شرکت هواپیمایی ایران ایرتور در سال ۱۳۷۲ به عنوان یک شرکت فرعی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) به منظور انجام کارهای چارتری و توریستی تأسیس شد وپس از مدتی تعدادی هواپیما اجاره و خرید. این شرکت که به وزارت دفاع منتقل شد در مسیرهای مختلف پرواز دارد.

تاریخچه

شرکت هواپیمایی ایران ایر ۵۱ سال پیش در اسفند ۱۳۴۰ با نام اصلی «هواپیمایی ملی ایران» با نام اختصاری «هما» و با ادغام دو شرکت هواپیمایی ایرانیَن‌ ایرویز و پرشیَن ایرویز تشکیل شد. این شرکت با هدف ایجاد یک خط هوایی ملی و خدمت‌رسانی به ایرانیان فعالیت پروازی خود را به طور رسمی از فروردین ۱۳۴۰ آغاز کرد. در همان سال طراحی نشان تجاری هما در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات به مسابقه گذاشته شد و طرح برنده تبدیل به نشان تجاری هما شد که یکی از زیباترین نشان‌های تجاری به شمار می‌رود. این طرح برگرفته از سازه‌های سنگیِ پرنده‌ی اساطیری هما در تخت‌ جمشید است و سه ویژگی منحصربه‌فرد دارد: سر عقاب، گوش گاو و یال اسب.

اولين پرواز ایران ایر با هواپیمای جت در سال ۱۳۴۴ با استفاده از يك فروند بويينگ ۷۲۷ در مسير تهران ـ بيروت انجام شد. پس از آن شركت ایران ایر تصمیم گرفت تمام ناوگان خودرا به هواپيماهاي جت تبدیل کند. در ميانه‌ی دهه‌ی هفتاد ميلادي، این شرکت هواپیمایی از موفق‌ترین مجموعه‌های حمل‌ونقل هوایی در جهان بود و روزانه پروازهای بدون توقف زیادی به قاره‌ی اروپا داشت به ‌طوری که در اين دوره تنها در مسير تهران ـ لندن بيش از ۳۰ پرواز هفتگي انجام مي‌داد.

 در حال حاضر

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، این شرکت با نام اصلی «هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران» و نام اختصاری «هما» به فعالیت‌های خود ادامه داد. ایران ‌ایر از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، با خروج نیروهای خارجی متخصص و لغو بعضی پروازهای بین‌المللی مواجه شد اما در سال‏هاي جنگ تحميلي به‌رغم همه‌ی فشارها و تهديدها، با کمک نيروهاي توانمند و متعهدِ قدیمی‌ خود و به‌کارگیری نيروهاي بومي و آموزش نيروي جوان و تحصيل‌كرده توانست نيازهاي خود را برطرف کند و دانش تعميرات هواپيما را كه زماني تنها در اختيار متخصصان خارجي بود، بومي کند. امروز خدمات فرودگاهي هما مطابق با استانداردهاي بين‌المللي و ارزش‌ها و معیارهای جهانی، به بيش از ۲۰ شركت هواپيمايي خارجي خدمت‌رسانی ‌می‌کند. همچنین دفاتر فروش ایران ایر در ۴۱ شعبه‌ی بین‌المللی در

سراسر جهان و ۲۳ شعبه‌ی داخلی در سراسر ایران در زمینه‌ی فروش بلیط و پشتیبانی و خدمات بعد از فروش به مسافران ایرانی و بین‌المللی فعالیت می‌کنند.

کلاس‌های پروازی

ایران ایر بر اساس متغیرهای مختلف، کلاس‌های پروازی مختلفی تعریف کرده که از لحاظ ارایه‌ی خدمات و شرایط با هم متفات‌اند. این کلاس‌ها در دو گروه «هما کلاس» و «کلاس اکونومی» تعریف شده‌اند که مسافران هما کلاس خدمات ویژه‌ای در سطح بیزینس‌کلاس در ایرلاین‌های دیگر دریافت می‌کنند. زیرگروه‌های این دو گروه اصلی به این ترتیب تعریف می‌شوند:

