آداب و رسوم مردم سبزوار

سبزوار یکی از شهرهای استان خراسان رضوی می باشد،دارای پیشینه و آداب و رسومی قدیمی میباشند، از نوروز گرفته تا مراسم ازدواج و دیگر آداب و سنت های قدیمی، در این مقاله وبسایت اصفهان تور یکسری آداب و رسوم را گردآوری کرده است. برای آشنایی شما با سایر شهرهای ایران، با ما همراه باشید.

آداب و رسوم نوروز

طبيعت با گذر از سوز و سرماي زمستان، شكفتن و تازه شدن را از سر گرفت، رخت نويي از جنس شكوفه و جوانه به رنگ لطافت و سرزندگي بر تن كرد.

همزمان با متحول شدن زمين، به پاسداشت تولد دوباره طبيعت، مردمان ايران زمين و ديار كهن سبزوار رخت و لباس نو به تن مي كنند و غبار و زنگار را از دل ها مي زدايند تا روزگاري نو را در نوروز ۹۰ آغاز كنند.

مردم سبزوار امروز در نخستين روز از بهار ۹۰ يا مقلب القلوب و الابصار .. را با حضور در بقاع متبركه، در مزار شهدا، در جمع خانواده، در كنار سالمندان و در هر جاي ديگري كه رنگي از معنويت داشت زمزمه كردند و اينگونه به بهار خوشامد گفتند.

مردم اين شهرستان همچون ديگر هموطنان خود با تاسي از نو شدن طبيعت از چند هفته مانده به نوروز ايجاد تحول در زندگي و شهر خود را با كاشتن گل ، درخت و سبزه ، خانه تكاني ، خريد رخت و لباس نو ، نو كردن وسايل كهنه و فرسوده و مانند آن آغاز و اينگونه خود را براي استقبال از بهار طبيعت آماده كردند.

تاريخچه عيد باستاني نوروز كه جايگاه بسيار مهمي در فرهنگ مردم ايران داشته و دارد به قبل از اسلام باز مي گردد.

‘ نوروز به معني روز نو است، بعضي گفته اند جمشيد كه اول جم نام داشت سير عالم مي‌كرد چون به آذربايجان رسيد فرمود تخت مرصعي را بر جاي بلندي رو به جانب مشرق گذاشتند و خود تاج مرصعي بر سر گذاشت و بر آن نشست. چون آفتاب طلوع كرد پرتواش بر آن تاج و تخت افتاد شعاعي در غايت روشني پديد آمد مردمان از آن شادمان شدند و گفتند ‘اين روز نو است’.

موسيقيدانان قديم براي هر روز نوروز يك آهنگ ساخته اند تا روز ششم كه به نام هاي نوروز خارا، نوروز عرب، نوروز بزرگ و نوروز كيقبادي نام گذاري شده است.

با ورود اسلام به ايران و پذيرش اين آئين اسماني ، مردم مسلمان ايران ، فرهنگ غني باستاني خود را با دين اسلام ادغام كردند كه در مورد نوروز نيز چنين شد.

قبل از ورود اسلام به ايران مردم بر سر سفره تحويل سال مي نشستند و اوستا مي خواندند كه با ورود اسلام و مسلمان شدن ايرانيان ، مردم هنوز هم در زمان تحويل سال دور سفره جمع مي شوند اما به جاي اوستا ، سال خود را با خواندن قران و دعاي تحويل سال آغاز مي كنند .

در دوران باستان سفره هفت سين ‘هفت شين’ نام داشته و شامل شيريني ، شهد ،شراب و … بوده است كه بعدها با مسلمان شدن مردم ، هفت سين جاي هفت شين را گرفت.

مردم از چند روز مانده به نوروز با اجراي آئين هاي خاصي به استقبال اين ايام مي رفتند از جمله در اين منطقه آخرين روز سال را ‘علفه’ مي نامند و مرسوم است در اين روز بانوان به باغات و اراضي كشاورزي رفته و سبزي بياباني جمع مي كنند و با آن آش مخصوص شكم پر (جوشواره ) مي پزند.

، غذاي اغلب مردم در اين روز آش است كه مقداري از آن را براي سال جديد نگه مي دارند و در اولين وعده غذايي از اين آش صرف مي كنند تا سرسبزي و بركت سال قبل را به سال جديد انتقال دهند.

از ديگر رسم و رسومات خاصي كه مردم سبزوار در ايام نوروز در گذشته اجرا مي كردند و برخي از آنها تا به امروز نيز ادامه يافته چنين است كه شب عيد بزرگترها غذا براي كوچكترها و فاميل مي‌بردند كه آنها فردا صبح اول به خانه‌ بزرگترها بيايند و به اين غذا كه ممكن بوده هر چيزي باشد ‘پاي’ مي‌گفتند.

همچنين براي غذاي شب عيد آنها كه پولدار بودند پلو مي‌خوردند بعضي ها برنج را با رشته آش كه تفت داده شده بود و به آن ‘خُشت تلي’ مي‌گفتند مخلوط و پلو درست مي‌كردند، بعضي‌ كه وضع مالي خوبي نداشتند قِلِف (قابلمه ) خالي را پر از آب كرده و روي بار (آتش ) مي‌گذاشتند تا نگويند فلاني پلو ندارد امروز هم غذاي شب عيد پلو است كه در كنار آن ، ماهي و انواع خورشت ها تهيه مي شود.

بعد از تحويل سال رسم بود دختربچه ، پسر بچه و يا بزرگتري كه خوش قدم بود اول وارد خانه مي شد تا خانه تا پايان سال بركت داشته باشد.

چيدن سفره هفت سين رسمي است كه همچنان اجرا مي شود، درگذشته نه چندان دور بر سر سفره هفت سين علاوه بر قرآن و آيينه، كشمش، نخود، پول، تخم‌مرغ و جوز (گردو) هم مي گذاشتند و هفت سين را چنين آماده مي كردند :’ شيريني هفت سين بچينيد ، با سبزه و سنجد و سپستون سماق، سركه، ترنج و سيب، اريد به سفره گلستون ‘

تقويت همبستگي و محبت و دوستي ميان مردم در اينگونه ايام خاص سال مي گويد : فلسفه اين رسوم همبستگي و دگر خواهي و اصولا سفره نمادي از همبستگي و در كنار يكديگر نشستن است وقتي اعضاء يك خانواده در كنار همديگر بر سر سفره تحويل سال مي نشينند بزرگترها قرآن مي خوانند و ديگران گوش مي دهند و وقتي كه خانواده ها براي ساعت تحويل سال سعي مي كنند در هر جايي كه هستند خود را به خانه برسانند اين خود نشاني از همبستگي است.

عيد ديدني ها دو يا سه روز اول عيد بود و مردم سعي مي‌كردند در همين مدت ديد و بازديد خود را بروند و پس دهند كوچكترها وقتي به خانه بزرگترها مي‌رفتند بزرگترها به آنها عيدانه مي‌دادند، كه به نام ‘بُت بُتي ‘ مشهور است .

اين آئين زيبا كه با عنوان صله رحم مورد تاكيد دين اسلام نيز هست امروز شايد مهمترين رسم در نوروز است كه همه مقيد به آن هستند، بعد از تحويل سال خانواده هاي سبزواري ابتدا به ديدار كساني كه در طول سال گذشته عزيزي را از دست داده اند مي روندوازبستگانش دلجويي مي كنند بعد از آن بازار ديد و بازديد گرم مي شود و ديدارها تازه شده و مردم با روبوسي ، سال نو را به هم تبريك مي گويند.

با كمرنگ شدن ديد و بازديد ها در عيد نوروز ،بازي هاي محلي در برخي روستاها در اماكني به نام عيدگاه رونق مي گيرد.

از گذشته در هر روستايي از سبزوار مكاني به نام ‘عيدگاه’ بود كه دختران و زنان در ايام نوروز به اين مكان ها مي‌رفتند و حلقه وار دايره مي‌زدند و شادي مي كردند جوانان روستا هم كه در اين ايام به اصطلاح ‘جمعشان جمع’ مي شد و هر كس از ديار غربت به جمع اهالي روستا باز مي گشت گرد هم مي آمدند و بازار بازي هاي محلي بين انان گرم بود و به اين وسيله خستگي يكسال را از تن خود بدر مي كردند .

روز سيزدهم عيد مردم به امامزادگان يا ييلاقات مي‌رفتند، مردها در آنجا كشتي مي‌‌گرفتند و بعضي‌ها « پل » مي‌انداختند كه به نام ‘ جستان’ نيز مشهور است و دخترها و زنها در خرمنگاه جمع مي شدند و شاد بودند . نواختن موسيقي محلي واجراي ديگر بازي هاي محلي، تابخوري وگره زدن علف ها هم از جمله آداب و رسوم اين روز است.

امروز با وجود تغييراتي اندك به تبع تغيير شرايط زماني ، مراسم عيد نوروز همچنان به عنوان مهم ترين عيد باستاني ما ايرانيان جايگاه خود را حفظ كرده ومردم همچون گذشته از چندين روز قبل خود را براي آغاز بهار مهيا مي كنند .

پختن شيريني خانگي، خريد مخصوص ايام نوروز ، خانه تكاني ، پختن آش ، پختن غذاي شب عيد و چيدن سفره هفت سين از جمله كار هايي است كه مردم سبزوار امروز هم به مناسبت ايام نوروز انجام مي دهند.

سبزواري ها در شهر و روستاهاي اين شهرستان هنوز به آداب و رسوم گذشتگان در ايام نوروز پايبندند هنوز كوچكترها در عيد از بزرگترها عيدي مي گيرند بزرگترها روز اول عيد را در خانه مي مانند تا كوچكترها به ديدار آنها بيايند و مردم سعي مي كنند در چند روز اول عيد ديد و بازديدها را انجام داده و پس از آن راهي مسافرت مي شوند.

برخي از آنها كه سال را در خانه نو مي كنند هنوز اعتقاد دارند پس از لحظه تحويل سال اگر فردي خوش قدم وارد خانه آنها شود سال خوبي را آغاز خواهند كرد و بعضي هم سال خود را در كنار امامزادگان و اماكن مقدس شهر و روستاها اغاز مي كنند تا به اين ترتيب سالي توام با خوشي ، سلامتي و بركت را در پيش داشته باشند.

كنار هم بودن خانواده در لحظه تحويل سال رسم زيبايي است كه مردم هنوز به آن اهميت مي دهند و اين نماد همبستگي را همچنان حفظ كرده اند و همه اين رسم و رسومات در ايام خاصي همچون نوروز ،شب چله ،چهارشنبه سوري ، سيزده بدر بهانه اي است براي همبستگي و انس و الفت مردم.

آداب و رسوم شب چله

در مناطق گوناگون سبزوار چله بزرگ از اول دی ماه آغاز گردیده و تا دهم بهمن ادامه می یابد. بنا بر سنت قدیمی اولین شب چله کوچکترها به دیدار بزرگترها رفته و با تنقلاتی از جمله برگه هلو،برگه زردآلو،قیسی و میوه هایی مانند هندوانه و انار پذیرایی می شدند.کرسی خانه محل تجمع همه اقوام بود که در آن شب شاهنامه خوانی، امیر ارسلان و حیدر بیگ به خاطرات خوش آن می افزود. همچنین خوردن برف و شیره انگور با مخلوطی از گیاه «بایان» به صورت کف از سنتهای قدیمی شب چله بود. از جمله مراسمی که آن شب صورت می گرفت باید به « شال اندازی» اشاره کرد که فردی آشسنا یا غیر آشنا بر روی بام خانه رفته و شال خود را از دریچه «هورنو» به کرسی خانه می انداخت، اگر صاحبخانه او را می شناخت مقداری آجیل

شب چله در داخل آن می ریخت و گره می زد و اگر شال او را نمی شناخت آن را پایین می کشید.

اتاق عقد سنتی

پس از انتخاب همسر واسطه ای به نام« راوی» خانواده پسر به اتفاق بزرگان به همراه کله قند،گوسفند و چای به خانه دختر می روند و با تعیین مهریه،قباله و شیربها دختر و پسر نشانی همدیگر می شوند.پس از آن مراسم عقد تدارک دیده می شود. در اجرای این مراسم با توجه به آداب و رسوم خاص، ابتدا اتاق عقد آراسته و سپس چیدمان سفره تکمیل می شود. تزئین اتاق با اجزاء و عناصر سنتی از جمله دیوارکوب مرصع و پولکدوزی شده ،دیوار آویز، وسایل روشنائی،منگوله های الوان تهیه شده از نخهای قالی و فرت بافی ،ظروف و ….. انجام گردیده و در سفره عقد که از یک پارچه زربفت و زری دوزی شده یا حریر گرانقیمت تهیه می شود معمولاً اقلامی نظیر آئینه و شمعدان،کله قند، شیرینی های محلی،  گل، قرآن و رحل،ظروف زیبا،

پارچه ها و البسه تقدیمی به عروس و داماد، صندوقچه جواهرات عروس،کفش عروس و داماد، نقل و نبات و غیره قرار می گیرد. غرفه اتاق عقد سنتی موزه شمالی از آداب و رسوم گذشته را در تزئین و چیدمان این اتاق به نمایش گذاشته است. از جمله مشغله خانواده ها بحث همسر گزینی است که در نواحی مختلف ایران با،شیوه ها و گوناگونی فراوان انجام می شود. در شهرستان سبزوار نیز این امر به سبک و سیاق خاصی دیده می شود به نحوی که ابتدا پس از انتخاب همسر توسط واسطه ای به نام «راوی» خانواده پسر به اتفاق بزرگان به همراه کله قند،گوسفند و چای به خانه دختر می روند و با تعیین مهریه ،قباله و شیربها ،دختر و پسر نشانی همدیگر می شوند.پس از آن مراسم عقد تدارک دیده می شود.عاقد صیغه عقد را جاری می کند.مراسم اسب چوبی به همراه نواختن ساز و دهل اجرا می شود.قبل از مراسم عروسی همیاری گروهی در تهیه هیزم،شغاری(مقدمات تهیه لباس داماد و عروس) خیاطی و گندم پاک کنی کمک به خانواده عروس و داماد محسوب می گردد. در حنابندان نیز دست و پای راست عروس و بعد دست و پای چپش را حنا می بندند. در مراسم عروس کشان ،عروس و داماد سوار بر اسب به همراه ساز و دهل به میدانگاهی روستا رفته و مراسم نارزنی (پرتاب انار) آغاز می شود و سپس آن دو به خانه بخت می روند.

مراسم عروسي در شهرستان کلات  سبزوار طي ۳شبانه روز برگزار مي شود؛ شب اول مراسم عروسي را مصلحت شامي مي گويند که در آن اقوام داماد گردهم مي آيند تا تقسيم کار کنند. مراسم هيزم کني که به صورت همياري صورت مي گيرد از صبح زود روز اول شروع مي شود. شب دوم حنابندان است که در آن عاشيق ها (نوازندگان محلي) ساز و قوشمه و دهل مي زنند و حنا را به خانه عروس مي برند، عروس و داماد توسط ساقدوش ها حنا مي بندند. عروس کشان روز سوم صورت مي گيرد. عروس را سوار بر اسب ماديون مي کنند و جلوي او پسربچه اي ۵-۴ساله به نيت اين که اولين فرزندشان پسر باشد قرار مي دهند. عروس نزديک خانه داماد می ایستد و داماد که به همراه ساقدوش سوار بر اسب است مراسم نار زدن را انجام مي دهد.

جشن سده

در مناطق مختلف شهرستان سبزوار ۵۰روز مانده به عید نوروز واسم جشن سده آغاز میشود

مردم با آتش افروزی بر روی بلندی ها تصنیفی را از روزگار کهن بجا مانده می خوانند:

ای سده سده سده                 صد به غله پنجاه به روز

در روستاها مردم گوی های آتش به هوا پرتاب میکنندودر کنار آتش تا پاسی از شب به جشن و سرور می پردازند .

ابوریحان بیرونی می گویید:ایرانیان در این  شب دود بر می افروختند تا دفع مضرات کنند.برخی می گویند در این روز آتش پیدا شده لذا جشن میگیرند و برآتش حلقه میزنند و اوستا می خوانند .

ابوالفضل بیهقی از این شب چنین یاد میکند:سده فراز آمد نخست شب امیر بران لب جوی آب  که شراعی زده بودند بنشست وندیمان ومطربان بیامدند وآتش به هیزم زدند و پس از آن شنیدم که قریب ده فرسنگ فروغ آن  آتش بدیده بودند وآن چنان ندیدم وآن به خرمن پایان  آمد.

سده نزدیک که میشد اشتران سلطانی را از آن همه لشکر به صحرا بردند وگز کشیدن گرفتند تا سده کرده و پس از آن حرکت کرده آید.وگز می آوردند ودرصحرایی که جوی آب بزرگ بود  بر آن نفط می افگندند تا به بالای قلعتی برآمد وچهار طاق  بساختند از چوب سخت بلند وآن را به گز بیاگندند وگز دگر جمع کردند که سخت بسیار بود وبه بالای کوهی برآمدبزرگ:)تا دوران غزنویان برگزاری این جشن از شکوه خاصی برخوردار بوده است.

سوغات و بازارهاي سنتي

هنوز در گوشه و كنار شهر سبزوار مي توان با مراكز توليد صنايع دستي و مشاغل سنتي رو برو شد. بازارهايي كه همانند ساليان گذشته در آن استادكاران به كار مشغولند. از جمله اين مشاغل سنتي در شهرستان سبزوار مي توان به آهنگري, خراطي نمد مالي و نخ تابي اشاره نمود. هرچند این مشاغل رونق گذشته را به هیچ وجه ندارند ولی هنوز کور سویی از فعالیت در مراکز به چشم می خورد.

مهمترين سوغات سبزوار كلوچه ي سبزواري است كه در ميان مردم محلي و گردشگران طرفداران بسياري دارد. ریشه ای غنی دارد و ریشه های سوگواری این ایام با توجه به مكتوبات موجود به زمان عزیمت امام رضا (ع) از مدینه به مرو بر می گردد.

مراسم سوگواری در سبزوار

سبزوار به عنوان دارالمومنین زبانزد عام و خاص است وجود وقف نامه های قدیمی از قرن های سوم و چهارم هجری قمری برای سوگواری امام حسین (ع)  بعضا در سبزوار قنوات ، املاك و دارایی های بسیار بزرگی برای تداوم حركت بزرگداشت واقعه عظیم عاشورا وقف بر مراسم سوگواری امام حسین (ع) شده كه وقف نامه های آن مربوط به چند قرن گذشته است.

در عزای امام حسین (ع) را به شكل سینه زنی ، زنجیر زنی ، به راه انداختن كاروان ها ، برپایی حلقه های حزن و اندوه ، روضه خوانی ،مراسم سیاه پوشان ، نخل گردانی و … ذكر كرد كه به ویژه در دهه نخست محرم با همراهی اهالی شهرها و روستاهای شهرستان هر یك در روزهای خاصی از این ایام برگزار می شود.

سبزواری ها قبل از شروع محرم با تمیز كردن مساجد و حسینیه‌ها ، شستن فرشها و ظروف و آماده كردن روشنایی آن به استقبال این ماه می روند می گوید : نصب علم در میدان و گذرها به معنی شروع ماه محرم است كه محاسبات آن را در قدیم از روی ماه انجام می‌داده‌اند.

وی با اشاره به بر پا داشتن روضه خوانی زنانه و مردانه در دهه اول ماه محرم و به اوج رسیدن مراسم در تاسوعا و عاشورا افزود: در این دهه عزاداری به صورت وی‍ژه است صبح ها خانم ها روضه خوانی زنانه دارند و معمولاً روحانی زن روضه خوانی می‌كند و مردها در قالب دسته‌جات عزاداری در كوی و برزن و بیشتر در مساجد و حسینه‌ها عزاداری می‌كنند و افرادی كه نذر و نذورات دارند، نذورات خود را به مسولان هیات‌ها می‌دهند تا در مراسم استفاده كنند.

برگزاری مراسم ‘سیاه پوشان ‘ معمولا در جمعه آخر ماه ذی الحجه جلسه در مساجد ،حسینیه‌ها و تكایا توسط دسته جات عزاداری برگزار و تصمیمات لازم برای اعلام ماه محرم صورت می‌گرفت و پس از رفت و روب اماكن عزاداری ،گروه سیاه پوشان اماكن عمومی، حسینیه‌ها، مزارشهدا و… را سیاه پوش می‌كردند كه در پارچه‌های سیاه پوشان بیشتر اشعار تركیب بند محتشم كاشانی استفاده می‌شد .

 میزان نذر و نذورات هیات‌ها و نحوه اطعام عزاداران، مجاوران و مسافران روستا، بخش و شهر را از دیگر موضوعات مطرح شده در این مراسم ذكر كرد و گفت: بعد از انجام مراسم سیاه پوشان، دسته‌ها جهت انجام مراسم آماده می‌شوند گروهی جهت تهیه هیزم می روند، گروهی جهت تهیه آرد و نان و گروهی مسوول پخت نان می‌شوند، گروهی قند می‌شكنند كه معمولاً كار نان پختن و قند شكستن و شست و شوی دیگ ها و ظروف را خانم ها به عهده می‌گیرند و ظروف و دیگ هایی كه بر تمام آنها وقف بر عزاداری امام حسین (ع) نقش بسته بود در دهه اول محرم بررسی و آماده بهره ‌برداری عزاداری می شود .

در این حسینیه به عنوان مكانی كه استطاعت مهمانداری عزادارن اباعبدالله را دارد مراسم سیاه پوشان را در اول محرم برگزار می كنند.

در این حسینیه چادری چند تكه كه پارچه آن از اصفهان ، كاشان و یزد آورده شده وجود دارد كه مزین به اشعاری در مضامین عاشورا و تصاویر شیر ،جقه و … است و حیاط مركزی حسینیه با این چادر پوشش می شود.

روكش كردن حیاط مركزی حسینیه ها را به دلیل در گردش بودن سال مذهبی درون سال ملی ما ایرانیان انجام می دهند، از آنجا كه در سالهای مختلف ایام محرم با فصول مختلف سال مصادف می شده به این طریق سوگواران را از گرما و سرمای هوا حفظ می كردند.

در این روز مردم از صبح گروه گروه یا تك تك از كوی و برزن خارج می‌شوند و به سمت حسینیه‌ها و مساجد می‌آیند تا به دسته عزاداری خود بپیوندند و پس از اینكه دسته كامل می شود طبالان، بر طبل می‌كوبند تا گروه گرد هم جمع شوند.

چیدمان عزاداران در قالب هیات های عزاداری ( دسته ها ) ،افزود: بیرق و پرچم در جلو دسته قرار می‌گیرد، سپس علم ( كه البته در سال های اخیرحمل آن ممنوع شده ) بعد از آن نوحه خوان، در مركز و میاندار و سپس افراد تماماً سیاه پوش به ترتیب قد از بزرگ تا كوچك به طور موازی در دو ستون با فاصله قرار می‌گیرند و ابتدا زنجیرزنان سپس سینه‌زنان و بعد پسرها و كوچكترها و سپس زنان به دنبال دسته حركت می كنند.

گروهی موظفند اسپند دود كرده و چاووشی كنند پرچم های سیاه و سبز به نشانه عزاداری ابا عبدا… الحسین (ع) به اهتزاز در می‌آیند و پرچمداران با حركتها ی مایل پرچم ها فضا را پر می‌كنند تا خشوع و خضوع دسته را بر عزاداران تعیین كنند در مسیر ذبح گوسفندان توسط مردمی كه نذر و نذورات داشته اند صورت می گیرد و عزاداران در روستاها به سمت مسجد اصلی حركت و سپس به سمت قبرستان عمومی روستا و مزار شهدا می روند به هنگام ظهر نماز بر پا می‌كنند و عزاداری با اطعام عزاداران به پایان می‌رسد در این روز شبیه خوانی حضرت ابوالفضل و علی اكبر را هم نمایش می‌دهند.

در این روز شبیه خوانی امام حسین صورت می‌گیرد ابتدا روضه خوانی است و سپس افراد در دسته‌ شمر با لباس قرمز حاضر می‌شوند و حسینیان با لباسی سیاه و سبز دایره وار گرد میدان تعزیه را در بر می‌گیرند تا ظهر شبیه خوانی ادامه دارد سپس خیمه‌ها به آتش كشیده می شود و به سمت برپائی نماز می‌روند و شب را شام غریبان می‌خوانند.

در ظهر عاشورا در غالب شهر و روستاهای سبزوار در منازل و مساجد مردم را اطعام می كنند و تمام هیات‌ها و مردم حتی به همراه میهمانان خود بدون نیاز به دعوت در این سفره اطعام( خرج ) حاضر و از غذای نذر امام حسین (ع) تناور می كنند.

در این روز كار و كسب ، اصلاح وحمام و… تعطیل است تا مردم بدین وسیله خود را در سوگ و غم و اندوه امام حسین (ع) سرور و سالار شهیدان شریك بدانند.

اجرای مراسم ‘نخل گردانی’ در ظهر روز عاشورا را كه هم اكنون هم در روستاهایی از جمله ایزی و مزینان سبزوار اجرا می شود را رسم قدیمی دیگری معرفی كرد و گفت: این نخل استعاره از شهدای صحرای كربلا و مصائب روز عاشورا است كه بر شانه افراد قرار گرفته و در مسیر خاصی چرخانده می شود

در روز یازدهم محرم ‘شبیه’ (تعزیه ) كاروان اسرا را اجرا می كنند، گفت: در این شبیه قافله‌هایی كه اسرا را زنجیر بسته به شام می‌برد ، آزار اسرا در بین راه توسط هروله كه لباسی به رنگ قرمز بر تن كرده و نیز همراهی شیری كه به كمك یاران امام حسین (ع) می‌آید نمایش داده می شودكه این آئین های خاص هنوز هم در سبزوار اجرا می شود و مراسم سوگواری این روز در واقع وداع با عاشوراست.

سقّا به عنوان كسی است كه وظیفه آب دادن گروه و افراد را به عهده دارد . در مسیر هیات های عزاداری خمره‌هایی می‌گذاشته‌اند كه عزاداران از آب آنها استفاده كنند و سقا فقط به زنجیر زنان و سینه زنان و گروه عزاداری آب می‌داده است.

شبیه خوانی در روز عاشورا و تاسوعا بوده كه در روز تاسوعا شبیه حضرت ابوالفضل (ع) و علی اكبر (ع) و در روز عاشورا شبیه امام حسین (ع) را برگزار و تمام مردم سیاه پوش می‌كرده اند.

 امروز سوگواری مردم شهر سبزوار در قالب هیات های مذهبی (دسته های زنجیر زنی و سینه زنی ) از خیابان های مختلف سطح شهر به سمت چهار راه شهدا ادامه یافته و در مقابل مسجد جامع این شهر خاتمه می یابد برخی از آسیب های مراسم سوگواری را مورد اشاره قرار داد.

متاسفانه هر چه ایام می گذرد این مراسمات در برخی موارد رنگ ریا و تظاهر به خود گرفته و گاها با دچار شدن به مسائل حاشیه ای و خرافات و نیز تقلید كوركورانه در اجرای آن از فلسفه اصلی خود دور می شود .