنایی با برترین چیزهایی که شناسه شهر مشهد است با اصفهان تور همراه باشید.
حرم امام رضا
حرم امام رضا در مرکز شهر مشهد، استان خراسان رضوی، ایران، مدفن علی‌الرضاست که نزد مسلمانان شیعه به‌عنوان «حرم» گرامی داشته میشود و مقدس است. از بناهای پیوسته برجسته‌ی آن مسجد بالاسر (مدفن امام رضا) ( ۴۲۵ ق/۱۰۳۳ م) و مسجد جامع گوهرشاد (ساخته ۸۲۱ ق/ ۱۴۱۸ م) است. حرم امام رضا مجموعه‌ای است با کانون آرامگاه هشتمین امام شیعیان، علی‌موسی‌الرضا که دیگر مسجدها، آرامگاه‌ها، رواق‌ها، صحن‌ها، کتابخانه و موزه‌ها را دربرمی‌گیرد. بزرگترین مسجد جهان در اندازه (۲۵۰ هزار مترمربع) و دومین مسجد بزرگ جهان در گنجایش (۵۰۰ هزار نفر) شمرده میشود.
کهن‌ترین بخشهای آن، دیرینگی دهه ۶۱۰ قمری/ دهه ۱۲۳۰ م دارد. از دوره‌ی تیموریان که بسیاری از بناهای کهن خراسان در طوس، هرات و نیشابور نوسازی گشت، به این مکان نیز روی آورده شد. بسیاری از سازه‌های این حرم شیعه، از صفویان به ویژه شاه طهماسب صفوی به جا مانده است.
در ادب فارسی روضه به معنی باغ و گلستان و گلزار است و محل مضجع و در برگیرنده پیکر علی بن موسی‌الرضا را روضه منوره می‌خوانند. این مکان شامل فضایی مربع شکل که مساحت آن ۱۸۹/۰۳ متر مربع بوده که از این فضا ۱۷/۱۵ متر مربع آن مساحت ضریح میباشد. روضه منوره از طریق چهار صفه بزرگ در چهار جانب به داخل و خارج حرم مرتبط میشود.
مقبره فردوسی
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است. ساختمان فعلی آرامگاه فردوسی و موزه توس که الهام گرفته از شیوه معماری هخامنشی، به ویژه آرامگاه کوروش بود به دستور انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۳ آغاز و با نظارت مهندس هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید. نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستون‌ها و سرستون‌ها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی است. بخش فوقانی بنا به‌صورت توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوره اشکانی شامل ۲۰ ستون مرمری در پائین و ۸ ستون در بخش فوقانی است. در بخش‌هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب شده که نمایش صحنه‌هایی از روایات شاهنامه است.
مجموعه کوهسنگی
پارک کوهسنگی دومین پارک بزرگ (بعد از پارک ملت) مشهد است. این پارک در جنوب غربی مشهد و در انتهای خیابان کوهسنگی قرار گرفته است. پارک کوهسنگی در حاشیه کوه‌هایی مرتفع ایجاد شده و از قدیمی‌ترین روستاهای مشهد است. شاه عباس صفوی در سن ۱۶ سالگی در این روستا تاج‌گذاری کرد. کوه سنگی از میان تفریحگاه‌های شهر مشهد از قدمت و شهرت بیشتری برخوردار است و یکی از زیباترین پارک‌های ساخته شده در ایران است. این پارک تلفیقی از آب، سنگ و سرسبزی و نور است. ساختمان موزه بزرگ خراسان، با الگوبرداری از معماری کاخ کلات نادر، جلوه زیبایی به این مجموعه داده است. در سال ۱۳۴۰ شمسی با گسترش شهر مشهد، کوهسنگی از طریق خیابانی وسیع و عریض و مشجر، موسوم به خیابان کوه سنگی، به بدنه اصلی شهر مشهد متصل شد. با طرح‌های توسعه شهر مشهد، پارک کوه سنگی به مجموعه‌ی تفریحی گردشگری تبدیل شد.
دیزی سنگی (هر کاره)
دیگ‌های سنگی یکی از پر خاصیت‌ترین سوغات و صنایع دستی شهر مشهد است که قدمت آن به ۱۴ قرن می‌رسد و متاسفانه با وجود فواید بسیارش در زندگی‌های امروزی به فراموشی سپرده شده است. این محصول که در زبان عامیانه به آن هرکاره می‌گویند، از سنگ‌های سیاهرنگ «سرپانتین» در دامنه کوهسنگی ساخته میشود که بالاتر معرفی شد. در عیون الاخبار الرضا شیخ صدوق از اباصلت هروی، یار نزدیک امام رضا (ع)، نقل شده است:
حضرت رضا (ع) چون به قریه سناباد رسید، به کوهی که مردم از سنگ آن برای تهیه غذای خود دیگ‌ها می‌ساختند تکیه داد و فرمود: پروردگارا این کوه را برای مردم نافع قرار بده و برکت را در آن و ظرف‌هایی که از آن تهیه می‌کنند زیاد فرما.
سپس دستور داد، تا از آن کوه ظروفی برایش تهیه کردند. حضرت رضا (ع) دستور می‌دادند از آن پس مردم به تشویق آن حضرت از همان کوه ظرف‌هایی تهیه کردند که برکت ویژه‌ای نصیب آن شده بود.
آرامگاه نادرشاه افشار (باغ نادری)
آرامگاه نادر شاه افشار بنایی است که به یادبود نادرشاه در شهر مشهد ساخته شده است. قوام السلطنه در اواخر عهد قاجار (۱۲۹۶ خورشیدی) در محل یكی از مقابر ویران‌شده نادری، آرامگاه جدیدی برای وی ساخت و استخوان‌های او را از تهران به مقبره مزبور انتقال داد. نادرشاه افشار، فاتح دهلی در هنگام حیات خود دستور به ساخت آرامگاهی کوچک در بالای خیابان مشهد داد. این آرامگاه کوچک در سال ۱۱۴۵ هجری قمری در مجاور چهارباغ شاهی و روبروی حرم امام رضا از خشت و گل ساخته شد. این بنای جدید كه در محل فعلی آرامگاه وی قرار داشت، مدتی بر پا بود تا این كه انجمن آثار ملی ایران در سال ۱۳۳۵ خورشیدی درصدد بر آمد آرامگاهی مناسب برای وی در همان محل مقبره قوام‌السلطنه احداث کند. این كار از سال ۱۳۳۶ شروع شد و در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید.
مقبره كنونی نادرشاه واقع در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق) است كه پس از حرم حضرت رضا (ع) مهمترین موضع توریستی-تاریخی شهر مشهد تلقی میشود. طراح بنا مهندس سیحون بود و مجسمه‌ها را هنرمند فقید ابوالحسن صدیقی ساخته است.
مجموعه‌های آبی
مشهد در کنار جاذبه‌های گردشگری و تاریخی پتانسیل‌های لازم برای راه‌اندازی و ایجاد سایت‌های مجهز ورزشی را در سطح مناسبی دارد. مشهد مکان‌های جالب و زیادی از ورزشگاه و زمین‌های بازی تا جاذبه‌های آبی سرپوشیده برای ورزش و تفریح دارد. مشهد در زمینه احداث پارک‌های آبی موقعیت بی‌نظیری در خاورمیانه دارد. یکی از جاذبه‌های ورزشی خاص در مشهد وجود پارک‌های آبی است که به دلیل سرپوشیده بودن امکان استفاده از آنها در تمام طول سال وجود دارد. پارک آبی ایرانیان، سرزمین موج‌های آبی، پارک ساحلی آفتاب و موج‌های خروشان از پارک‌های آبی مجهز است که طرفدارن بسیاری دارد.
رستوران پسران کریم
سفر به مشهد بدون امتحان کردن غذاهای خاص مشهد تقریبا غیرممکن است. چه خوب است که غذاهای مشهد را در یکی از بهترین و نامدارترین رستورانهای شهر تست کنید. رستوران پسران کریم از رستورانهای قدیمی و معروف مشهد است که در سال ۱۳۵۹ در خیابان طالقانی افتتاح شد و از سال ۱۳۷۶ به محل فعلی واقع در بلوار خیام انتقال یافت. دلیل نامگذاری این رستوران یاد و خاطره بنیانگذار آن، مرحوم کریم قاسم‌زاده حاتمی، پدر صاحبان کنونی رستوران است که به مدت تقریبا ۵۶ سال، از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۶، مدیریت رستورانی را بر عهده داشتند. این رستوران غذاهای ایرانی سرو می‌کند و یکی از غذاهای محبوب این رستوران چلو ماهیچه آن است. شعبه مرکزی رستوران بنایی قدیمی تر دارد. برای دسترسی به این رستوران آدرس زیر را به خاطر داشته باشید: مشهد- بلوار سجاد- خیابان فرهاد- فرهاد ۲۲- انتهای کوچه سمت راست- رستوران پسران کریم و همچنین شعبه دیگری در برج آلتون واقع در خیابان دانشگاه.
پارک طبیعی هفت حوض (دره هفت حوض)
یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی مشهد که در دل کوه‌های خلج جای دارد هفت حوض است. این منطقه حدود ۷ کیلومتر با مشهد فاصله دارد و شامل ۷ حوضچه طبیعی است. بعضی از این حوضچه‌ها به اندازه یک استخر کوچک وسعت دارند. آب بعد از عبور از این هفت حوضچه به حوضی بزرگ‌تر می‌ریزد و رودخانه مسیرش را ادامه میدهد. برای رسیدن به این مکان، بعد از وارد شدن به شهرک سیدی و جاده خلج و طی کردن حدود ۳ کیلومتر از جاده، به دوراهی میرسید. باید جاده اتوبان و آسفالت سمت چپ را ادامه دهید تا به میدانی برسید. اگر قصد سفر به این منطقه را دارید باید بعد از رسیدن به این میدان اتومبیلتان را پارک کنید و حدود ۲ کیلومتر از مسیر را پیاده طی کنید تا به «هفت حوض» برسید.
پارک وکیل آباد (باغ وکیل آباد)
پارک وکیل‌آباد از تفرجگاه‌های قدیمی و زیبای مشهد است که در جنوب غربی مشهد و انتهای بلوار وکیل‌آباد واقع شده است. وکیل‌آباد به علت قدمت خود و قرار گرفتن در دره‌ای با صفا و هوای مطبوع از دیرباز مورد توجه اهالی شهر و مسافران بوده است. این پارک جنگلی که در گذشته به نام میرطراز یا باغ وکیل‌آباد شناخته می‌شده، در سال ۱۳۴۸ شمسی توسط مالک آن، حسین آقای ملک، به‌صورت رسمی وقف استفاده عموم و به شهرداری مشهد واگذار شد.
باغ گیاه‌شناسی
باغ گیاه‌شناسی مشهد شامل بخشهای مختلفی از جمله باغ گل رز، قطعه آموزشی و نمایشی، مجموعه گیاهی منطقه رویشی ایران، مجموعه آربراتوم و سیستماتیک گیاهی، باغ میوه‌های بومی ایران، مجموعه گیاهی سوزنی برگان، مجموعه نمایشی باغ صخره‌ای و مجموعه نهالستان و گلخانه‌های تکثیری است. این باغ به‌منظور حفاظت و نگهداری از گیاهان و تهیه بانک ژن زنده گیاهی، آشنایی دانشجویان و شهروندان با انواع گونه‌های گیاهی، انجام برنامه‌های مطالعاتی و پژوهشی، ترویج استفاده شهروندان از گل و گیاه و… احداث شده است. این باغ در بلوار جمهوری اسلامی، حد فاصل چهارراه مقدم و میدان غدیر واقع است.
باغ وحش وکیل‌آباد
در جنوب غربی مشهد و همجوار با پارک جنگلی وکیل آباد، باغ وحش وکیل آباد، تنها باغ وحش مشهد و استان خراسان رضوی قرار دارد. این باغ وحش حیوانات گوشتخوار، علف خوار، آبزی، خزنده و پرندگان مختلفی دارد و جزو جاذبه‌های گردشگری نه تنها مشهد، بلکه استان خراسان رضوی است.
بند گلستان
این بند یکی از بندهای تاریخی استان خراسان است که مبنای آن مربوط به دوره تیموریان است. بند گلستان در ۸ کیلومتری غرب مشهد و بر روی رودخانه گلستان احداث شده است. این بند از مناطق توریستی و دیدنی مشهد است. با وجود اینکه حدود ۵۰۰ سال از عمر این بنا می‌گذرد، هنوز سالم و پابرجاست.
غار مغان
این غار در ۳۵ کیلومتری شهر مشهد و در جنوب روستای مغان قرار گرفته است. غار دو دهانه دارد و درونش آثار استالاگمیت و استالاکتیت و چندین حلقه چاه وجود دارد که عمق یکی از این چاه‌ها ۲۵ متر است. همچنین درونش پرتگاه و برکه آبی هست که باعث میشود از ماجراجویی انفرادی پرهیز کرد. برای ورود به این غار حتما باید راهنما داشته باشید، زیرا در غیر این صورت خطرناک خواهد بود.
سد کارده
در سرزمین خشک و کویری مشهد می‌توان مناطق و مکان‌هایی را یافت که گاهی مسحورکننده هستند. در ۴۸ کیلومتری جاده مشهد به کلات روی رودخانه «کارده» سدی بتنی دیده میشود که ظرفیتی معادل ۳۶ میلیون متر مکعب دارد. این منطقه که جزو گردشگاه‌های آبی مشهد محسوب میشود، سد از انتهای خیابان خواجه ربیع راه دسترسی دارد و منطقه‌ای خوش آب و هوا است.
باغ ملی
درست وسط یکی از شلوغ‌ترین و پرترددترین مراکز تجاری و مسکونی شهر، باغی بزرگ وجود دارد که به باغ ملی مشهور است. در این مکان در واقع محل ارگ شهر بود، محمود سیستانی مالک آن بوده است. قنات رکن‌آباد، یکی از قنات‌های مشهور شهر، نیز از این باغ می‌گذشت. در حال حاضر این بوستان بزرگ و باصفا با آبنما و درختان بلند به مکانی زیبا و خاص در شلوغی و هیاهوی وسط شهر تبدیل شده است. در دل این باغ سزسبز تندیس‌هایی از مشاهیر علم و ادب و عرفان به چشم می‌خورد. باغ در حال حاضر در تملک شهرداری است.
باغ خونی
در ضلع شمال شرقی میدان بسیج و در محدوده خیابان نواب صفوی یکی از آثار ملی ایران به نام باغ خونی ثبت شده است. این باغ که ۶/۵ هکتار مساحت دارد، در واقع همان مکانی است که از آنجا ارتش تزاری روس مسجد گوهر شاد را به توپ بست. به استناد مدارک موجود در اوایل دوره قاجار باغ خونی به‌عنوان نمادی از باغ‌های ایرانی در بخش جنوبی حصار شهر مشهد ساخته شده و به دلیل وجود چشمه‌ای در آن به باغ چشمه هم معروف است. در این باغ ۳ بنای جداگانه وجود داشته که دو بنا به دلایلی تخریب شده است. مالک باغ حاج محمد مهدی تاجر قندهاری بوده است. در سفر به مشهد نباید دیدن این باغ را از دست داد.
بازار رضا
آیا می‌توان به مشهد سفر کرد و بدون سوغاتی و خرید بازگشت؟ بازار بزرگ رضا که در فاصله کمی از حرم مطهر قرار دارد، یکی از شلوغ‌ترین و پربازدیدترین بازارهای سنتی کشور لقب گرفته است. این بازار علاوه بر معماری زیبا و سنتی خود یکی از قدیمی‌ترین مراکز عرضه سوغات و صنایع دستی شهر مشهد است. وقتی وارد این بازار می‌شوید، قبل از اینکه غرق تماشای ویترین‌ها شوید، کمی از زیبایی معماری این بازار لذت ببرید. بعد از این کار میتوانید تمام سوغاتی را که برای خانواده و دوستان نیاز دارید از این بازار خریداری کنید.
خانه تاریخی ملک
خانه ملک مربوط به اواخر دوره قاجار است و در مشهد، ضلع شرقی خیابان امام، روبروی اداره دارایی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۱۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا یکی از نمونه خانه‌های زیبای بر جای مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه محسوب میشود. بنای مزبور در گذشته بسیار وسیع‌تر بوده، اما اکنون تنها بخش بیرونی آن برجای مانده که شامل دو طبقه است. طبقه بالایی دارای سقف مشبک و منبت‌کاری شده چوبی و شومینه گچبری زیبایی است. خانه ملک امروزه مرکز هنرهای سنتی میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی است. گفتنی است حمام خانه ملک تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی دوره خود در شهر مشهد معرفی شده است. این بنا در سال ۱۳۸۵ به عنوان خانه توریست انتخاب شد.
پارک ملت و شهربازی
پارک ملت یکی از جاذبه‌های گردشگری مشهد و بزرگ ترین پارک این شهر است. مساحت آن ۷۲ هکتار است و بزرگترین چرخ و فلک خاورمیانه در این پارک قرار دارد. در قسمت شرقی پارک بزرگ ملت شهربازی قدیمی و بزرگی وجود دارد که برای خیلی از قدیمی‌ها شهر مشهد خاطره‌ساز بوده است. این شهربازی اولین شهر بازی در کشور است که عضو اتحادیه جهانی شهربازی‌های استاندارد شده است. نمی‌توان به مشهد سفر کرد، از بلوار وکیل‌آباد عبور کرد و با دیدن چرخ و فلک ۸۰ متری در این پارک وسوسه سوار شدن به آن را از خود دور کرد.
مجتمع تجاری زیست خاور
مجتمع تجاری زیست خاور در مرکز شهر و در نزدیکی میدان دکتر علی شریعتی قرار گرفته است و از اماکن مذهبی و نقاط دیدنی شهر فاصله چندانی ندارد. در هر نقطه شهر مشهد که باشید به راحتی میتوانید به این مرکز خرید دسترسی پیدا کنید. این مجتمع دارای ۴ طبقه و ۶۹۸ واحد تجاری است و از مراکز خرید مهم مشهد محسوب میشود. گردشگران داخل این مجتمع می‌توانند انواع و اقسام لوازم لوکس و زینتی، لباس، کفش و… را خریداری کنند. همچنین در مرکز خرید زیست خاور مرغوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد موجود است. زیست خاور دارای معماری داخلی منحصربه‌فرد با تلفیقی زیبا از معماری ایرانی و مدرن با سقف‌ها و گچ‌بری‌های بی‌نظیر است. در این مجتمع بعد از خرید میتوانید در کافی‌شاپ و رستوران به استراحت بپردازید و از یک نوشیدنی و غذای دلچسب لذت ببرید.
محله چهار باغ
محله چهارباغ مشهد، از غرب به خیابان آزادی و ضلع شرقی مجموعه تجاری بازار مرکزی آستان قدس و کوچه تلفن‌خانه و از شمال به بالاخیابان، کوچه چهارباغ و کاروانسرای ملک محدود است. قسمت شرقی آن تا کوچه ملک و بازار سنگ‌تراش‌ها (تخریب شده تا سال ۱۳۷۴) امتداد دارد. همچنین قسمت جنوبی محله تا بازار بزرگ و مسجد ازبک‌ها (۷۲تن)، کوچه ارگ و کوچه شوکت‌الدوله و کوچه پنجه (خیابان خسروی‌نو) امتداد دارد. این محله تا اوایل دهه ۲۰ از محلات درجه یک مشهد بود. علت شهرت محله به این نام، به واسطه درختکاری چهار ردیفه بالاخیابان به سبک چهارباغ اصفهان نبوده است، چرا که به طور قطع قدمت چهارباغ مشهد بیش از چهارباغ اصفهان بوده و به دوره تیموری برمی‌گردد. در این محدوده منازل اعیان‌نشین با اندرونی و اطاق‌های بزرگ معروف به تنبی (tenebi) قرار داشته که در اواخر بیشتر برای عروسی، مجالس عمومی و روضه‌خوانی ایام سوگواری به کار می‌رفت. این منازل دارای درختان فراوان مثمر و غیرمثمر با حوض و حوض‌خانه، درشکه‌خانه و اصطبل بود. این محله در دوران مختلف و تا قبل از رونق گرفتن محلات جدید، محل استقرار حاکم شهر بوده است.
خانه ترکمن‌ها که تخریب شده است؛ خانه کوزه‌کنانی؛ خانه مجتهدزاده؛ حمام و مسجد شاه از بناهای تاریخی این محله است.
امامزاده سید محمد (گنبد خشتی)
در یکی از گذرهای قدیمی مشهد منشعب از میدان طبرسی به نام چهار سوق نوغان بنای تاریخی مذهبی موسوم به «گنبد خشتی» قرار دارد. این بنا مدفن «سلطان غیاث الدین محمد» از سادات مشهور موسوی شهر مشهد است که نسب شریفش با هفده واسطه به امام موسی بن جعفر (ع) می‌رسد. بر روی سنگ مزارش این چنین کتیبه شده: « مرتضی، اعظم سلطان النقباء، غیاث‌الدنیا والدین، امیر سلطان محمد بن سلطان النقبا بدرالمله والدین طاهر…» و در ادامه تاریخ وفاتش ماه رمضان المبارک سال ۸۳۲ هجری قمری آمده است. از این امامزاده حتما بازدید کنید.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
با ابنیه های بیرون شهر مشهد آشنا شوید
از شهر مشهد که خارج شویم میتوانیم از ابنیه های تاریخی بسیاری بازدید کنیم که هرکدام دارای شناسنامه و تاریخچه ای میباشند که باید رفت و از نزدیک دید،ما در اصفهان تور قصد داریم به بررسی این ابنیه های تاریخی بپردازیم،پس با ما همراه شوید:
سنگ نگاره «سنگ شتر»
یافته‌های باستان‌شناسی حاکی از آن است که دشت توس در دوران پیش از تاریخ از نظر وضعیت اقلیمی و شرایط زیست محیطی با زمان حال تفاوت بسیاری داشته است. سنگ نگاره موسوم به «سنگ شتر» از جمله این کشفیات است که در فاصله‌ی حدود ۸۰۰ متری از جاده مشهد – شاندیز در نزدیکی روستای دهنو واقع میباشد. این نقش‌ها بر روی یک صخره بزرگ و تعدادی قطعه سنگ کوچکتر پیرامون آن ایجاد شده که حدود ۹۴ نقش بر روی آنها شناسایی شده است. نقش‌های مورد اشاره، شامل شیر، بز کوهی، گاو میش کوهان‌دار، آهو، علامت‌ها و تصاویر انسان شکارگر با تیر و کمان بوده و به احتمال فراوان متعلق به دوران نوسنگی است.
چهار تاقی بازه هور
بنای سنگی موسوم به «بازه هور» در فاصله‌ی تقریبی ۷۸ کیلومتری جنوب مشهد، در ابتدای تنگه‌ای به همین نام، در مجاورت روستای رباط سفید بر کناره راه قدیم مشهد به تربت حیدریه واقع است. بنابر شواهد چهارتاقی مزبور بازمانده از یک مجموعه معماری متعلق به دوران ساسانیان و مشتمل بر سردر ورودی و یک گنبد مرتفع است که در گذشته به عناصر معماری دیگری در ضلع شرقی متصل بوده و کالبد بنا نسبت به چهار جهت اصلی با چهارده درجه انحراف شرقی بنیان شده است. نام بازه هور اشاره‌ای مستقیم و دقیق به معنای خورشید و فاصله میان دو بریدگی (بازه) دارد که آن را می‌توان روزنه‌ی خورشید نامید، به اعتقاد برخی پژوهشگران این بنا در زمره چهار تاقی‌های گاهشماری و محاسبه نجومی در معماری ایران باستان است. برخی فروریختگی‌ها در دیوارها و پایه‌ها، بازسازی گردیده است.
مجموعه فرهنگی – تاریخی توس
ولایت توس که از تاریخی کهن در قبل و بعد از اسلام برخوردار بوده، گستره‌ای با وسعت بیش از شانزده هزار کیلومترمربع را در برگرفته و چهار شهر تابران، رادکان، نوغان و تروغبذ (طرقبه کنونی) در این پهنه وجود داشته است. اما امروزه توس تنها به محدوده شهر تابران اطلاق می‌گردد. بنابر شواهد تاریخی تابران در سده‌های چهارم، پنجم و ششم هجری مرکز ولایت توس و شهری آباد و پر اهمیت بوده است، تا این که حملات مغول‌ها و میرانشاه پسر تیمور آن را ویران کرد. پس از آن شیبک‌خان ازبک که حملاتش به خراسان در سال‌های ۹۱۳ تا ۹۱۵ق صورت گرفت درصدد عمران و آبادانی مجدد این شهر برآمد که ناکام ماند. شهر توس در ۲۴ کیلومتری شمال‌غربی مشهد واقع است و بقایای حصار و باروی شهر، کهن‌دژ، بنای هارونیه، بقایای مسجد جامع تابران، آرامگاه فردوسی و روستاهای توس و اسلامیه را در بر می‌گیرد.
بقایای حصار و باروی شهر تابران
به استناد یافته‌های باستان‌شناسی عصر طلایی فرهنگ و مدنیت تابران در سده‌های چهارم تا هفتم هجری بوده و از نظر وسعت در دوران ایلخانان مغول بیشترین گستره را داشته است. این شهر از نظر معماری و شهرسازی از نوع مدور و یکی از معدود نمونه‌های برجای مانده از شهرهای تاریخی است. الگویی از شهرسازی که مشتمل بر کهن‌دژ ارگ و بخشهای دیگر بوده است. باروی نیمه ویران تابران به طول ۷ کیلومتر بقایای این شهر را در بر گرفته که ارتفاع اولیه آن ۹ متر بوده و بر اساس متون ۱۰۶ نیم برج و حداقل چهار دروازه به نام‌های رزان، رودبار، مرو و نیشابور داشته است.
کهن‌دژ شهر تاریخی تابران
در گذشته کهن‌دژ در برگیرنده مجموعه‌ای از بناهای دیوانی و مسکونی بوده که حکمران و امرای شهر در آن مکان مستقر می‌شدند. کهن‌دژ تابران در فاصله ۲۵۰ متری باروی شهر قرار دارد و پیرامون آن را خندقی به طول ۱۰۵۰ متر و پهنای ۱۵ متر احاطه کرده است. ورودی این کهن‌دژ که شامل برج و بارو، خندق و استحکامات دفاعی بوده، بقایای معماری مربوط به دوره سامانیان تا صفویه را شامل می‌گردد. بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی در محدوده کهن‌دژ آثاری ارزشمند از قبیل بنای مدور آجری، مسجد و حمام نیز شناسایی شده است.
بنای هارونیه
بنایی که امروزه به هارونیه مشهور است در فاصله‌ی حدود ۸۰۰ متری آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی و ۲۴ کیلومتری مشهد واقع شده است. هارونیه نام جدیدی است که به این مکان داده شده و شاید سابقه‌ی مکتوب آن حتی به یکصد سال پیش هم نرسد، لذا هیچ ارتباطی به هارون‌الرشید عباسی (۱۷۰تا۱۹۳ق) ندارد. این بنا به لحاظ کارکرد خانقاه یا آرامگاهی است که در سده هشتم هجری بر روی بقایای ابنیه کهن شهر تابران ساخته شده و در دوره تیموری سه فضای انتهایی به آن افزوده شده است. هارونیه دارای آراستگی‌های بسیار زیبای گچبری بوده و نمادی از وجود شخصیت‌های عرفانی و فعالیت‌های آنان در توس است. سنگ گرانیتی سیاه رنگ در ضلع جنوبی بنا یادبودی از امام محمد غزالی توسی از عرفای سده پنجم و ششم هجری است. در شمال‌غربی بنا نیز مقبره زنده یاد حسین خدیو جم (۱۳۰۶ تا ۱۳۶۸ش) از غزالی شناسان معاصر قرار دارد.
بقایای مسجد جامع تابران
در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی، در یکصد و پنجاه متری جنوب غربی بنای هارونیه قدیمی‌ترین مسجد موجود در خراسان و بقایای یکی از منحصر به فردترین مساجد اولیه ایران کشف گردیده است. بقایای این مسجد به طول ۹۴ و عرض ۵۳ متر به سبک شبستانی ستون‌دار اولیه (خراسانی) ساخته شده و بر اساس بررسی‌ها شامل شبستان قبله (جنوبی)، صحن و شبستان شمالی است. آثار مکشوفه احتمالاً متعلق به اواسط سده پنجم هجری است و گویا بانی آن خواجه نظام‌الملک توسی بوده است. امروزه این مکان به صورت سایت موزه باستان‌شناسی مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد.
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی
به استناد متون و منابع، فردوسی که در سال ۳۲۹ق در روستای پاژ متولد شده بود، به سال ۴۱۱ و یا ۴۱۶ق در توس درگذشت و در باغ شخصی خود که در داخل باروی توس و جوار دروازه رزان قرار داشت روی در نقاب خاک کشید. به درستی معلوم نیست در چه دوره‌ای اولین بنا برروی مدفن وی ساخته شد. نظامی عروضی در سال ۵۱۰ق قبرش را زیارت کرده است. اما جستجوی واقعی برای یافتن محل دقیق آرامگاه حکیم در زمان ناصرالدین شاه قاجار به امر آصف الدوله والی خراسان صورت گرفت و بنایی آجری بر روی آن برپا شد. در سال ۱۳۰۵ش فرهیختگان مصمم شدند بنایی بر فراز مقبره‌اش برپا کنند. در سال ۱۳۰۹ش حاج محمد علی قائم مقام رضوی برای ساخت آرامگاه ۲۵۲۵۰ مترمربع از املاک خود را هدیه نمود. ساختمان آرامگاه در سال ۱۳۱۳ش به اتمام رسید اما بعدها نشست کرد. بدین سبب از سال ۱۳۴۳ش تخریب بنای قبلی و بازسازی بنای فعلی با وسعت ۹۴۵ مترمربع و ملهم از شیوه معماری هخامنشی و اشکانی آغاز گردید و در سال۱۳۴۷به اتمام رسید. مقارن با آن سید عیسی و سید موسی قائم مقام نیز بخشی دیگر از زمین‌های خود را به مساحت ۲۵۳۷۵ مترمربع برای توسعه باغ آرامگاه اهداء نمودند. طبقه تحتانی بنا دارای دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی با مضمون هفت خان رستم میباشد که به شکوه این مکان افزوده است.
آرامگاه شاعران پارسی گوی خراسانی
این مکان در ضلع شمال شرقی بلوار پردیس و مشرف به میدان ورودی آرامگاه فردوسی واقع گردیده و مزار شاعران معاصر خراسان است. طرح آرامگاه در سال ۱۳۷۸ش تهیه گردیده و بنای نمادین آن مشتمل بر استوانه‌ای آراسته به اشعار حکیم توس میباشد. خاک این محوطه با وسعت تقریبی ۲۰۰۰ مترمربع تا سال ۱۳۷۸ش شعرایی نظیر استاد ذبیح‌الله صاحبکار(سهی)، استاد گلچین معانی، احمد کمال‌پور، عماد خراسانی و عشرت قهرمان را در آغوش گرفته است.
میل اخنگان
میل اخنگان یا اخنجان در فاصله ۱۱ کیلومتری شرق شهر تابران توس در جوار روستایی به همین نام واقع است. این بنا برج مقبره‌ای است بر روی یک سکوی هشت ضلعی با نیم ستون‌های الحاقی در نمای بیرونی که ارتفاع آن حدود ۱۷ متر است. بر فراز بنا گنبدی مخروطی استوار گردیده که پوشش خارجی آن با شیوه خاصی تزیین شده است. فضای داخلی بنا فاقد نقش و نگار بوده و نمای بیرونی آن اعم از دیوار و نیم ستون‌ها با کاشی آذین شده است. نقوش ستاره‌ای شکل و چلیپایی نیز در آن دیده میشود. با وجود سنگ قبر در فضای داخلی بنا، هویت مدفون در آن مشخص نیست. برخی معتقدند آرامگاه متعلق به گوهرتاج خواهر گوهرشاد آغا است که البته دعوی صحیحی نیست. سبک معماری و تزیینات میل اخنگان مؤید انتساب آن به دوره تیموری است.
یخدان تاریخی چهار برج
از جمله ابنیه برجای مانده از معماری گذشته در پیرامون توس باید از یخدان تاریخی روستای چهار برج نام برد که در ۴ کیلومتری غرب حصار شهر تابران واقع است. این سازه آبی متعلق به دوره قاجار بوده و در ساختار معماری آن از چوب نیز استفاده شده است. قطر فضای داخلی بنا ۱۰ متر و ارتفاع آن به حدود ۱۲ متر می‌رسد. این یخدان در زمره بناهای عام‌المنفعه‌ای است که در گذشته یخ مورد نیاز اهالی روستا و ساکنین اطراف را تامین کرده است. از اجزا و عناصر یخدان مزبور تنها چاله و گنبد آن باقی مانده است.
روستای تاریخی پاژ
روستای پاژ یکی از صدها دهکده دشت توس و زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی است که در ۱۵ کیلومتری شمال شهر مشهد در تقاطع جاده کارده به کلات واقع شده است. بخشی از فضای مسکونی این روستا در میان آن و بقیه بر روی تپه‌ای موسوم به «قلعه بلند» استقرار یافته است. روستای فعلی پاژ حدود هشتصد هکتار وسعت دارد و ۴ هکتار آن مسکونی است. بقایای سفال‌های پراکنده در قلعه کهنه پاژ حاکی از تداوم مدنیت پاژ از سده‌های اولیه اسلامی تا قرن نهم و دهم هجری است.
رباط طرق
رباط تاریخی موسوم به «طرق» در جوار روستایی به همین نام در نزدیکی مشهد واقع است. گویا بنای اولیه آن متعلق به زمان شاه عباس صفوی بوده اما بخش دیگری مقارن با حکمرانی شاه سلیمان صفوی به آن الحاق شده است. رباط طرق بنایی است دو ایوانی که اولین قسمت آن به صورت تابستانی مورد استفاده قرار گرفته است.کتیبه بنای الحاقی ساخت آن را به تاریخ ۱۰۸۰ق نسبت میدهد. بقایای یک حمام نیز در ضلع غربی بیرون بنا مشهود است.
مصلی طرق
بنای تاریخی مصلی طرق در ۱۲ کیلومتری مرکز شهر مشهد در جوار روستای مشهور طرق واقع گردیده و از نظر معماری الگویی برای بنیان مصلی پایین خیابان بوده است. مصلی طرق کهن‌ترین نمونه برجای مانده از این بنا در شهر مشهد است که در سال ۸۳۷ق با ترکیب یک ایوان بلند مرکزی و دو ایوانچه طرفین و اتاق‌های گوشوار ساخته شده است. در انتهای ایوان نیز فضای چهار ضلعی گنبدداری وجود دارد که بر دیوار انتهایی آن محرابی دیده میشود. از تزیینات این بنای تاریخی ارزشمند می‌توان به کتیبه زیبای خط ثلث در ازاره فوقانی ایوان، قاب‌ها و کاربندی‌های گچی اشاره نمود. بنابر تواریخ، طرق در کنار مشهد الرضا(ع) مکان اتفاقات و رویدادهای بیشماری بوده که اغلب با هدف تصرف این شهر مذهبی صورت گرفته است.
مقبره اخی علی قتلغشاه (مزار ویرانی)
خراسان دارای حدود دویست موسسه خانقاهی بوده و یکی از مناطق مهم اشاعه تصوف و عرفان در سده هشتم و نهم هجری در ولایت توس، حدود قریه ویرانی است. گویا بنای مقبره ابتدا خانقاه بوده و سپس مقبره‌ی شیخ علی قتلغشاه مصری شده و به لحاظ ویژگی‌های معماری در دهه‌های اولیه سده هشتم هجری بنیان گردیده است. وی شیوخ چندی را تربیت کرد و در سال ۸۰۰ هجری دار فانی را وداع گفت.
قلعه نو دهسرخ
در بالاترین نقطه مشرف به روستای دهسرخ بقایای قلعه‌ای کهن موسوم به «قلعه نو» به چشم می‌خورد که با خشت و گل و لاشه سنگ برآمده و حصارهای اولیه آن به پنج متر میرسید. آنچه از معماری بنا برجای مانده، نشان میدهد شش برج دایره‌‌ای شکل بر پیرامون قلعه به صورت دو اشکوبه وجود داشته و گویا ورودی آن از ضلع شمالی و میان برج وسط بارو بوده است. در قرون و سده‌های پیشین در فضای داخلی قلعه اتاق‌های مسکونی پیرامون یک فضای مرکزی ایجاد شده بود که امروز همه آنها به آوار تبدیل شده است. قراین معماری انتساب این اثر را به دوره صفویه نشان میدهد. دهسرخ در ۳۴ کیلومتری مشهد واقع است.
بند تاریخی گلستان
در انتهای دره‌های جاغرق و دهبار، به فاصله‌ی ۵ کیلومتری جنوبشرقی طرقبه، سدی آجری و مستحکم بنیان گرفته که به «بند گلستان» مشهور است. برخی از محققان این اثر را از ابنیه دوره صفویه دانسته و عده‌ای آن را به شاهرخ میرزا و بعضاً به گلستانه خانم کنیز گوهرشاد آغا نسبت داده‌اند. اما به استناد مدارک مستدل، این بند به فرمان «سلطان ابوسعید میرزا تیموری» در سال ۸۳۷ق ساخته شده است. ارتفاع سازه مزبور ۲۱ متر و طول تاج فعلی بند بالغ بر ۱۳۰ متر میباشد. حجم مفید ذخیره آب در بند گلستان حدود ۱/۵ میلیون مترمکعب است که با ارتفاع سرریز گنجایش آن به ۲/۷ میلیون متر می‌رسد.
رباط علاقبند
این مجموعه رباط تاریخی با وسعت ۲۵۰۰ مترمربع، متعلق به سه دوره تیموری، صفوی و قاجار، در ۴۰ کیلومتری جاده مشهد – نیشابور در روستای بزوشک واقع است. ساختار معماری این بنا مشتمل بر سه کاروانسرای متصل به هم و دو حوض انبار میباشد. بنابر قراین موجود و شواهد معماری این رباط بر روی بقایایی کهن‌تر ایجاد شده، به نحوی که ابتدا ساختمانی سرپوشیده بوده و در دوره بعدی کاروانسرای دیگری به همان سبک به آن الحاق شده است. سپس در محدوده‌ی فضای مجاور این دو کاروانسرا دو ایوان متقارن با ایوان‌های ورودی بناهای سرپوشیده ایجاد و اطاق‌ها و غرفه‌ها و نمازخانه‌‌ای در طرفین ایوان‌‌ها شکل گرفته و به این ترتیب مجموعه واحدی به وجود آمده است.
رباط خاکستری
این اثر تاریخی در ۱۷ کیلومتری جنوب مشهد در کنار روستایی به همین نام واقع شده است، رباط مزبور در گذشته محل بیتوته مسافران و کاروانیان در مسیر شاهراه هرات، توس و نیشابور بوده و با توجه به منابع تاریخی در عصر غزنویان بنیان گردیده است. این بنا مشتمل بر سه فضای اصلی سرپوشیده بوده و روی هم رفته شش گنبد کروی آن را شکل داده است. پیرامون این تالار نیز غرفه‌هایی با تاق جناغی برای اطراق مسافران تعبیه شده و در گوشه‌های آن اطاق‌هایی به وجود آمده است. در ضلع جنوبی بنا نیز فضایی به صورت حیاط وجود دارد. رباط خاکستری در شمار یادگارهای معماری کهن خراسان میباشد.
رباط ویرانی
جایگاه ویژه‌‌ی توس و اهمیت آن در قرون و سده‌های میانه اسلامی از نظر ارتباط با مناطق مهمی چون نیشابور، سبب ایجاد راه‌هایی گردید که یکی از آنها با وضعیتی کوهستانی از محل ویرانی و شاندیز گذشته است. رباط ویرانی در مجاورت روستای ویرانی، ویرانی ۱۹ در محور گردشگری مشهد به شاندیز واقع گردیده و یکی از تاسیسات رفاهی است که برای کاروانیان و مسافران در میان راه کوهستانی نیشابور به توس بنیان گردیده است. بنای مزبور از جمله رباط‌های کوهستانی بوده و فاقد حیاط مرکزی است. امروزه این مکان به موزه‌ی مشاغل سنتی مشهد اختصاص یافته است.
تپه سلام
آیین‌ها و مراسم مذهبی آیینه تمام نما برای انعکاس خاطرات ازلی و جاودانه‌ی مردم است که از ورای آن می‌توان به اعتقادات و باورداشت‌های مذهبی آنها پی برد. در فاصله‌ی ۲۰ کیلومتری جنوب شهر مشهد عارضه‌ای طبیعی موسوم به «تپه سلام» قرار دارد که پیش از این به منزله‌ی مقام، نخستین مشهد دیدار و مکان رویت جلوه‌گری انوار قدسی گنبد و گلدسته‌های حرم مطهر حضرت رضا(ع) برای زائرین آن امام همام بوده است. از رسم‌های رایج به هنگام رسیدن کاروانیان به تپه سلام دریافت مژدگانی موسوم به گنبد نما از زائرین توسط ساربان و چاروادار بوده است. در نزدیکی این تپه، قبرستانی قدیمی و بنای کوچک گنبدداری متعلق به آرامگاه سید سوخته یا سید گمنام که گویا زیارتنامه خوان بوده، دیده میشود. هویت این مکان سنگ افراشته‌ای با عبارت زیارت پیش روی حضرت رضا(ع) میباشد.
مقبره حافظ بهاءالدین عمر ابردهی
«حافظ بهاءالدین عمر ابردهی» از تربیت یافتگان و مریدان اخی علی قتلغشاه به شمار می‌آمد و پس از وی در سلسله‌ی کبرویه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. وفات وی در سال ۸۰۹ ه.ق روی داده است. بنابر اقوال، وی در کودکی به ارشاد یکی از پیروان شیخ عبدالله غرجستانی به نام مولانا رضی‌الدین علی مایانی به خدمت اخی علی قتلغشاه در ویرانی درآمد، تا این که به جانشینی اخی علی رسید. مقبره جدید الاحداث وی در میان قبرستان حد فاصل شاندیز به ابرده به صورت بنایی ساده و گنبددار جلبنظر می‌نماید. بر سنگ مزارش چنین نگاشته شده: مرقد مطهر قطب الاولیاء و العارفین الهادی الی محبت چهارده معصومین(ع) شیخ حافظ علی شاه ابردهی مرید شیخ المشایخ اخی علی شاه.
مسجد جامع ازغد
در انتهای یکی از دره‌های شمالی رشته کوه‌های بینالود، روستایی قرار دارد که با وجود اقلیم مناسب و چشمانداز زیبا، غنای تاریخی آن به ارزش و اهمیت این منطقه‌ی کوهپایه‌‌ای افزوده است. روستای ازغد واقع در هفده کیلومتری جنوب شرقی طرقبه در مسیر مالرو نیشابور به توس قرار دارد. مهمترین و معتبرترین اثر تاریخی این روستا مسجد جامع ارزشمند آن است که به تبعیت از ناهمواری‌های معابر روستا، با مصالح سنگ، ملاط گل و چوب بنیان شده است. فضای داخلی مسجد با وسعت ۱۴۴ مترمربع به صورت شبستانی است با دوازده ستون و در پشت دیوار جبهه غربی نیز اتاقی با زیر بنای ۷۲ متر شامل چهار ستون چوبی وجود دارد. این بنا دارای یازده کتیبه است. این نوشته‌ها متعلق به دوره تیموری به تاریخ ۸۳۳ق و عصر قاجار میباشد که حکایت از مرمت بنا دارد. از جمله نفیس‌ترین عنصر تزیینی این مسجد در چوبی دو لنگه آن است که آراسته به منبت‌کاری بسیار زیبا با طرح‌های اسلیمی به هم پیچیده در چهار قاب جداگانه است. مضمون یکی از کتیبه‌ها به صراحت اشاره به بقعه بودن این بنا دارد که در پایان آن تاریخ ۸۳۳ آمده است.
گذرگاه سنگی فاضل
این معبر و گذرگاه سنگی در نزدیکی روستای «ده غیبی» واقع در دره کال طرق و انتهای ضلع جنوبی مکانی به نام آسیاب فاضل قرار دارد. پدیده مزبور در قرون و سده‌های پیشین راه را از روستای عارفی (مثقب) به سوی شرق از طریق کوه‌های جنوبی شهر منحرف می‌نموده و در واقع مسیری بوده که نیشابور را از راه چشمه چنار و دهسرخ به نوغان و مشهد متصل می‌کرد. عرض این گذرگاه بین ۲ تا ۶ متر میباشد و در میان صخره تراشیده شده و احتمالاً برای طی طریق در آن از وسایل بی چرخ نظیر کجاوه، پالکی، عماری و هودج استفاده می‌شده است.
کتیبه تاریخی خان تاشی
این کتیبه در حدود ۵۵ کیلومتری شمال‌غرب شهر مشهد در امتداد جاده کلات حد فاصل روستای آل و پن‌منه در حاشیه دره کارده قراردارد. نوشته مزبور بر روی صخره‌ای جدا شده از کوه کتیبه شده و رگه‌های سفیدی در زیر آن دیده میشود. این اثر در محل به خان تاشی مشهور است. خان تاشی (سنگ خان) که نام آن واژه‌ای است ترکی دارای ده سطر به طول یک متر به خط ثلث بسیار زیبا میباشد و مضمون آن اشاره به عزیمت شیبک‌خان ازبک در سال ۹۱۶ه.ق به حدود توس دارد که پس از شنیدن خبر حمله سپاهیان شاه اسماعیل صفوی به حدود مرو عقب‌نشینی نموده و در همان سال نیز در نبرد با این حکمران کشته شده است.
بقایای قلعه ماد (عماد)
دره کارده یکی از چند گذرگاه معدود و صعب‌العبور در رشته کوه هزار مسجد است که از قرون گذشته اهمیت سیاسی و سوق الجیشی داشته است. در شاهنامه‌ی فردوسی نیز به این مسیر در داستان لشکرکشی و گذر «توس بن نوذر» به سوی کلات و درگیر شدنش با «فرود» پسر سیاوش اشاره شده است، در این منطقه قلعه‌ای به نام «مات»، «ماد» یا «عماد» وجود دارد. از خیل معماری این بنا امروزه بخشی از دیوارها و حوض ساروجی آن برجای مانده است. سفال‌های پراکنده در بالای کوه و میان قلعه نشان میدهد که این قلعه از سده نهم هجری مورد استفاده حکام تیموری بوده و تا زمان صفویه رونق داشته است.
رباط سفید
این رباط از جمله ابنیه تاریخی است و بر حاشیه راه قدیمی توس، نزدیک روستای رباط سفید در ۷۵ کیلومتری جنوب شهر مشهد قرار دارد. بنای آجری مزبور مشتمل بر حیاط مرکزی و سه ایوان محوری پیرامون آن است. همچنین رواقی مرکب از طاق‌نماها، ایوان‌های حیاط مرکزی را به هم ارتباط میدهد. فضای سرپوشیده رباط توسط چهار جرز مربع به نه دهانه تقسیم می‌گردد. بر روی دهانه مرکزی گنبد ایجاد شده است. رباط سفید در سده نهم هجری (عصر تیموری) بنیان گردیده است.
چهارطاقی چلاغد (چلاغی)
بنای چلاغد یا چلاغی واقع در ۲۰ کیلومتری جنوبشرقی مشهد و در حدود دو کیلومتری روستایی به همین نام قرار دارد. مقبره‌ای است که بر فراز یک سردابه تدفینی کوچک بنیان گردیده است. بنای مزبور دارای چهار درگاهی در طرفین و ورودی اصلی است و گنبدی دو پوشه بر روی آن استوار شده است. چهار طاقی چلاغد با بنای جغتین گیسور گناباد قابل مقایسه بوده و انتساب آن را به دوره تیموری نشان میدهد.
رباط شریفآباد
شریفآباد واقع در محدوده پیوه‌‌ژن مشهد توقفگاهی است در مسیر زمستانی نیشابور به توس و مکان استراحت کاروانیان و مسافران خسته از راه بوده است. این مکان در ۳۵ کیلومتری مشهد قرار دارد و رباط آن مشتمل بر یک فضای تابستانی با ۲۵ غرفه رو به حیاط مرکزی و دارای دو ایوان جنوبی و شمالی است. بخش زمستانی آن نیز با ۲۰ غرفه دارای شبستانی است که پوشش آن بر روی ۱۶ ستون آجری ایجاد شده است. بنابر شواهد این مکان محل توقف بزرگان بوده و پیرامون آن عناصر تدافعی و امنیتی دیده میشود. رباط شریفآباد از بناهای دوره صفوی است.
بقعه‌ی بابا پیر
بنای آرامگاه منسوب به «بابا پیر» که مورد احترام اهالی و مناطق مجاور میباشد. در راه مشهد به نیشابور در حاشیه روستای متروکه «کلاته پیر»، در میان قبرستان واقع شده است. این بقعه در ابعادی کوچک با طرح چهار ضلعی گنبدخانه‌ای است و قبر در میان آن قرار دارد. اخیراً یک ایوان ورودی بر مدخل بنا افزوده شده است. هویت فرد مدفون در بنا معلوم نیست زیرا سنگ قبر یا شواهدی در خصوص این شخصیت به دست نیامده است. بنابر شواهد موجود از جمله سفال‌های پراکنده بر روی قبرستان، این بقعه در دوره قاجار بنا شده است. از نظر قدمت نیز بیشتر سنگ قبرهای آن متعلق به قرن سیزدهم و چهاردهم هجری است.
پیر بابا لنگر
بقعه مشهور به پیر بابا لنگر که نامش را از روستای لنگر گرفته وی مؤید انتسابش به صوفیه و عرفا میباشد در حاشیه سمت راست رودخانه کشف‌رود در فاصله ۴۶ کیلومتری شرق مشهد در بخش رضویه واقع شده است. بنای مزبور بر روی پشته‌ای در میان قبرستان قرار دارد و به دلیل عدم وجود مدارک مستدل هویت مدفون در آن نامعلوم است، اما با مقایسه این بنا با دیگر آثار مشابه می‌توان آن را بنایی به یادگار مانده از معماری دوره تیموری معرفی نمود. به اعتقاد برخی این مکان مدفن «بابا زنگی شی» میباشد.
رباط فخر داود
این رباط در محل یکی از توقفگاه‌های کاروانیان در راه قدیم مشهد به نیشابور بنا شده و در ۵۵ کیلومتری مشهد قرار دارد. بنای مزبور با وسعت ۸۵۳ مترمربع از نوع کاروانسراهای کوهستانی است که دارای محل تیراندازی (مزغل) در بخش فوقانی شاه‌نشین‌ها و اتاق‌های ضلع جنوبی میباشد. نمای بیرونی رباط علاوه بر دیوار اصلی دارای برج‌های دیده‌بانی است. شواهد موجود حاکی از بنیان این بنا در دوره تیموری تا قاجار است.
بنای سنگور/ سنگبر
این اثر تاریخی در حاشیه‌ی کشف‌رود و در۱۸کیلومتری شمال‌شرقی مشهد، در بخش مرکزی واقع است. معماری سنگبر مشتمل بر اتاقی مربع شکل و گنبدی کم‌خیز بر فراز آن میباشد و پیرامون آن دارای چهار درگاه ورودی است. شالوده بنا از قلوه سنگ و بدنه آن با نوعی از آجرچینی جناغی ساخته شده است. به اعتقاد صاحبنظران اجزا و عناصر معماری انتساب این اثر را به دوره تیموری نشان میدهد. سنگبر در میان اهالی به زیارتگاه نیز معروف است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
