کلیاتی در مورد تاریخچه ی یمن

مردمان یمن نیز مانند سایر کشورها دارای اخلاقیات و آداب و رسوم خاصی در زندگی خود هستند در مطلب فوق با اصفهان تور همراه باشید تا با این آداب و رسوم آشنا شوید.

مردم یمن خون گرم و زود جوش هستند و روابط عاطفی بسیار خوبی دارند؛ اما زمانی كه با یكدیگر اختلاف پیدا می‌كنند، گاهی منجر به كشت و كشتار و انتقام جویی می‌گردد كه به دلیل حمل اسلحه سرد و یا گرم در صورت تشدید اختلافات كار به كشتار می‌كشد. جامعه قبیله‌ای یمن به علت بافت قبیله‌ای دارای بعضی آداب و رسوم خاصی است. لباس مردان این كشور با سایر كشورها عرب تفاوتهای محسوسی دارد. زنان، كاملاً محجبه بوده و شبیه ایرانیان چادر سر می‌كنند.

مردم

جمعیت یمن در سال ۲۰۱۴ حدود ۲۴ میلیون نفر بوده است. بیش از ۹۹ درصد آنها مسلمان هستند که حدود ۶۵ درصد سنی و ۳۵ درصد شیعه برآورد می شوند. سنی ها اغلب شافعی با اقلیتی از مالکی و حنبلی و شیعیان اکثرا زیدی با اقلیت اسماعیلی و دوازده امامی هستند. بهائیان۷ یهودیان، هندوها و مسیحیان هم حدود نیم درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند. رشد جمعیت کشور بالاست و نرخ باروری ۴٫۴۵ فرزند برای هر زن است. جمعیت صنعا پایتخت کشور در سال ۱۹۷۸ فقط ۵۵ هزار نفر بود اما اکنون از ۲ میلیون نفر فراتر رفته است.

تحولات یمن در ماه های اخیر در صدر بسیاری از رسانه های خبری جهان قرار داشته است، پیشروی نیروهای انصارالله و اضمحلال دولت منصور هادی ناظرین بین المللی را به کنکاش در رابطه با آینده این کشور و پیامدهای آن بر امنیت منطقه و جهان وا داشته است. تحولات یمن فارغ از صحنه رویارویی طرفین درگیر، حواشی را نیز نزد بسیاری از عموم مردم جهان در رابطه با فرهنگ یمنی ها و سبک پوشش آنها ایجاد نموده است. بستن خنجر بر زیر دستار و انداختن شالی بر گردن توجهات بسیاری را به آداب و رسوم یمنی ها جلب نموده است.

نمادی از ابهت و مردانگی

خنجر یمنی ها به اسم جنبیه در این کشور شناخته می شود، خنجری که قدمت آن به سه هزار سال پیش از میلاد مسیح بازگشته و با وجود گذشت هزاران سال همچنان بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ عمومی یمنی هاست. در یمن از جنبیه به عنوان نماد مردانگی و ابهت نام برده شده تا جایی که افراد را بر مبنای خنجری که بر کمر بسته اند می شناسند.

یمنی ها فارغ از دین، نژاد و فرقه شان از این خنجر در مناسبت های مختلف و آیین هایشان استفاده می نمایند. قیمت هر یک از این خنجر ها متناسب با کیفت شان متفاوت است. بازارهای سنتی یمن شاهد حضور گسترده این ابزار آلات است که برخی تا پنج هزار دلار قیمت گذاری شده اند.

بر خلاف آن که این خنجر یک سلاح سرد است اما یمنی ها در بیشتر مواقع با افتخار آن را با خود حمل می نمایند.

عبدالملک الحوثی رهبر جنبش انصارالله

جنبیه دارای دسته ای به نام راس الجنبیه است. شکل، کیفیت و نوع آن بخش مهمی از ارزش، تاریخ و اعتبار جنبیه و فردی که آن را پوشیده، نشان می دهد.  گران ترین و ارزشمندترین دسته جنبیه از شاخ کرگردن، زرافه و عاج فیل ساخته می شود. البته بازار جنبیه یمن نیز این روزها با ورود جنبیه های وارداتی چینی و قلابی، با مشکلات زیادی روبه رو شده است. جنبیه های چینی قیمتی بین ۵۰ تا ۱۰۰ دلار دارند.

به طور کلی مردم یمن بیش از هر ملت دیگری در منطقه به سنت های ملی خود وفادارند. پوشیدن جامه ملی هم توسط مردان و هم زنان به منزله ی فریضه ای رسمی و یا مقدس است. به ندرت می توان مردی یمنی را یافت که کت و شلوار بپوشد، لباس آنان متشکل از لباس محلی نزدیک به لباس عربی توام با یک شال، دستار و خنجر می باشد. شیوه بستن دستار مردان یمنی با دیگر مردمان عرب متفاوت است و به نوعی برگرفته از شیوه دستار بستن عهد عباسیان است. خنجر بخشی جدایی ناپذیر از جامه یمنی ها است.

مردم یمن از اقوام سامی و عرب قحطانی هستند. و عرب قحطانی مادر و ریشه عربیت است که عرب ها را به آن منسوب می دارند. قبایل زیادی در یمن زندگی می کنند و به بزرگ قبیله شیخ می گویند و ممکن است قبایل متعددی تحت ریاست یک شیخ المشایخ باشد که تشکیل قبیله بزرگی را بدهد. از مهمترین قبایل یمن دو قبیله بزرگ حاشد و بکیل است که قبایل دیگری را تحت فرمان خود دارند. جامعه یمن طایفه ای و قبیله ای است. اكثر مردم يمن را قبايل تشكيل می دهند و بنا به عقيده‌اي كه ريشه اسلامي دارد، مسلح می ‌باشند.

افسانه رایج درباره جنبیه

در میان مردم یمن هم داستان ها و افسانه های زیادی درباره جنبیه وجود دارد . به عنوان مثال درباره برخی جنبیه ها گفته می شود اگر از قلاف  خارج شود برنخواهد گشت مگر اینکه با خونی تماس داشته باشد یا حادثه قتلی را رقم بزند.

یا درباره برخی دیگر هم گفته می شود می تواند سم مار را از فرد مارگزیده خارج کند و پادزهر مار باشد. درباره برخی دیگر از جنبیه هم گفته می شود اگر بر روی زخمی گذاشته شوند مانع از ادامه خون ریزی می شوند.

جنبیه علاوه بر یمن در کشور عمان نیز به عنوان وسیله ای برای زینت و بخشی از لباس مردان استفاده می شود. در عمان، این خنجر یکی از نمادهای کشور عمان است و در پرچم این کشور هم نقش بسته شده است.

رقص خنجر

رقص خنجر سنت رزمی رایج در یمن است. دو طرف خنجرهای خود را از غلاف بیرون می کشند و به سمت یکدیگر خیز بر می دارند، تظاهر به زدن ضربه می کند و به عقب بر می گردند. دقیقاً لحظه ای که گمان می کنید یکی از دو نفر خنجر را در قلب دیگری فرو خواهد کرد، ناگهان بازو در بازو لبخند می زنند و با چرخش دوباره آماده مبارزه می شوند.

رقص خنجر در بیشتر مجالس شادی و آیین های عمومی یمن رایج است. علی عبدالله صالح رئیس جمهور مخلوع و اسبق یمن  بارها در مراسم های رسمی به تماشای مراسم رقص خنجر می پرداخت.

ساختار اجتماعی یمن، شدیداً قبیله ای است و به دلیل توسعه نیافتگی، همچنان تنها ساختار مستحکم اجتماعی در این کشور است. بستن خنجر و پوشش شال و دستار در کنار رقص شمشیر در مناطق شمالی یمن بیش از جنوب این کشور رایج است. ارتباط مناطق جنوبی با غرب و نفوذ طولانی مدت بریتانیا بر این مناطق موجب کاهش توجه به سنت ها در این مناطق نسبت به شمالی ها شده است. رهبران انقلابیون انصارالله عمدتا شمالی بوده و به شیعیان زیدیه وابسته اند که بخش عمده ای از جمعیت یمن را به خود اختصاص داده اند.

زیدی ها تنها چهار امام شیعه (تا امام سجاد) را به عنوان امام قبول دارند. مهم ترین اعتقاد زیدی ها در مورد امام این است که امام همواره باید قائم بالسیف باشد، یعنی امام باید حتما قیام کند و بر سر همین قضیه به امام باقر علیه السلام اعتراض داشتند و راهشان را جدا کردند. خنجری که زیدی های یمن همواره بر پر شال یا کمربند خود دارند، اشاره به همین مفهوم اعتقادی دارد که امام باید همیشه شمشیر را از رو ببندد.

  آداب و رسوم مردم یمن در عید سعید فطر

در یمن مسلمانان به انتظار رؤیت هلال ماه در مساجد می مانند، با حلول ماه مبارک رمضان به یکدگر تبریک و تهنیت می گویند، سپس از گلدسته های مساجد، رادیو و تلویزیون صدای اذان برمی خیزد و آغاز ماه رمضان را جشن می گیرند و مردان به مساجد رفته و سرودهای دینی را که از ماهها پیش آماده کرده بودند، از طریق بلندگوهای مساجد می خوانند . زنان در این ایام غذاهای خاص ماه رمضان را تهیه کنند و در رقابتی سالم با یکدیگر غذاهای مختلف را تهیه می کنند . بسیاری از آنها قبل از آغاز ماه مبارک رمضان به نظافت خانه ها و تمیز کردن آن می پردازند و برای اینکه مایحتاج ایام رمضان را تهیه کنند، به بازارها می روند و سعی در ایجاد جوی روحانی دارند. در بسیاری از روستاها مردم خانه های خود را با گچ و حنا که از مناطق خاصی در کوههای یمن استخراج کرده اند، رنگ می زنند و محله خود را به سبک سنتی می آرایند. سفره های رمضان در این ایام از غذاها و نوشیدنیهای زیادی برخوردار است، آنها بهترین غذا را برای افطار آماده می کنند. مسلمانان یمن با خرما، آب یا قهوه افطار می کنند، بعد برای ادای نماز به مساجد می روند و سپس به منزل آمده و غذاها می خورند. می توان گفت سفره های افطاری جایگاه خاص و پیشرفته ای میان سفره های دیگر در کشورهای عربی دارد، عموما سفره های آنها خالی از شفوت که از نان خاص و ماست تهیه شده و از شربه که از گندم با شیر و شکر یا گوشت ساخته شده است، نیست. اما غذاهای دیگری چون کبسه، سلته، عصیده، سوسی از بهترین غذای یمنیها به شمار می رود.

شیرینیهای این ایام از اهمیت به سزایی برخوردار است که طی یکسری فعالیتهای تجاری از هند به یمن آمده که معروفترین آنها بنت صحن، روائی، کنافه، عوامه، قطائف، شعوبیه، بسبوسه و حتی باقلوا است. در روزهای ماه رمضان تقریبا خیابانها و بازارها خالی است و شبها تمام بازارها باز است و تجارت در آنها صورت می گیرد و این مسئله منجر به ازدحام شدید در بازارها و خیابانها می شود. در این زمان بسیاری از رستورانها باز هستند و میزهای خود را با انواع حلواها آراسته کرده اند و از مسلمانان پذیرایی می کنند. زمان کار کارمندان یمنی از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۵ عصر است و ساعت کارهای غیر اداری نیز از ساعت ۲۱ تا ۱ بامداد است که به نظر می رسد در این ساعات شب فعالیت بیشتر از روز است، به طوری که این ایام فرصتی برای مرخصی کارمندان به شمار می رود تا با داشتن کار کم با خانواده های خود به سفر بروند. کودکان بی صبرانه منتظر فرا رسیدن ماه رمضان هستند تا مانند بزرگان روزه بگیرند . بسیاری از آنها در مقابل نزدیکان وانمود می کنند که روزه هستند اما مخفیانه می خورند چون توانایی روزه گرفتن ندارند تنها تظاهر به روزه داری می کنند. در این ایام شبکه های مختلف برنامه های خاصی برای کودکان اعم از مسابقات دینی، فرهنگی و علمی و سریال و فیلم نمایش می دهند. مناسبتهای اجتماعی چون برگزاری جشن عروسی و دیگر جشنها در این ایام ممنوع است، چرا که این ماه، ماه توبه و استغفار است و جشنها زمانی برای لهو و لعب به شمار می روند. مسلمانان بیشتر وقت خود را به تلاوت قرآن و خواندن کتابهای حدیث و فقه می گذرانند، به طوری که فعالیتهای ورزشی و فرهنگی در ماه رمضان در یمن کاهش چشمگیری پیدا می کند، آنها سعی می کنند به جای هر کاری، فعالیتهای خیرخواهانه داشته باشند . کنار گذاشتن اختلافات و بخشیدن یکدیگر از اموری است که در این ایام بسیار زیاد است، زیرا مسلمانان سعی می کنند تا روحانیت این ماه را حفظ کنند، مسلمانان یمن آرزو می کنند که ای کاش همه سال ماه رمضان بود تا مردم با برادری و الفت در کنار یکدیگر زندگی می کردند. با وجودی که شبکه های مختلف مسلمانان را برای سحری از خواب بیدار می کند، اما وجود سحرگو پدیده ای است که با فرا رسیدن ماه رمضان دیده می شود. مسلمانان سحری را نیز با همسایه ها و نزدیکان خود می خورند، در سحری از غذاهای خاصی چون فول با آب میوه می خورند. با پایان رسیدن ماه رمضان اندوه و حزن تمام وجود آنها را فرا می گیرد که از ماه رحمت و مغفرت خداحافظی می کنند و گاهی با خواندن شعرهایی احساس خود را ابراز می کنند. اما با فرا رسیدن عید سعید فطر آنها به استقبال این روز می روند، بهترین لباس خود را می پوشند و با شیرینی به دیدن خانواده، دوستان و نزدیکان خودمی روند و به یکدیگر به ویژه کودکان هدیه می دهند