فلسطین دریک نگاه کلی
دراینجا میخواهیم اطلاعاتی درمورد موقعیت اقتصادی وجمعیت وجغرافیای سرزمین فلسطین کسب کنیم کشوری که حدود ۲میلیون جمعیت آن درمناطق اشغالی زندگی می کنندو مذهب اصلی انها اسلام میباشد.
با مادرمرکز مشاوره سفر طلوع سفریاد باشید تابیشتر بدانیم درمورد سرزمین فلسطین
جغرافیای طبیعی
فلسطین در گذشته بخشی از سرزمین شام به شمار میآمد و هماكنون در جنوب غربی آن قرار دارد. یعنی در غرب قاره آسیا، در ساحل شرقی دریای مدیترانه و در تقاطع سه قاره بزرگ آسیا، اروپا و آفریقا واقع شده است. این موقعیت اهمیت فراوانی به سرزمین فلسطین بخشیده است. وضعیت فلكی: این سرزمین در شمال خط استوا، میان عرض ۳۰/۲۹ درجه و ۱۵/۳۳ درجه و ۴۰/۳۵ درجه خاوری قرار دارد. به این ترتیب، فلسطین در شمال اقلیم صحرایی و در جنوب اقلیم دریای مدیترانه به معنای اقلیمی معروفش قرار گرفته است. همچنین طول ساحل آن با دریای مدیترانه از شمال به جنوب، حدود ۲۲۴ كیلومتر است. كشورهای لبنان، سوریه و اردن در شمال و شرق آن واقع شدهاند. در جنوب آن هم شبه جزیره سینا و خلیج عقبه قرار دارد. فلسطین در مقایسه با دیگر سرزمینهای عربی كه از اقیانوس اطلس در غرب تا خلیجفارس در شرق گسترده است، در موقع متوسطی قرار دارد و نقطه تلاقی بخش آسیایی سرزمینهای عربی به بخش آفریقایی آن است. فلسطین، محل تقاطع دو قاره آسیا و آفریقا، در برابر اروپا مركزیت میانی دارد.
جمعیت فلسطین
مرکز اطلاع رسانی فلسطین، جمعیت فلسطینیان ساکن نوار غزه و کرانه باختری (بدون احتساب فلسطینیان ساکن سرزمین های اشغالی ۱۹۴۸ و آوارگان فلسطینی در خارج) تا اواسط سال ۲۰۱۶ جاری تقریبا به ۴ میلیون و ۸۱۰ هزار نفر رسیده است که ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار نفر از آنها مرد و ۲ میلیون و ۳۶۰ هزار نفر دیگر زن هستند. علاوه بر این، ۲ میلیون و ۹۳۰ هزار نفر از این جمعیت در کرانه باختری زندگی می کنند که ۱ میلیون و ۴۹۰ هزار نفر از آنها مرد و یک میلیون و ۴۴۰ هزار نفر از آنها زن هستند. این آمارها جمعیت ساکنان نوار غزه را تقریبا یک میلیون و ۸۸۰ هزار نفر اعلام کرده است که ۹۵۶ هزار نفر از آنها مرد و ۹۲۵ هزار نفر زن هستند. بر اساس این برآوردها، ۷۳٫۹ درصد از جمعیت فلسطین را ساکنان شهرها و ۱۶٫۶ درصد دیگر را اهالی روستاها تشکیل می دهند و ۹٫۵ درصد هم در اردوگاه های آوارگان به سر می برند.
جمعیت باریکه غزه جوان تر از کرانه باختری
در این آمارگیری، جمعیت افراد ۰ تا ۱۴ ساله فلسطین در اواسط سال ۲۰۱۶ میلادی ۳۹٫۲ درصد از کل جمعیت فلسطین اعلام شده است که این آمار در کرانه باختری ۳۶٫۹ درصد و در باریکه غزه ۴۲٫۸ درصد است. این گزارش همچنین بیانگر کاهش جمعیت افراد ۶۵ ساله و بیشتر است و جمعیت آنها در اواسط سال جاری ۲٫۹ درصد برآورد شده است که این آمار در کرانه باختری ۳٫۲ درصد و در باریکه غزه ۲٫۴ درصد است.
تراکم جمعیتی بالا در نوار غزه
تراکم جمعیتی در فلسطین و به ویژه باریکه غزه بالاست؛ به طوری که این آمار در سال ۲۰۱۶ به تقریبا ۸۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع در فلسطین رسید که در کرانه باختری ۵۱۹ نفر و در نوار غزه ۵۱۵۴ نفر در هر کیلومتر مربع بود.
افزایش نرخ باروری در نوار غزه در مقایسه با کرانه باختری
نتایج آمارگیری خوشه ای با شاخص های مختلف در سال ۲۰۱۴ نشان می دهد که میانگین کلی نرخ باروری در فلسطین کاهش یافته و از ۶ نوزاد در سال ۱۹۹۷ به ۴٫۱ در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ رسیده است. اما در سطح منطقه ای، نرخ باروری کلی در باریکه غزه (در فاصله سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۳) در مقایسه با کرانه باختری افزایش یافته است و در حالی که نرخ باروری در فاصله سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ در کرانه باختری ۳٫۷ درصد است، این آمار در نوار غزه به ۴٫۵ نوزاد می رسد. البته این آمار در نوار غزه در سال ۱۹۹۷ میلادی ۶٫۹ نوزاد برآورد شده بود.
پیش بینی کاهش میانگین زاد و ولد و مرگ و میر در فلسطین در فاصله سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰
کاهش برخی شاخص های جمعیتی نشان می دهد که میانگین زاد و ولد در فلسطین از ۳۰٫۹ نوزاد در هر ۱۰۰۰ نفر در سال ۲۰۱۶ به ۲۹ نوازد در هر ۱۰۰۰ نفر در سال ۲۰۲۰ خواهد رسید. از سوی دیگر، انتظار می رود که میانگین مرگ و میر در فلسطین از ۳٫۵ مورد در هر ۱۰۰۰ نفر در سال ۲۰۱۶ به ۳٫۴ در هر هزار نفر در سال ۲۰۲۰ خواهد رسید.
کاهش بیشتر میانگین حجم خانواده ها
آمارهای سال ۲۰۱۵ نشانگر کاهش میانگین حجم خانواده ها در فلسطین در مقایسه با سال ۱۹۹۷ است؛ به طوری که این آمار از ۶٫۴ نفر در سال ۱۹۹۷ به ۵٫۲ نفر در سال ۲۰۱۵ کاهش یافته است. از سوی دیگر، میانگین حجم خانواده ها در کرانه باختری از ۶٫۱ نفر در سال ۱۹۹۷ به ۴٫۹ نفر در سال ۲۰۱۵ رسیده است، اما این آمار در باریکه غزه از ۶٫۹ نفر در سال ۱۹۹۷ به ۵٫۷ نفر در سال ۲۰۱۵ رسیده است.
سرپرستی یک دهم خانواده ها بر عهده زنان است
آمارهای میدانی مربوط به نیروی کار در سال ۲۰۱۵ نشان می دهد که ۱۰٫۹ درصد از خانواده های فلسطینی توسط زنان سرپرستی می شوند که این آمار در کرانه باختری ۱۲٫۲ درصد و در باریکه غزه ۸٫۶ درصد است و اکثر حجم این خانواده هایی که سرپرست آنها زنان هستند، تقریبا کوچک است؛ به طوری که میانگین حجم خانواده های تحت سرپرستی زنان در سال ۲۰۱۵ میلادی ۲٫۹ نفر بود و این در حالی است که میانگین اعضای خانواده های تحت سرپرستی مردان ۵٫۷ درصد بود.
مساحت فلسطین
مساحت تاریخی كل فلسطین براساس مستندات سازمان ملل متحد ۰۰۹/۲۷ كیلومترمربع است. اما مساحت دولت پیشنهادی فلسطین در سرزمینهای اشغالی سال ۱۹۶۷ (كرانه باختری و نوار غزه) چیزی حدود ۲۰۹/۶ كیلومترمربع است كه حدود ۹۵/۲۲ درصد از كل مساحت تاریخی فلسطین را دربر میگیرد.
براین اساس مساحت كرانه باختری ۸۴۴/۵ كیلومترمربع است كه به طور كل ۶/۲۱ درصد از مساحت تاریخی فلسطین را در برگرفته است. نوار غزه نیز با وسعتی بالغ بر ۳۶۵ كیلومتر، درواقع ۳۵/۱ درصد از مساحت كل سرزمین تاریخی فلسطین را دربر میگیرد.
اقتصاد
موقعیت جغرافیایی فلسطین به لحاظ اقتصادی جایگاه ویژهای دارد. زیرا این سرزمین گذرگاهی بازرگانی بود كه كالاها و فراوردههای شرق آسیا به غرب اروپا و بالعكس از آن میگذشت. این موقعیت، فلسطین را آماج تاراجگران و آزمندان قرار داد. از راه فلسطین بود كه تاخت و تازگران و از آن میان، هكسوسها به مصر رفتند. همانهایی كه برای مدت زمانی مصر را اشغال كردند تا این كه تحتمس یكم، پس از یكپارچه كردن كشور، توانست آنان را بیرون براند و تا شهر غزه در فلسطین آنان را تعقیب كند.
عربهای مسلمان، در نیمه نخست قرن هفتم میلادی توانستند مصر و شمال آفریقا را از راه فلسطین بگشایند. همچنین ناپلئون بناپارت در سال ۱۷۹۸م به مصر حمله كرد و پس از اشغال آن، برای تصرف شام، رو به سوی آن كشور نهاد. وی ابتدا العریش را تصرف كرد و سپس وارد فلسطین شد و غزه را اشغال كرد. آنگاه به سوی شمال رفت تا این كه به شهر عكا رسید. اهالی عكا به رهبری عبدالله جزار، قهرمانانه جنگیدند و در برابر ناپلئون پایداری كردند و وی را به عقبنشینی واداشتند.
با گشایش كانال سوئز، بر اهمیت فلسطین افزوده شد، زیرا نفت كشورهای عرب برای رسیدن به اروپا و آمریكا از این راه میگذشت. همچنین فرآوردههای شرق آسیا به غرب اروپا از این راه عبور میكرد، و كشتیهای حامل كالاهای اروپایی برای فروش آنها در بازارهای جهان عرب، از آن بازمیگشتند.
هنگامی كه متفقین ـ۵۰ سال پس از حفر كانال سوئز در جنگ جهانی اول ـ خواهان تقسیم متصرفات عثمانی بودند، فلسطین محل كشمكش میان آنها بود. فرانسه میخواست فلسطین را در محدوده مناطق نفوذی خود قرار دهد، انگیس در نظر داشت فلسطین را اشغال كند و به این ترتیب مصالح خویش را در شرق، به ویژه در كانال (آبراه) سوئز حفظ و فرانسه را نیز از آن دور كند. به این ترتیب، راههای خود را به مستعمرات خویش در شبه قاره هند تامین و بنیانگذاری میهن قومی یهود را در فلسطین آسان كند.
از وضع اقتصادی مردم فلسطین که حدود ۶۰% آنان در خارج از وطن خود زندگی می کنند به دلیل پراکندگی در سایر کشورها، آمارهای دقیقی در دست نمی باشد با این حال برخلاف مصائب زیاد و آواردگی و بی خانمانی بین کودکان و نوجوانان فلسطینی عشق وافری به فراگیری دانشهای مورد نیاز جامعه وجود دارد به لحاظ فرهنگی در سایه تلاش و کوشش خود در زمینه های گوناگون علمی، تخصص های عالی داشته و به مدارج عالی علمی و شغلی دست یافته اند و متخصصان آنان در بخش صنایع کشورهای عربی به ویژه پالایشگاه ها و مراکز پتروشیمی مشغول بکارند و برخی در سطح معاونت وزارت در کشورهای خاورمیانه ارتقاء یافته اند.
آب وهوای فلسطین
آب و هواي فلسطين در شمال و جنوب آن يكسان نيست، در جنوب اين كشور، به دليل نفوذ بادهايي كه از سوي مصر مي آيند و داراي رطوبت كم هستند (چون مسير دريايي كوتاهي را طي مي كنند) آب و هوا ، گرم و خشك مي باشد و اين وضعيت در مناطق بياباني شرق فلسطين نيز ديده مي شود. اما در شمال وضعيت فرق مي كند ، زيرا وزش بادهايي با رطوبت بالا از روي درياي مديترانه به سوي اين مناطق ، باعث ريزش بيش از ۱۰۰۰ ميلي متر باران در سال مي گردد. بدين ترتيب مي توان گفت ، آب و هواي اين سرزمين صحرايي و مديترانه اي است.
مهمترين منابع طبيعي اين كشور عبارتند از : فسفات ، آهن ، منگز ، مس ، گوگرد ، خاك رس و مقادير كمي گاز طبيعي و نفت خام.
از محصولات عمده كشاورزي فلسطين مي توان به « گندم ، جو ، زيتون ، سبزي ، ميوه ، پنبه ، چغندر قند و توتون » اشاره نمود. بطور كلي سرزمين فلسطين از لحاظ جغرافياي طبيعي به ۵ بخش تقسيم مي شود : ۱- نوار ساحلي ۲- منطقه مياني ۳- دره رود اردن ۴- درياچه هاي سه گانه بحر الميت ، طبريا و حولا ۵- بخش جنوبي
نوار ساحلي : كه تقريباً به صورت خط مستقيم است، از حاصلخيز ترين اراضي فلسطين به شمار مي آيد و از رأس الناقوره ( دماغه ناقوره ) تا شهر رفح در جنوب خان يونس ادامه دارد. مهمترين محصولات آن ، مركبات (خصوصاً پرتقال) ، حبوبات و انواع ميوه ها مي باشد.
از آنجايي كه اين منطقه از نظر تاريخي ، معبر اصلي انتقال كالا از غرب به شرق و همچنين از جمله مهمترين گذرگاههاي نظامي در تاريخ محسوب مي گرديده است. بنابراين قبل از جنگ جهاني دوم ، و در جهت ايجاد شهركهاي يهودي نشين ، مورد توجه ويژه صهيونيستها واقع شد.
از شهرها و بندرگاههاي مهم اين منطقه مي توان به ترتيب از شمال به جنوب به عكا ، حيفا ، نتانيا ، تل آويو ، يافا ، غزه ، خان يونس و رفح اشاره نمود.
بخش مياني : كه منطقه اي كوهستاني است و بخاطر اينكه تقريباً تمامي اماكن مقدس مسيحي ، اسلامي و يهودي در آن واقع شده است ، آن را ناحيه مقدس فلسطين نامگذاري كرده اند. اين منطقه در فاصله ميان نوار ساحلي تا دره رود اردن قرار گرفته و شامل رشته كوههاي نابلس ، قدس و جليل مي باشد. شهرهاي مهم و مقدس آن عبارتند از : الخليل (هبرون) ، بيت لحم (محل تولد عيسي (ع)) ، قدس ، نابلس ، ناصره ، صفد (زفتا) . علاوه بر اينها ، شهرهاي رام ا… ، جنين ، و طولكرم نيز از اهميت خاصي بر خوردارند.
واحد تولید محتوای اصفهان تور