سوغات اردستان
سوغات اردستان
با ما درمرکز مشاوره سفر طلوع سفریاد همراه باشید تا درمورد سوغات اردستان و صنایع دستی آن صحبت کنیم که میتوانیم درسفر به این شهرستان تهیه کنیم وبرای دوستان واشنایان به سوغات ببریم ازجمله سوغات اردستان نان قپی ، نان خشکه، انار، انجیرو ماست امیران را میتوان نام برد که هرکدام ریشه قدیمی در اردستان دارند ومردم این شهر را به این سوغات میشناسند.
در اردستان همیشه به نان نگاه مقدس تری میشده ودر ازمنه قدیم نانواها که اغلب خانم ها بودند از شخصیت اجتماعی ویژه ای برخوردار بوده اند از جمله نانوا ی امیران مرحوم حاجیه خانم شماعی همسر مرحوم سید حسن نیازی .
در اردستان یک نوع نان به نام نان قپی که طرفداران زیادی در اردستان دارد.ومصرف تازه ان فوق العاده خوش طعم وخوش طعم میباشد.البته بیشتر در خود شهر طرفدار دارد. نان خشک که تحت عنوان خشکه پز گفته میشود .به جرات میتوان نان خشک امروز اردستان را بعنوان سوغات منحصر به فرد اردستان وشهر زواره دانست .
البته ظاهرا در زواره یک نوع نان خوشکه پز زعفرانی وجود دارد . دومین سوغات دائمی اردستان ماست میباشد .ماست به صورت کیسه انداخته و دبه ای وماست مخلوط با نعنا ویا سبزی های معطر دیگر باعث شده ماست از تنوع زیادی برخور دار باشد.
شما هرکس رادیدید خصوصا در تهران که ظرف ماست که در امهران به ان دبه ماست میگویند با خود حمل میکند.شک نکنید یا اردستانی است یا گلپایگانی روستای امیران ،کچورستاق،تلک اباد ومحله مون اردستان از ماست مرغوبی برخوردارند. ضمنا دوغ همراه ماست از تنوع زیادی برخور دار است.تخم مرغ محلی تقریبا در اکثر روستاهای شهرستان از سوغات ..محلی محسوب میشود. ناگفته نماند پس از احداث مرکز جمع اوری شیر در روستای امیران مقدار تولید ماست در این روستا کاهش یافته است.
انار شاید معروف ترین میوه اردستان انار باشد .منطقه ریگستان شهر اردستان ومهاباد،منطقه سفلی وعلیا هر جا انار باشد متعاقب ان رب انار نیز بعنوان سوغات ان محل محسوب میشود.
انجیر دیگر میوه اردستان میباشد مربای انجیر نیز از سوغات محلی میباشد.اگر گذرتان به شهرستان اردستان خورد سبزی اردستان که در بازار روزهای دوشنبه وپنجشنبه به وفور عرضه میگردد وزینت بخش سفره های مهمانی ایام عید مردم این
منطقه است فراموش نکنید.
ضمنا گل سر سبد سبزی خوردن ترخون اردستان میباشد.در واقع سبزی تقریبا متعلق به شهر اردستان ان هم در منطقه محال اردستان بیشتر سبزی کشت میکنند وبا توجه به مناسب بودن محیط ،اب بهداشتی وتمیز….به جرات میتوان سبزی اردستان را یکی از مرغوب ترین سبزی های ایران دانست.
در منطقه همبرات سیاه درخت مثل زرد الو، قیسی،آلوچه(گوجه سبز) و…. نیز کشت میشود
سوغات روستای لاسیب:سیب،گردو،توت ،انگور، الوچه، زرد الو، قیسی وبادام.
سوغات شیرازون:انار الوچه ، زرد الو، سیب گلاب،توت(شاتوت وتوت سفیذ)
سیب زمینی وگردو در منطقه برزاوند … از سوغات خاص این منطقه میباشد.
شلغم وچقندر نیز در روستای امیران به وفور کشت میشود.وشلغم از سوغاتهای قدیمی امیران میباشد.
صیفی جات(طالبی وگرمک …) نیز از میوه های فصلی وبیشتر درموغار وروستاهای اطراف انها میباشد.
کشک نیز در شهر مهاباد بوفور یافت میشود واگر گذرتان به این شهر خورد کالا جوش رافراموش نکنید.از سوغات دیگر شهر مهاباد علاوه بر صنایع دستی میتوان از محصولات دامی گوسفند(کره،پنیر،روغن،روغن).و محصولات شتر مرغ، انار ورب آانار و… میتوان نام برد.واگر هوس کردید گوشت شتر ویا حاشی( شتر جوان ) بخرید سری به روستای تلک اباد بزنید.
صنایع دستی ابزاری برای زندگی کردن:
صنایع دستی در اردستان وسیله و ابزاری برای زندگی کردن مردم وجود داشته که در این ارتباط کارگاه های متعددی در شهرستان اردستان ایجاد شده که هم اینک تعداد زیادی از آن فعالیت اندکی دارند. اینها چراغ روشنی در دل کویر خشکیده این مرز وبوم بوده اند هم چون آهنگری، سفالگری، گلیم بافی، کرباس بافی، سبد بافی، چارق دوزی، گیوه دوزی و کارگاههای زیاد دیگری مانند روی گری، سفید گری، مس گری که سنگ تراشی آن هم چنان در روستای توتکان فعالیت دارد.
سنگ تراشی در اردستان:
سنگ تراشی قبل از اسلام در منطقه اردستان قدمت داشته و آلات سنگی مثل هاون، آسیاب دستی، سنگ آب و وسایل دیگری که برای زندگی مردم تهیه می شده و بر روی آن هم نقش و نگارهایی حک می شده است. کارگاه های سفالگری برای نگهداری مایعات ایجاد شده و کوزه ها و تنگ ها در اردستان ساخت آن رواج فراوانی داشته است ولی به مرور زمان به فراموشی سپرده شدند.هنرمندان اردستانی برای پخت و پز غذا ظروف مسی را با تبحر خاصی می ساختند و وسایل مورد نیاز مردم را در کارگاه های کوچک هم چون ساخت داس، کلنک، میخ، سیخ، منقل انجام می دادند که اینک تعدادی از آن ها در شهر زواره فعالیت دارند.
کارگاه های آهنگری در زواره به این علت شکل گرفته که وقتی هلاکوخان مغول به زواره حمله می کند مردم زواره داخل حصار پناه می برند و به وسیله هنر آهن گری می توانند شمشیر، نیزه و آلات وادوات جنگی بسازند و مدت زیادی را در مقابل هلاکوخان دفاع کنند. باید گفت در زواره هنر آهن گری به شکل خاصی به عنوان نماد روشن است.
صنعت پارچه اردستان:
پارچه کرباس اردستان تا دوره قاجار به اصفهان و تهران صادر می شده که اردستان قطب پرورش و تولید پنبه مشهور و تعدد قنوات و فراوانی آب منطقه کولوزه کاری (کاشت پنبه) رواج بسیار فراوانی داشته است.اینها به کارگاه ها وکارخانه های ریسندگی اصفهان و کاشان صادر می شده اند. در اردستان پارچه های کرباس خیلی معروف بوده اما نهایت با کمبود آب مواجه بودند تا جایی کشت پنبه متوقف می شود وحدود ۴۰ تا پنجاه سال است که اردستان پنبه کاری انجام نمی شود و از همین رو بافت پارچه های کرباس فعلا در منطقه ما رونقی ندارد.
منطقه زواره با استفاده از کرک شتر برای امور بافت سجاده، زیلو و عبا استفاده می کرده اند. قالیچه های شهر مهاباد صنعت دیگری است که در این شهر رواج داشته و نقشه آن نیز ذهنی بود که در روی دارهای زمینی بافته می شد وهنوز این فعالیت ادامه دارد.
صنایع وارداتی:
برخی صنایع دستی از شهرهای دیگر وارد شهرستان شده اند، مثل مینا کاری، نقاشی زیر لعابی که از اصفهان است و افرادی با آموزش این هنرها در اردستان کارگاه هایی به صورت مدرن هم چون مینا کاری، چرم دوزی و گوهر تراشی ایجاد کردند. هنرمندانی هم در این رشته ها فعالیت می کنند و عده ای هم بصورت تفننی در کارگاه های مشبک و معرق فعالیت دارند.
هنر خراطی:
در روستاهای سرابه و کچو هنر خراطی رواج داشته که به فراموشی سپرده شد. از قدیم ساخت آلات چوبی در این روستاها را شاهد بوده ایم ولی خوشبختانه با احیاء کارگاهی در زواره شاهد رونق آن هستیم وکه توانسته مهر اصالت صنایع دستی را هم دریافت کند.
همانطور که دربالا خواندیم مردم اردستان دارای هنرهای دستی بسیاری همچون گلیم بافی واهنگری و سفالگری دارند و درصنعت سنگ تراشی و پارچه مهارت بسیار دارند و به جرات میتوان گفت که این هنرها خاص مردم این منطقه میباشند.