پارس آباد مغان یکی از شهرستان های استان اردبیل است که با وجود داشتن جاذبه های طبیعی بسیار، در بین مردم و گردشگران مهجور واقع شده است. قصد داریم با معرفی جاذبه های طبیعی و تاریخی بکر این شهرستان شما را به سفر به این منطقه دعوت کنیم :
منطقه پارس آباد مغان جلگه نسبتاً وسیعی که از آبرفت رود ارس و شعبات آن بوجود آمده است، این منطقه در پهنه‌ی طبیعی و تاریخی خود دنیایی از زیبایی و تنوع را به گردشگران و طبیعت دوستان عرضه می‌کند.
جاذبه‌های این منطقه هنوز برای بسیاری از مردم کشور حتی بومیان استان گمنام و ناشناخته باقی مانده است، طبیعت منطقه قابلیت‌های زیاد و قابل توجهی برای توسعه اکوتوریسم دارد.
ورثان یا اولتان قلعه سی
اولتان قلعه سی در ۱۲ کیلومتری پارس آباد و در حاشیه‌ی رود مرزی ارس(آراز) واقع شده است. اولتان قالاسی محوطه‌ای است باستانی در ساحل جنوبی رود ارس که در کمتر از پانصد متری غرب روستایی به نام اولتان واقع است.
این روستا در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی شهر پارس آباد، سر راه پارس آباد به اصلاندوز، در استان اردبیل قرار دارد. محوطه‌ی باستانی اولتان قالاسی به شماره ۲۶۵۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
اهالی بومی این محوطه را(بخش ارگ یا بارودار) با نام (( اولتان قالاسی)) یعنی قلعه‌ی اولتان می‌شناسند.
با توجه به آثار سطحی و بررسی عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای بنظر می‌رسد این محوطه‌ی باستانی، شهری بوده که هم‌چون بسیاری شهرهای کهن ایران از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شده است؛ از جمله بخش محصور(شارستان یا ارگ) و بخش غیرمحصور( بخش استقراری پیرامون شارستان که احتمالاً بتوان از آن بعنوان ((ربض)) یاد کرد). اولتان قالاسی در مجموع و با احتساب ارگ(حدود ۳۳ هکتار) و ربض احتمالاً بیش از ۷۰ هکتار وسعت دارد.
تپه نادری
تپه‌ی نادر که از تپه‌های باستانی و تاریخی شهرستان پارس آباد و محل تاجگذاری نادرشاه افشار است.
این تپه در بخش اصلاندوز واقع است، تپه نادری (نادرشاه) تپه‌ی عظیم نادر در جنوب غربی شهرک اصلاندوز در ملتقای رود ارس و درهی رود قرار دارد بلندی این تپه ۳۰ متر و محیط اطراف آن حدود ۱۵۰۰ متر و طول آن ۱۲۰ متر و عرض آن حدود ۱۰۰ متر است، این محل در سده‌های متمادی واحد مسکونی بزرگی را تشکیل می‌داده از هزاره‌ی اول پیش از میلاد تا اواخر سده‌ی یازدهم هجری قمری مسکون بوده شاید قدمت آن تا هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد نیز برسد از اشیای مکشوفه در آن می‌توان از سفال خشت پخته‌ی دوران پارتی سفال‌های منقوش دوره اسلامی تعداد زیادی سنگ اپسیدین به حالت تیغه و سنگ خام را نام برد تپه نادری از منظر تاریخی قابل توجه است.
در این مکان بود که نادرشاه جهت خلع شاه طهماسب دوم صفوی انجمن بزرگی تشکیل داد و سر آن کشور و بزرگان را به دشت مغان فرا خواند که منجر به خلع طهاسب میرزا و رسیدن وی به تخت سلطنت شد.
این تپه را می‌توان به بهسازی و خارج کردن از محوطه نظامی به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و طبیعی منطقه تبدیل کرد و هر سال علاقه‌مندان بسیاری را از اطراف و اکناف به خود جلب کند.
گورستان‌های قدیمی
در پهنه‌ی دشت مغان همه جا ، گورستان‌های وسیع و اغلب منسوب به هزاره‌ی اول ق . م وجود دارد که بیشتر آنها در معرض تجاوز و حفاری قاچاق قرار گرفته و می‌گیرد.
در نزدیکی اصلاندوز گورستان‌های قوش اوتران، قلی بیگلو، اخجی، گدائیلو، گل تپه و کرار واقع ، که مربوط به هزاره‌ی اول پیش از میلاد است گورستان‌های باستانی در دامنه‌ی کوه‌ها و رودخانه‌ها که آفتاب‌گیر و رو به مشرق و طلوع آفتاب است، انتخاب شده چون آفتاب و آب در مذهب میترائیسم جنبه تقدس دارد، گورستان‌های مربوط به هزاره‌ی پیش از میلاد قلی بیگلو و قوش اوتران و دیگر گورستان‌های مکشوفه و گورستان‌های عهد ساسانی(اخجی) بدون استثنا چنین مشخصاتی دارند.
طرز تدفین به‌واسطه‌ی آهکی بودن خاک که سبب از میان رفتن و پوسیدگی استخوان می‌شود، بطور کلی معلوم نشد اما قلعه استخوان‌های کوچک کاسه سر و قلم پا نشان می‌دهد که جهت مردگان شرقی، غربی و سر و صورت روبروی آفتاب قرار داشته است.
تالاب تپراق کندی
تالاب تپراق کندی(مغان) در زمستان پرندگان مهاجر به آن رو آورده و زیستگاه پرندگان و جانوران و گیاهان نیز است هم‌چنین یک جاذبه‌ی طبیعی برای منطقه بحساب می‌آید. از این‌رو شایسته است سازمان محیط زیست منطقه، اقدامات حفاظتی مناسب(پرندگان از قبیل قو، اردک و غیر ….) را انجام داده و بیش از پیش از این گونه منحصر به فرد مراقبت کرده تا نسل آن در آینده از بین نرود.
شهرستان پارس آباد مغان، سوابق تاریخی کهن دارد از آثار باستانی آن می‌توان گورستان بران علیا، تپه گوزللی، قربان تپه سی، تپه غیب‌علی(اسلام‌آباد قدیم)، آق توره در روستای تازه کند جدید، تاراتوره در روستای تکله و پل خداآفرین و جاذبه طبیعی جنگل کنار رود ارس (روستا پیرایواتلو، دوست کندی) و جنگل گوشلو و جنگل کنار چهل پله شهرک و مراتع جلگه مغان و آلاچیق عشایر و صنایع‌دستی عشایر و روستاها را نام برد
.