بندر انزلی، یکی از شهرهای زیبای شمال ایران است که هر سال پذیرای میلیون ها توریست است، جاذبه های دیدنی زیادی دارد و در کنار کمیت، تنوع دیدنی هایش هر گردشگری را به چند روز ماندن در انزلی تشویق می کند.
بندر انزلی یکی از دیدنی ترین شهرهای استان گیلان هم به جهت طبیعی و هم معماری های دیدنی است. انزلی دومین شهر گیلان با فاصله ۴۰ کیلومتری (نیم ساعته) از رشت و پنجمین بندر فعال اقتصادی کشور محسوب می شود.

 چرا انزلی؟
درباره وجه تسمیه این بندر زیبا نظرات مختلفی وجود دارد. گروهی معتقدند هنگامی که آخرین فاتحان عرب با گذر از کوه های البرز سرانجام به انزلی رسیدند، دستور پیاده شدن و فرود آمدن نهایی را به سربازان خود دادند و نام انزلی از فعل انزل به معنای فرود بیا آمده است. برخی نیز آن را تغییر یافته لغتی روسی به معنای «بمان» می دانند اما نزدیکترین حدس به منطق، به معنی لنگرگاه اشاره می کند (انزل به معنای لنگر)، همچنین در برخی متون یونانی برکه و مرداب با اسامی آنزالیا و انزلیوس خوانده شده اند که احتمال ریشه گرفته نام انزلی از واژه های یاد شده باشد نیز منتفی نیست. به عنوان آخرین داستان در این زمینه جالب است بدانید که موسسان اولیه شهر را دو برادر به نام انزل خان و غازان خان می دانند که در عین رقابت بنای این دو شهر را گذاشتند.

دیدنی های بندر انزلی
در سفر به انزلی دیدن برخی از آثار را نباید از دست داد، در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می شود:

تالاب انزلی
تالاب انزلی به باور کارشناسان محیط زیست یکی از بزرگترین و جالبترین تالاب های دنیا از نظر تنوع زیستی است و در ساحل جنوب غربی خزر و در غرب دلتای سفید رود، در جنوب شهر انزلی واقع است. این تالاب با وسعتی در حدود ۲۸۰ کیلومتر مربع مربع و عمق ۱٫۵ تا ۲٫۸ متری و جزایر کوچک و بزرگی که سر از آن بیرون آورده اند.

بهشت اروپایی ایران
در زمستان میزبان انواع پرنده های دریایی به ویژه قوهای سفید، غاز، اردک، مرغابی، چنگر و دیگر پرندگان مهاجر است. یکی از جذابیت های بی نظیر تالاب انزلی، نیلوفرهای آبی است که در سراسر تالاب به چشم می خورد. نیزارها و لاله دریایی نیز در حاشیه تالاب مناظری دیدنی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد. قایق سواری بر پهنه مرداب یکی از مفرح ترین لحظات سفر به بندر انزلی است.

موج شکن

موج شکن انزلی که برای جلوگیری از آسیب رساندن موج های دریا به کشتی ها و قایق ها ساخته شده، اکنون به محلی برای تفریح تبدیل شده است. تقریبا هر بازدیدکننده از انزلی یک عکس یادگاری در کنار موج شکن دارد.

در سال ۱۲۷۴ ساخت موج شکن غازیان و انزلی آغاز شد و ۱۲۹۳ کار ساخت آن به پایان رسید. موج شکن ها روی تیرهای چوبی که در کف دریا تعبیه شده اند ساخته شده و در سال های اخیر مورد مرمت قرار گرفته اند.

پل های انزلی
در گذشته که غازیان و انزلی دو شهر جدا از هم بودند، رفت و آمد بین آن دو از طریق قایق انجام می شد. در سال ۱۳۱۴پل های انزلی و غازیان به منظور اتصال این دو مکان آغاز شد. پل فعلی با جلوه هایی از گذشته خود به صورت بتونی ساخته شده است. گفته می شود در گذشته یکی از دهانه های آن متحرک بود.

برج ساعت

این برج که یکی از قدیمی ترین بناهای انزلی است و هنوز از آن استفاده می شود، پشت بازار سپه و میدان انزلی واقع شده است. ظاهرا این برج به دستور خسروخان گرجی، حاکم ناصرالدین شاه در انزلی در سال ۱۱۹۴ شمسی ساخته شده است.

این برج آجری ۲۸ متری با چراغ روغنی اش به منظور دیده بانی و همچنین راهنمایی کشتی ها ساخته شده و پس از آن که در سال ۱۳۰۷ بازسازی شد در هر چهار طرف آن ساعتی نصب شد و از آن پس نامش را برج ساعت گذاشتند. این برج از فاصله چندین کیلومتری قابل مشاهده است.

بلوار ساحلی

از آنجا که بندر انزلی از سالیان دور با روسیه تزاری هم مرز بوده و رفت و آمدهای بسیاری بین شهرهای هم مرز با انزلی صورت می گرفته حال و هوایی اروپایی داشته که نشانه های آن را در معماری شهر می توان مشاهده کرد.

بلوار انزلی
پارک بزرگی که در امتداد تالاب وجود دارد با وسعت ۳۵۰۰ متری در سال ۱۳۰۵ ساخته شده است. در شمال این بلوار دو موج شکن معروف انزلی چشم اندازی زیبا ایجاد کرده اند. در حاشیه جنوبی آن امروز غرفه های چای و قلیان در تمام مسیر وجود دارد که محل تجمع جوانان، خانواده ها و گردشگران خصوصا در شب های تعطیل است.

 کاخ انزلی
در فاصله دو پل انزلی و غازیان، کاخ سلطنتی انزلی در وسعتی نزدیک به ۱۵۰۰ متر در کنار ساحل دیده می شود. این کاخ در فاصله سال های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۴ و پس از حادثه آتش سوزی کاخ خوشتار یا در کنار کاخ اصلی ساخته شد.
کاخ خوشتاریا خود متعلق به تاجر روسی بوده که برق را به ایران آورده است. کاخ امروز به موزه نظامی نیروی دریایی تبدیل شده که انواع سلاح گرم و سرد از زمان صفویه به بعد را در معرض تماشا قرار می دهد.

 حافظیه انزلی

در بالای بلوار ساحلی انزلی و در کنار بنای شهرداری، بنایی سفید رنگ شبیه حافظیه شیراز قرار دارد. این بنا در سال ۱۳۱۱ به سفارش شهرداری و توسط گروهی از مهندسان آلمانی احداث شد. پیش از این، مکان برگزاری کنسرت های موسیقی بوده و هنوز هم به دلیل شباهتی که با حافظیه دارد به همین نام خوانده می شود. اکنون از این محل در کنار جذابیت گردشگری به عنوان مکان برگزاری نمایشگاه های کوچک نقاشی و صنایع دستی استفاده می شود.

کشتی میرزاکوچک خان جنگلی
این کشتی تنها شناور سواحل شمالی کشور است که برای مقاصد تفریحی مورد استفاده قرار می گیرد. صرف یک وعده همراه با موسیقی و عبور روی آب های تالاب انزلی و دریای خزر تجربه ای است که ارزش امتحان کردن دارد.

چی بخوریم؟
سفره گیلانی خیلی معروف است اما سفره انزلی چی ها هم شهره عام و خاص شده است. غذاهای دریایی و فصلی که با سبزی های محلی طبخ می شود، به همراه کباب های خوشمزه، تنها بخشی از سفره مردمان انزلی است. معروفترین غذایی که در انزلی می توانید میل کنید، فسنجان است. این خورش تقریبا مانند بقیه فسنجان ها تهیه می شود با این تفاوت که مزه غالب آن ترشی است. رب انار فسنجان شمالی باید از نوع ترش آن باشد؛ همچنین فسنجان سنتی انزلی را به جای مرغ با گوشت چرخ کرده با مرغابی درسته می پزند.
از انواع کباب های لذیذ، توصیه می شود در انزلی ترشه کباب را امتحان کنید که گوشت راسته گوسفند یا گوساله است که در سُسی شامل گردوی چرخ کرده، رب انار، پیاز، چوچاق و جعفری برای نصف روز خوابانده شده است. انواع ماهی شمالی با بهترین طبخ در انزلی پیدا می شود اما ماهی سوف (در فصل) ماهی سفید و اوزون برون بهترین گزینه ها هستند. بهترین بشقاب پیش غذای انزلی شمال اشپل، گردو و باقالاست. بورانی بادمجان، زیتون و سیر ترشی را در کنار غذا فراموش نکنید. کال کباب، ترشه شامی و خورش از دیگر خوراک های خوشمزه انزلی هستند.

چی بخریم؟
شنبه بازار انزلی از ۷۰ سال پیش تاکنون به شکل هفتگی در خیابان میرزا کوچک خان برگزار می شود. در این بازار که محل تجمع انزلی چی ها و مردم روستاهای اطراف است، همه نوع جنسی عرضه می شود؛ از مرغ و جوجه زنده، تا انواع سبزی های محلی، انواع ترشی تا کفش و لباس و ابزار کشاورزی.

از مراکز خرید دیگر شهر می توانیم از بازار انزلی واقع در خیابان پاسداران و بازار پردیس در خیابان مطهری نام ببریم.
بازار ساحلی که محل فروش صنایع دستی است نیز در بلوار ساحلی قرار دارد. بازار گیلار غازیان و بازار سپه در خیابان سپه نیز از دیگر مراکز خرید شهر هستند. مرغوبترین سوغات انزلی را که شامل انواع ماهی، سبزیجات محلی، سیر ترشی و زیتون است را در شنبه بازار می توانید تهیه کنید. حلوا عسلی، کاکا و نباتی همدر اکثر قنادی ها و سوغاتی فروشی ها قابل دسترس هستند. مرواریدبافی، رایج ترین صنایع دستی انزلی است که آن را هم می توانید از بازار هفتگی و مراکز فروش سوغات تهیه کنید.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

در پسِ گردنه‌هاي سرسبز، در دامنه‌ كوههاي پر درخت، در پيچاپيچ آبادي‌ها و جنگل‌ها و دره‌هاي پر آب و در دامنه كوهستان‌هاي مه آلود، دهها بهشت كوچك پنهان شده است. در هر كجاي اين مناطق بكر و بی‌بدیل كه پا بگذاري، غرق تماشای زیبایی‌های بی‌مانند و افسون کننده‌ای می‌شوی که در این سرزمین سبز رخ نشان می‌دهند.

در پسِ گردنه‌هاي سرسبز، در دامنه‌ كوههاي پر درخت، در پيچاپيچ آبادي‌ها و جنگل‌ها و دره‌هاي پر آب و در دامنه كوهستان‌هاي مه آلود، دهها بهشت كوچك پنهان شده است. در هر كجاي اين مناطق بكر و بی‌بدیل كه پا بگذاري، غرق تماشای زیبایی‌های بی‌مانند و افسون کننده‌ای می‌شوی که در این سرزمین سبز رخ نشان می‌دهند.

عطر نان‌های محلی، آوای چلچله‌ها، شکوفه‌های بهاری، خروش آبشارها و چشمه‌سارها، همراه با جنگل‌های تو در تو و ارتفاعات پرگل و گیاه، همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا ییلاقات مازندران هر کدام به یک بهشت کوچک برای بوم‌گردی تبدیل شود. مازندران بیش از ۳ هزار روستای ییلاقی و جلگه‌ای دارد که یکی از یکی زیباتر و جذاب‌تر است.

سفر به مازندران در فصل بیداری طبیعت، بسیاردیدنی و غیر قابل وصف است. در هوای مطبوع بهار مازندران، پیاده‌روی در نم‌نم باران و در بستری از شکوفه‌ها و گلهای رنگارنگ و اتراق در زیر سقف‌های شیروانی، تجربه‌ای زیبا و جذاب است. بهار که از راه می‌آید، فصل سفر به مناطق ییلاقی هم از راه می‌رسد و اکنون که نخستین فصل سال کم‌کم به نیمه نزدیك می‌شود، باید عزم سفر کرد تا فرصت دیدار از زیبایی‌های ییلاقات مازندران در فصل بهار، از دست نرود.

روستاهای ییلاقی مازندران، علاوه بر سرسبزی، با داشتن چشم اندازهای بدیع یخچال‌ها، چمنزارها و جنگل‌های مرتفع جلگه‌ای، مجموعه‌ای بسیار زیبا از صدها بهشت کوچک و دیدنی است. برای دسترسی به این ییلاقات، هرچند جاده فیروزکوه کمي ‌طولانی‌تر است، اما به مراتب مسیر امن‌تری نسبت به جاده هراز است.

حال اگر از جاده فیروزکوه به سمت ساری مي‌روید، یک توقف کوتاه در منطقه «گدوم» و خوردن آش دوغ‌هاي معروفش را فراموش نکنید. به «ورسک» هم که رسیدید، حتماً دیداری از پل شگفت‌انگیز ورسک داشته باشید. این پل با ارتفاع ۱۱۰ متر از کف زمین، حدود ۷۰ سال پیش با ابتدایی‌ترین وسایل ساخته شده و یکی از شاهکارهای مهندسی پل‌های ایران است. در ادامه این مسیر، به پل سفید خواهید رسید که اگر وقت کافی داشته باشید، از کنار پمپ بنزین این شهرو از طریق یک جاده فرعی، سری هم به روستای «سنگده» بزنید و زیباترین جنگل راش ایران را ببینید. مي‌توانید برای صرف ناهار، در همین جنگل و در منطقه‌ای به نام «تلارسربندي» که چشمه آبی و سرپناهی دارد، چادر بزنید. مازندران نسبت به گیلان از امکانات اقامتی بیشتر و بهتری برخوردار است. از ساری به سمت فرح آباد که بروید، ویلاها و مجتمع‌هاي اقامتی و پذیرایی زیادی مي‌بینید. معروف‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای محلی را هم می‌توانید نه تنها در ساری، که در بسیاری از مناطق مازندران نوش جان کنید.

ییلاق گردی در پیچ و خم البرز

حدود ۳۵ سال پیش، جاده‌ای بر محور دره «بلده» ساخته شد که از میانه البرز مرکزی و شهرهای کوچک و روستاهای بکرش عبور می‌کرد. این جاده کوهستانی و پرپیچ و خم، هم رفت و آمد را برای ساکنان این مناطق راحت‌تر کرد و هم راهی تازه پیش پای طبیعت‌گردان گشود که تا پیش از آن، گشت و گذار در آنجا فقط با پای پیاده امكان‌پذير بود.

این جاده تقریباً ۱۲۰ کیلومتری، بعد از «دوآب» در جاده هراز شروع می‌شود و تا «سیاه‌بیشه» در جاده چالوس ادامه پیدا می‌کند. در جاده هراز حدود ۴۸ کیلومتر مانده به آمل، پل «دوآب» را خواهید دید. بعد از دیدن تابلوی «هردورود»، به سمت چپ بپیچید، جاده‌ای که تقریباً در مسیر دره بلده ساخته شده است؛ جاده‌اي پرپیچ و خم و زيبا با روستاهای دیدنی و طبیعت تماشایی.

ديدار از روستای «یوش» احتمالاً مهم‌ترین بخش گشت و گذار شما در این جاده است؛ هم یک تجربه برای طبیعت گردی و هم تفرجی در تاریخ شعر نو. «نیما یوشیج» شاعر نوپرداز و طبیعت گرای ایران، زاده یوش بود. غیر از «خانه موزه نیما» که خانه پدری نیما بوده، آب و هوای ییلاقی، باغ‌های گردو، فندق، گیلاس و زردآلو و دشت‌های سبز، از جاذبه‌های دیدنی این روستاست.

یوش را رشته کوه البرز دربرگرفته است، به گونه‌ای که از هر طرف نگاه کنید، آن را محصور در کوهستان خواهید دید. در جنوب روستا، رودخانه معروف یوش به نام «اوز رود» جاری است که یکی از شاخه‌های بزرگ رودخانه هراز است و بافت یوش در راستاي آن، شکل گرفته است.

فیلبند؛تصویری از بهشت مازندران

اگر در این روزهای جان بخش بهار، خود را به روستای زیبای فیلبند برسانید، ابرها را زیر پای خود خواهید یافت؛ با تصویری اغواگرانه از طبیعت افسونگر مازندران که از تماشای آن، حیرت خواهید کرد.

از پایتخت تا این روستا، ۱۸۶‌کیلومتر راه در پیش خواهید داشت که حدود سه ساعت و نیم، به طول می‌انجامد. برای این منظور، از شمال شرق تهران وارد جاده هراز شوید. بعد از رودهن و آبعلی و گزنک، رود هراز را در کنار جاده خواهید دید. تقریبا ۵۰کیلومتر بعد از گزنک و ۲۵کیلومتر مانده به آمل، یک خروجی در سمت راست جاده خواهید دید که به سنگچال می‌رسد. پس از آنکه وارد این فرعی آسفالته شدید، در همان ابتدای راه از روی پل رودخانه هراز خواهید گذشت. مسیر مستقیم را ادامه دهید تا بعد از حدود ۱۸کیلومتر به روستای سنگچال برسید. از سنگچال به بعد، جاده کاملا سربالایی می‌شود و پیچ و قوس‌های بیشتری هم خواهد داشت. حدود ۸ کیلومتر بعد از سنگچال، آخرین روستا یعنی فیلبند، انتظار شما را می‌كشد.

فرصت سفر به این روستای زیبا را در فصل بهار از دست ندهیدکه برای فیلبندنشینان فصل عجیبی است، چراکه ممکن است در یک روز بهاری، همه پدیده‌های جوی از قبیل ابر و مه و باران و برف و تگرگ و رگبار و ناگهان رنگین کمان و هوای صاف و آفتابی را تجربه کنید که این خود، بر جذابیت این گشت و گذار خواهد افزود. بگذارید از مهم ترین جاذبه این روستا نیز بگوییم که خیلی‌ها فقط برای تماشای آن، راهی فیلبند می‌شوند؛ وقتی جاده‌ای را که انتهایش به فیلبند می‌رسد، بالا می‌روید، از میان ابرها خواهید گذشت‌!

آرامش در ۴۰ کیلومتری چالوس

«دلیر» را بايد دوست داشت، چون به معنای واقعی، زيبا و آرامش‌بخش است؛ طبیعت کم نظیري دارد با مردمانی ساده و بی‌آلایش که بیگانگی در کلبه‌های کوچکشان گم می‌شود و نگاه گرمشان سرشار از محبت است.

بلندترین کوه های البرز، سرزمین اهالی دلیر است، روستایی که در آن می‌پنداری همسایه ابرها شده‌ای! شب‌ها دست که دراز می‌کنی، می‌توانی ستاره‌ها را بچینی و ستاره اقبال خود را هر جایی که دلت می‌خواهد قرار دهی! شب‌های دلیر چنان جادویی است که احساس می‌کنی افسون شده‌ای!

در پیچ و خم جاده چالوس، هنگامی که سیاه بیشه و هریجان را پشت سر می‌گذاری، به سه راهی «دزدبند» می‌رسی و اين همان نقطه‌اي است كه بايد به مقصد بروي. از اينجا به بعد، از طريق جاده‌ای پیچ در پیچ و عبور از دره‌ای بسیار عمیق و زیبا که رودخانه چالوس رود از كنار آن می‌گذرد، به روستای دلیر می‌رسیم؛ روستایی در ۴۰ کیلومتری چالوس با مراتع سبز، وسیع و پر برکت، نشسته بر دامنه قله بلند بالا و سرکشیده زرینه کوه.

دهكده دلير از توابع شهرستان چالوس و منطقه «كلارستاق»، يكي از به ياد ماندني‌ترين مکان‌هاي ديدني استان سرسبز مازندران است. اين دهكده در فاصله ۶۳ كيلومتري شهر چالوس، از شمال به كلاردشت، از شمال غرب به حضار چال و قله ستبر علم كوه، از شرق به توابع مرزن‌آباد و از جنوب به منطقه طالقان محصور است.

«جواهر ده» و قصه جواهرات آن

برای شاعر شدن راه دوری نباید رفت! تنها باید ٢٧ کیلومتر از رامسر برانی در پیچ و خم کوهستانی به ارتفاع ٢٠٠٠ متر از دامنه‌های البرز؛ حالا اگر سرت را از پنجره ماشین بیرون کنی، هوای تازه را می‌بلعی و تصویر اساطیری جنگل‌های انبوه «سخت سر» را شکار می‌کنی؛ دیگر قول می‌دهيم، هم عاشق شده‌اید، هم شاعر!

جاده‌اي را می‌پیمایی که انتهای آن را مه فرا گرفته است و شاید پشت این مه، قلعه افسانه‌ای زیبایی باشد که در پيچ جاده به انتظار مهمان نشسته است! به جواهر ده می‌رسیم؛ نگین فیروزه‌ای کوه‌های البرز، اما روستاي خاموشی که تنها ۶ ماه از سال از خواب برمی‌خیزد، اما چرا «جواهرده» لقب گرفته است؟ بعضی‌ها می‌گویند اولین حاکم اینجا زنی بود به این نام که بعدها نامش را بر این دهكده زیبا به یادگار گذاشت، ولی قصه‌ای دیگر می‌گوید اینجا «جورده» بوده که بعدها «جواهر ده» نامیده شده است. «جورده» یعنی ده بالا، ولي قصه‌ای دیگر می‌گوید از بس در خاک‌های اينجا گنج و جواهر از میراث باستانی‌ مان پیدا شد كه نام آن را «جواهر ده» گذاشتند. البته این قصه بیراه نیست. اینجا پیشینه‌ای بسیار کهن دارد و از زیر خاک‌های آن تا به امروز، گنج‌ها و آثار باستانی زیادی به دست آمده که تقریباً تمام آنها چپاول شده است.
جواهرده، يكي از ییلاقات بسیار زيبا و ديدني رامسر است كه نيمي از سال پوشيده از برف و در بهار و تابستان، از هواي بسيار مطبوع برخوردار است. اين منطقه رؤيايي، شاهكار طبيعت و نگين فيروزه فام كوه‌هاي البرز به شمار مي‌رود كه از سه جهت در محاصره كوه قرار دارد.

مسير دسترسي به ييلاق سنتي جواهرده، از منتهي‌اليه مسير غربي رامسر به طرف گيلان منشعب شده است و با عبور از ميان كوه‌هاي مشجر و در امتداد رودخانه خروشان صفارود ادامه مي‌يابد و با شيب تند و افزايش ارتفاع در طول مسير، به مقصد می‌رسد.

«گرسماسر»؛ باشکوه‌ترین ییلاق جنگلی

دشت‌هاي بسيار زيبا، كوههاي بسيار بلند و چشمه‌سارهاي بسيار خنك، اين ييلاق را از ییلاقات ديگر متمايز مي‌كند؛ از ارتفاعات «گرسماسر»، می‌توان تمام مناطق رامسر و تنكابن را به راحتي به تماشا نشست.

براي رفتن به اين ييلاق جنگلی، از جاده تنكابن به رامسر وارد جاده هريس مي‌شويد و رو به سوی كوه‌هاي سر به فلك كشيده، حدود يك و نيم تا دو ساعت رانندگی حركت مي‌كنيد، در حالي كه جنگل زيباي «دالخاني» را هم پشت سر خواهيد گذاشت. معروف‌ترین ارتفاعات روستاي گرسماسر، کوه سماموس است که روستاي گرسماسر در دامنه شرقي آن و روستاي جواهر ده در ضلع شمالي غربي آن واقع‌شده‌اند. روستاي گرسماسر، يکي از مناسب‏ترين مسيرهاي صعود به اين قله زيباست و به همين دليل، کوهنوردان بسياري براي صعود به سماموس، به روستاي گرسماسر می‌آیند.

از ديگر جلوه‏‌هاي طبيعي روستاي گرسماسر، مي‏توان به چشمه‏‌هاي آب معدنی اميرخاني، راد کنار، رستم‏سر، پولاد، چهار پيچ و گرسماسر و نيز به تفرجگاه زيباي لپاسر اشاره کرد. قلعه تاریخی گرسماسر با قدمتی بیش از ده قرن، در مجاورت این روستای باصفا قرار دارد که حاکی از قدمت تاریخی این منطقه است.

ملودی زیبای طبیعت در ییلاق «لپاسر»

آب فراوان و خاک حاصلخیز، این دشت را بی اندازه زیبا و دلفریب کرده است. از هر سو، سرسبزی و شکوفه های گل و گیاه است که می‌بینی؛ آب‌های روان آنقدر زیاد است که در تابستان، همه جا آب و گِل می‌شود و پا در گِل می‌ماند! بی‌جهت نیست آن را لپاسر گفته‌اند، که بی‌گمان پاهای بسیاری را «لپ» کرده و در کام کشیده است! «لپاسر» به مکانی و سرایی می‌گویند که باتلاق‌های آن، پاها را به کام می‌کشد و لپ لپ می‌خورد!

برای رفتن به اين ييلاق بکر و استثنایی، از رامسر باید ۳۷ کیلومتر دور شوید و در مسیر «جواهرده»، به ارتفاعات «لپاسر» برسید. این منطقه که در ارتفاع بیش از ۲۵۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد، دارای دشت بسیار بزرگی به وسعت چندین هکتار است. این دشت وسیع که در بهار و تابستان هر سال، پذیرای گردشگران بی‌شماری است، دهها خانه سنگی بسیار زیبا دارد که برای شب‌مانی و استراحت، در اختیار مسافران قرار می‌گیرد. برای سفر به این ییلاق زیبا، حتماً چادر مسافرتی، لباس گرم و مواد غذایی به همراه داشته باشید.

در لپاسر، علاوه بر زه آب‌ها که از ذوب برفاب‌ها پدید می‌آیند، دو چشمه بسیار بزرگ و پر آب هم روان است که به باور مردم محلی، برای هضم غذا و درمان ناراحتی‌های دستگاه گوارش، بسیار مفیدند. نکته جالب این است که در اطراف «لپاسر»، ۷ ییلاق به اسامی جنت رودبار، اكراسر، چاك، چرته، نمكدره، ايزكي و جيررود قرار دارد که حتی با یک شب اتراق در یکی از این ییلاقات، بیش از یک هفته باید وقت صرف کنید.

بِرِنت؛ دیار سبزِ چشمه‌هاي كهن

بعد از عبور از شهر خوش آب و هواي فيروزكوه، راه سواد كوه را در پيش مي‌گيريم. حدود ۵ كيلومتري سوادكوه، در قسمت راست جاده، تابلوي كوچكي نصب شده است كه با يك علامت فلش، شما را به دهكده «بِرِنِت» فرا مي‌خواند.

ابتدا بايد جاده‌اي باريك، اما خوش منظره را در پيش بگيريم كه در حاشيه رودخانه با درختان برافراشته، ما را به دوراهي اين روستا می‌رساند؛ یک ییلاق رؤيايي که در بالاي ابرها و ارتفاعات سوادكوه رخ نشان می‌دهد. از اينجا به بعد، راه كمي دشوار مي‌شود؛ خاكي و پر پيچ و خم و اندكي صعب‌العبور، اما با چشم‌اندازي بسيار زيبا و خيره‌كننده. اين جاده خاكي با ۸ كيلومتر مسافت، مثل يك مار خوش خط و خال، از كنار رودخانه‌اي پر خروش، ما را به بالاترين نقطه كوه مي‌رساند. فكر ماهيگيري در این رودخانه و نوشيدن از آب خنک چشمه‌اي که بر فراز كوه قرار دارد، همان ابتدا همه را وسوسه می‌کند!

دهکده «برنت» روستایی است در دهستان «خانقاه پی» از توابع سوادکوه با تمدنی طولانی كه در جنوبی‌ترین نقطه شهرستان سوادکوه قرار دارد. شرق روستای «برنت» به جنگل‌ها و مراتع و سمت غرب به جاده خطیر کوه و رودخانه«اسبه او» وصل است.

وجود بقاياي بناهای تاريخي «کوشک اردشیر بابکان» و حمام و عمارت «علی محمد خان»، نشانه‌هایي از سابقه طولانی حیات بشری در این منطقه است. آسیاب‌های آبی، کوه‌های سر به فلک کشیده، جنگل‌های انبوه، یخچال‌های طبیعی، چندین چشمه آب معدنی و رودخانه زیبای «دلاور رود» که از سرشاخه‌های رودخانه «تلار» است، ویژگی منحصر به فرد این روستا است .

اتراق در زيباترين ارتفاعات مازيچال

اگر از جاده‌اي كه از کلاردشت به سمت مازیچال می‌رود، مسیرتان را انتخاب کنید، باید حدود یک ساعت پیاده‌روي كنيد تا به زيباترين ارتفاعات مازندران برسيد.مسير دسترسي به مازيچال، گرچه سخت و ناهموار است، اما توصيه مي‌كنيم سختی راه را تحمل کنید و به منطقه‌ای بروید که در زیبایی، دست كمي از بهترین مناطق دیدنی دنیا ندارد.

اگر شانس با شما یار باشد و در زمانی كه عازم مازيچال هستيد، منطقه ابری شود، خودتان را در بالای ابر‌ها مشاهده خواهيد كرد؛ انگار بر تکه‌ای از ابر سوار شده‌اید و در آسمان در حال پرواز هستید!مسیر رسیدن به این منطقه‌ دنج و زيبا، پوشیده از انواع درختان کاج و بلوط است. در مازیچال كه در ۱۷ کیلومتری کلاردشت قرار دارد، این فرصت را خواهيد داشت که در نبود آب لوله‌کشی، روشنايي برق و حتی آنتن تلفن همراه، یک زندگی بسیار متفاوت از زندگی شهري را تجربه کنید.

مازیچال، منطقه‌ای است ییلاقی که روستاهای دراسرا، سی بن و کاظم کلا را شامل می‌شود. قسمت‌های پایین‌دست مازیچال، جنگلی و ارتفاعات آن کوهستانی است. دامداران روستاهای عباس‌آباد تنکابن، دام‌هایشان را از مسیرهای جنگلی برای چرای ییلاقی به مازیچال می‌آورند. به همین دلیل در بهار و تابستان، مسیرهای منتهی به مازیچال پر از گله‌هاي گوسفند می‌شود. در مازیچال می‌توانید از بالاي ارتفاعات آن، دورنمای زیبای شهر عباس‌آباد را تماشا كنيد، خصوصاً هنگام شب که چراغ‌ها روشن می‌شود، از فراز مازیچال كه به تماشاي دوردست‌ها بنشينيد، منظره‌ای زیبا و رؤیایی را می‌بینید که بسيار شورانگيز است.

بهشت کوچکی بر فراز ابرها

روبه درياي مازندران، نزدیک خورشید، در میان مه، بر فراز ابر، زیر بال پرنده‌ها، عروسی زیبا، تن‌آسوده است!

در نزدیکی رامسر، از دوراهی جواهرده که پیش برويد، مي‌رسيد به جنگل‌هاي «دالخاني». در اينجا، حكمت سکوت مرموز جنگل را درخواهید یافت، سکوتی که آمیخته است با صدای نرم مارمولکی که می‌خزد و نسیمی که می‌وزد و بلبلی که می‌خواند.

حالا بايد بازهم جلو برويد براي يافتن آنچه باید یافت و دیدن آنچه باید دید. می باید از محوطه وسیعی که محل گردهمایی چوب‌ِ تر و برگ سبز است، بیرون بزنيد و راه را ادامه بدهيد رو به بالا، بازهم بالا و بالاتر!اینجا، جنت رودبار است، یک رودبار دیگر، غیر از رودبار قصران و غیر از رودبار منجیل، اما به سرزمین «پلهم» معروف است. «پلهم» نام یک نوع گیاه است که در کنار جاده‌ها می‌روید؛ همان گیاهی که بوی بدی دارد، اما دوای درد «گزنه» است. گزنه اگر تو را بگزد، «پلهم» به درد جانت می‌خورد.

غروب که می‌شود، گله‌های گاو از چرای روزانه به سوی روستا می‌آیند و روستا آماده می‌شود تا به سرعت در خواب شود. در خنکای شب که راه بروی، گستره وسیع‌تری از کهکشان راه شیری را می‌بینی و بوی تن گاوهایی به مشامت مي‌رسد که خارج از طویله در کنار خانه‌‌ای از جنس خشت و چوب، آرمیده‌اند.

جاده‌ای که به سمت روستا می‌رود، رو به دره‌ای سرسبز دارد، دره‌ای که سمت راستش می‌شود تنکابن و سمت چپش می‌شود رامسر. دره چنان است که گویی پیاله‌ای است لبریز از مه و در این هنگام، تقدیم تو می‌شود تا سیراب شوی از شور و هیجان. پرچين‌هاي چوبي، باغ‌هاي سرسبز و شكوفه‌هاي سفيد درختان را دربرگرفته‌اند و دروازه‌‌شان اغلب نيمه باز است؛ گويي كه دعوتي است براي داخل شدن به بهشت کوچکی كه فراتر از ابرهاست!

آلاشت؛ گشت و گذار در میان ابرها

آلاشت، يکي از روستاهاي زیبای مازندران است که احتمالاً کمتر کسي به آن سفر مي‌کند، اما اين شهر زيبا، هم تاريخ دارد و هم طبيعت. در واقع، آلاشت پهنه‌اي سبز و مرتفع دارد که شما را در ارتفاعي بلند، مهمان ابر و آفتاب و جنگل مي‌کند.

زندگي ميان ابرها شايد يک تصوير و خيال رمانتيک باشد که براي بسياري از شهري‌ها، حتي تصورش هم ناممکن است، اما در پهنه وسيع و کوهستاني مازندران، ییلاقات کوچک و بزرگي قرار دارند که اين ابرهاي سيال هر روز مهمان کوچه‌هايشان است. يکي از اين ییلاقات مه‌آلودشمالي، آلاشت است؛ از توابع سوادکوه با قدمتي ۳۰۰ ساله که در بيشتر ساعت‌هاي روز و ماه‌هاي سال، گذرگاه ابرهاي پراکنده و مرطوب است. با گذر از جاده پرپيچ‌و‌خم و سرسبز آلاشت، به يک دوراهي مي‌رسيد که يکي از آنها به سمت امامزاده مي‌رود و ديگري به روستاهاي هلي چال و سواد رودبار.

روستاي سواد رودبار که در زبان محلي به آن «ساتروآر» مي‌گويند، از پايين محله و بالا محله تشکيل شده‌ که شغل اصلي ساکنان آن، دامپروري است. شايد انتخاب نام پارک جنگلي براي ییلاقی که وجود درختان انبوه، اولين ويژگي اقليمي‌ آن است، انتخاب مناسبي نباشد، اما با اين حال، دوراهي ورودي آلاشت به محدوده‌اي مي‌رسد که به آن پارک جنگلي مي‌گويند؛ منطقه‌اي بکر و آرام که بيشتر گردشگران، حداقل يک روز در آنجا اتراق می‌کنند.

در اين جنگل انبوه به دليل ارتفاع بالايي که دارد، همواره درختان در پوششي از مه فرو مي‌روند و منظره‌اي بديع و رويايي مي‌آفرينند؛ نمايي که شايد تا به حال تنها در فيلم‌هاي تخيلي ديده باشيد. بعد از آخرين خيابان بلند آلاشت که به مسجد امام‌حسين«ع» ختم مي‌شود، پلکاني طولاني شما را به بالاترين نقطه آن مي‌رساند که رصدخانه‌اي کوچک در آن بنا شده است؛ بناي گنبدي شکل کوچکي که شب‌ها مي‌توانيد از دريچه رو به بالاي آن، آسمان را رصد کنيد؛ البته به شرطي كه اگر ابرها، شما و فضاي بالا سرتان را احاطه نکرده باشند!

رو به جنگل در زیباترین ییلاق «هزار جریب»

تالش و دیلمان و اشكور؛ دوهزار و سه‌هزار و هزارجریب، از مناطق زیبای نوار شمالی كشورند كه عموماً نه اقلیم پربارانِ دامنه‌های شمالی البرز را دارند، نه خشكی و بی‌آبی كویر مركزی ایران را، اما اقلیم کوهستانی و ارتفاعات سرسبز هزارجریب، تلفیقی از این دو نوع آب‌وهوا است.

مسير دسترسي به منطقه بسيار زيبای هزار جریب، از جنوب نكا شروع مي‌شود و به سمت «استخرپشت» ادامه مي‌يابد. «استخر پشت» همان محل خوش آب و هوا و كمتر شناخته‌ شده‌اي است كه بايد در آنجا اتراق كنيم.براي آغاز سفر، كافي است از كمربندي شهرستان نكا به سمت بهشهر حركت كنيد تا تابلويي بسيار بزرگ را ببينيد كه در سمت راست جاده، تقاطع ورودي به بخش هزارجريب را نشان مي‌دهد. اوايل راه، سد گلورد در سمت چپ مسير قرار دارد كه بايد پشت سر بگذاريم تا به چلمردي برسيم. اينجا، منطقه‌اي است با جنگل‌هاي انبوه كه با دمي آسودن، انرژي تازه‌اي خواهيد گرفت. از اينجا به بعد، هر چه به سمت «استخر پشت» جلو مي‌رويم، هواي شرجي ارتفاعات، به هوايي لطيف و خنك تبديل مي‌شود.

حالا بايد جاده را به سمت مسير فرعي ديگري به نام منطقه بندبن و لايي، ادامه دهيم. اين راه فرعي، فوق‌العاده خلوت است و فقط مردم محلي از آن استفاده مي‌كنند و بهترين مسير براي پياده‌روي در جنگل است. در اين نقطه، به رودخانه‌اي مي‌رسيم كه از سرشاخه‌هاي «نكارود» است. در اينجا، نوشيدن يك استكان چاي هيزمي در كنار روستائيان، خستگي را از تن ما دور خواهد كرد. تا اینجا، ۳۳ كيلومتر از مسير جنگلي هزار جريب را طي كرده‌ايم و بعد از دقايقي، از دامنه‌هاي كوه مشرف به درياچه، كلبه‌هايي را خواهيم ديد كه ميزبان ما در «استخر پشت» خواهند بود. «استخر پشت»، دهكده‌اي بسيار آباد، زيبا و سرسبز واقع در شيب ملايم كنار درياچه است كه بيش از ۱۳۰ خانوار در آن زندگي مي‌كنند. يك طرف دهكده را درياچه احاطه كرده و سه جهت ديگر را جنگل پوشانده است.

براي اتراق در «استخر پشت»، نگراني به خود راه ندهيد كه مردم مهمان‌نواز و خونگرم اين دهكده، اتاق‌هاي تميز با چشم‌انداز بسيار زيبايي را در اختيار شما خواهند گذاشت كه لذت طبيعت‌گردي در اين منطقه را به كام شما، شيرين‌تر و دلچسب‌تر خواهد كرد.

در مسیر «تجن» تا «سلیمان تنگه»

شاليزارهاي چشم نواز، رودخانه پر آب و پر خروش تجن، جنگل‌هاي بكر و مه‌آلود، دهكده‌هاي زيبا، دره‌هاي رازآلود و جاده‌هاي پيچ در پيچ و مرتفع، بخشي از ديدني‌هاي خيره كننده‌اي است كه در پهنه شگفت‌انگيز «سليمان تنگه» به چشم مي‌آيد.

در ميان جاذبه‌هاي طبيعي مازندران و در آبادي‌هاي آن سوي «پل سفيد»، جاده‌اي خوش منظر، ما را به یک دنياي شگفت‌انگيز، بكر و متفاوت از آنچه مردم از شمال ايران مي‌شناسند، مي‌رساند. جاده فیروزکوه را بايد به سمت آمل طي كنيد. نرسیده به پل سفید و نبش پمپ بنزین، جاده‌ای فرعی، ما را مستقیماً به مقصد اصلی‌مان می رساند. این جاده جنگلی زیبا و بکر را که پیش برویم، ناگهان در میان انبوهی از درختان سربه فلک کشیده، دریاچه‌ای زیبا رخ نشان می‌دهد.

اگر اهل ماهيگيري باشيد، حتماً آوازه ماهي‌هاي سليمان تنگه را شنيده‌ايد؛ ماهيان لذيذي همچون زرد پر،كپور، فيتوفاگ، كولي، ماهي سفيد رودخانه‌اي و قزل آلاي رنگين كمان. ماهيگيري با قلاب، آن هم در منطقه‌اي آرام و جنگلي، تجربه خاطره‌انگيزي است.

براي رسيدن به سليمان تنگه از مبدأ ساري، ابتدا باید به سمت منطقه «دودانگه» حركت كرد. از ساري تا آنجا، ۴۰ كيلومتر راه در پیش دارید. در اين مسير سراسر جنگلي، با رودخانه تجن و شاليزارهاي سنتي همسفر خواهيد بود. روستاهاي متعددي سر راهتان هست كه در دل تپه‌ها و ارتفاعات جنگلي خودنمايي مي‌كنند. وجود همين روستاها، به اين مسير رونق خاصی بخشيده است.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

شهر سنندج به علت وضعیت خاص جغرافیایی یکی از شهرهای زیبای ایران است به‌طوری‌که پیرامون این شهر را کوه‌های زیبا و بلند و داخل شهر را تپه ماهورهای متعددی فراگرفته و بر فراز هر تپه‌ای منظره‌ای زیبا از شهر نمایان است، شماری از این تپه‌ها مانند توس‌نوذر، تپه‌روسی، تپه شرف‌الملک و … به لحاظ تاریخی دارای اهمیت بسزایی است.

شهر سنندج در سال ۱۰۴۶ه‍.ق در زمان حکومت سلسله‌ی صفویه و در دوران شاه صفی توسط سلیمان خان اردلان بنا نهاده شد، نام سنندج معرب «سنه‌دژ» است، که هم‌اکنون نیز مردم مناطق کردنشین، سنندج را سنه می‌نامند، «سنه‌» در فرهنگ لغات اوستایی به معنای شاهین و عقاب است هرچند که در مورد واژه سنه تعاریف دیگری نیز وجود دارد.

سنندج به دلیل مرکزیت در گذشته، دارای بناهای تاریخی، مساجد، عمارتها و بازارهای قدیمی است.

مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و اماکن دیدنی شهرستان سنندج

*مجموعه پارک تفریحی آبیدر

پارک آبیدر چندین باغ و چشمه‌ی طبیعی دارد که یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های این مجموعه باغ امیریه است و بزرگ‌ترین سینمای روباز (تابستانی) کشور و خاورمیانه در این باغ جا گرفته است.

کوه آبیدر به عنوان یکی از تفرجگاه‌های اصلی مردم شهر سنندج به شمار می‌رود. برخی از مکانهای گردشگری مشهور آن عبارت‌اند از کانی شفا، ماماتکه، گویزه کویر، خضر زنده (خیرزنه)، تاقه‌دار، امیریه، هفت آسیاب، بان شلانه، کچک(سنگ) قرآن، کانی کچک و قله آبیدر که پناهگاهی هم برای کوهنوردان در آنجا ساخته شده‌است. آن چه مورد محبوبیت این کوه شده‌است، نزدیکی آن به شهر سنندج، بلند بودن آن نسبت به تپه‌های اطراف و از همه مهم‌تر، وجود چشمه‌های زیر زمینی فراوان آن می‌باشد. در واقع واژه آبیدر (آب‌به‌در) به معنی جایی است که از آن آب فراوان تراوش می‌کند. نزدیکی این کوه به شهر تا آن حد است که در دامنهٔ آن احداث مسکن صورت گرفته و هم اکنون نیز در جریان است. افراد بسیاری (به ویژه در تعطیلات) به این تفرجگاه می‌روند و از منظره شهر سنندج دیدن می‌کنند.

*عمارت خسروآباد

عمارت خسروآباد در بلوار خسرو آباد «شبلی» شهر سنندج قرار دارد. این عمارت در نوع خود بی نظیر و مرکز.حکومت اردلان به ویژه خسروخان اردلان بوده است. مجموعه عمارت و باغ خسروآباد افزون بر دو بخش اصلی، یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون دار، باغ خسرو آباد نیز از اهمیت خاصی برخوردار بوده است این باغ که بوسیله ۴ خیابان روبرو و اطراف عمارت خسرو آباد عملاً به ۴ باغ خسرو اباد تبدیل شده بود و اطراف آن بوسیله ۴ خندق در طرفین باغ و کاخ خسرو آباد با انواع درختان مختلف احاطه شده جلوه خاصی را به این مجموعه داده است. در حال حاضر تنها درختان ۴ باغ و بخش هایی از ۴ خیابان آن باقی‌مانده است. عمارت خسروآباد کتیبه ای دارد که اسم فتحعلی شاه قاجار و والی کردستان امان الله خان و تاریخ ۱۲۲۳ ه. ق بر روی آن حک شده است. عمارت خسروآباد شاخص‌ترین بنای استان کردستان است که به عنوان مقر حکومت والیان اردلان مورد استفاده قرار می گرفت. از سال ۱۳۷۳ عملیات مرمت این بنای تاریخی آغاز گردید اگر چه در سال ۱۳۷۹ بیشترین مرمت و باز سازی این بنا انجام گردید. عمارت خسرو اباد با شماره ۱۴۹۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.

تزیینات معماری این بنا شامل گچ‌بری، آجرکاری، اروسی‌های زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است.

*عمارت وکیل

از جمله بناهای دیدنی و قدیمی شهر سنندج عمارتی معروف به عمارت وکیل است که در خیابان کشاورز قرار گرفته است. این عمارت، ملک موروثی و شخصی خانواده «وکیل » می‌باشد که همیشه در تاریخ کردستان مسند قدرت را در دست داشتند. این بنا و مجموعه‌ای بزرگ شامل یک بخش اصلی در وسط و قسمت‌های دیگر در پیرامون آن است.

اصل بنای این عمارت به دوره زندیه مربوط است که توسط «حاج محمد رشید بیگ وکیل » – از امرای مفرخان زند- احداث شده و در دوره‌های بعدی به تدریج تکمیل شده است. اولین تعمیر کلی در سال ۱۳۱۰ هجری قمری و توسط امان الله خان وکیل الملک صورت گرفته. تا اینکه امان ا… خان وکیل الملک آنرا به مجموعه ای شامل چندین ساختمان، حیاط و باغ کنونی تبدیل نمود. ساختمان قدیمی به علل مختلف قبل از انقلاب تخریب شد، اما با سعی و تلاش مالک آن به سبک قدیم بازسازی شده است.

مجموعه، دارای تزییناتی چون آجرکاری‌های زیبا و اروسی‌های پرکار است و حیاط مرکزی دارای سقف شیروانی با طرح کلاه‌فرنگی است.

*عمارت مشیر دیوان

عمارت مشیر دیوان در محله قدیمی سرتپوله سنندج، در خیابان شهدا قرار دارد از بناهای مشهور دوره قاجاری است و مجموعه ای از فضاهای متعدد است. این ساختمان با شیوه و اسلوب معماری ایران به ویژه محوطهٔ یک ایوانی، در دوره قاجاریه توسط “میرزا یوسف مشیر دیوان” دیوان مشاور و جانشین حاکم منطقه به نام “میرزا رضای وزیر کردستانی” ساخته شد که شامل هفت حیاط با فضاهای مرتبط است و یک حمام خصوصی در داخل مجموعه دارد و هریک از حیاط‌ها نیز آبنما دارند. زیباترین ایوان با طرح کلاه‌فرنگ در سنندج متعلق به این بنا است.

در این عمارت نیز از اروسی‌های پرکار، تزیینات آجری، کاربندی‌ها و گچ‌بری برای تزیین استفاده شده است.

*خانه کرد(عمارت آصف)

عمارت آصف که با نام خانه کرد در سنندج معروف است، به عنوان نمادی از هویت فرهنگی اقوام کرد و گنجینه مردم‌شناسی مردم کرد از با ارزشترین آثار فرهنگی و تاریخی کردستان است. عمارت آصف که امروز در برگیرنده بخشی از پروژه فرهنگی خانه کرد، شامل فضاها و غرفه‌های نمایشی موزه‌است، که یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر سنندج محسوب می‌شود و در خیابان امام خمینی، نزدیک مسجد دارالاحسان قرار دارد. این عمارت توسط «آصف اعظم» (میرزا علی نقی خان لشکر نویس) در دوره صفویه احداث شد.

«موزه مردم‌شناسی مناطق کردنشین» یا «خانه کرد»، بزرگترین موزه مردم‌شناسی مربوط به یک قوم در ایران است. مرحله نخست پروژه خانه کرد که عمارت آصف را به خود اختصاص داده شامل، نگارخانه و حیات ورودی، حمام، غرفه‌های زندگی شهری، مکتب خانه، قلاب بافی، زیورآلات، بخش کشاورزی، مشاغل و فنون، بخش اسناد و عکس‌های تاریخی، اتاق خان، بخش پوشاک، غرفه شکار، غرفه صنایع دستی، غرفه بخش مطبخ زندگی روستایی، کتابخانه و مرکز اسناد است. مجموعه عمارت آصف که حدود چهار هزار متر مربع عرصه و اعیانی دارد و در زمره خانه‌های اعیانی مسکونی مورد توجه در معماری مسکن است، در سال ۱۳۷۵ به شماره ۱۸۲۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.

*موزه‌ی سنندج

این موزه در خیابان امام، کوچه حبیبی و در بخش بیرونی عمارت ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام (که امروزه به خانه سالار سعید مشهور است) قرار دارد و در آن آثار و اشیاء تاریخی کشف شده از استان و دیگر نقاط ایران به نمایش گذاشته شده است.

این عمارت به سفارش«ملا لطف الله شیخ الاسلام» ساخته شده که پس از فوت آن توسط نوادگان او به دو بخش جداگانه تفکیک گردید و به فروش رسید.بخش اندرونی به تملک خانواده «حبیبی» و بخش بیرونی به تملک «عبدالحمید خان سنندجی(سالار سعید)» در آمد که از این رو امروز هر بخش از آن بنای یکپارچه با نام مالکان جدید شناخته میشود. «سالار سعید» بخش بیرونی عمارت را در سال ۱۱۳۶ به اداره فرهنگ واگذار کرد و تا سال ۱۳۵۱ این بخش در اختیار اداره فرهنگ بود و برای مواردی چون دانشسرا، کتابخانه و خانه پیشاهنگان مورد استفاده قرار گرفت. در همین سال از طرف وزارت فرهنگ و هنر وقت جهت تاسیس موزه تملک شد و پس از مرمت و آماده سازی در مهر ماه ۱۳۵۴ با نام «موزه سنندج» افتتاح گردید. بخش اندرونی نیز تا سال ۱۳۷۱ در مالکیت خانواده «حبیبی» بود و در این سال به تملک میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان در آمد.

اروسی موزه‌ی سنندج یکی از نمونه‌های بی‌نظیر هنر اروسی‌سازی و کار استادکاران سنندجی است. عمارت ملا لطف‌الله از بناهای باقی‌مانده دوره‌ی قاجار است.

*حمام خان

خان در ضلع شمالی بازار سرپوشیده سنندج در مجاورت مسجدی به نام داروغه قرار دارد. این حمام از گذشته تاکنون با توجه به موقعیت خاص آن با بازار ارتباط نزدیک داشته است. راه‌های دسترسی به این بنا از خیابان‌های انقلاب و طالقانی و از سمت میدان انقلاب امکان پذیر است. از سمت خیابان چهارباغ و کوچه‌های پشت بازار و از سمت شمال میدان سنندجی می توان به آن دسترسی پیدا کرد. به عبارتی حمام در بافت قدیمی و هسته مرکزی شهر واقع شده است. بافت قدیمی شهر سنندج دارای محلات متعددی است که به تبع آن حمام‌های مختلفی در آنها قرار داشته و شماری از آنها هم باقی‌مانده که از جمله می توان به حمام خان اشاره کرد.

حمام در سال ۱۲۲۰ هجری قمری به دستور امان‌الله خان اردلان ساخته شده و بین حمام‌های باقی‌مانده از گذشته بزرگترین و زیباترین حمام شهر است.

*بازار سنندج

در سال ۱۰۴۶ شهر سنندج در دوره صفویه بوسیله سلیمان خان اردلان از سوی شاه صفی صنعتکاران و استادکاران زبده و حاذق به منطقه روانه می‌گردند و طبق دستور شروع به اقدامات و انجام بناهای خواسته شده می‌نمایند که از جمله احداث بنای بازار و قطعه حکومتی و حمام و مسجد و کاروانسرا است بازار سنندج نیز بدین نحوه ساخته می‌شود.

بازار سنندج، بازاری بزرگ در مرکز این شهر است. این بازار قدمتی تاریخی دارد. نقشهٔ بازار سنندج به شکل مستطیل بزرگ بوده‌است و برخلاف تمام بازارهای ایرانی که بصورت خطی شکل گرفته‌اند، این بازار با الهام از پیرامون میدان نقش جهان اصفهان با شکل مستطیل ساخته شده‌است. در وسط این مستطیل سراهای مختلفی قرار گرفته‌است. متأسفانه بازار بر اثر احداث خیابان انقلاب به دو بخش مجزا تقسیم شده‌است و اکنون بخشی از آن آصف و بخشی را سنندجی می‌نامند و از بازار سنندج فقط سه دروازه قدیمی باقی‌مانده‌است. با وجود مراکز خرید جدید، این بازار همچنان موقعیت و ارزش خود را از لحاظ تجاری حفظ نموده‌است. بازار قدیمی شهر سنندج در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۷۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

*مسجد جامع سنندج

براساس مدارک موجود زمان احداث مسجد جامع سنندج مربوط به دوره‌ی قاجار بوده و به دستور امان‌الله خان والی کردستان در سال ۱۲۲۸ هجری قمری ساخته شده است.

این مسجد دو ایوانی دارد که با یک حیاط مرکزی که در پیرامون آن ۱۲ حجره برای طلاب علوم دینی ساخته شده است از ایوان دیگر جدا شده است همچنین شبستانی بزرگ با ۲۴ ستون دارد و اطراف شبستان و سرستون‌ها با آیات کلام‌الله مجید مزین شده است.

برای تزیین دیوارهای مسجد از کاشی‌های هفت‌رنگ استفاده شده و در ازاره‌های آن سنگ مرمر به کار رفته است؛ این مسجد امروزه در ضلع شمالی خیابان امام خمینی(ره) قرار گرفته است.

*امام‌زاده هاجر خاتون

زیارتگاه هاجرخاتون یکی از مهم‌ترین مسجدهای شهر سنندج محسوب می‌شود که توسط عارف حاج شیخ شکرالله مشهور به شهباز سنه‌دژ در محله قدیمی سرتپوله شهر سنندج (همکنون خیابان صلاح‌الدین ایوبی) بازسازی و توسعه یافت و موقوفات زیادی را برای این مجموعه در نظر گرفت. همکنون مسجد هاجرخاتون یکی از جاذبه‌های گردشگری و زیارتی شهر سنندج می‌باشد.

براساس روایات موجود، این امامزاده، خواهر امام رضا امام هشتم شیعیان است که در مسیر سفر علی بن موسی الرضا به خراسان در کردستان درگذشت و در این مکان با حضور امام رضا، به خاک سپرده شد.

*امام‌زاده پیرعمر

بارگاه حضرت امامزاده عمربن الحسین در خیابان امام خمینی شهر سنندج مدفون است و به امامزاده پیر معروف است. «محمد ابراهیم خان نظام الدوله» در تاریخ ۱۳۰۶ هجری وسط گنبد این امامزاده را آینه کاری کرد. در جوار این گنبد و بارگاه مدرسه کوچکی در گذشته بنا کرده بودند که شش حجره و حیاط کوچکی داشت. در تاریخ ۱۲۹۷ «هجری میرزا صادق خان (مستوفی باشی کردستان پسر میرزا محمدرضای وزیر)» تعمیر کاملی از این مدرسه به عمل آورد و محوطه آن را بزرگ کرد و ده حجره عالی در آن بنا نهاد، تاریخ ساخت آن ۱۰۴۶ه‍.ق است.

امامزاده پیرعمر را پسر بلافصل حضرت علی(ع) می‌دانند؛ بنای آرامگاه شامل تزیینات آجری، گچبری و اروسی‌های زیبا است.

*امام‌زاده پیرمحمد

این محل که محل دفن حضرت امامزاده محمدبن عمر یحیی مشهور به پیرمحمد (فرزند پیرعمر) است در میدان نبوت شهر سنندج در بالای تپه و گورستان پیرمحمد واقع شده‌است. شخص مدفون از اولین ساداتی هستند که در این منطقه سکونت اختیار کرده‌اند. ساختمان جدید این بارگاه و گنبد مخروطی شکل آن از تمام نقاط شهر دیده می‌شود.

این بنا محل دفن امام‌زاده محمد بن یحیی مشهور به پیرمحمد است.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

مروان یکی از شهرستان های استان کردستان می باشد که بدلیل جاذبه های گردشگری طبیعی بینظری که دارد از کوههای سرسبز تا دریاچه و… از مراکز مهم گردشگری کردستان می باشد، در ادامه اشاره ای داریم به این جاذبه های گردشگری، پس با ما همراه شوید.

دریاچه زریوار

این دریاچه در فاصله‌ی ۲ كیلومتری شمال‌غربی شهر مریوان و طول جغرافیایی ۴۶ درجه و ۱۰ دقیقه و عرض ۳۵ درجه و ۳۱ دقیقه و ارتفاع ۱۲۵۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. وسعت دریاچه زریوار به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر می‌باشد. حداقل عمق آن حدود ۲ متر و حداكثر ۶ متر گزارش شده است.

حجم تقریبی دریاچه حدود ۳۰ میلیون مترمكعب برآورده شده است. محیط نیزارهای اطراف دریاچه حدود ۵/۲۲ كیلومتر می‌باشد.رطوبت نسبی برابر ۴/۵۹ درصد است. آب دریاچه، شیرین و از تعدادی چشمه‌های كف‌جوش و نزولات جوی تأمین می‌گردد.

دریاچه زریوار به دلیل نیزارهای اطراف و همچنین انواع گیاهان آبزی و حاشیه‌ای از جمله بارهنگ آبی، هزاران نی، نیلوفر آبی، نی، لویی، جگن، بزواش، نعناع و گندمیان زیستگاه مناسبی برای انواع جانداران از جمله ماهیان، پرندگان و پستانداران می‌باشد.

انواع پرندگان بومی شامل: اردك سرسبز، خوتكا، چنگر،گیلار، پرستوی دریایی و انواع كشیم از بومیان دریاچه‌ی زریوار می‌باشد كه در سالهای اخیر به علت شلوغی دریاچه و ورود افراد محلی با مشكل مواجه گشته‌اند. گونه‌هایی از كشیم، گیلار، اردك سرسبز، انواع حواصیل، كاكایی و پرستوی دریاچه‌ای را می‌توان در تمام فصول سال مشاهده نمود.

محدوده‌ی طرح از سه واحد كوهستانی، بین كوهستان (یا كوهپایه)، و واحد دریاچه تشكیل شده است. اراضی مسطح در حاشیه‌ی دریاچه و در امتداد شمالی و جنوبی آن واقع شده است. روستاها و مراكز جمعیتی در نوار كوهپایه‌ای واقع شده و واحد كوهستانی در دو سمت شرق و غرب دریاچه با ارتفاعات مختلف قرار گرفته‌اند. تپه‌ی شرقی مشرف به دریاچه در حال حاضر ناحیه‌ی تجهیز شده‌ی گردشگری منطقه می‌باشد.

منطقه‌ی مریوان با ریزش باران سالیانه بین ۸۰۰-۷۰۰ میلیمتر از مهمترین کانون های باران‌خیز كشور است. متوسط دمای سه ماهه تابستان ـ كه فصل اصلی گردشگری است ـ بین ۴/۲۱ تا۱/۲۵ درجه است. كه به این ترتیب مناسب‌ترین دما برای گردشگران محسوب می‌شود (دمای استاندارد ۲۵ ـ ۲۰ درجه). ریزش نزولات زمستانی به صورت برف ، امكان یخ‌بستن سطح دریاچه در سال‌های سرد و تعدد روزهای آفتابی در پاییز و زمستان از دیگر سو، شاخص‌های بسیار مناسبی برای گسترش گردشگری زمستانی (برفی و یخی) می‌باشد.

بیلان آبی دریاچه نشان می‌دهد كه مساحت محدود حوزه آبریز دریاچه معادل ۹/۸۷ كیلومتر مربع و متوسط آبدهی سالانه‌ی دریاچه در حدود ۷/۴۲ میلیون مترمكعب (۳۶/۱ متر مكعب در ثانیه) می‌باشد.

محورهای گردشگری

محور مریوان ـ پارك ساحلی

در طرح، این محور به عنوان گردشگاه خطی و عامل ارتباط شهر مریوان با مجموعه‌ی گردشگری پارك ساحلی در نظر گرفته شده كه دارای نقاطی برای پیک نیک ، مسیرهای رفت و برگشت سواره، مسیرهای پیاده، دوچرخه و درشكه‌رانی می‌باشد. وجود فضاهای تفریحی، ورزشی، اقامتی و پذیرائی در قسمت‌ شمالی جاده و جلوگیری از ساخت و ساز در اراضی جنوبی سبب خلق مناظر زیبائی در مسیر دریاچه گردیده است.

محور مریوان ـ باشماق (بازارچه‌ی مرزی)

بازارچه‌ی مرزی باشماق در مسیر و فاصله‌ی شانزده‌ كیلومتری دریاچه واقع شده كه تعدا زیادی تجار، بازرگان خارجی و داخلی و افراد پیله ور محلی و شركت‌های حمل و نقل ترانزیتی كالا در آن فعالیت دارند. این محور در حال حاضر به دلیل ایجاد ارتباط بین شهر مریوان با بازارچه دارای عملكرد ترانزیت كالا بوده و به جز استفاده‌ی روستائیان ساكن اطراف دریاچه به عنوان جاده دسترس مسافرین خارجی به مقصد كشور عراق، تجار، بازرگانان و گردشگران و نیز برای دیدن بازارچه‌ی مرزی و آثار هشت سال دفاع مقدس از آن استفاده می‌نمایند.

محور ساحل غربی

وجود روستاهای قدیمی با ساكنین بومی ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی و زبانی و آئینی آنها، قابلیت شکل گیری محور بسیار فعال از شمال (روستای برده‌رشه) تا جنوب (روستای نی) را دارد، بسیاری از خدمات مورد نیاز گردشگران و به ویژه طرح كاشانه در روستاهای هفتگانه غرب دریاچه تقویت محور ارتباطی موجود در راستای توسعه‌ی فعالیت‌های تفریحی نظیر پیاده‌روی، پیك نیک ،دوچرخه‌سواری، دیدار از روستاها، پاكسازی محیط روستاها از فضولات حیوانی و زباله‌ها و جمع‌آوری سیستماتیك فاضلابهای روستایی، احیاء معماری بومی و كلاً جذب گردشگران به محیط‌های روستائی و جلب مشاركت روستائیان در روند توسعه‌ی گردشگری منطقه در طرح پیش‌بینی شده است.

محور سد خاكی

سد خاكی موجود در جنوب دریاچه علاوه بر اهداف فنی، از نظر توسعه‌ی گردشگری نیز قابلیت جدیدی محسوب می‌شود. این سد با ایجاد دیدگاه مناسب با چشم‌اندازهای متنوع نسبت به دریاچه، شهر مریوان، روستاهای غرب دریاچه و اراضی، قابلیت‌های نوینی برای گردشگری و ایجاد محور پیاده با امكان توقف و مكث روی سد پدید آورده است.

محورهای كوه‌پیمایی، سواركاری و دوچرخه‌سواری كوهستان

علاوه بر محورهای گردشگری عمومی برای امكان استفاده‌ی جوانان و ورزشكاران و بهره‌گیری از طبیعت زیبای كوهستان زریوار، مجموعه‌ای از مسیرهای پیاده‌روی و كوه‌پیمایی، سواركاری، دوچرخه‌سواری كوهستانی در ارتفاعات شرقی و غربی دریاچه، طراحی شده است.

مراكز و مجموعه‌های گردشگری

مجتمع پارك ساحلی زریوار

مهمترین و یا شاید تنها مجموعه‌ی گردشگری موجود در زریوار مجموعه‌ی پارك ساحلی و تپه‌ی مشرف به آن می‌باشد. در طرح‌ پیشنهادی مجموعه‌ی پارك ساحلی و تپه‌ی مشرف به آن در قالب سه مجموعه‌ی مرتبط، لکن دارای هویت مستقل كالبدی و عملكردی ارائه شده است.

مجموعه‌های سازماندهی شده‌ی مجتمع پارك ساحلی عبارتند از:

• ۱- پارك شهری و مراكز فرهنگی و خدماتی
• ۲- پارك ساحلی (بلوار ساحلی)
• ۳- مجموعه‌ی خدماتی پذیرائی و اقامتی روی تپه.

دشت بیلو

دشت بیلو در ۱۵ كیلومتری شهرمریوان قرار دارد. این دشت با پوشش گیاهی مناسب و چشمه‌های آب و همچنین جنگلهای اطراف آن پذیرایی تعداد زیادی از اهالی شهر و روستاهای اطراف می‌باشد. مردم در دامن طبیعت زیبا و سرسبز دشت بویژه درطول روز و ایام تعطیلات ساعتها وقت خود را به تفرج در آنجا سپری می‌كنند. زمینهای اطراف این دشت در گذشته جهت برنج‌كاری استفاده می‌شده است.

جاده دور دریاچه

از جاذبه‌های دیگر گردشگری مریوان جاده دور دریاچه می‌باشد كه مثل حلقه‌ای دور دریاچه كشیده شده است. مردم و مسافرین از این جاده سیاحتی جهت تفریحات خود استفاده می‌كنند. در حاشیه این جاده، ۶ روستا قرار گرفته كه عبارتند از: روستاهای برده‌رشه، ینگیجه، كانی‌سپیكه، پیرصفا، دره‌تفی، كانی‌سانان و نی كه طبیعت بكر این روستاها و همچنین سرسبزی و چشمه‌های آب فراوان در كنار دریاچه زیبایی خاصی را به آن بخشیده كه توجه هر رهگذری را به خود جلب می‌كند. دراطراف این جاده باغات و چمنزار های زیبایی وجود دارند. توضیحاً طول این مسیر كه از سه راهی نی شروع و به سه‌راهی برده‌رشه منتهی می‌شود حدود ۱۸ كیلومتر می‌باشد.

قمچیان

یكی دیگر از نقاط زیبا و دل انگیز، حواشی جاده مریوان ـ سقز و منطقه‌ی تفریحی قمچیان است که هر مسافری راشیفته‌ی طبیعت زیبا و سرسبز خود می کند.در كنار جاده جوی بارهای ، كوههای سر به فلک کشیده ، درختان و طبیعت زیبا دیده می‌شود كه جلوه‌ای خاص به این محل بخشیده است. مكان تفریحی قمچیان نیز در حد فاصل جاده مریوان و سقز واقع شده . جایگاهی با صفا و سر سبز بوده که علاوه بر سرسبزی، گیاهان خوراکی زیادی در فصل بهار مانند قارچ، پیچك، ریواس می‌توان یافت. همچنین در كوهها و دره های اطراف آن حیوانات وحشی از قبیل خرس، روباه، خرگوش، گرگ و انواع پرندگان مخصوصاً كبك وجود دارد كه تعدادی از مردم برای شكار به محل مذكور می‌روند. ارتفاعات اطراف شهر مریوان از قبیل: چاوک، قله‌ی امام نیز هر هفته پذیرای تعداد زیادی جوانان و كوهنوردان شهر است.

ناوطاق

ناوطاق گاران در ۴۰ كیلومتری شهر مریوان و مابین بخشهای سرشیو و مركزی قرار دارد. این دشت در فصل بهار به واسطه‌ی سرسبزی و طبیعت زیبا و چشمه‌های آب، پذیرای گردشگران زیادی می‌باشد. در اطراف این دشت كوههای بلندی سر به فلك كشیده اند و زیبایی خاصی به این منطقه داده در این محل علاوه بر گونه های مختلف ،گیاهان خوراکی زیادی مانند ریواس، پیچك، كنگر، قارچ خوراكی وجود دارد كه در فصل بهار روزانه تعداد قابل ملاحظه‌ای از اهالی روستاهای اطراف آنها را جمع‌آوری و در شهر به مشتریان عرضه می‌نمایند.

ملا قوبی

ملاقوبی در سه كیلومتری مریوان در شمال اراضی روستاهای هجرت و جنوب ‌شرقی روستای برقلعه قرار گرفته و از قدیم‌الایام تاكنون به عنوان زیارتگاه و تفریحگاه مردم منطقه بوده است . در این مكان درختان جنگلی زیادی وجود دارد نام این محل به واسطه‌ی وجود زیارتگاه شخصی به نام ملاقوبی نامگذاری شده و علاوه بر آن وجود طبیعت سرسبز و چشمه‌های آب و درختان جنگلی جزء مناطق دیدنی مریوان می‌باشد.

غار «کونا شم شم»
کونا شم شم در زبان کردی به معنی سوراخ و حفره ای است که در آن خفاش وجود دارد.
غار «کونا شم شم» نزدیک روستای تراق تپه و در منطقه کوه چهل چشمه قرار گرفته است. غار از سنگ های آهکی کوه های منطقه تشکیل شده و دارای سه دهانه ورودی که یکی از آنها به دلیل ریزش مسدود شده است. سفال های به دست آمده از این غار که از دوره دالمایی است نشان می دهد که مردمان آن دوره از غارها استفاده می کردند.

غار «کونا شم شم» نزدیک روستای تراق تپه و در منطقه کوه چهل چشمه قرار گرفته است

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور