مروان یکی از شهرستان های استان کردستان می باشد که بدلیل جاذبه های گردشگری طبیعی بینظری که دارد از کوههای سرسبز تا دریاچه و… از مراکز مهم گردشگری کردستان می باشد، در ادامه اشاره ای داریم به این جاذبه های گردشگری، پس با ما همراه شوید.
دریاچه زریوار
این دریاچه در فاصله‌ی ۲ كیلومتری شمال‌غربی شهر مریوان و طول جغرافیایی ۴۶ درجه و ۱۰ دقیقه و عرض ۳۵ درجه و ۳۱ دقیقه و ارتفاع ۱۲۵۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. وسعت دریاچه زریوار به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر می‌باشد. حداقل عمق آن حدود ۲ متر و حداكثر ۶ متر گزارش شده است.
حجم تقریبی دریاچه حدود ۳۰ میلیون مترمكعب برآورده شده است. محیط نیزارهای اطراف دریاچه حدود ۵/۲۲ كیلومتر می‌باشد.رطوبت نسبی برابر ۴/۵۹ درصد است. آب دریاچه، شیرین و از تعدادی چشمه‌های كف‌جوش و نزولات جوی تأمین می‌گردد.
دریاچه زریوار به دلیل نیزارهای اطراف و همچنین انواع گیاهان آبزی و حاشیه‌ای از جمله بارهنگ آبی، هزاران نی، نیلوفر آبی، نی، لویی، جگن، بزواش، نعناع و گندمیان زیستگاه مناسبی برای انواع جانداران از جمله ماهیان، پرندگان و پستانداران می‌باشد.
انواع پرندگان بومی شامل: اردك سرسبز، خوتكا، چنگر،گیلار، پرستوی دریایی و انواع كشیم از بومیان دریاچه‌ی زریوار می‌باشد كه در سالهای اخیر به علت شلوغی دریاچه و ورود افراد محلی با مشكل مواجه گشته‌اند. گونه‌هایی از كشیم، گیلار، اردك سرسبز، انواع حواصیل، كاكایی و پرستوی دریاچه‌ای را می‌توان در تمام فصول سال مشاهده نمود.
محدوده‌ی طرح از سه واحد كوهستانی، بین كوهستان (یا كوهپایه)، و واحد دریاچه تشكیل شده است. اراضی مسطح در حاشیه‌ی دریاچه و در امتداد شمالی و جنوبی آن واقع شده است. روستاها و مراكز جمعیتی در نوار كوهپایه‌ای واقع شده و واحد كوهستانی در دو سمت شرق و غرب دریاچه با ارتفاعات مختلف قرار گرفته‌اند. تپه‌ی شرقی مشرف به دریاچه در حال حاضر ناحیه‌ی تجهیز شده‌ی گردشگری منطقه می‌باشد.
منطقه‌ی مریوان با ریزش باران سالیانه بین ۸۰۰-۷۰۰ میلیمتر از مهمترین کانون های باران‌خیز كشور است. متوسط دمای سه ماهه تابستان ـ كه فصل اصلی گردشگری است ـ بین ۴/۲۱ تا۱/۲۵ درجه است. كه به این ترتیب مناسب‌ترین دما برای گردشگران محسوب می‌شود (دمای استاندارد ۲۵ ـ ۲۰ درجه). ریزش نزولات زمستانی به صورت برف ، امكان یخ‌بستن سطح دریاچه در سالهای سرد و تعدد روزهای آفتابی در پاییز و زمستان از دیگر سو، شاخص‌های بسیار مناسبی برای گسترش گردشگری زمستانی (برفی و یخی) می‌باشد.
بیلان آبی دریاچه نشان می‌دهد كه مساحت محدود حوزه آبریز دریاچه معادل ۹/۸۷ كیلومتر مربع و متوسط آبدهی سالانه‌ی دریاچه در حدود ۷/۴۲ میلیون مترمكعب (۳۶/۱ متر مكعب در ثانیه) می‌باشد.
محورهای گردشگری
محور مریوان ـ پارك ساحلی
در طرح، این محور به عنوان گردشگاه خطی و عامل ارتباط شهر مریوان با مجموعه‌ی گردشگری پارك ساحلی در نظر گرفته شده كه دارای نقاطی برای پیک نیک ، مسیرهای رفت و برگشت سواره، مسیرهای پیاده، دوچرخه و درشكه‌رانی می‌باشد. وجود فضاهای تفریحی، ورزشی، اقامتی و پذیرائی در قسمت شمالی جاده و جلوگیری از ساخت و ساز در اراضی جنوبی سبب خلق مناظر زیبائی در مسیر دریاچه گردیده است.
محور مریوان ـ باشماق (بازارچه‌ی مرزی)
بازارچه‌ی مرزی باشماق در مسیر و فاصله‌ی شانزده كیلومتری دریاچه واقع شده كه تعدا زیادی تجار، بازرگان خارجی و داخلی و افراد پیله ور محلی و شركت‌های حمل و نقل ترانزیتی كالا در آن فعالیت دارند. این محور در حال حاضر به دلیل ایجاد ارتباط بین شهر مریوان با بازارچه دارای عملكرد ترانزیت كالا بوده و به جز استفاده‌ی روستائیان ساكن اطراف دریاچه به عنوان جاده دسترس مسافرین خارجی به مقصد كشور عراق، تجار، بازرگانان و گردشگران و نیز برای دیدن بازارچه‌ی مرزی و آثار هشت سال دفاع مقدس از آن استفاده می‌نمایند.
محور ساحل غربی
وجود روستاهای قدیمی با ساكنین بومی ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی و زبانی و آئینی آنها، قابلیت شکل گیری محور بسیار فعال از شمال (روستای برده‌رشه) تا جنوب (روستای نی) را دارد، بسیاری از خدمات مورد نیاز گردشگران و به ویژه طرح كاشانه در روستاهای هفتگانه غرب دریاچه تقویت محور ارتباطی موجود در راستای توسعه‌ی فعالیت‌های تفریحی نظیر پیاده‌روی، پیك نیک ،دوچرخه‌سواری، دیدار از روستاها، پاكسازی محیط روستاها از فضولات حیوانی و زباله‌ها و جمع‌آوری سیستماتیك فاضلابهای روستایی، احیاء معماری بومی و كلاً جذب گردشگران به محیط‌های روستائی و جلب مشاركت روستائیان در روند توسعه‌ی گردشگری منطقه در طرح پیش‌بینی شده است.
محور سد خاكی
سد خاكی موجود در جنوب دریاچه علاوه بر اهداف فنی، از نظر توسعه‌ی گردشگری نیز قابلیت جدیدی محسوب می‌شود. این سد با ایجاد دیدگاه مناسب با چشم‌اندازهای متنوع نسبت به دریاچه، شهر مریوان، روستاهای غرب دریاچه و اراضی، قابلیت‌های نوینی برای گردشگری و ایجاد محور پیاده با امكان توقف و مكث روی سد پدید آورده است.
محورهای كوه‌پیمایی، سواركاری و دوچرخه‌سواری كوهستان
علاوه بر محورهای گردشگری عمومی برای امكان استفاده‌ی جوانان و ورزشكاران و بهره‌گیری از طبیعت زیبای كوهستان زریوار، مجموعه‌ای از مسیرهای پیاده‌روی و كوه‌پیمایی، سواركاری، دوچرخه‌سواری كوهستانی در ارتفاعات شرقی و غربی دریاچه، طراحی شده است.
مراكز و مجموعه‌های گردشگری
مجتمع پارك ساحلی زریوار
مهمترین و یا شاید تنها مجموعه‌ی گردشگری موجود در زریوار مجموعه‌ی پارك ساحلی و تپه‌ی مشرف به آن می‌باشد. در طرح پیشنهادی مجموعه‌ی پارك ساحلی و تپه‌ی مشرف به آن در قالب سه مجموعه‌ی مرتبط، لکن دارای هویت مستقل كالبدی و عملكردی ارائه شده است.
مجموعه‌های سازماندهی شده‌ی مجتمع پارك ساحلی عبارتند از:
- ۱- پارك شهری و مراكز فرهنگی و خدماتی
- ۲- پارك ساحلی (بلوار ساحلی)
- ۳- مجموعه‌ی خدماتی پذیرائی و اقامتی روی تپه.
دشت بیلو
دشت بیلو در ۱۵ كیلومتری شهرمریوان قرار دارد. این دشت با پوشش گیاهی مناسب و چشمه‌های آب و همچنین جنگلهای اطراف آن پذیرایی تعداد زیادی از اهالی شهر و روستاهای اطراف می‌باشد. مردم در دامن طبیعت زیبا و سرسبز دشت بویژه درطول روز و ایام تعطیلات ساعتها وقت خود را به تفرج در آنجا سپری می‌كنند. زمینهای اطراف این دشت در گذشته جهت برنج‌كاری استفاده می‌شده است.
جاده دور دریاچه
از جاذبه‌های دیگر گردشگری مریوان جاده دور دریاچه می‌باشد كه مثل حلقه‌ای دور دریاچه كشیده شده است. مردم و مسافرین از این جاده سیاحتی جهت تفریحات خود استفاده می‌كنند. در حاشیه این جاده، ۶ روستا قرار گرفته كه عبارتند از: روستاهای برده‌رشه، ینگیجه، كانی‌سپیكه، پیرصفا، دره‌تفی، كانی‌سانان و نی كه طبیعت بكر این روستاها و همچنین سرسبزی و چشمه‌های آب فراوان در كنار دریاچه زیبایی خاصی را به آن بخشیده كه توجه هر رهگذری را به خود جلب می‌كند. دراطراف این جاده باغات و چمنزار های زیبایی وجود دارند. توضیحاً طول این مسیر كه از سه راهی نی شروع و به سه‌راهی برده‌رشه منتهی می‌شود حدود ۱۸ كیلومتر می‌باشد.
قمچیان
یكی دیگر از نقاط زیبا و دل انگیز، حواشی جاده مریوان ـ سقز و منطقه‌ی تفریحی قمچیان است که هر مسافری راشیفته‌ی طبیعت زیبا و سرسبز خود می کند.در كنار جاده جوی بارهای ، كوههای سر به فلک کشیده ، درختان و طبیعت زیبا دیده می‌شود كه جلوه‌ای خاص به این محل بخشیده است. مكان تفریحی قمچیان نیز در حد فاصل جاده مریوان و سقز واقع شده . جایگاهی با صفا و سر سبز بوده که علاوه بر سرسبزی، گیاهان خوراکی زیادی در فصل بهار مانند قارچ، پیچك، ریواس می‌توان یافت. همچنین در كوهها و دره های اطراف آن حیوانات وحشی از قبیل خرس، روباه، خرگوش، گرگ و انواع پرندگان مخصوصاً كبك وجود دارد كه تعدادی از مردم برای شكار به محل مذكور می‌روند. ارتفاعات اطراف شهر مریوان از قبیل: چاوک، قله‌ی امام نیز هر هفته پذیرای تعداد زیادی جوانان و كوهنوردان شهر است.
ناوطاق
ناوطاق گاران در ۴۰ كیلومتری شهر مریوان و مابین بخشهای سرشیو و مركزی قرار دارد. این دشت در فصل بهار به واسطه‌ی سرسبزی و طبیعت زیبا و چشمه‌های آب، پذیرای گردشگران زیادی می‌باشد. در اطراف این دشت كوههای بلندی سر به فلك كشیده اند و زیبایی خاصی به این منطقه داده در این محل علاوه بر گونه های مختلف ،گیاهان خوراکی زیادی مانند ریواس، پیچك، كنگر، قارچ خوراكی وجود دارد كه در فصل بهار روزانه تعداد قابل ملاحظه‌ای از اهالی روستاهای اطراف آنها را جمع‌آوری و در شهر به مشتریان عرضه می‌نمایند.
ملا قوبی
ملاقوبی در سه كیلومتری مریوان در شمال اراضی روستاهای هجرت و جنوب شرقی روستای برقلعه قرار گرفته و از قدیم‌الایام تاكنون به عنوان زیارتگاه و تفریحگاه مردم منطقه بوده است . در این مكان درختان جنگلی زیادی وجود دارد نام این محل به واسطه‌ی وجود زیارتگاه شخصی به نام ملاقوبی نامگذاری شده و علاوه بر آن وجود طبیعت سرسبز و چشمه‌های آب و درختان جنگلی جزء مناطق دیدنی مریوان می‌باشد.
غار «کونا شم شم»
کونا شم شم در زبان کردی به معنی سوراخ و حفره ای است که در آن خفاش وجود دارد.
غار «کونا شم شم» نزدیک روستای تراق تپه و در منطقه کوه چهل چشمه قرار گرفته است. غار از سنگ های آهکی کوه های منطقه تشکیل شده و دارای سه دهانه ورودی که یکی از آنها به دلیل ریزش مسدود شده است. سفال های به دست آمده از این غار که از دوره دالمایی است نشان می دهد که مردمان آن دوره از غارها استفاده می کردند.
غار «کونا شم شم» نزدیک روستای تراق تپه و در منطقه کوه چهل چشمه قرار گرفته است
.