نگاهی به تاریخ و باستان کاشمر

شهرستان کاشمر یکی از شهرهای استان خراسان رضوی میباشد،این شهر دارای قدمتی چند هزار ساله میباشد،این شهر دارای صنایع دستی و مراکز دیدنی و جاذبه های تاریخی بسیاری نیز میباشد، آژانس مسافرتی طلوع سفریاد برای آشنایی بیشتر شما همراهان با این شهر مقاله ای در وبسایت تهیه کرده است. با ما همراه باشید.

نام اصلي اين شهر ترشيز است. درگذشته اين شهر جزو ولايتي بود به نام بوشت ويا يوشت كه غير از ترشيز، شهر معروف ديگر آن، كندر بوده است. درسال ۵۲۰ هـ. ق اين شهر توسط سلطان سنجر سلجوقي محاصره و غارت شد و پس از اين تاريخ، يكي از مراكز مهم فرقه اسماعيليه گرديد. در قرن هشتم هجري، اين شهر توسط امير تيمور گوركاني ويران شد. آثار به جامانده در اين شهر متعلق به قرون هفتم و هشتم هجري است. سرو‌ افسانه‌اي كاشمر در اين شهر قرار دارد.

شهرستان كاشمر، با پهنه‌ای حدود ۵ هزار كيلومتر مربع، در باختر خراسان رضوي قرار گرفته است. جمعيت شهرستان كاشمر در سرشماری عمومی نفوس و مسكن ۱۳۷۵ ه.ش، ۱۸۶۷۶۵ نفر بوده است، كه از اين شمار ۹۲۴۷۵ نفر مرد و ۹۴۲۹۰ نفر زن بوده اند. كاشمری ها متدين، زحمت كش و علاقه مند به زادگاه خود هستند. به آداب سنتی نياكان خود پای بندند و به سالخوردگان و بزرگان احترام بسيار می گذارند. قالي‌بافي، زيلوبافي، گيوه بافي، تهيه پارچه هاي دست‌باف و بافتن چادرشب ابريشمي مهم‌ترين صنايع دستي اين شهرستان را تشكيل مي‌دهند.قالي بافي كاشمر چه از نظر كميت و چه از نظر كيفيت داراي شهرت خاصي بوده و عوايد حاصله از ان بالاترين رقم اهالي را تشكيل مي دهد.قالي و قاليچه بافت اين شهرستان بيش‌تر پشمي و داراي طرح‌هاي كاشمري و كاشاني و نقش‌هاي زيرخاكي، لچك، ترنج، اسكيمي، تخت جمشيد، درختي، سه كله (قاليچه)، چهار رقصي، طرح و تركمني (قاليچه) و گل‌توره اي (قاليچه) هستند. آرامگاه‌مدرس، باغ‌مزار، برج‌كشمير، تپه باستانی‌كندر، چند باب آسياب در دامنه‌كمر باغ دشت، سد شاهی در كوه سرخ و ريوش، سد عضدالدوله در شمال آبادی كاشمر، سيد مرتضی در ۵ كيلومتری شمال كاشمر، قلعه‌آتشگاه،قلعه‌پسر، قلعه دختر و مسجد جامع برخي از مكان‌هاي ديدني و تاريخي شهرستان كاشمر را تشكيل مي‌دهد.

 

مشخصات جغرافيايي

شهرستان كاشمر، با پهنه ای حدود ۵ هزار كيلومتر مربع، در باختر خراسان، از نظر جغرافيايی در ۳۵ درجه و ۱۱ دقيقه پهنای شمالی و ۵۸ درجه و ۲۷ دقيقه درازای خاوری و بلندی ۱۲۱۵ متر از سطح دريا قرار دارد. اين شهرستان از سوی شمال به شهرستان های نيشابور و سبزوار، از باختر به شهرستان برداسكن، از خاور به شهرستان تربت حيدريه و از جنوب به شهرستان های گناباد، فردوس و طبس محدود است. هوای كاشمر معتدل و خشك بوده و بيش ترين درجه حرارت در تابستان ها ۳۸ درجه بالای صفر و كم ترين آن در زمستان ها، ۳ درجه زير صفر است. ميانگين بارندگی ساليانه كاشمر ۱۸۰ ميلي‌متر گزارش شده است.

 

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

كاشمر و ترشيز پيشين، از گذشته های دور تا كنون دچار دگرگونی و تغيير نام شده است. در بررسی نام اين شهر به بيش از بيست نام برخورد شده است، كه با يك جمع بندی می توان تمامی آن ها را در واژگان «كاشمر»، «ترشيز»، «بست» و «سلطان آباد» خلاصه كرد. بدين گونه واژه كشمر، كه می تواند به معنای آغوش مادر گرفته شود، با گذشتن از شكل های كيشمر و كشمار، سرانجام به گونه كاشمر در آمده و در همين صورت بازمانده است. از سوی ديگر فرهنگ نگاران، كاشمر را گونه كامل شده «كاخجر»، «كاشخر» و «كاشغر» دانسته اند و بر اين باورند، كه «كاش» برگردانيده شده «كاج» است و «كاخجر»، ياد آور سرو بزرگ و سرشناس اين سرزمين است.بنا بر روايتی در محلی كه اكنون كاشمر خوانده می شود، بين گشتاسب كيانی و زرتشت پيامبر ديداری روی داده است. چون گشتاسب كيانی، دين بهی را پذيرفت، زرتشت نخستين آتشگاه خود را در قلمرو حكومت كيانی پی ريخت و در جلو در اين آتشكده، درخت سروی را كه تبار بهشتی داشت، با دست خويش كاشت تا همين سرو را بر ايمان شاه گواه بگيرد. بر هر برگ اين سرو نام گشتاسب نقش بسته بود و چون درخت بالا گرفت، شاه نيز بر گرد سرو مينوی، تالار بزرگی ساخت تا نگهدار حرمت سرو باشد.

كاشمر در ۳۱ هـ . ق، به دست مسلمانان افتاد. پيروان زرتشت، كه حاضر به پذيرش جزيه نبودند، در نيمه دوم سده ۸ م، در حالت جنگ و گريز، اين ناحيه را ترك كردند و خود را به بندر جاسك، و دريای مكران ( دريای عمان) رسانده سپس با گذشتن از دريای مكران به كرانه های گجرات، از جمله بندر سورات و بمبئی رفتند. خراسان، (از جمله ترشيز) در دو سه سده نخستين اسلام،‌ بين امرای طاهری، چون رافع بن هرثمه ( در گذشته ۲۸۴ هـ . ق ) و امرای صفاری، مانند احمد بن عبدالله ( كشته شده ۲۶۸ هـ . ق) و ابوطلحه منصور سركب، دست به دست گشت. در سال ۴۳۸ هـ . ق، هنگامی كه حسن صباح، پيشوای اسماعيليان، در الموت استقرار يافت، دستيار مومن خويش، حسين قاينی را، كه از پيش حكومت ترشيز و قهستان را داشت، به عنوان داعی به كاشمر فرستاد. در سال ۵۲۰ هـ . ق، وزير سلطان سنجر سلجوقی، ترشيز را محاصره و چپاول كرد. ابن اثير و ياقوت حموی، چيره گی اسماعيليان را بر ترشيز، بين سال های ۵۲۰ تا ۵۳۰ هـ . ق، دانسته اند. لشگريان هلاکوخان نيز در تون و ترشيز چپاول و كشتار بسيار كردند.

 

 

اميران قهستان و ملوك سيستان، گه گاه ترشيز را به قلمرو خود می افزودند. سربداران نيز حكومت خود را از جام تا دامغان و از خبوشان تا ترشيز،‌ گسترش دادند و خواجه علی مويد ( ۷۶۶- ۷۸۸ هـ . ق ) نيز كه آخرين آن ها بود، ولايت های قاين، طبس، ترشيز و قهستان را به قلمرو خود افزود و اين جايگاه تا سال ۷۸۲ هـ . ق، كه خواجه علی به تيمور لنگ پيوست، ادامه داشت. تيمور لنگ، ترشيز را در سال ۷۸۴ هـ . ق، به سازش گشود. از آن پس، شاهان و شاهزاده گان تيموری تا اوايل سده ۱۰ هـ . ق، ترشيز را در اختيار داشتند. آخرين آنان، يعنی سلطان حسين ميرزا بايقرا، تا سال ۹۱۰ هـ . ق، خراسان را در دست داشت. پس از او چندی اوزبك ها به رهبری محمد خان شيبانی، بر خراسان چيره شدند. از اين زمان تا استقرار كامل صفوی، ترشيز را گاه حاكمان اوزبك و گاه سردارانی از طايفه های صفوی، چون شاملو و استاجلو، اداره می كردند. در اواخر حكومت شاه تهماسب، ترشيز در دست محمود خان صوفی اوغلی بود و در روزگار محمد شاه صفوی، نخست ترشيز را به همان محمود خان دادند، و سپس شاه علی سلطان افشار حاكم كاشمر گرديد.

تاريخ كاشمر، به ويژه در سده ۱۲ و ۱۳ هـ . ق، به گونه ای با خانواده عرب عامری يا عرب ميش مست آميخته است. حضور دايم امرای عرب ميش مست، در رويدادهای دوران افشاريان، زنديان و قاجاريان جدی و چشمگير است، نه تنها در ناحيه كاشمر، بلكه در تمامی ايران، به ويژه مازندران، اصفهان،‌ كرمانشاه، يزد و خراسان.

برای آشنایی با تاریخچه ی سایر شهرهای ایران دیگر مقالات وبسایت اصفهان تور را دنبال کنید.

مکان های دیدنی و تاریخی کاشمر

 

شهرستان کاشمر یکی از شهرهای استان خراسان رضوی می باشد،این شهر دارای آثار تاریخی و دیدنی بسیاری میباشد،از آرامگاه مدرس گرفته تا تپه ای باستانی،که دارای تاریخی قدیمی میباشند.در این مقاله آژانس طلوع سفریاد به بررسی این آثار پرداخته است برای آشنایی بیشتر با ما همراه باشید.

آرامگاه‌مدرس

آرامگاه آیت الله سید حسن مدرس در کاشمر در سال ۱۳۶۳ به جای مقبره کوچک قبلی و در میان باغ وسیع و محصوری ساخته شده‌است. سید حسن مدرس از سادات طباطبایی قمشه اصفهان و از رجال روحانی و سیاسی دوره مشروطیت بود. وی در سال ۱۲۸۷ در یکی از روستاهای اردستان به دنیا آمد و بعدها به دوره دوم مجلس شورای ملی راه یافت. شهید مدرس در سال ۱۳۰۷ به خواف و سپس به کاشمر تبعید گردید. وی سرانجام در سال ۱۳۱۶ در این شهر به شهادت رسید. بنای آرامگاه از یک گنبد فیروزه‌ای گنبد خانه مرکزی و چهار ایوان و به اسلوب معماری عصر صفوی بنیان گردیده‌است. ۱۰ آذرماه روز مجلس در ایران، همزمان با سالروز شهادت آیت‌الله سید حسن مدرس به دست عوامل رضاشاه است.

 

بنای امامزاده سید مرتضی

مجموعه ابنیه جدیدالاحداث واقع در ۵ کیلومتری شمال کاشمر به مزار و بقعه سید مرتضی برادر امامزاده سید حمزه و علی بن موسی الرضا منسوب می‌باشد. به استناد تواریخ کهن، وی در سده دوم هجری توسط امویان در همین مکان شهید و به خاک سپرده شد. امروزه این آستان مقدسه با زیربنای تقریبی ۱۸۰۰ متر مربع دارای بنای اصلی شامل یک ایوان ورودی کاشیکاری شده با دو مأذنه در طرفین ایوان و گنبدی فیروزه‌ای رنگ بر فراز آن می‌باشد. بنای فعلی در سال ۱۳۹۹ ه‍.ق توسط واقف خیر مهندس فتحی ساخته شده‌است. این مکان همه روزه پذیرای خیل زائرین سید مرتضی است.

 

باغ‌مزار

در مرکز شهر کاشمر، در باغی به مساحت هشت هکتار مشهور به باغمزار با درختان سرو چند صد ساله، بقعه و بارگاهی که با زیر بنای دو هزار متر مربع مشتمل بر گنبد خانه، گلدسته ها، رواق ها و…. در محل باغمزار بنا شده منسوب به مدفن سید حمزه بن موسی بن جعفر (ع) پسر امام موسی کاظمه. هر چند اقوال دیگری مبتنی بر دفن ایشان در اماکن دیگری وجود داره حتی مقابر و آرامگاههایی هم با همین نام در سیرجان، قم، شیراز، مدینه منوره، چهار فرسنگی کربلای معلا و … وجود داره، ولی بعضی از مورخین قبر ترشیز (کاشمر) رو واقعی تر می دونن.

 

مدرسه علمیه حاج سلطان العلماء

از جمله مدارس علمیه شهر کاشمر، بنایی است موسوم به مدرسه حاج سلطان العلماء واقع در ابتدای خیابان امام این شهر که در سال ۱۳۳۰ ه‍.ق ساخته شده‌است. بنای مدرسه دارای صحن مرکزی بوده و از چهار طرف توسط حجره‌های دو طبقه و دو ایوان شمالی و جنوبی محصور شده‌است. فضای معماری مدرسه در مجموع با ایجاد ۴۰ اتاق مخصوص اقامت طلاب، مطبخ، ایوان شمالی و جنوبی، بادگیر، مدرس و… به عنوان یکی از مدارس علمیه معروف و مطرح کاشمر شناخته می‌شود.

 

خرابه‌های ارگ قدیم

در قرون و سده‌های پیش، ترشیز به شکل قلعه‌ای مستحکم با حصار و بارویی نفوذ ناپذیر، ساکنان خود را از گزند یاغیان و مهاجمان مصون می‌داشت. اگرچه امروزه از آن دژ و ارگ حصین اثر برجای نمانده‌است اما خرابه‌های برجای مانده یادآور عظمت این شهر در دوره قاجار است. این بقایا با بادگیری که پس از ده‌ها سال همچنان بر فراز آن خودنمایی می‌کند در ضلع شمال غربی میدان مرکزی شهر کاشمر قرار دارد.

 

قلعه گبر حصار

ویرانه‌های موسوم به قلعه گبر حصار در شمال شرق روستای خضر بیک بخش کوهسرخ در حدود ۲۷ کیلومتری شمال غرب ریوش واقع شده و از جمله مناطقی است که از دیرباز مسکن و مأوای اسلاف اهالی کاشمر بوده‌است. بنابر شواهد، این قلعه از سده دوم تا پنجم هجری مورد استفاده قرار گرفته‌است.

 

تپه باستانی‌کندر

این تپه به دوره ماد ها تعلق دارد و در نزدیکی روستایی به همین نام در شمال شرقی تاکستان قرار گرفته است

روستای کندر در ۲۳ کیلومتری تاکستان قرار دارد و جمعیت آن برابر آمار ۱۳۹۰ خورشیدی ۱۴۲۰ تن است.

در آن سکونت دارند.

کشاورزی آن بیشتر به صورت دیم کاری و شامل گندم و جو ، عدس ، نخود ، می باشد و کشت های آبی که از آب قنات خمار تاج آبیاری می گردد و شامل ینجه زار و موارد دیگر است .

باغداری نیز در آن رواج دارد از جمله درخت انگور ، بادام ، زرد آلو و سیب ، انگور عسگری آن معروف است .این روستا در نزدیکی تپه ی باستانی کندر قرار دارد روستای اولیه در زلزله ی سال ۱۳۶۹ تخریبب گردید و از آن پس این روستا باز سازی شد.

مساحت تقریبی و ارتفاع تپه حدود ۲۰ متر می باشد.

مقبره ای در روستا قرار دارد که به امام زاده جعفر شهرت دارد .

در آمد مردم روستا از کشاورزی و دامداری سنتی تامین می شود و جوانان با کارگری در شهر های  تاکستان قزوین و تهران به تامین معاش می پردازند.

از صنایع دستی آن در گذشته می توان  به نخ ریسیی ، فرش بافی دستکش و جوراب بافی اشاره کرد امروزه تعداد کمی از زنان خانواده به این صنایع میپردازند.

چند باب آسیاب در دامنه‌کمر باغ دشت، سد شاهی در کوه سرخ و ریوش،

سد عضدالدوله در شمال آبادی کاشمر ، سید مرتضی در ۵ کیلومتری شمال کاشمر، قلعه‌آتشگاه،قلعه‌پسر، قلعه دختر و مسجد جامع

برخی از مکان‌های دیدنی و تاریخی شهرستان کاشمر را تشکیل می‌دهد.

مسجد جامع کاشمر

این بنا در مرکز شهر واقع شده و به استناد کتیبه آن حدود سال ۱۲۱۳ ه‍.ق روزگار حکمرانی عبدالعلی خان و مصطفی قلی خان میش مست همزمان با سلطنت فتحعلی شاه قاجار بنا گردیده‌است. مسجد جامع دارای بنایی ساده و با شکوه، صحن، ایوان، شبستان ستون دار و غرفه‌های پیرامون صحن می‌باشد. در اطراف صحن مسجد چندین غرفه آجری ساده و در ضلع جنوبی آن ایوانی با تزئینات مقرنس و دو شبستان ستون دار واقع شده‌است. محراب و ایوان مسجد با کاشی معرق مزین گشته‌است.

 

برای آشنایی بیشتر با جاذبه های گردشگری سایر استان های ایران با وبسایت اصفهان تور همراه باشید.

غذاهای محلی کاشمر

کاشمر یکی از شهرستان های استان خراسان رضوی می باشد، هر شهرستانی ذائقه ی مردمانش خاص و ویژه هستند و طبق آن غذاهای محلی و سنتی شان نیز شکل میگیرد، کاشمر نیز یکی از این شهرستان ها میباشد، در این منطقه نان مصرفی به چندین مدل طبخ میشود، شرکت خدمات مسافرتی اصفهان تور برای آشنایی شما همراهان یکسری از این غذاهای محلی را گرد آورده است در این مقاله همراه اصفهان تور باشید.

در واقع، هر شهر و روستایی بسته به نوع مهارت و سلیقه و ذائقه مردمان آن منطقه، از گذشته تا به حال جهت تغذیه مناسب و مقوی خود چه از طریق استفاده کردن از گیاهان و روئیدنی‌های فصلی آن منطقه و چه با استفاده از گندم و جو و تبدیل آن‌ها به آرد چندین نمونه نان‌های محلی خوراکی مختلف و خوشمزه که اکثراً با افزودنی‌هایی مانند تخم مرغ، روغن و… جهت میل کردن در صبح و شب به عنوان یک وعده ی غذایی مقوی آماده می کردند.برای درست کردن این نان‌های محلی معمولاً از آتش هیزم استفاده می‌شود که طعم و مزه بهتری نسبت به شعله گاز دارد.

نان خانگی

برخی از مردم منطقه کاشمر گندم مورد نیازشان را خود می‌کارند و مازادش را نیز به فروش می‌رسانند. آن‌ها بعد از تمیز کردن گندم، آن را به آسیاب برده، آرد می‌کنند و از آرد آن خمیر و در نهایت نان درست می‌کنند. این نان‌ها به اصظلاح خانگی خاصیت بسیار زیادی دارد، چون از آرد سبوس‌دار تهیه می‌شود.

پخت نان در روستاها به وسیله زنان هنرمند صورت می‌گیرد. برای تهیه نان ابتدا آب ولرم و مقداری نمک و مایه خمیر را با آب مخلوط کرده تا به صورت خمیر درآید. بعد از ورآمدن خمیر، آن‌ها را به صورت زواله درمی‌آورند و به آرد مالش می‌دهند. تنور را آن‌قدر داغ می‌کنند که دیواره‌های تنور رو به سفیدی می‌گراید.

زواله‌های خمیر را پهن کرده و به وسیله رفیده به تنور می‌زنند و بعد از پخت بیرون می‌آورند و نان را به اندازه یک هفته به این طریق آماده می‌کنند. علاوه‌بر پخت نان خانگی، زنان روستا در پخت نان تافتون، قطاب، فتیر، قلیفی، روغن جوشی، علفی و… مهارت دارند؛ همه این نان‌ها در نوع خود بی‌نظیر بوده و از طعمی بسیار مطلوب برخوردار هستند.

 

اشکنه قروتی

ماستی که کره آن را گرفته باشند، در کیسه‌ای پارچه‌ای می‌ریزند تا آب آن گرفته شود، سپس آن‌ها را به صورت گلوله‌های

کوچکی در آورده و در آفتاب خشک می‌کنند. محصول به دست آمده قروت نام دارد، اگر از ماست استفاده شده در تهیه قروت، کره نگرفته باشند، قروت مورد نظر چرب‌تر است.

همچنین قروت حاصل از شیر گوسفند بهتر از محصول شیر بز و قروت حاصل از شیر بز بهتر از شیر گاو است.

در تهیه اشکنه قروتی، ابتدا قروت‌ها را خیسانده و سپس آن‌ها را در ظرف سفالی بزرگی که کمی آب دارد می‌سایند؛ دوغ حاصل از سایش قروت در آب را به میزان دلخواه آماده کرده و آن را با پیاز رنده شده بورانی شده که به نعناع و یا آویش تف داده‌اند، اضافه می‌کنند و قبل از آنکه این غذا به جوش بیاید اجاق را خاموش می‌کنند.

مغز گرودهایی را که قبلاً در هاون خرد کرده‌اند، داخل کاسه ریخته و اشکنه را در کاسه‌ها می‌کشند؛ نان خشک را در آن تریت کرده و با سبزی تازه و یا پیاز آن را میل می‌کنند.

 

اشکنه بلغور با شیر

گندم بلغور شده را با شیر به صورت برنج کته دم می‌کنند. قبل از دم نمودن، به آن نمک و ادویه لازم را اضافه می‌کنند. پس از پختن کامل، آن را کنار گذاشته تا سرد شود، پس آن را خشک کرده و در کیسه‌های کوچک پارچه‌ای نگهداری می‌کنند. در هنگام تهیه اشکنه آن، ابتدا پیاز را با کمی ادویه و قرمه (گوشت تف داده شده) تف می‌دهند، سپس به ازای هر نفر قاشق غذاخوری بلغور اضافه کرده و با حرارت ملایم، مقداری آن را نگهداری می‌کنند، سپس آب اضافه کرده و به اندازه کافی آن را می‌جوشانند تا مقدار کمی از آب آن تبخیر شود، پس از آن غذا آماده است.

 

روغن شیره

ابتدا روغن را داغ و سرخ کرده، سپس برای هر نفر نصف لیوان شیره انگور را به روغن اضافه می‌کنند. پس از آن که شیره خوب داغ شد، نان‌های تازه خرد شده را به آن اضافه می‌کنند و در حالی که آن‌ها را زیر و رو می‌کنند به مدت یکی دو دقیقه روی اجاق نگه می‌دارند، سپس آن را برداشته و میل می‌کنند.

اشکنه گوجه فرنگی

پیاز را همراه با ادویه و گوجه فرنگی در روغن سرخ می‌کنند، سپس مقداری آب به آن اضافه می‌کنند. در صورت تمایل می‌توان قبل از اضافه کردن آب به آن سیب زمینی، عدس و قُرمه نیز اضافه کرد. پس از آن که غذا اصطلاحاً جاافتاد آماده مصرف است.

 

اشکنه نیلکوک (گوجه سبز ترش یا جنگلی)

طرز تهیه آن شبیه اشکنه گوجه است البته بدون اضافه کردن عدس، اما سیب‌زمینی آن را خوشمزه می‌کند.

اشکنه دَنَه

طرز تهیه آن بدین گونه است که ابتدا دانه خربزه را خشک کرده و کمی آن را تف می‌دهند تا مزّه خامی آن از بین برود، سپس دانه را کوبیده و آن‌ها را خوب می‌مالند تا به روغن بیاید، سپس به آن‌ها آب اضافه می‌کنند تا پوست دانه‌ها از مغزِ کوبیده شده جدا شود. اگر خوب جدا نشد به وسیله صافی پوست را از مغز مخلوط با آب جدا می‌کنند و روغن داغ می‌کنند، سپس مغز دانه‌های ساییده شده که با آب مخلوط شده و آماده است، داخل روغن داغ ریخته و قبل از جوش آمدن آن را از روی آتش برمی‌دارند و مقداری گردوی نرم شده به آن اضافه می‌کنند. حالا یک غذای خوشمزه آبکی محلی آماده شده است که با سبزی یا پیاز آن را میل می‌کنند

اشکنه بنه

مانند اشکنه دَنه است اما در این غذای محلی به جای دانه خربزه از بنه (گیاهی است از سرده پسته) استفاده می‍کنند و آن را می‌کوبند و می‌مالند تا به روغن بیاید، سپس پوسته را از مغز کوبیده شده جدا می‌کنند و مانند اشکنه دَنَه آماده می‌شود و با سبزی و پیاز میل می‌کنند که غذایی خوشمزه و مقوی است.

کم جوش (کل جوش)

کم‌جوش غذایی بسیار ساده و خوشمزه محلی است که مسات چکیده یا مَشکی را خوب با آب مخلوط می‌کنند، سپس پیاز را ریز کرده و در روغن سرخ می‌کنند و نعناع خشک را به آن اضافه می‌کنند، سپس مخلوط ماست مَشکی و آب را به پیاز داغ و نعناع اضافه می‌کنند و مقداری گردو نرم کرده داخل آن می‌ریزند و قبل از این که به جوش بیاید آن را از روی آتش برداشته و آماده خوردن می‍‌کنند

توگی

توگی نوعی غذا است که از مغز گاورس تهیه می‌شود. گاورس نوعی دانه شبیه ارزن است ولی درشت‌تر و رنگ آن زرد مایل به قرمز است. توگی به سه نوع مختلف طبخ می‌شود. توگی صاف، توگی پلو و توگی بشیر.

آش کمای

آش کمای در حقیقت نوعی بوته گیاهی است که خاصیت انگل‌کشی دارد و به صورت خودرو در کوه‌ها دیده می‌شود که آن را به عنوان سبزی در آش می‌ریزند. دسرهایی از قبیل لیچار هنوز طرفداران زیادی دارد.

 

 

لیچار

برای تهیه لیچار ابتدا کدو تنبل را پوست کنده، به صورت خلال درمی‌آورند. سپس خلال‌ها را در آب آهک خیسانده و بعد از ترد شدن، آن‌ها را با آب کاملاً شسته، ضدعفونی کرده با شیره انگور می‌جوشانند و بعد از سرد شدن مورد استفاده قرار می‌دهند.

کَف

کف نیز در میان خوردنی‌های سنّتی، جایگاه خود را حفظ نموده است. کف از ریشه گیاهی به نام “خیر” به دست می‌آید. خیر نوعی هیزم است که در کوه‌ها یافت می‌شود. ریشه خیر”بیخ” نام دارد. بعد از اینکه بیخ را از زمین درمی‌آورند، پوست اولیه آن را که قهوه‌ای رنگ است کنده و قسمت سفید و پوست شده بیخ را به تکه‌های کوچکی تقسیم و چند بار با آب می‌جوشانند تا تندی اولیه خود را به آب پس داده و آ‌‌ب‌ها را دور می‌ریزند. بعد از اینکه تندی آن از بین رفت، مجدداً چند لیوان آب در کتری ریخته و همراه بیخ‌ها می‌جوشانند و سپس آب آن را در ظرف بزرگی می‌ریزند.

باید توجه داشت که تحت هیچ شرایطی نباید چربی به این آب برسد، چون در این صورت کف درست نمی‌شود. سپس یکی از مردان یا جوانان فامیل پس از شستن کامل دست‌ها آن‌ها را مرتباً به هم می‌زنند تا آن‌ها کف کنند و آن‌قدر این کف‌ها را با دست به هم می‌زنند تا کف غلیظی شبیه بستنی به دست آید. کف را باید بدون مکث و درنگ هم زد، چون در غیر این صورت کف باز می‌شود و به اصطلاح آب می‌شود. بعد از گذشت حدود ۴۵ دقیقه که کف درست شد، درون آن شیره انگور یا شکر می‌ریزند تا شیرین شود و سپس کف را در ظرف‌های کوچکتری می‌ریزند و افراد فامیل با لذت از آن کف، میل می‌کنند.

 

اشکنه قرمه

اشکنه قرمه یکی از غذای سنتی بسیار خوشمزه است که ابتدا پیاز خرد شده را سرخ می‌کنند و ادویه به آن اضافه کرده و سیب‌زمینی خلال شده را نیز در روغن تف داده، سپس به آن اضافه می‌کنند و گوشت‌های قرمه را که قبلاً آماده شده و نیم‌پز است به آن اضافه کرده تا یکی دو ساعت خوب پخته شده، سپس به آن رب نیز برای خوش‌رنگ کردن آن اضافه می‌کنند. سپس با سبزی یا پیاز و… میل می‌کنند. در بیش‌تر اشکنه‌ها از نان خشک خانگی (نان کاک) برای ریز کردن و تریت کردن استفاده می‌کنند.

 

اشکنه تخم مرغ یا اشکنه اوجز

طرز تهیه آن شبیه اشکنه قرمه است، با این تفاوت که در اشکنه قرمه، قرمه‌ها را اول اضافه می‌کردیم اما در اشکنه تخم مرغ، تخم مرغ را در آخر اضافه می‌کنیم. ادویه به خوشمزه کردن اشکنه تخم مرغ و اشکنه قرمه کمک می‌کند. گاهی اوقات همین تخم مرغ را به اشکنه قرمه اضافه می‌کنند که هم دارای تخم مرغ است و هم قرمه و بسیار خوشمزه است.

 

اشکنه قاقرو

قاقرو نوعی گیاه کوهی است که ساقه آن به طول ۵ تا ۳۰ سانتی متر و دارای برگه‌های پهن است و در سر هر شاخه یک برگ پهن قرار دارد که برای خوردن از ساقه آن استفاده می‌کنند. دارای مزه ترش است و اشکنه را خوشمزه می‌کند. طرز تهیه این اشکنه مانند اشکنه تخم مرغ و قورمه است و بعضی اوقات همین قاقرو را به اشکنه تخم مرغ و قرمه اضافه می‌کنند که خوشمزگی غذا چند برابر می‌شود.

آرد بریو (بریان)

مقداری آرد را در تابه‌ای سرخ می‌کنند و آب به آن اضافه می‌کنند و پس از چند دقیقه که غذا خودش را گرفت، نمک به آن می‌زنند و می‌خورند.

گرماست (گرماس)

نوعی غذای روستایی است که از مخلوط کردن شیر و ماست تهیه می‌شود. شیر و ماست را خوب به هم می‌زنند تا به صورت ماست رقیق خیلی پر چرب درآید و می‌خورند. این غذای ساده را اغلب شبانان و عشایر کوچ رو استفاده می‌کنند و عموماً به همراه نان به مصرف می‌رسد و غذایی خوشمزه است که سریع آماده می‌شود.

 

برای آشنایی با غذاهای سنتی و محلی سایر استان ها و شهرستان های ایران ما را در وبسایت اصفهان تور همراهی کنید.