هما کلاس: گروه‌های نرخی I, J, C

کلاس اکونومی: گروه‌های نرخی L, N, M, Q, V, Y

خدمات بار

میزان بار مجاز همراه مسافر در پروازهای داخلی ایران ایر به این ترتیب است:

ميزان بار رايگان مسافردر پروازهاي خارجی ایران ایر به این ترتیب است:

ناوگان

ایران ایر، بعد از انقلاب اسلامی تعدادی هواپیمای فوکر۱۰۰، ایرباس و بویینگ به ناوگان خود اضافه کرد و در حال حاضر ۴۳ فروند هواپیما در مسیرهای پروازی داخلی و خارجی در اختیار دارد که فهرست این ناوگان را در ادامه می‌بینید.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) یک ایرلاین ایرانی است که در سال ۱۳۴۵ تاسیس شده است.

هما به عنوان اولین ایرلاین ایرانی در سال ۱۳۴۵ تحت عنوان شرکت هواپیمایی ملی ایران با هدف حمل و نقل بار، مسافر و محمولات پستی به داخل و خارج کشور تأسیس شد که هم‌اکنون در بسیاری از مسیرهای داخلی و خارجی تردد دارد.

تأسیس

گروهی از بازرگانان ایرانی در سال ۱۹۴۶، نخستین شرکت هواپیمایی حامل پرچم ایران را با نام ایرانین ایرویز تأسیس نمودند. این شرکت به جابجایی مسافر و بار در مسیرهای داخلی و منطقه‌ای می‌پرداخت و علاوه بر آن یک پرواز هفتگی باری نیز به اروپا انجام می‌داد. ناوگان آن از تعدادی هواپیمای داگلاس دی سی تشکیل شده بود. بعدها تعدادی هواپیمای دی سی و ویسکانت نیز به ناوگان ایرانین ایرویز اضافه شد.

در سال ۱۹۵۴، یک شرکت هواپیمایی خصوصی دیگر به نام پرشین ایرسرویسز (پاس) در تهران تشکیل شد. پاس فعالیت های خود را در زمینه حمل بار آغاز کرد و بعدها به حمل مسافر در مسیرهای داخلی منتهی به تهران نیز پرداخت. این شرکت در سال ۱۹۶۰ پروازهای بین‌المللی خود را در مسیرهای اروپایی آغاز نمود. این مسیرها شامل تهران-لندن، تهران-پاریس، تهران-ژنو و تهران-بروکسل می‌شد. این پروازها با استفاده از هواپیماهای دی سی ? اجاره شده از شرکت سابنا انجام می‌گرفت.

در روز ۲۴ فوریه سال ۱۹۶۲، دو شرکت ایرانین ایرویز و پرشین ایرسرویسز در یکدیگر ادغام شده و شرکت هواپیمایی ملی ایران (هما)، با نام بین‌المللی ایران ایر (IRAN AIR) تأسیس گشت. این شرکت ملی اعلام شد و تمام امکانات و پرسنل دو شرکت مذکور را در اختیار گرفت. در همان زمان نشان هما برای این شرکت تازه تأسیس طراحی گشت.

هما پروازهای خود را با بهره‌گیری از هواپیماهای داگلاس دی سی ۳، دی سی ۶، ویکرز و آورویورک آغاز نمود و در سال ۱۹۶۴ به عضویت کامل یاتا در آمد.

دوران طلایی

اولین پرواز هما با هواپیماهای جت در سال ۱۹۶۵ با استفاده از یک فروند بوئینگ ۷۲۷-۱۰۰ در مسیر تهران-بیروت انجام شد. پس از آن شرکت تصمیم به تبدیل تمام ناوگان خود به هواپیماهای جت گرفت. با شروع دهه۱۹۷۰عصر طلایی هما نیز آغاز گشت. در سال ۱۹۷۱ تعدادی بوئینگ-۷۳۷-۱۰۰ و در سال ۱۹۷۴ تعدادی بوئینگ ۲۰۰-۷۳۷ وارد ناوگان شرکت شد. همچنین تحویل هواپیماهای گران قیمت بوئینگ۷۴۷ از نوع ۱۰۰ و ۲۰۰ و اس پی از سال۱۹۷۵ آغاز گشت.

در میانه دهه هفتاد میلادی، هما پروازهای بدون توقف بسیاری را به طور روزانه به قاره اروپا انجام می‌داد، در این دوره هواپیمایی ملی ایران تنها در مسیر تهران-لندن بیش از سی پرواز هفتگی انجام می‌داد. خط هوایی تهران به فرودگاه جان اف کندی نیویورک در سال ۱۹۷۵ با بهره‌گیری از بوئینگ ۷۰۷ و با یک توقف در فرودگاه هیث‌رو لندن آغاز شد. با

خرید بوئینگ های ۷۴۷اس پی، هما این هواپیماهای دوربرد را در مسیر تهران-نیویورک به کار گرفت و به این ترتیب طولانی ترین خط هوایی بدون توقف جهان را راه اندازی کرد.

در۸ اکتبر سال ۱۹۷۲ هما قرارداد خرید دو فروند هواپیمای مافوق صوت کنکورد را با کنسرسیوم انگلیسی-فرانسوی آن به امضا رساند. البته این هواپیماها هرگز به ناوگان هما وارد نشدند، چرا كه در آوریل ???? با توجه به روی دادن انقلاب ایران و دگرگون شدن سیاست‌های حكومت، این قرارداد فسخ شد. هما آخرین شرکت هوایی خارجی بود که قرارداد خرید این هواپیما را فسخ می‌کرد.

در سال ۱۹۷۸ هما ۶فروند ایرباس مدل آ-۳۰۰ را برای به کارگیری در مسیرهای محلی از شرکت اروپایی ایرباس خریداری کرد و نخستین بهره بردار هواپیماهای ایرباس در خاورمیانه لقب گرفت. در پایان این سال هما به بیش از ۳۱ مقصد در داخل و خارج از ایران، از پکن و توکیو تا نیویورک به طور روزانه پرواز می‌کرد و در حال راه‌اندازی خطوط هوایی جدیدی به مقصد لس آنجلس و سیدنی بود.

در سال های پایانی دهه هفتاد، هواپیمایی ملی ایران به عنوان رو به رشدترین شرکت هواپیمایی جهان شناخته می‌شد و در عین حال یکی از ایمن‌ترین، مدرن‌ترین، و پردرآمدترین شرکت‌های هواپیمایی دنیا نیز به شمار می‌رفت. در سال۱۹۷۶هما پس از شرکت استرالیایی کوانتاس ایمن ترین شرکت هوایی جهان لقب گرفت. (تا پیش از انقلاب اسلامی تنها حادثه هما مربوط به سقوط یک فروند داگلاس دی سی۳ این شرکت در سال۱۹۵۲ می‌شد.) در آن سال ها هما سعی داشت از موقعیت استراتژیک ایران به عنوان نقطه‌ای میان شرق و غرب عالم به نحو احسن استفاده کرده و ایران را به مرکز ترانزیت بار و مسافر در جهان تبدیل کند. این روند با انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ به كلی متوقف شد.

پس از انقلاب ۱۳۵۷

پس از پیروزی انقلاب ایران، با دگرگون شدن سیاست‌های حکومت، انجام برخی پروازهای بین‌المللی هما تغییر نمود و از ۲۶ فوریه ۱۹۷۹، تعدادی از آنها نظیر تهران-تل آویو به کلی تعطیل شد. همچنین تهران به تنها مرکز انجام پروازهای بین‌المللی شرکت تبدیل شد و قرار شد فرودگاه بین‌المللی شیراز تنها در موقع لزوم مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین تمام فرودگاه‌های ایران به جز فرودگاه مهرآباد شبکه پروازهای بین‌المللی خود را از دست دادند.

آخرین فرود هما در فرودگاه جان اف کندی نیویورک در روز۷ نوامبر سال ۱۹۷۹ اتفاق افتاد. دولت آمریکا پرواز روز بعد هما را درحالی که برای فرود آماده می‌شد به فرودگاه مونترال تغییر مسیر داد و اعلام کرد به دلیل تنش‌های ایجاد شده در روابط دو کشور در جریان اشغال سفارت آمریکا در تهران، هواپیماهای ایرانی حق فرود در هیچ یک از فرودگاه‌های ایالات متحده را ندارند. این خط هوایی پس از گذشت ۲۸ سال هنوز بازگشایی نشده‌است. در سال ۲۰۰۵ و در جریان سفر محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران به مقر سازمان ملل وی با جمعی از ایرانیان مقیم آمریکا دیدار نمود و با توجه به درخواست‌های مکرر آنان به رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران دستور داد به پیگیرِی راه اندازی مجدد این مسیر هوایی بپردازد. با وجود نامه نگاری‌های صورت گرفته از سوی ایران هنوز پاسخی از طرف آمریکا دریافت نشده‌است. با تعطیلی خط هوایی نیوِیورک هواپیماهای بوئینگ۷۴۷اس پی هما به طور گسترده در مسیرهای آسیایی و اروپایی به کار گرفته شدند.

در دهه ۱۹۸۰با توجه به جنگ هشت ساله ایران و عراق و مشکلات ناشی از آن پیشرفت چندانی در هما صورت نگرفت. در این دوران اکثر پروازهای داخلی و بین‌المللی شرکت با لغو و یا تأخیرهای مکرر روبرو می‌شد. در آن زمان همچنین تمام پروازهای شرکت به مقصد فرودگاه آبادان مرکز فعالیت‌های نفتی ایران تعطیل شد. این روند تا زمان برقراری آتش بس بین در سال ۱۹۸۸ یافت.

نام رسمی شرکت در سال ۱۹۸۱به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تغییر یافت. در این سال هما ۱٫۷ میلیون مسافر را جابجا کرد.

با آغاز دهه ۱۹۹۰ میلادی با وجود افزایش شدید تقاضا برای سفرهای هوایی، به دلیل تحریم‌های اعمال شده علیه صنعت هوایی ایران از سوی آمریکا، هما تنها توانست چند فروند هواپیمای کوچک فوکر ۱۰۰ را از شرکت سازنده هلندی آن خریداری کند.

از مهم ترین اتفاقات دیگر دهه نود میلادی برای هما می‌توان به راه اندازی شرکت‌های هواپیمایی خصوصی در ایران اشاره کرد. با توجه به سیاست‌های دولت ایران در زمان ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی شرکت‌های هواپیمایی مختلفی مانند هواپیمایی ماهان، هواپیمایی کاسپین و کیش ایر تأسیس شدند که به انحصار هما در پروازهای داخلی و خارجی پایان بخشیدند. در حال حاضر شرکت هواپیمایی در حال رشد ماهان را می‌توان مهم ترین رقیب داخلی هما ارزیابی کرد.

تحریم‌های آمریکا علیه ایران که شامل ممنوعیت فروش هواپیما و قطعات آن می‌شود مهم‌ترین مانع بر سر رشد هما به شما می‌رود. امروزه به دلیل این تحریم‌ها، هما ناوگانی فرسوده و قدیمی دارد. این شرکت نه تنها جایگاه ممتاز جهانی خود در دهه هفتاد را به کلی از دست داده بلکه با سرمایه گذاری برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند امارات عربی متحده، قطر و بحرین بر صنعت هوایی خود، در منطقه خاورمیانه نیز به عنوان یک شرکت هواپیمایی درجه دو شناخته می‌شود.

بسیاری از پروازهای بین‌المللی هما به دلیل کمبودهای این شرکت متوقف شده و شبکه پروازی داخلی این شرکت نیز با وجود افزایش تقاضاها تغییر چندانی نکرده‌است. به دلیل عمر زیاد هواپیماهای این شرکت میزان تاخیر پروازهای آن نیز افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته‌است. بسیاری از هواپیماهای هما به دلیل نقائص فنی جزئی بازنشسته شده‌اند، چرا که شرکت قدرت تعمیر و تامین قطعات یدکی آنها را ندارد. نمونه این هواپیماها را می‌توان در فرودگاه مهرآباد دید. یک بوئینگ ۷۴۷ اس پی این شرکت نیز بعد از شکستن ارابه فرود آن در سال ۲۰۰۴ در فرودگاه پکن، بلا استفاده شده‌است. با این حال هما سعی دارد با اجاره یا خرید هواپیماهای دست‌دوم از کشورهایی مانند ترکیه یا خرید هواپیماهای روسی بخشی از کمبودهای خود را رفع کند.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور