جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

پست شده به وسیله : اصفهان تور/ 769 0

شهرستان اندیمشک از شهرهای شمالی استان خوزستان میباشد اندیمشک ازنظر جاذبه های گردشگری وتوریستی دارای ۳سد زیبا و مناطق حفاظت شده و مناظر طبیعی بکری میباشد وازلحاظ مذهبی نیز این شهر دارای مقبره های بزرگان زیادی میباشد و یکی ازجاذبه های این شهر میتوان به قدمگاه امام رضا (ع) نام برد که سالانه مسافران زیادی از اطراف به این مکان برای زیارت می آیند.درادامه با ما در مرکز مشاوره سفر طلوع سفریاد همراه باشید تا بیشتر باجاذبه های اندیمشک آشنا شویم .

بقعه امیرسیف اندیمشک

بقعه امیر سیف مربوط به دوره عیلامیان است و در شهرستان اندیمشک، بخش الوار گرمسیری، دهستان قیلاب، حوالی روستای سرقلا واقع شده و این اثر در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۳۹۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

سد دز اندیمشک

پلاژ سد دز در ۳۵ کیلومتری شهرستان اندیمشک در کنار دریاچه سد دز واقع شده است. این منطقه دارای تاسیسات، رستوران، طبیعت و جاذبه های حیاط وحش میباشد. همچنین این منطقه موقعیت مناسب برای ایجاد رستوران شناور را دارد.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

امامزاده احمد بن موسی (ع) اندیمشک (معروف به شاهزاده احمد)

امامزاده ها از گذشته تاکنون جایگاه بالایی نزد مردم  داشته و دارد و از طرفی وجود امام زاده های زیادی در شمال خوزستان در کنار کوه ها، دشتها و..باعث شده زمینه لازم برای توریسم مذهبی در این شهرستان فراهم شود و این خود راهی بسیار مناسب برای توسعه گردشگری در شمال استان خوزستان است.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

قدمگاه امام رضا (ع) اندیمشک

در کنار محلی که مدفن سیدخلیل از سلاله پنجم امام زین العابدین(ع) و معروف به قدمگاه امام رضا(ع) است باغی قدیمی وجود دارد.سیدخلیل در سال ۲۰۰ هجری قمری هنگام سفر به خراسان رحلت می نماید و به امر علی ابن موسی الرضا(ع) در همین محل باغ به خاک سپرده می شود و به واسطه وجود اطهر این امام زاده باغ و بوستانی در اطراف ایجاد می شود و مردم منطقه هم به احترام این امام زاده افراد متوفای خود را در همین محل به خاک می سپارند.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

قلعه حسینی اندیمشک

قلعه حسینی مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان اندیمشک، بخش الوار گرمسیری، روستای قلعه رزه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۰۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

مقبره محمودعلی اندیمشک

این بقعه در دهکده ای به همین نام در جنوب غربی مازو ، واقع شده است . گنبد آن مخروطی شکل ( و مربوط به قرن ۱۱ هجری است ) . اندازه داخل مقبره ۴۰/۴×۴۰/۴ متر است . قبر در وسط قرار دارد و ابعاد آن ۷۰/۱×۶۰/۱×۵۰/۱ متر می باشد . بلندی گنبد از سطح بام مقبره نزدیک به ۸ متر است که از دو طبقه درست شده و دو جداره است . یعنی بین طاق مقبره و گنبد ، فضا است و بوسیله دریچه ای می توان به آن داخل شد . در جنوب آن اطاقی برای زائران ساخته شده است . گنبد محمود علی که در گویش محلی محمید علی خوانده می شود . در کتب تاریخی سلطان محمود فرزند علی ذکر شده که به مرور زمان به محمود علی معروف شده است . این مقبره سنگ قبر نداشت و مشخصات بیشتری از صاحب او بدست نیامد حریم گنبد با دیواری سنگ چین شده بطول ۲۰و عرض۱۶ متر محصور گردیده است و اطراف حصار ، قبرستانی کهنه و قدیمی هست که بعضی قبرهای آن با خط کوفی نوشته است .

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

منگره

منگره از چند دره تشکیل گردیده و در شمال بخش الوار گرمسیری واقع شده است . و یکی از مناطق کوهستانی می باشد و محدود است از شمال و غرب به کوه « چوونی» و دورق (Duragh شهری از ناحیه خوزستان بوده است و به نام دورق فرس مشهور بوده است که بنظر می رسد این همان دورق باشد . رودخانه ای که از دهکده گرداب سرچشمه می گیرد ، پس از عبور از تنگه کول گاو به رودخانه انارکی می پیوندد و جاده سراسری را در محلی موسوم به بالارود قطع می کند.

باغهای انار منگره بسیار خوب پرورش داده می شوند و یکی از منابع درآمدی اهالی محسوب می شود . منگره بوسیله راههای کوهستانی و صعب العبور ، به دهستانهای اطراف خود مربوط میشود . جاذبه های موجود در روستای گرداب، روستای هدف گردشگری و پتانسیل عظیم منابع طبیعی و محیط زیست شامل درختان میوه، بلوط، بادام و… وحیاط وحش، کوهنوردی است.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

پل باستانی صیحه اندیمشک (آباره عباس خان)

این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۳۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این آباره در ۸ کیلومتری جاده اندیمشک به شوش و در حاشیه شرقی جاده واقع شده است . این آباره در سال ۱۳۷۹ شناسایی گردید و کار خاکبرداری و مرمت آن از سال ۱۳۸۰ آغاز گردید . این بنا دارای ۱۲ دهانه می باشد و در گذشته کاربری انتقال آب را داشته است و آب را  بوسیله کانال به این منطقه آورده و پس از عبور آب از روی پل زمینهای کشاورزی آن طرف پل را آبیاری می نمودند . پلهای آبرو تنها جهت آبیاری زمینهای کشاورزی به کار می آیند و اصطلاحاً آباره گفته می شود . این پل مربوط به دوره صفوی می باشد .

مصالح بکار رفته در ساخت این بنا سنگ ، آجر بهمراه ملاط گل ، آهک و ساروج می باشد پی پایه های این پل از سنگ ، ستونها از آجر و دیواره های فوقانی از سنگ می باشد . دریچه های پل در جهت خلاف جریان آب و هم در جهت موافق آن پیش آمدگی های دارد که اصطلاحاً موج شکن یا آب ( پشت پل ) به صورت نیم دایره می باشد . افزایش مقطع طولی پل و سنگین تر نمودن پایه ها جهت خنثی سازی رانش حاصل از طاقهای بزرگ ، نقش استحکامی پل در مقابل فشارهای سرسام آور آب در هنگام طغیان رودخانه ها و هدایت مناسب آب که از لحاظ مکانیکی و مهندسی در دوام پل تاثیر بسیاری داشته است .

در ساخت پل صیحه به نمای پل توجه نشده است و فقط به جنبه کاربری و استحکامی آن توجه نموده اند . قوس دهانه ها یک اندازه نمی باشد  این دهانه ها از ارتفاع « تیزی » تا پا کار بین ۶/۳ و ۷۰/۳ متفاوت می باشد . پایه ها تقریباً ۱ متر می باشد . دهانه ۶ بزرگترین دهانه می باشد

با توجه به اینکه در گذشته به دلیل شرایط زندگی مردم و نیاز به آب ، اکثر سکونتگاهها در کنار رودخانه و چشمه ها و مناطق آب خیز صورت می گرفت ، احتمال وجود سکونت گاه هایی همزمان با این آباره در منطقه نیز وجود دارد . در نزدیکی این آباره در منطقه سبز آب ، آباره دیگری وجود دارد که کاربری آن نیز مانند پل صیحه می باشد . در طی خاکبرداری از دو آباره در اعماق مختلف به تکه های مختلف سفال شکسته برخورد نمودیم که متعلق به دوره اسلامی می باشد .

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

قلعه رزه اندیمشک

قلعه رزه، از جمله قلعه‌های تاریخی است که در عصر صفویه منزلگاه کاروانیان راه خرم‌آباد به اندیمشک بوده است و اکنون نیز جاده سراسری از کنار آن می‌گذرد. بنای این قلعه در اصل یک کاروانسرا بوده، روی تپه‌ای سنگی نهاده شده و دارای پلان چهارگوش و مستطیل‌شکل در جهت شرقی و غربی بوده و از نوع چهار ایوانی است. این بنا در زمان شاه تهماسب صفوی، در سال ۱۰۰۸ هجری قمری به دستور حسین خان والی پشتکوه ساخته شده است. نمای کلی دیوارها و اتاق‌های کاروانسرا (قلعه) نشان می‌دهد که در دوره‌های بعدی در ترکیب معماری آن تغییراتی داده شده است. تمامی قلعه با گچ و قلوه‌سنگ ساخته شده است.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

سد کرخه اندیمشک

سد کرخه در فاصله ۲۱ کیلومتری جنوب غربی شهرستان اندیمشک و بر روی رودخانه کرخه ساخته شده است . مطالعات اولیه در حوزه آبریز کرخه در سال ۱۳۳۵ توسط مشاورین خارجی آغاز گردید و در سال ۱۳۵۸ پیشنهاد احداث سد مخزنی در محلی به نام کرخه صفر ارائه گردید . این سد جهت جلوگیری از وقوع سیلاب و خطرات ناشی از آن و همچنین تامین آب ۳۴۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی و تولید انرژی برق آبی به میزان ۹۳۴ گیگا وات ساعت در سال است.

ایجاد جاذبه های گردشگری در حاشیه دریاچه ۶۰ کیلومتری همانند ورزشهای آبی، امکانات رفاهی و اجتماعی(دهکده گردشگری) آن از جمله پتانسیل های دیگر آن می باشد . نوع سد کرخه با هسته رسی می باشد.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

 تفرجگاه قلعه مختار اندیمشک

منطقه قلعه مختار در ۱۱ کیلومتری شرق شهرستان اندیمشک و در کنار رودخانه دز است.وجود پتانسیل، زمین حاصلخیز و منابع آبی باعث شده که از گذشته دور تاکنون منطقه قلعه مختار به محلی جالب و جذاب جهت سکونت مطرح باشد.که در همین راستا پروژه های ایجاد امکانات فرهنگی ، تفریحی توسط میراث فرهنگی جهت توسعه منطقه ایجاد شده و دارای ساحل زیبا برای قایق سواری، ماهیگیری و ورزش آبی شنا است.

منطقه چهل پا

یکی از زیستگاههای مهم بز کوهی در استان خوزستان به شمار می آید. که بدلیل صعب العبور بودن و عدم دسترسی شکارچیان، آنها توانسته اند نسل خود را حفظ کنند و با جمعیت مناسب که دارند به راحتی در منطقه مشاهده می شوند. منطقه چهل پا به طور كلي كوهستاني با ديواره هاي صخره اي بسيار بلند و دره هاي صخره اي و صعب العبور بسيار عميق و گاهاً غير قابل دسترسي است كه در دامنه هاي جنوبي به تپه ماهورهاي كم ارتفاع منتهي مي گردد. ۱۶۷۰۰ هكتار وسعت دارد.داراي آب و هواي گرم و خشك كه در زمستانها معتدل و بهار نسبتاً معتدلي دارد منابع آبي آن عمدتاً درياچه سد دز، در ضلع شمالي، رودخانه دز در ضلع شرقي و تعدادي چشمه از جمله چشمه سلام و خردم در ارتفاعات مي باشد .عمده محل تمركز حيات وحش (كل و بزها) در دامنه هاي صخره اي و غير قابل دسترسي مشرف به درياچه سد و رودخانه دز و دره هاي بسيار عميق ضلع شرقي و شمالي منطقه مي باشد اين منطقه در حدود ۵۰ كيلومتري شمال منطقه حفاظت شده و پناهگاه حيات وحش دز قرار دارد .عمده پوشش گياهي منطقه به صورت مرتعي است ولي تك درختان و درختچه ها به صورت پراكنده در منطقه ديده مي شود که از جمله آنها بادام كوهي، كنار، رمليك، جاز (بنگله) ، انجير،گز و پده، اين پوشش در دامنه شمالي عمدتاً از نوع بادام است که در دامنه هاي جنوبي بيشتر از نوع كنار و رمليك مي باشد.گونه شاخص منطقه بز كوهي (كل و بز) است كه از جمعيت بسيار خوبي برخوردار است ساير گونه هايي كه در منطقه زيست مي كنند که شامل پلنگ، گرگ، كفتار، روباه ،شغال، گربه وحشي، خرگوش، تشي، خدنگ، شنگ(سگ آبي)، خارپشت ، انواع خفاش مي باشند. شاخص پرندگان منطقه كه بيشترين جمعيت در منطقه دارد كبك و تيهو است. پس از آن مي توان به كبوتر چاهي، كمركولي، بلدرچين ، سهره طلايي اشاره كرد در درياچه سد دز مي توان پرندگان آبزي و كنارآبزي را مشاهده كرد. در خصوص خزندگان، دوزيستان و بي مهرگان منطقه تا كنون مطالعه اي صورت نگرفته ولي مي توان انواع مارها ، مارمولكها، لاك پشت خزر ي، انواع كپور ماهيان، وزغ ها و قورباغه ها را مشاهده نمود.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

منطقه حفاظت شده کرخه

منطقه حفاظت شده كرخه در استان خوزستان بين۴۰/۳۱ عرض شمالي و ۲۵/۴۸ طول شرقي واقع شده است. مساحت آن در ۱۳۹۹۵ هكتار مي باشد.پوشش گياهي آن گز, پده ,‌جاز و سريم می باشد. پستانداران گوزن زرد ايراني ,‌گرگ ,‌ روباه , گربه جنگلي , خدنگ ,‌شغال ,‌ كفتار ,‌ تشي ,‌شنگ ,‌گراز و انواع پرندگان و جوندگان است.گوزن زرد ایرانی یکی از کمیاب‌ترین گونه‌های گوزن در سرتاسر جهان است. به جرات می‌توان گفت که این گونه را می‌توان تنها در حاشیه دز استان خوزستان یافت.

دو نوار باریک حاشیه دز و کرخه باقی‌مانده جنگل‌های ۴۰۰ هزار ساله بین النهرین هستند. جنگل‌های نمونه حمیدیه در اطراف دزفول از جمله این جنگل‌ها هستند که گونه گوزن زرد ایرانی را در خود جای دادند.

این منطقه از قدیم الایام زیستگاه گوزن زرد بوده که زیر نظر اداره محیط زیست دزفول و شوش قرار دارد. در منطقه حفاظت شده کرخه گونه‌هایی از گوزن‌های زرد وجود دارند که به دلیل تکثیر در دهه ۴۰ به آلمان فرستاده شدند و با گونه اروپایی اختلاط پیدا کردند و هم اکنون این گونه‌ها با اختلاطی جزیی در زیرگونه در منطقه کرخه محافظت می‌شوند ولی گوزن زرد ایرانی نوع منحصر به فردی است که در منطقه حفاظت شده دز قرار دارد.

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

داوود خادم

در شمال غربي دهكدة گرداب به فاصله شش كيلومتر ، دهكده اي است موسوم به « شيخ» در گورستان دهكدة ، مقبره اي است كه با سنگ و ملاط ساخته شده است . گنبد آن مخروطي شكل و اندازه اي داخل مقبره ۴۰/۳×۳۰/۳ متر بوده و شباهت زيادي به گنبد اميرسيف دارد . تنها تفاوتي كه اين دو مقبره با هم دارند ، دو گلدسته مي باشد كه بي شك سالهاي بعد ساخته شده اند . در ورودي مقبره شرقي است سنگ قبري در اين مقبره مشاهده نشد . سنگ قبرهاي بزرگي با خط كوفي در گورستان اطراف مقبره ديده شد كه تاريخ بعضي از آنها مربوط به قرن هفتم هجري مي باشد بر بالاي سر قبرها نيز سنگهايي بطول ۸۰ تا ۹۰ سانتي متر بطور عمودي كار گذاشته شده ورودي بعضي از آنها به خط كوفي آياتي بطور برجسته شده است . صاحب مقبره شايد داود ابن محمد ، معروف به خادم الفقرا باشد كه مستوفي در تاريخ گزيدة از آن ياد مي كند .

 

جاذبه های گردشگری وتوریستی اندیشمک

پارك فرهنگي تفريحي والفجر

اين مجموعه در حاشيه جاده انديمشك – بندر امام در نزديكي روستاي چم گلك و در كنار رودخانه دز جهت رفاه حال مردم محوطه سازي شده است . پارك فرهنگي تفريحي والفجر قدمگاه و يادمان هزاران رزمنده و محل آموزش آبي خاكي دلاور مردان  دفاع مقدس است .  مساحت كل مجموعه ۷۰هزار متر مربع است كه ۸۵۰۰ متر مربع پياده رو سازي ، ۲۱۰۰ متر مربع ساخت آب نما ، ۴۰ هزار متر مربع چمن كاري ، ۴۳۰۰ متر طول جوي آب ، ۱۱ هزار متر طول لوله كشي آب و تاسيسات برق و روشنايي و سرويس بهداشتي و نصب قايق والفجر در مركز آن در اين پارك انجام شده است. در مجموع تاكنون ۵ ميليارد ريال اعتبار جهت فاز اول اين پروژه هزينه شده است

اندیمشک بدلیل وقعیت جغرافیایی آن دارای مناظری بکر و زیبا می باشد که میتوانیم درفصل بهار به این شهر سفرکرده و اززیباییهای این شهر لذت ببریم ازجمله این مناطق زیبای اندیمشک منطقه چهل پا و منگره را میتوان نام برد که بی شک جذابیت خاصی برای گردشگران دارد.

واحد تولید محتوای اصفهان تور

قدمگاه خرانق جای پای امام هشتم

پست شده به وسیله : اشکان علینقیان/ 986 0

یکی از مناطق جالب و مذهبی استان یزد قدمگاه خرانق است. این قدمگاه که در باور مردم، قدمگاه امام رضا (ع) در راه مشهد بوده است آخرین مکانی به شمار می آید که آن حضرت در آنجا به استراحت پرداخته اند. با هم در اصفهان تور  نگاهی داریم به این مکان که قطعا دانستن درباره آن خالی از لطف نمی باشد.

مردم بسیاری برای بازدید از قلعه‌ی خرانق  که تا ۲۰ سال قبل هم مسکونی بوده است، به شهر اردکان یزد سفر می‌کنند و هنگامی که به این منطقه می‌آیند تازه متوجه می‌شوند که در کنار این قلعه، قدمگاه حضرت امام رضا (ع) وجود دارد. بر اساس گفته‌های مردم این عمارت کهن آخرین مکانی بوده که آن حضرت برای استراحت کاروان خود انتخاب کرده بود.

یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های شهرستان اردکانِ استان یزد، خرانق است که مرکز بخشی (با وسعت تقریبی ۲۲۰۰۰کیاومتر مربع) به همین نام است. این روستا، در مسیر جاده اردکان به طبس و طریق‌الرضا قرار دارد. روستای خرانق از شمال به کوه هامانه، از جنوب به کوه خوانزاواشتری، از غرب به کوه بندر و چک چک و از مشرق به صحرا و ریگزارهای حد فاصل ساغند و خورانق محدود است. ارتفاعات خرانق در غرب روستا، جزء سه رشته کوه های مهم و مرتفع استان و در شمال شرقی آن محسوب می شود. این ارتفاعات از شمال شهر یزد تا منطقه خرانق امتداد دارد. خورانق بسیار قدیمی‌تر از یزد بوده و در گذشته، زرتشتیان در آن زندگی می‌کردند. بر اساس گزارش‌های به جا مانده از مورخان در سال ۲۴ هجری شمسی مصادف با دوازدهمین سال سلطنت یزگرد، از قدیمی‌ترین آبادی‌های منطقه نام برده شده که یکی از آنها خرانق است.

قلعه خرانق بر فراز تپه‌ای به جا مانده از دوران ساسانیان، یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های مسکونی روستایی استان یزد است و همانند نمایشگاهی است که غرفه‌های آن از خشت و گل ساخته شده است. این قلعه از آن مجموعه‌هایی است که نشانه‌هایی از مقاومت، برای حفظ موجودیت و اصالت را در خود دارد. مساحت این قلعه حدود ۱/۱ هکتار است و اطراف آن را حصارهایی احاطه کرده که موجب استحکام آن می‌شود. این بافت قدیمی بیش از ۸۰ خانه دارد که بیشتر آنها در دو یا سه طبقه، متناسب با توانایی اقتصادی و موقعیت اجتماعی قلعه‌نشینان، طراحی و ساخته شده است؛ اما هم اکنون قلعه کاملا خالی از سکنه شده است و تنها بعضی از اهالی، گاهی به خانه خود سر می‌زنند یا از آن به‌عنوان انبار و طویله از آن استفاده می‌کنند؛ البته تا حدود اوایل دهه۸۰، هنوز دو خانوار (یکی نیز به صورت فصلی) در داخل قلعه ساکن بودند.

موقعیت مکانی قدمگاه خرانق

قدمگاه خرانق در نزدیکی شهر اردکان و در حدود ۶۰ کیلومتری شمال‌شرقی استان یزد واقع شده است.

 

مسیر حرکت امام رضا از مدینه به مرو 

امام رضا (ع) در شهر مدینه ساکن بودند تا اینکه با قبول ولایتعهدی، به درخواست مأمون از مدینه به مرو هجرت می‌کنند. یکی از راه‌هایی که برای عزیمت امام رضا (ع) در ایران در نظر گرفته‌اند و معتقدند که ممکن است مسیر واقعی حرکت ایشان باشد، مسیری است که از جنوب ایران می‌گذرد. وقتی مأمون از امام رضا می‌خواهد ولایت عهدی را بپذیرد ، ابی ضحاک را مأمور می‌کند امام را از نواحی جنوبی ایران به مرو، محل اقامت مأمون، برساند.

مسیر عبور آن امام به این ترتیب بوده است ؛ مدینه –> بصره –> سوق الاهواز (اهواز امروزی) –> ارجان (بهبهان) –> استخر –> ابرقو –> یزد (ناحیه طبس) –> نیشابور –> طوس –> سرخس –> مرو

مسیر هجرت امام رضا (ع) در ایران به “طریق الرّضا ” معروف است. مسافران دیگری هم در طول تاریخ، قسمتی از این مسیر را پیموده‌اند که ناصر خسرو قبادیانی بلخی، شاه عباس صفوی و نادر شاه افشار از مشهورترین آنان هستند .

امروزه هم اگر شما از یزد به قصد طبس یا مشهد حرکت کنید، در کنار راه تابلوهایی می‌بینید که با عنوان “طریق الرّضا” همان راه تاریخی را یادآوری می‌کنند.

تاریخچه قدمگاه خرانق

از میان کتب تاریخی، مستوفی بافقی بیشترین قدمت را برای قلعه ذکر کرده است و قدمت آن را بیش از ۴۰۰۰ سال می‌داند. سپهری اردکانی ساخت خرانق و دو ناحیه دیگر در این منطقه را به سرداران اسکندر مقدونی نسبت می‌دهد که این احتمال بسیار ضعیفی است، چرا که قلعه‌ها و شهر قلعه‌ها از دوران اشکانی و ساسانی رونق بسیاری در ایران پیدا کردند، اما این منطقه می‌تواند ناحیه عبور اسکندر و سرداران او باشد از این رو، بر اساس این منبع، می‌توان بیشترین قدمت هسته اولیه روستا را در حدود ۲۳۰۰ سال عنوان کرد؛ اما صفاءالسلطنه نائینی و محمدحسین بن خلف برهان، ساخت خرانق را به بهرام گور یا یکی از عمال او نسبت می‌دهند. بر این اساس، قدمت قلعه را می‌توان حداکثر چندی بیش از ۱۵۰۰ سال دانست. اصطخری، ابن خردادبه، ابن حوقل و مقدسی، هر یک در کتاب‌هایشان درباره روستای خورانق، اهالی آن، قلعه تاریخی با برج و بارویش و راه رسیدن به این روستا مطالبی نوشته‌اند. علاوه بر آنان ژنرال گاردن، صفاءالسطنه نائینی و ایرج افشار نیز در سفرنامه‌هایشان از خرانق به تفصیل یاد کرده‌اند.

یکی از عوامل تداوم حیات روستا و حفظ موجودیت آن، راه فارس – کرمان – یزد به مشهد بوده که روستای خرانق یکی از منزلگاه‌های آن به حساب می‌آمده است. از مهم‌ترین وقایع تاریخی که در خرانق رخ داده، می‌توان به عبور و توقف حضرت ثامن الائمه (ع) در این روستا در قرن سوم هجری اشاره کرد. درباره مسیر عبور امام رضا (ع) از مدینه تا مرو، روایات متفاوتی وجود دارد و مسیرهای متفاوتی را بیان کرده‌اند؛ ولی بر اساس تحقیقات به عمل آمده، مسیر واقعی عبور امام (ع) از دل کویر و از طریق روستای خورانق به سمت خراسان بوده است: مبدأ این خط سیر، مدینه و مقصد آن، مرو بود. مسیری که مأمون تأکید داشت حضرت رضا (ع) را از آن عبور دهد، یکی از راه‌های متداول آن زمان به شمار می‌رفت. آن راه از مدینه به بصره و از طریق سوق الاهواز به فارس و پس از آن، از کویر و بیابان میان ایالات فارس و خراسان می‌گذشت و به مرو ختم می‌شد.

ایشان در طول مسیر برای استراحت و رفع خستگی کاروان، در شهر خرانق یزد اردو می‌زنند.

 

معماری قدمگاه خرانق 

جایگیری قلعه در کنار راه‌های ارتباطی و در عین حال، قرارگیری در حوزه آبگیر دشت کویر، تا حدود زیادی محدوده‌ای را که قلعه می توانست در آن مکان شکل بگیرد، معلوم می‌کند. قرارگیری در مجاورت مسیر عبور و مرور، حتی اگر از ابتدا در شکل‌گیری قلعه در این مکان، مؤثر نبوده باشد، عامل رونق آن به خصوص از قرن چهارم تا چندی پیش بوده است. اینکه خرانق به‌عنوان دومین منزلگاه کاروانیان یزد به مقصد خراسان به شمار می‌آمده، چه از نظر تأمین امنیت مسیر، به علت عبور کاروانیان و چه از نظر ایجاد امکان داد و ستد و تجارت، هر چند به صورت محدود، رونق زندگی و ثبات سرمایه را برای ساکنان قلعه فراهم می‌کرده است.

این اثر تاریخی آرامگاهی است که در پیرامون گورستان شهر خرانق بنا شده و از گل درست شده است و مساحت کمی دارد. همچنین روی یکی از دیوارهای این بقعه که به طرف قبله ساخته شده است سنگی به رنگ خاکستری دیده می‌شود که گویا در گذشته از این سنگ به عنوان محراب استفاده می‌کردند و کارشناسان طول ۲۹ و عرض ۲۷ سانتی‌متر را برای این سنگ رقم زده‌اند. نوشته‌هایی در مورد جهت حرکت امام رضا (ع) به همراه افرادش به خط نسخ روی این محراب به چشم می‌خورد و تاریخ درج شده در آن عدد ۵۹۵ را نشان می‌دهد و جالب است بدانید که به زبان فارسی و توسط شخصی به نام یوسف بن علی بن محمد نوشته شده است. متن روی سنگ «لا اله الا الله، محمد رسول‏الله، اميرالمؤمنين» است. قدمگاه خرانق یزد معروف به مشهدک بوده و مردم و اهالی این منطقه، مشهدك را محل عبادت و نماز حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) می‌دانند و به همین دلیل آن مکان را محترم و مقدس می‌شمارند و گاهی قاریان در آن به قرائت قرآن می‌پردازند.

کتیبه قدمگاه خورانق

مردمی که در شهر خرانق زندگی می‌کنند از این مقبره‌ی مهم و متبرک نگهداری می‌کنند و معتقدند امام رضا (ع) در این مکان به مناجات با خداوند پرداخته است.

در اطراف این کوشک قدیمی، بقعه‌‌ای وجود دارد که متعلق به فردی به نام بابا خادم است که گفته می‌شود از مریدان و خدمتگزاران امام رضا (ع) بوده است. وی در این سفر همراه امام بود و در بین راه دچار بیماری شد و از دنیا رفت. البته برای این گفته و اعتقادات قلبی نه سندی دارند و نه سیره نویسان مطلبی را بازگو کرده‌اند.یک بقعه گنبددار برای او ساخته شده، ولی نوع سنگ و کاشی‌های آن قدمتی ندارد.

همچنین در نزدیکی قدمگاه خرانق، کاروانسرایی به نام رباط شازده وجود دارد که محققان معتقدند به دستور محمد‌ولی‌میرزا، از فرزندان فتحعلی شاه، ساخته شده است.

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور