سیستان و بلوچستان و چابهار جزو مناطق زیبا و پر از هنر ایران است از آن مناطق خارق‌العاده ایران است که راز و رمزهای فراوانی درباره آن وجود دارد. برای اثبات حرف ما کافیست هنر سوزن دوزی زنان این خطه را ببینید هنری که مانند هنر های دیگر ایرانیان مهجور مانده و دوستان مسول توجهی به این هنر زیبا که نشانگر تمدن ایرانیان است ندارند و جای بسی تاسف است .اما با خبر های خوب خوشحالتان کنیم ،مردمان بلوچ نه تنها منتظر دیگران نشدند بلکه با میزان علاقه ای که به این هنر دارند آن را حفظ کردند و هم چنین آن را تبدیل به منبع در آمدی برای خود کردند . از طرح‌های این لباس‌ها برای زنانی که عموما نه تحصیلات آکادمیک هنری دارند و نه واحدهای طراحی دوخت و پارچه را گذرانده‌اند، بسیار شگفت‌انگیز و ستودنی است. این همه هنر و سلیقه نشان از اصالت و ریشه‌ای عمیق دارد که طرح‌های زیبا را از گذشته‌های خیلی دور تا عصر کنونی با همه تغییرات و پیشرفت‌هایش حفظ کرده است. مردمان بلوچ هیچ‌گاه تحت تأثیر انواع دیگری از پوشش قرار نگرفته‌اند و همواره در حفظ این سبک از لباس کوشش کرده‌اند. اگر با تور چابهار به این سرزمین زیبا سفر می‌کنید پیشنهاد می‌کنیم بازدید از بازارهای صنایع دستی سوزن دوزی و لباس محلی چابهار را از دست ندهید. اما اجازه بدهید درباره لباس بلوچ بیشتر برایتان بگوییم.
میزان علاقه مردمان بلوچ به لباس سنتی خود :
در گفتن میزان علاقه و توجه زنان بلوچ به لباس سنتی خود همین کافیست که زنان بلوچ با وجود عدم تمکن مالی بالا باز هم به خرید لباس اهمیت زیادی میدهند و دوست دارند که در اعیاد و مراسم مختلف، لباس‌های متنوع سنتی خود را در رنگ‌های مختلف بر تن کنند. رنگ لباس بلوچی هم ازدیگر نکاتی است که احتمالا برای شما جذاب باشد .رنگ‌های شاد و زیبای سرخ، بنفش و… ، جلوه زیبایی به لباس بلوچی مجلسی می‌دهد. البته گران بودن لباس‌های سنتی بلوچی تا حدی از نظر اقتصادی به مردم این ناحیه فشار می‌آورد ولی اصالت در این زمینه آن‌قدر مهم است که با این وجود، خانواده‌ها در خرید لباس کوتاهی نمی‌کنند. قیمت لباس‌های بلوچی از لباس‌های بلوچی ساده تا لباس بلوچی عروس و…، از ۱۰۰ هزار تومان تا چند میلیون تومان برآورد می‌شود. اگر زنی در دوخت این نوع لباس مهارت داشته باشد به راحتی میتواند درآمد خوبی از از فرئش لباس های سنتی خود داشته باشد . بسیاری از لباس‌ها و هنرهای سنتی ایرانی به مرور زمان به دست فراموشی سپرده شده‌اند ولی این موضوع درباره لباس زنان بلوچی و مردانشان مصداق ندارد.
لباس بلوچی چه ویژگی‌هایی دارد؟
لطفا اصلا این فکر را نکنید که درشهرهای مختلف بلوچستان همه ی لباس ها شبیه هم هستند چون هر شهر ظرافت های دوختی خاص خود و سبک خاص خود در طراحی پارچه و مدل دوخت دارا هستند. هر چند دیدن این ظرافت های خاص تنها کسانی میتوانند ببینند که در این رشته مهارتی هر چند کم داشته باشند اما عموم مردم متوجه ظافت خاص آن ها نخواهند شد . لباس بلوچی نماینده هویت، فرهنگ و بخشی از تاریخ بلوچ‌ها است و حفظ شدن آن مدیون اصرار مردمان عزیز این خطه برای استفاده از این پوشش است.
لباس بلوچی زنانه شامل موارد زیر است:
• پاجامگ (نوعی شلوار گشاد و چین‌دار)؛
• تکو (چارقد)؛
• سریگ (روسری بزرگ‌تر از چارقد)؛
• سربند.
زنان بلوچی برای طرز پوشش خود اهمیت زیادی قائلند و در انتخاب رنگ ها سلیقه ی خاصی دارند که البته بسیار زیباست هستند. استفاده از زیورآلات هم در میان آنها بسیار رایج است. مثلا زیورآلاتی مانند: گوشواره، سینه‌ریز وگردنبند، دست بند و… همیشه در طراحی لباس‌های سنتی بلوچی دیده می‌شود.
لباس بلوچی مردانه شامل موارد زیر است:
• پاک (عمامه)؛
• کلاه سوپی(عرق‌چین)؛
• پاجامگ؛
• سرین‌بند (کمربندی برای شلوار)؛
• کوش (کفش چرمی)؛
جالبه بدونید که در گذشته بسیاری از اعیان و درباری ها برای مراسم مختلف از لباس بلوچ استفاده میکردند و البته هزینه بالایی هم برای خرید این لباس در نظر میگرفتند وشاید دلیل تمدن پشت دسر این لباس و اینکه هنوز فراموش نشده همین توجه اشراف به آن بوده است.امروزه زیبایی و اصالت این هنر توجه طراحان ایرانی را به خود جلب کرده و شما شاهد لباس هایی با تزینات بلوچی هستید . در حوزه تخصصی لباس بلوچ به موفقیت های قابل تقدیری در عرصه ملی و بین المللی دست یافتند . در هر حال، گسترش و حفظ لباس بلوچی نیازمند حمایت‌های گسترده است.
ریشه لباس بلوچ
از ایکه هنر زیبای سوزن دوزی کی به ایران و سیستان رسیده تاریخ دقیقی در دست نیست و البته نقوش مشابه به نقوش لباس های بلوچ در آثاری مانند کوزه ها وظروفی که از هزاره پنجم و ششم قبل از میلاد کشف شده است . هرچند بعضی از باستان شناسان معتقدند قدمت سوزن دوزی به سال های بسیار دور میرسد .چون نقوش به کار گرفته شده در لباس مردمان بلوچ در سنگ‌نگاره‌های پیش از تاریخ هم دیده می‌شود. در هر حال مشخص است که اصالت طرح‌ها و دوخت این لباس‌ها، آن‌قدر زیاد بوده است که در هیچ دوره و عصری مردمان بلوچ حاضر به ترک آن نشده‌اند و همچنان با علاقه بسیار زیاد، اقدام به حفظ هنر و اصالت خود کرده‌اند.
چالش‌های بازار دوخت و دوز لباس بلوچی چیست؟
هر کسی که به اندازه ی سر سوزنی به هنر ایرانی توجه داشته باشد و صنایع دستی و هنری را بخشی از میراث ناملموس فرهنگی بداند و با طراحی فوق العاده لباس های مردانه و زنانه بلوچی آشنا باشد ،قطعا به تحسین آنها خواهد پرداخت و تلاش خود را برای صیانت از این میراث دو چندان خواهد کرد . ظرافت در دوخت ،سوزن دوزی شگفت انگیز زنان بلوچی روی پارچه های رنگارنگ که اصالت و تمدن مردمان بلوچ و حتی تمام ایران را حفظ کرده است ، ظرفیت فوق العاده ای برای حضور در عرصه نمایشگاهی بین المللی ، نمایشگاه‌های مُد و لباس و به طور کلی معرفی به جهان دارد. اما به متاسفانه عدم توجه سازمان میراث فرهنگی و سایر مسئولان فعال در حوزه فرهنگ و هنربتعث شده تا این هنر مهجور ماند و رقبای پاکستانی با ساخت لباس های مشابه لباس بلوچی عرصه را برای تولید کنندگان داخلی محدود کرده که مسلما با وجود لباس‌هایی با طرحی مشابه که با ماشین دوخته شده و در نتیجه ارزان‌تر هستند، بازار کار هم‌وطنان بلوچ به هم می‌خورد.
این هنر آن‌قدر زیبا و قابل احترام است و ظرفیت بالایی از نظر فرهنگ ،تمدن ،هنر ،زیبایی و .. دارد که به راحتی می‌توان با حمایت و تبلیغات مناسب، آن را در سطوح جهانی به شهرت رساند. و هزار و ده هزار بار تاسف که این ظرفیت های عالی در موارد مختلف در سر تا سر ایران مورد توجه قرار نمیگیرد .
با آژانس مسافرتی طلوع سفر یاد همراه باشید و علاوه بر لذت بردن از دیدنی‌های بی‌نظیرش، از مراکز خرید صنایع دستی و سوزن دوزی بلوچی نیز برای خود و عزیزانتان یادگاری تهیه کنید.
.