در اين بخش اصفهان تور گوشه اى از آداب و احكام سفرهای زیارتی را با استفاده از منابع فقهى در سه بخش :

«پيش از سفر»، «در سفر» و «نماز مسافر»  برای شما عزیزان آورده ایم :

 

پيش از سفر

اين كارها پيش از سفر و هنگام آغاز آن مستحب است :

۱- طلب خير از خداوند; بدين معنى كه از خداوند، خير و خوبى در اين سفر را درخواست كند.
۲-اطلاع دادن به دوستان و بستگان و حلاليّت طلبيدن از آنان.
۳-وصيت كردن، به خصوص نسبت به امور واجب.
۴-انتخاب همسفران مناسب و هم شأن خود از نظر اخلاقى و اقتصادى.
۵-انتخاب زمان مناسب براى سفر، كه در ايام هفته، روزهاى شنبه و پس از آن، روزهاى سه شنبه و پنجشنبه مستحب است و روز جمعه، قبل از نماز جمعه به سفر رفتن مكروه است. اگر در ساير ايام هفته لازم شد به سفر برود، صدقه بدهد و برود.
۶-خواندن دعاى سفر و آيات و سوره هاى قرآنى و دعاهاى ديگرى كه وارد شده است و از جمله آنهاست، سوره قدر، آية الكرسى و سوره هاى حمد، ناس و فلق.
۷-صدقه دادن در آغاز سفر، و بهتر است هنگام سوار شدن به وسيله نقليه صدقه بدهد.
۸-غسل كردن پيش از بيرون رفتن براى زيارت

 

 

 

 

هر چند احكام و آداب اين سفر بسيار است و به تناسب افراد و مكان ها نيز احكام و آداب خاصى دارد و بسيارى از آن ها در بخش آداب زيارت و در بخش هاى ديگر اين نوشته خواهد آمد ولى گوشه اى از آن ها بدين شرح است:

۱-مستحب است زاد و توشه لازم و كافى به همراه داشته باشد.
۲-با همسفران خود با اخلاق نيكو رفتار كند.
۳-به افراد ضعيف و مريض در طول سفر كمك كند.
۴-به خدمت كاران آستانه مقدسه كمك و انفاق كند.
۵- به فقرا و مساكين محل صدقه بدهد.

نماز مسافر

۱٫ چون برنامه سفر زائران عزيز به گونه اى تنظيم شده است كه كمتر از ده روز در يك محل مى مانند، لذا نمازهاى چهار ركعتى را بايد دو ركعتى بجا آورند، حتى افرادىكه پيش از اين به جهت آنكه شغلشان يا مقدمه شغلشان مسافرت بوده است، مانند خلبانان و ملوانان و برخى از رانندگان. و كسانى كه براى انجام كار زياد به سفر مى روند ولى اين سفر آنان زيارتى است و شغلى نيست بايد نمازهاى چهار ركعتى را شكسته بخوانند. آرى اگر افرادى بدانند كه مى توانند حداقل ده روز در يك محل; مثلاً در كربلا يا نجف بمانند و با قصد ماندن حداقل ده روز به آنجا بروند، نمازشان تمام است.(۳۶)
۲٫ مسافرى كه مى خواهد ده روز در محلى بماند، در صورتى بايد نماز را تمام بخواند كه بخواهد تمام ده روز را در يك جا بماند، پس اگر بخواهد مثلاً ده روز در نجف و كوفه بماند، بايد نماز را شكسته بخواند.(۳۷)
۳٫ مسافر مى تواند در مسجدالحرام و مسجد النبى (صلى الله عليه وآله) و مسجد كوفه و حرم امام حسين(عليه السلام) نماز را تمام يا شكسته بخواند ولى تمام خواندن با فضيلت تر است.(۳۸)
۴٫ تمام روضه شريفه حرم مطهّر امام حسين(عليه السلام) و رواقها و مسجد متصل به آن، همين حكم را دارد و مسافر مى تواند در آنجا نيز نماز را تمام بخواند، ولى در غير از روضه شريفه; يعنى در رواق ها و مسجد متصل به آن احتياط مستحب است كه مسافر نماز را شكسته بخواند.(۳۹)
۵٫ مسافر مى تواند در اين اماكن، بدون نيّتِ تمام يا شكسته، نماز را شروع كند و در وسط آن يكى را اختيار كند و بر همان اساس نماز را به پايان ببرد و حتى در اثناى نمازمى تواند نيّت را برگرداند; مثلاً به نيت شكسته خواندن نماز را شروع كرده ولى در اثناى نماز قصد كند كه نماز را چهار ركعتى تمام كند و همچنين به عكس، تا وقتى كه محل عدول نگذشته باشد. پس اگر به نيت چهار ركعتى نماز را شروع كرده و در ركعت اوّل يا دوم تصميم گرفت كه نماز را شكسته بخواند، اشكال ندارد.(۴۰)
۶٫ حكم تخيير بين تمام و شكسته مخصوص نماز است، بنابراين شخص مسافر حتى اگر تمام روز را در حرم امام حسين(عليه السلام) يا مسجد كوفه بماند نمى تواند روزه بگيرد. مگر روزه مستحبىِ با نذر كه حكم آن خواهد آمد.

 

احكام و آداب زيارت

براى تشرف به حرم مطهر معصومين(عليهم السلام) و در حال زيارت قبور مطهر آنان، اين كارها مستحب است:

۱-غسل زيارت، كه به همين نيت انجام شود و كيفيّت آن با ساير غسل ها فرقى ندارد
۲-با طهارت و وضو بودن.
۳-پوشيدن لباس هاى پاك و تميز و بهتر است سفيد باشد.
۴-عطر زدن و خوشبو كردن خود. بجز براى زيارت حضرت امام حسين(عليه السلام)كه اين عمل مستحب نيست.
۵-با آرامش و وقار حركت كردن و گام ها را كوتاه برداشتن.
۶-مشغول بودن به ذكر،به خصوص ذكر «الله اكبر» و «الحمد لله» در حال رفتن به زيارت.
۷-خواندن اذن دخول و اجازه گرفتن براى ورود به حرم.
۸-بوسيدن آستانه و درگاه حرم، ولى سجده كردن جايز نيست مگر آنكه سجده شكر به جهت توفيق اين زيارت باشد.
۹-وارد شدن به حرم با پاى راست .
۱۰-نزديك حرم رفتن، به طورى كه بتواند در كنار ضريح قرار گيرد و خود را به آن بچسباند، در صورتى كه مزاحمتى براى زائران نداشته باشد و سبب اختلاط با نامحرم نباشد.
۱۱-ايستادن در حال زيارت، اگر عذرى ندارد و بتواند بايستد.
۱۲-تكبير گفتن پيش از زيارت، وقتى قبر مطهر را مى بيند.
۱۳-خواندن زيارت هايى كه از معصومين(عليهم السلام) رسيده است.
۱۴-آهسته زيارت خواندن و پرهيز از صداى بلند.
۱۵-خواندن دو ركعت نماز زيارت، پس از زيارت و هديه آن به صاحب مزار.
۱۶-در زيارت معصومين(عليهم السلام) مستحب است پشت به قبله و رو به قبر زيارت بخواند.
۱۷-خواندن دعا و قرآن و هديه ثواب آن به صاحب مزار
۱۸-توبه از گناهان; زيرا آن اماكن محل پذيرش توبه است
۱۹-پرهيز از سخنان ناشايست و لغو و بيهوده و امور دنيايى در آن اماكن مقدس.
۲۰-بيرون رفتن از آنجا پس از زيارت تا جا براى ديگران باشد و از زيارت ملول نشود و شوق زيارت همچنان در دلش زنده بماند.

 

 

 

ايّام زيارتى معصومين(عليهم السلام)

در برخى از روايات رسيده از معصومين آمده است كه زيارت آنان در ايام خاصى سفارش شده و ثواب بيشترى دارد كه در روزهاى هفته، زيارت هر يك از آنان به ترتيب ذيل مستحب است و براى هر روز زيارت خاصى وارد شده است:

* روز شنبه: زيارت حضرت رسول(صلى الله عليه وآله)
* روز يكشنبه: زيارت اميرالمؤمنين(عليه السلام)
* روز دوشنبه: زيارت امام حسن و امام حسين(عليهما السلام)
* روز سه شنبه: زيارت امام سجاد و امام باقر و امام صادق(عليهم السلام)
* روز چهار شنبه: زيارت امام موسى بن جعفر، امام رضا و امام جواد و امام هادى(عليهم السلام).
* روز پنج شنبه: زيارت امام حسن عسكرى(عليه السلام).
* روز جمعه: زيارت حجة بن الحسن، امام عصر(عليه السلام)

 

 

 

در برخى از ايّام سال نيز زيارت حضرت امير المؤمنين على و امام حسين(عليهما السلام)سفارش بيشترى شده و ثواب افزون ترى دارد كه اگر زائران عزيز بتوانند سفر خود را طورى تنظيم كنند كه در آن ايام به زيارت قبر ايشان نائل شوند سعادت بزرگى است و چنانچه به طور اتفاقى در اين ايام در نجف و كربلا بودند، زيارت قبر ايشان را فراموش نكنند. هر چند خواندن زيارت نامه ايشان در اين روزها از راه دور نيز ثواب دارد و آن ايام بدين شرح است:

اوقات مخصوص زيارت اميرالمؤمنين على(عليه السلام)

۱٫ روز تولد ايشان (۱۳ رجب)
۲٫ شب و روز عيد غدير. (۱۸ ذى حجه)
۳٫ روز نزول سوره «هل اتى» (۲۵ ذى حجه).
۴٫ شب و روز مبعث پيامبر(صلى الله عليه وآله) (۲۷ رجب).
۵٫ روز ۲۱ ماه رمضان.
۶٫ شب اول ربيع الاول، شبى كه حضرت على(عليه السلام) در بستر پيامبر(صلى الله عليه وآله) خوابيدند.
۷٫ روز غزوه بدر، (۱۷ ماه رمضان).
۸٫ روز فداكارى ايشان در غزوه احد، (۱۷ شوال).
۹٫ روز فتح خيبر.
۱۰٫ روزى كه بر دوش پيامبر(صلى الله عليه وآله) بالا رفت و بت ها را شكست (۲۰ رمضان).
۱۱٫ روز فتح بصره (نيمه جمادى الاولى).
۱۲٫ روزى كه خورشيد به احترام ايشان برگشت (ردّ شمس، ۱۷ شوال).
۱۳٫ روزى كه از طرف پيامبر (صلى الله عليه وآله) مأمور ابلاغ آيه برائت شد (اول ذى حجه).
۱۴٫ روزى كه به امر خدا و ابلاغ پيامبر خد(صلى الله عليه وآله) درِ خانه هاى ديگران به مسجد پيامبر(صلى الله عليه وآله)بسته و در خانه حضرت باز گذاشته شد (روز عرفه).
۱۵٫ روزى كه آن حضرت انگشترى خويش را در حال نماز به فقير داد كه همان روز مباهله است و از دو جهت خصوصيت دارد (۲۴ ذى حجه).
۱۶٫ روزى كه با حضرت زهر(عليها السلام) ازدواج كرد (۲۱ محرم).
۱۷٫ آغاز خلافت ايشان; يعنى روز وفات پيامبر خد(صلى الله عليه وآله) (۲۸ صفر).
۱۸٫ روزى كه مردم براى خلافت ظاهرى با حضرت بيعت كردند (۱۸ يا ۲۵ ذى حجه)
۱۹٫ روز اوّل فروردين (نوروز) كه روز بيعت با ايشان، با اين روز مصادف بوده است.(۴۴)

 

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور