قالی شویان، مراسمی ثبت شده در یونسکو به نام ایران
هر سال در دومین جمعه پاییز مصادف با شهادت امامزاده سلطانعلی بن محمد باقر، آیین سنتی و مذهبی قالیشویان، در مشهد اردهال برگزار میشود. در این مراسم که به جمعه قالی هم شهرت دارد، اهالی فین کاشان در یک مراسم نمادین، با چوبدستیهایی، قالیچهای را در نهر آبی که در نزدیکی آنجا است، شست و شو میدهند. در وبسایت اصفهان تور با ما همراه باشید تا فلسفه این آیین را باهم مرور کنیم
هر سال بسیاری از مردم ایران برای حضور در مراسم قالیشویان و دیدن این آیین تاریخی به مشهد اردهال سفر میکنند. مشهد اردهال در ۴۲ کیلومتری غرب کاشان واقع شده و مراسم قالیشویان تنها آیین مذهبی اسلامی است که به تقویم خورشیدی برپا میشود. این مراسم در فهرست میراث معنوی ایران و نیز در دسامبر ۲۰۱۲ در فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو به ثبت رسید.
فلسفه این مراسم
بنابر نقلها و روایاتی که سینه به سینه تا به امروز به ما رسیده، امامزاده سلطانعلی از فرزندان امام باقر به درخواست اهالی کاشان قدیم به ایران آمد و پس از مدتی توسط حاکمان وقت به شهادت رسید. گفته شده سلطانعلی را هنگام دعا و نماز در محلی که اکنون به قتلگاه معروف است، به شهادت رساندهاند. چنان که نقل است، دو روز پس از شهادت خبر به فینیها میرسد، فینیها با بیل، چوب و چماق خود را به اردهال رسانده و در روز سوم شهادت، پیکر پاک امامزاده را در یک تخته قالی نهاده، به سر نهر آبی که اکنون به نهر شاهزاده حسین معروف است، برده و غسل دادند و بعد در محل کنونی به خاک سپردند.
به روایتی دیگر، جسد پاره پاره امامزاده را بدون غسل روی قالی گذاشتند و به بالای تپهای که اکنون در آن آرام گرفته، بردند و دفن کردند. بعد قالی آغشته به خون امامزاده را با آب جوی شستند. میگویند وقتی فینیها مشغول غسل و دفن بودند، اهالی خاوه از راه میرسند و کمک میکنند؛ به همین علت فینیها در دومین جمعه مهرماه به مشهد اردهال میآیند و مراسم خاکسپاری او را زنده نگاه میدارند.
بازار مراسم قالیشویان
یکی برنامههای جانبی مراسم قالیشویان، احداث بازاری به مدت یک هفته تا ده روز است که در آن صاحبان حرفههای مختلف، کالاها و اجناس خود را به مردم و زائران عرضه میکنند. چنان که بر میآید، مردم آن منطقه معتقدند خرید لوازم و اسباب خانه در مشهد اردهال در کنار بقعه امامزاده سلطانعلی باعث خیر و برکت میشود.