صنایع دستی اصفهان

پست شده به وسیله : ISFtour/ 1249 0

صنایع دستی اصفهان حاصل ذوق و هنر استادکاران را به نمایش می گذارد و خاطره ای ماندگار از سفر را برایتان رقم می زند. هر بار که چشمتان به یکی از این صنایع دستی بیفتد، بی درنگ روزهای شیرینی که در سفر گذرانده اید در ذهنتان زنده می شوند و لحظه لحظه اش از جلوی چشمانتان عبور می کند.

صنایع دستی هر دیار نماد هویت و فرهنگی دیرینه است و ارزش بسیاری دارد. پس اگر می خواهید در سفر به اصفهان، یک یادگاری ماندنی برای خود و عزیزانتان تهیه کنید راه بازار را در پیش بگیرید و از میان صنایع دستی رنگارنگ یکی را انتخاب کرده و خریداری کنید.

با هم قدم به دنیای صنایع دستی اصفهان می گذاریم…

۱خاتم کاری

خاتم کاری یکی از هنرهای اصیل و قدیمی می باشد که همواره در میان ایرانیان جایگاه خاصی داشته است. در این هنر سطح اشیای گوناگون با مثلث های کوچکی آراسته می شود. این مثلث ها طرح های گوناگونی دارند و همواره به صورت اشکال منظم هندسی طراحی می گردند. در کار خاتم نقش های هندسی از مثلث های سه پهلو (متساوی الاضلاع) تشکیل شده است که از عاج، استخوان، چوب و مفتول برنج ساخته می شوند. این اشکال و نقش ها با ضخامت دو میلی متر در سطح خارجی يا سطح داخلی و خارجی اشيای مختلف چسبانده می شوند تا محصول آماده ی ارائه گردد.

هنرمندان اصفهانی یکی از پیشروان حرفه ی خاتم کاری هستند و در بازار اصفهان انواع مختلفی از آن را در شکل های گوناگون می توانید ببینید و خریداری کنید.

۲مینا کاری

میناکاری یا میناسازی هنری پنج هزارساله در ایران است که برای آراستن زیورآلات، اشیای تزئینی، درها و پنجره ها و ظروف از آن استفاده می شود. امروزه از این هنر بیشتر برای تزئین مس استفاده می کنند اما بر روی طلا و نقره نیز قابل انجام می باشد. از ترکیب اکسیدهای فلزات و چند گونه نمک در مجاورت حرارت ۷۵۰ تا ۸۵۰ درجه سانتی گراد، مینا شکل می گیرد و رنگ‌ها در طول زمان و بر اساس دما به وجود می‌آیند. محصولات این هنر در بسیاری از نقاط ایران تولید می شوند اما اصفهان کانون تولید میناکاری ایران به شمار می رود و  استادان برجسته‌ای در این زمینه در خود جای داده است.

۳مسگری

مسگری یکی از صنایع دستی کهن ایران است که پیشینه ی آن حداقل به ۵۰۰۰ سال پیش می رسد و در طی آن ادوات مسی تولید می شود. اشیا و ظروف مسی دست ساز از زمانهای دور در میان وسایل ایرانیان وجود داشته است. امروزه نیز بسیاری تمایل دارند غذای خود را در این ظروف طبخ کنند و یا اشیای مسی را برای تزئین محل زندگی خود به کار ببرند. مسگری در بسیاری از نقاط ایران رواج دارد و اصفهان از جمله مراکز عمده این هنر است.

۴قلم زنی

يکی از پر رونق ترين رشته های صنايع دستی اصفهان قلم زنی است که محصولات نقره ای، مسی و برنجی  را با نقوش خاصی می آراید. هنرمندان با ابزاری خاص و وارد کردن ضربات بر روی سطوح مختلف نقش گل و مرغ‌، اشعار زیبای فارسی و یا آیات و احادیث را حک می کنند تا زیبایی محصولات خود را به رخ بینندگان بکشند.

۵پارچه های سنتی اصفهان

در میان محصولاتی که در بازار به فروش می رسند محال است که چشمتان به پارچه های زیبا نیفتد. پارچه هایی که دو نوع آن بیشتر در اصفهان یافت می شود:

۵-۱پارچه های قلمکار

قلمکارسازی سابقه ای دیرینه در ایران دارد و دوره ی پررونق آن از دوره ی صفویه آغاز شد و تا عصر قاجار ادامه یافت. این هنر شامل چاپ یا نقش زدن روی پارچه است که به چیت سازی نیز شهرت دارد. در این هنر با ابزاری خاص نقوشی همچون مناظر تاریخی، جانوران اهلی و وحشی، مینیاتور، شکارگاه­های صنعتی، رامشگران و نوازندگان، گل و بوته و اسلیمی، تصاویرشعرا، زنجیره، کتیبه، زورخانه و ورزشگاه­ ها، داستان­های کهن ادبیات فارسی، تصاویر عشاق ایرانی، کتیبه­ های مزین به اشعار به ویژه اشعار محتشم کاشانی، موضوعات و وقایع تاریخی، داستان­ های حماسی عاشورا را بر پارچه نقش می کنند. آنچه امروز در اصفهان به عنوان پارچه های قلمکار به فروش می رسد نقوشی از بته جقه را شامل می شود و کاربردهای مختلفی دارد.

۵-۲پارچه های زرباف

زرباف، زَربَفْت یا زَری بافی یکی از رشته‌های صنایع دستی است که در نتیجه ی آن پارچه ای خاص تولید می شود. زرباف، پارچه‌ای ظریف و گران بهاست که تار آن از ابریشم خالص و پودهای آن ابریشم رنگی است. در این میان یکی از پودها باید از نخ گلابتون باشد که به صورت نقره ای و طلایی وجود دارد.

زرباف را  نفیس‌ترین و افسانه‌ای ترین پارچه ی ایرانی می دانند که در روزگار رونق و رواج خود شهرتی جهانی داشته است.

۶فیروزه کوبی

فیروزه کوبی نام یکی از هنرهای رایج در اصفهان می باشد که هنرمندان معدودی به خلق آثار در آن مشغولند. استادکاران به وسیله ی این هنر جواهرات و ظروفی مانند بشقاب، لیوان، گلاب پاش و …. را با سنگ فیروزه آراسته می کنند. در این هنر قطعه‌های کوچک سنگ فیروزه به حالت موزاییکی بر سطح ظرف‌ها، زیورآلات و اشیای تزئینی می نشانند. این کار بر روی سطوح مسی، برنجی، نقره، ورشویی و یا برنزی انجام می گیرد.

۷منبت کاری

در هنر منبت کاری طرح های خاصی به صورت نقش برجسته روی زمینه کار حک می شوند. این هنر بیشتر به صورت کنده کاری روی چوب انجام می گیرد و به صورت تابلو و اشیای تزئینی در بازار وجود دارد.

۸معرق کاری

معرق کاری هنر ایجاد نقش بر روی چوب است که از دوربری و تلفیق چوب های رنگی و مصالح دیگر مثل فیبر، خاتم، فلز و صدف بر روی زمینهای از چوب یا رنگ پلی استر انجام می شود.

سابقه ی هنر معرق کاری به قرن ششم هجری و دوره سلجوقی باز می گردد. این هنر در آغاز برای تزیین سطح میز، بوفه و در به کار گرفته شد و تنها نقشهای اسلیمی با ۵ رنگ چوب آبنوس، فوفل، گلابی، سنجد و توت مورد استفاده قرار گرفت. امروزه این هنر هنوز هم مورد توجه بسیاری از علاقه مندان است و استادکاران نیز به تولید محصولات آن اشتغال دارند.

۹طلا سازی

در بازار اصفهان چشمتان به طلا فروشی هایی خواهد افتاد که زیورآلاتی بسیار زیبا و چشم نواز را به نمایش گذاشته اند. طلاسازی یکی از هنر های مهم شهر اصفهان به شمار می رود و چندین کارگاه در این زمینه فعالیت می کنند. صنعت دیگری نیز وجود دارد که وابسته به طلا است و طلاکوبی روی فولاد نام دارد.

۱۰نقره و ملیله کاری

زیورآلات نقره نیز در اصفهان طرفداران خاص خود را دارند. در این میان هنر ملیله کاری با نقره نیز رواج بسیار دارد. این هنر محصول کار با مفتول های طلا ، نقره و مسی است که با صرف وقت و دقت فوق العاده به صورتی کاملا هنرمندانه بر روی قالب محصول مورد نظر به صورت طرح های سنتی و طرح‌های اسلیمی در هم تنیده می شوند و به شکل ظروف و یا اشیای تزیینی در می آیند.

۱۱نگارگری

نگارگری نوعی نقاشی باستانی و  ایرانی_اسلامی است که یکی از هنرهای کمتر شناخته شده ی ایرانی به شمار می رود. این هنر که در آثاری از دوره‌های مختلف تاریخ اسلامی ایران  دیده می شود امروزه در اصفهان نیز رواج دارد و هنرمندانی را به خود مشغول کرده است.

۱۲مینیاتور

مینیاتور به نوعی نقاشی گفته می شود که از دیرباز در کشورمان وجود داشته است. این نوع نقاشی می توانید به صورت تابلو های تزیینی به فروش برسد و یا در معماری برای آراستن دیوارها از آن استفاده می شود.

۱۳گیوه بافی و گیوه دوزی

گیوه یکی از پاپوش های سنتی و قدیمی ایران می باشد که جایگاه پر رونق خود را از دست داده است. این پاپوش دوام زیادی دارد و به دلیل جنس خاص، باعث عبور جریان هوا م شود و به سلامت پا نیز کمک می کند. برای آنکه گیوه آماده شود ابتدا باید رویه ی آن را ببافند و سپس این رویه را به کفه ای چرمی بدوزند. در اصفهان هنوز هم برخی افراد به تولید این پاپوش مشغول هستند.

۱۴قلمدان سازی

قلمدان، جعبه ای از جنس چوب، مقوا یا پاپیه ماشه است که برای نگهداری قلم‌های مخصوص خوشنویسی و  ابزار کتابت کاربرد دارد. روی قلمدان با نقش‌های گوناگون از نقوش گیاهی و هندس و اشکال آدمیان، پرندگان و یا جانوران مزین می شود و به عنوان یکی از صایع دستی مهم ایران به شمار می رود. در اصفهان ساخت قلمدان یا قلمدان سازی یکی از هنرها و صنایع پر رونق است که بسیاری را به شوی خود می کشاند.

۱۵خوشنویسی

در میان هنر های کم نظیر اصفهان، خوشنویسی نیز به چشم می خورد. آثار این هنر معمولا در قاب های زیبایی قرار می گیرند تا شما آنها را تهیه و به عزیزانتان هدیه کنید و یا خانه هایتان را با آنها زینت ببخشید.

۱۶صحافی

اگر در میان وسایلتان، کتابی قدیمی است که بسیار دوستش دارید و نگران از بین رفتن آن هستید در سفر به اصفهان به صحافی های این شهر مراجعه کنید تا کتابتان را به بهتری شکل صحافی کنند و تحویلتان دهند. صحافی یکی از صنایع بسیار قدیمی در اصفهان است که هنوز جایگاه خودش را در میان مردم دارد.

۱۷عبابافی

عبابافی از صنایع دستی رایج در شهرستان نائین استان اصفهان به شمار می رود که از قدمت بسیاری برخوردار است. عباهای این شهرستان به رنگ های سرخ و خرمایی و با استفاده از پشم و کرک بافته می‌شوند.

۱۸سفال و سرامیک سازی

سفال و سراميک سازی در شهر اصفهان و نيز در شهرهای نطنز و شهرضا دیده می شود. شهرضا از مراکز مهم سفال سازی ايران به شمار می رود و محصولات آن خریداران بسیاری را به سوی خود می کشاند. نقش گل و بوته و ماهی در سفال های این شهر به چشم می خورند و برای رنگ کردن لعاب نيز از اکسيدهای فلزات آهن، مس و منگنز و کبالت استفاده می گردد. تولید سفال ، سرامیك و كاشی  در جای جای کشور به شیوه‌های گوناگون از جمله بهره‌گیری از چرخ سفالگری صورت می گیرد.

۱۹قالی بافی

اصفهان در دوره ی حکومت صفویان یکی از مراکز عمده قالیبافی محسوب می شد و تعداد زیادی کارگاه در آن وجود داشت. مهم ترین تولیدات قالی بافی این کارگاه ها قالی زربفت بود که از صنایع دستی مشهور آن زمان به شمار می رفت. در جریان حمله ی افغان ها تعداد بسیاری از هنرمندان و صنعتگران شغل خود را از دست دادند اما با گذشت زمان و در زمان قاجاریه قالی بافی اصفهان جانی تازه گرفت. امروزه شهر میمه یکی از مراکز مهم تولید قالی دستباف در استان اصفهان می باشد.

۲۰گلابتون سازی

هنر گلابتون سازي، توليد نوعی نخ از تركيب طلا، نقره و ابريشم است که در رودوزی های سنتی، بافت پارچه های ابریشمی و زرباف، تهیه ی قالی ها و گیم های گرانقیمت و تولید یراق مورد استفاده قرار می گیرد. اين نخ در مركز از جنس ابريشم مي باشد و توسط يك نوار باريك از جنس طلا و نقره با روكش طلا به صورت مارپيچ وار و بسيار منظم روكش مي شود.

 

۲۱رودوزی های سنتی

سکمه دوزی، قلاب دوزی، گلابتون دوزی، پولک دوزی و….. از جمله رودوزی های سنتی هستند که به وسیله ی آنها منسوجات را آراسته می کنند تا رنگی متفاوت پیدا کنند. این هنرها در قالب تابلوهای تزیینی، رومیزی، لباس و … در بازار وجود دارند.

۲۲پوستین دوزی

پوستین یا لباس خز به پوششی زمستانی اطلاق می گردد که تمام یا قسمت عمده‌ای از آن مستقیما از پوست حیوانات پشم دار تهیه شده باشد. در ایران افرادی به پوستین دوزی و نقش اندازی روی آن اشتغال دارند و به تولید انواع سجاده، پادری، دایره های کفشی، دستکش و … می پردازند.

برای این کار ابتدا پوست تازه گوسفندان پرپشم را به دباغخانه می برند و پس از آماده سازی مانند خیاط ها آنها را برش داده و به هم می دوزند تا محصول مورد نظر آماده شود.

۲۳قفل سازی

در برخی نقاط اصفهان قفل سازی نیز انجام می شود. این صنعت ریشه در تاریخ ایران دارد و در همه ی ادوار تاریخی نشانی از آن دیده می شود. ایجاد نقوش بر روی قفل ها برای بخشیدن جلوه ای تازه به آنها نیز در این صنعت رایج می باشد.

۲۴نمدمالی

نَمَد نوعی زیرانداز تولید شده از پشم است که در بسیاری از نقاط ایران و در اصفهان رواج دارد. برای تهیه ی این زیرانداز عمل بافتن صورت نمی گیرد بلکه با ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهم‌ رفتن الیاف پشمی می‌شوند. نمد از قالی ارزانتر است اما برای تولید هر دوی آن در یک اندازه، به مقدار مساوی از پشم استفاده می گردد.

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور