آژانس مسافرتی طلوع سفریاد در اصفهان به عنوان رزرواسیون تورهای متفاوت اصفهان گردی اقدام به ارائه تورهای متنوع و مختلف در مسیرهای گوناگون در این راستا نموده است. در اینجا به تور حمام گردی اصفهان می پردازیم. از آنجایی که حمام ها در قدیم از معماری و کارکرد بسیار مهم شخصی و اجتماعی برخوردار بودند علاقه مندان بسیاری را برای بازدید و بررسی به خود جذب می کنند. در این تور ما سه حمام علی قلی آقا ، جارچی باشی و حمام تاریخی رهنان را قرار دادیم و در ایجا اکنون به بررسی و معرفی هر یک می پردازیم همچنین شما میتوانید در هر زمان نسبت به رزرو این تور توسط شرکت خدمات مسافرتی طلوع سفریاد اقدام فرمایید.
| اتوبوس ۴۰ نفره | اتوبوس ۳۰ نفره | ایویکو ۱۸ نفره | ایویکو ۱۴ نفره | ون ۱۰ نفره | ون ۷ نفره | سواری ۴ نفره | سواری ۳ نفره | سواری ۲ نفره | سواری ۱ نفره | |
| تور حمام گردی (مسافر داخلی) |
۳۰۰۰۰ | ۳۵۰۰۰ | ۴۵۰۰۰ | ۵۰۰۰۰ | ۴۰۰۰۰ | ۸۵۰۰۰ | ۳۵۰۰۰ | ۸۰۰۰۰ | ۱۰۰۰۰۰ | ۱۸۵۰۰۰ |
| تور حمام گردی ( توریست) |
۵۰۰۰۰ | ۴۵۰۰۰ | ۶۰۰۰۰ | ۶۵۰۰۰ | ۷۰۰۰۰ | ۷۵۰۰۰ | ۴۸۰۰۰ | ۸۵۰۰۰ | ۱۰۰۰۰۰ | ۱۵۶۰۰۰ |
- توجه : تمامی قیمت ها به تومان هستند.
- خدمات تور : وسیله نقلیه در اختیار، راهنمای میراث فرهنگی، پذیرایی، ورودی ابنیه، بیمه حوادث
تلفن :۰۳۱۳۲۳۵۲۶۷۳ همراه :۰۹۱۳۱۲۵۰۲۲۱
—————————————————
بازدید اول : حمام جارچی باشی
معنی کلمه جارچی ، صاحب منصبی دیوانی و درباری در دوره صفوی و قاجار که مأمور رساندن اخبار به گوش همگان بود. واژه ترکی «جار» به معنای ندا و آواز (استرآبادی ، ص ۱۳۴؛ غیاث الدین رامپوری ؛ شاد، ذیل «جار») از دورة مغول و ایلخانان در منابع فارسی دیده می شود.
منصب جارچی باشی به غیر از دوران صفویه ، در دوره قاجار بار دیگر از مناصب مهم درباری گردید و صاحب آن اغلب در سفرهای پادشاهان و نیز استقبال از مهمانان خارجی حضور داشت .
این منصب در حکومت عثمانی نیز وجود داشت .
به نوشتة عبداللّه مستوفی (ج ۱، ص ۳۸۲، ۴۱۳)، منصب جارچی باشی تا سالهای آخر حکومت قاجار وجود داشت ولی با انتشار اولین روزنامه فارسی در دوره محمدشاه (حک : ۱۲۵۰ـ۱۲۶۴) و تغییر شیوه خبررسانی ، این منصب به تدریج اهمیت خود را از دست داد («نخستین روزنامة فارسی چاپی در ایران »، ص ۴۹؛ مستوفی ، ج ۱، ص ۴۱۳).
زمانی که روزنامه در ایران به شکل منظم منتشر نمی شد، جارچی ها مطالب مهم را به گوش مردم می رساندند و مردم هم به گفته جارچی ها اعتماد داشتند. رئیس جارچی ها را جارچی باشی می نامیدند.
وظایف جارچیان در این دوره چنین بود:
فراخوان سپاهیان از شهرها و مناطق گوناگون برای حضور در جنگ و رساندن اخبار جنگ به گوش مردم یا سلطان به هنگام دوری وی از معرکه؛ اعلامِ خبرِ عفو عمومی یا مجازات مردمِ مناطق مفتوحه؛ قرق کردن مسیر عبور شاه و حرم او در شهر و درخواست از مردم برای حضور یا عدم حضور در مسیر ؛ اعلام خبر مرگ اشخاص معروف و معتبر؛ اعلام قیمت کالاها پس از آنکه دولت آنها را تعیین می کردو پخش هر خبر دیگری که دانستن آن برای عموم لازم شمرده می شد.
جارچیان در کار خبررسانی ، از یاری گروهی به نام «تواچیان » نیز برخوردار بودند، حتی استرآبادی (ص ۱۰۹) تواچی را معادل جارچی دانسته است اما به نظر می رسد بر خلاف جارچی ، که دارای وظایفی متنوع و عام بود، وظیفه تواچیان در امور نظامی خلاصه می شد. در منابع ، وظایفی از قبیل رساندن فرمانهای پادشاه یا فرمانده به سپاهیان ، فراخوان لشکر از سرزمینهای گوناگون برای گردآمدن در مکانی خاص ، تعیین محل استقرار سپاه و نیز محل قرارگرفتن هریک از سپاهیان به هنگام نبرد، صف آرایی لشکر و سان دیدن از آن ، به تواچیان نسبت داده شده است. عبدالرزاق سمرقندی در ذکر حوادث سال ۸۴۱، از دیوان تواچی نام برده و ابوبکر طهرانی (ج ۲، ص ۴۲۶) از دیوان امارتِ تواجیان یاد کرده است .
درباره حمام های تاریخی جارچی باشی :
حمام تاریخی جارچی یکی حمام های قدیمی شهر اصفهان از دوران گذشته (صفویه ) است که در آن دوران بزرگترین حمام اصفهان بوده است و دارای ۲ حمام مردانه و زنانه بودهاست و سال ساخت آن همزمان با میدان امام اصفهان بوده است .این بنا در بازار بزرگ اصفهان و نزدیك مسجد جارچی واقع گردیده و بر اساس كتیبه تاریخی مسجد، ظاهراً در سال ۱۰۱۹ ﻫ . ق به همراه بنای مسجد، توسط ملك سلطان ـ جارچی باشی شاه عباس اول ـ بنا گردیده است.با همت متعالی این شخص(ملک سلطان جارچی باشی ) در اطراف بناهای عظیم میدان نقش جهان ، مسجد شیخ لطف ا… ، مسجد نقش جهان(شاه) ، کاخ چهلستون و کاخ عالی قاپو ، بازار قیصریه ،عمارت هشت بهشت ، مسجد حکیم ، ۴ بنای ارزشمند دیگر به نام های مسجد جارچی ،حمام جارچی ،سرای جارچی وکاخ جارچی ساخته شده و مورد استفاده عموم مردم قرار می گرفت.هم اکنون ۳بنای ابتدایی فعال می باشد وکاخ جارچی کاملا از میان رفته است.
نحوه تقسیم گرما در بخشهای مختلف حمام و ترتیب قرار گرفتن فضاها از جمله رختکن، سربینه، چال حوض وگرمخانه نشان می دهد از لحظه ورود تا خروج برای مراجعین برنامه ریزی وجود داشته تا مردم با عبور از این فضاها علاوه بر نظافت، به ملاقات و گفتگو با یکدیگر و حتی تفریح و شنا نیز پرداخته باشند. مثلا در سربینه، حوضچه هایی وجود دارد که می بایست پاها را در آن شستشو می دادند، و یا در قسمت چال حوض حمام، استخری با قاعده مستطیل وجود دارد که با آب سرد پر می شده و برای شنا استفاده می شده است.
روشنایی از روزنه هایی تأمین می شود که بر روی سقف گنبدی شکل حمام تعبیه گردیده، دراین روزنه ها شیشه های محدبی و عدسی شکل وجود دارد. خاصیت محدبی این شیشه ها علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی،باعث شکست نور شده و روشنایی را پخش می کند. در واقع مهندسان و معماران بنا از خاصیت ذره بین، برعکس استفاده نموده و براحتی فضای داخل حمام را روشن کرده اند. ویژگی جالب دیگر اینکه شیشه ها از یک طرف نور را عبور می دهند و کسی که در پشت بام باشد نمیتواند داخل حمام را ببیند.
استفاده از حمام ملک سلطان جارچی باشی برای همه مردم آزاد بوده و از سحرگاه تا نیم روز مردها و زنان در این مکان استحمام می کردند و این حمام جزء معدود حمام های آن دوران بوده است که به صورت همزمان دارای ۲ حمام مردانه و زنانه به صورت اختصاصی بوده است .
مخزن حمام از سوختن چوب و زغال گرم می شد و حتی دود حاصل از آن را به داخل گربه رو هایی که در کف وجود دارد هدایت می کردند تا برای ضدعفونی و گرم کردن سایر قسمتها نیز مورد استفاده قرار بگیرد، بدین ترتیب ازکمترین انرژی موجود، به بهترین وجه استفاده می کردند.
البته در اواخر سالهای استفاده از این حمام از گازوئیل به جای زغال برای گرم کردن آب استفاده می شده و البته مقداری گازوئیل را در گربه روهای کف حمام هدایت نموده و سپس آتش می زدند.
آب به خاطر اختلاف سطح میان مخازن و حوضچه ها و فواره ها، به گردش در می آمده و برای به جریان انداختن آب، لوله ها را شیب دار طراحی کرده اند. یکی از مواردی که هنگام بازدید حمام توجه شما را به خود جلب خواهد کرد وجود تعداد زیادی فواره ها و جوی های آب است که تقریبا همه جا دیده می شوند. این فواره ها باعث میشوند تا صدای دلنشین آب در فضای بسته حمام بپیچد و در همه جا به گوش برسد تا کسانی که برای شستشو به گرمابه آمده اند، ساعتی به آرامش برسند و خاطر از دغدغه های روزمره بشویند.
دوران مرمت و بهسازی این بنای ارزشمند تاریخی :
عمليات مرمت حمام سنتي ملك سلطان جارچي باشي متعلق به دوره صفويه جهت كاربري رستوران سنتي و تالار پذیرایی و گردشگری از سال ۱۳۸۲ توسط حاج سيد احمد افتخاري با هزينه اي بالغ بر ۴ ميليارد ۳۵۰ ميليون تومان آغاز شد و در تاريخ ۱۳۹۰/۱۲/۱۸ رسما افتتاح گرديد.
البته شایان ذکر است که قسمتی از این بنا به علت تصرفات عدوانی هنوز بازسازی و بهسازی نگردیده است و در آینده ایی نزدیک با کمک و حمایت مسئولین استانی و علی الخصوص سازمان میراث فرهنگی به این مجموعه دوباره الحاق می گردد .
در اين مراسم استاندار محترم استان، رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان، مدير عامل سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اصفهان و جمع كثيري از مسئولان و مديران بلند پايه اين ادارات و ساير ادارت مرتبط، به همراه عده اي از فعالان و مدرسان دانشگاهي در زمينه گردشگري و هنرمندان صدا وسيماي مركز اصفهان حضور داشتند.
این بنای تاریخی ارزشمند (به شماره ۱۱۵۴۵ ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور ) تا چند سال پیش جهت استحمام مورد استفاده مردم شهر قرار می گرفته و پس از آن به علت فرسودگی و عدم رسیدگی مناسب ، تخریب گردیده که عکسهای قبل از مرمت این بنا در همین سایت ،قسمت گالری تصاویر موجود می باشد .
در حال حاضر اين موزه سفره خانه ظرفيت پذيرايي از ۲۵۰ الی ۳۰۰ نفر را به طور همزمان داراست.
احداث پاركينگ خودرو و فروشگاه هاي صنايع دستي و سوغات اصفهان از پروژه هاي آتي اين مجموعه مي باشد.
بازدید دوم : حمام علی قلی آقا
حمام علی‌قلی‌آقا یا علی‌قلی‌آغا در منطقه بیدآباد اصفهان به وسیله علی قلی آقا از درباریان دو پادشاه صفوی، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی در مجموعه‌ای که خود، بانی آن بوده، به سال ۱۱۲۵ هجری قمری ساخته شده‌است. این حمام از نوع معماری سبک اصفهان در اواخر عصر صفوی است. بنای حمام شامل دو حمام بزرگ و کوچک و فضای چال‌حوض است. هر یک از این دو حمام از دو بخش اصلی سربینه و گرم‌خانه تشکیل یافته‌است، به‌طوری‌که در آن دوره مردان و زنان به صورت جداگانه می‌توانستند از آن استفاده نمایند. شکل قائده سربینه حمام بزرگ، به شکل هشت ضلعی منتظم طراحی شده‌است و در اطراف سربینه سکّوهائی طراحی شده که فضاهای پشت آنها با طاق نماهای مدور تزئین یافته و همچنین گنبد میانی سربینه بر هشت ستون بزرگ سنگی استوار است. تزئینات سقف حمام به صورت رسمی بندی است و نورگیرهای سقف به صورت منظم از فضای اطراف به سمت مرکز سقف به صورت منظم طراحی شده‌اند که در مواقع مختلف روز با ایجاد سایه روشن بر زیبائی تزئینات سقف می‌افزاید. این بنا هم اینک (پس از بازسازی و ترمیم) به صورت موزه مردم شناسی در معرض دید عموم گردشگران قرار گرفته‌است. علی قلی آقا سازنده مسجد علی قلی آقا و برادرش خسروآقا سازنده حمام خسروآقا است. این دو از خواجه‌سرایان سرشناس و نیکوکار بوده‌اند.
بازدید سوم : حمام رهنان
گرمابه تاریخی رهنان در منطقه ۱۱شهرداری اصفهان و در محله ای به همین نام واقع شده است.
این بنا توسط یکی از رجال سلسله زندیه به نام حاج آقا محمد رنانی ساخته شده است، به دستور ایشان این مجموعه و شاهکار بی نظیر، در میان ۴ محله قدیمی رهنان و در کنار بازارچه و مسجد ذوقبلتین بنا شده است .
گرمابه رهنان، با ۱۴۶۷ متر مربع مساحت شامل ۲ حمام بزرگ و کوچک برای استفاده جداگانه اما همزمان زنان و مردان است، از این رو به «حمام دو قلو» معروف است. برخلاف سایر بینه های حمام های تاریخی که سکوها در اطراف آن قرار دارند، در حمام تاریخی رهنان سکوی تعویض لباس در میانه بینه بزرگ واقع شده و راهروها در اطراف هستند و تنها حمام با پلان شبستانی در ایران می باشد. بینه بزرگ و زیبای این حمام دارای پوششی گنبدی است که ۱۶ ستون سنگی و آجری، بار پوشش طاق را تحمل می کند و به نشانه کثرت یا تکرار تصویر آن ستون ها در آب حوض های سکوی میانی، به «حمام چهلستون» نیز معروف است. دورتادور دیوارهای بینه حمام بزرگ با تزئینات آهک و گچ بری پوشیده شده است، نقوش آن طرح های اسلیمی و هندسی است که در آن سه رنگ سفید، سیاه و قرمز بکار رفته است .
گرم ترین نقطه حمام، گرم خانه بزرگ آن می باشد که در آن دو شاه نشین وجود داشته است.
آداب حمام رفتن در قدیم
سابقاً در همه جای ایران حمام عمومی وجود داشت و اهالی محل اقلاً هفته ای یک بار به منظور نظافت به حمام می رفتند.با این تفاوت که مردان قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام می گرفتند و از آن ساعت تا ظهر و حتی چند ساعت بعد از ظهر حمام در اختیار زنان بود.امروز هم حمام عمومی در غالب نقاط ایران وجود دارد، منتها فرقش با حمامهای قدیم این است که در حمامهای قدیم از خزینه استفاده می شد؛ ولی در حمامهای عمومی جدید دوشتهای متعدد جای خزینه را که به هیچ وجه منطبق با اصول بهداشتی نبود گرفته است.در حمامهای عمومی خزینه دار که امروزه در ایران کمتر وجود دارد سنن و آدابی را از قدیم رعایت می کردند که بعضاً جنبه ضرب المثل پیدا کرده است.
یکی از آن آداب این بود که هر کس وارد حمام می شد، برای اظهار ادب و تواضع نسبت به افراد بزرگتر که در صحن حمام نشسته، مشغول کیسه کشی و صابون زدن بودند، یک سطل یا طاس بزرگ آب گرم از خزینه حمام بر میداشت و بر سر آن بزرگتر می ریخت.البته این عمل به تعداد افراد بزرگ و قابل احترام که در صحن حمام نشسته بودند تکرار می شد.و تازه وارد وظیفه خود می دانست که بر سر یکایک آنان با رعایت تقدم و تأخر آب گرم بریزد.بسا اتفاق می افتاد که یک یا چند نفر از آن اشخاص مورد احترام در حال کیسه کشیدن و یا صابون زدن بودند و احتیاجی نبود که آب گرم به سر و بدن آنها ریخته شود، مع ذالک این عوامل مانع از ادای احترام نمی شد و کوچکترها به محض ورود به صحن حمام خود را موظف می دانستند که یک طاس آب گرم بر سر و بدن آنها بریزند و بدن وسیله عرض خلوص و ادب کنند.
از آداب دیگر در حمام عمومی خزینه دار قدیم این بود که اگر تازه وارد کسی از آشنایان و بستگان نزدیک و بزرگتر از خود را در صحن حمام می دید، فوراً به خدمتش می رفت و به منظور اظهار ادب و احترام او را مشت و مال می داد یا اینکه لیف صابون را به زور و اصرار از دستش می گرفت و پشتش را صابون می زد.
سنت دیگر این بود که هر کس وارد خزینه حمام می شد به افرادی که شست و شو می کردند سلام می کرد و ضمناً در همان پله اول خزینه دو دست را زیر آب کرده، کمی از آب خزینه بر می داشت و به یکایک افراد حاضر از آن آب حمام تعارف می کرد.برای تازه وارد مهم و مطرح نبود که افراد داخل خزینه از آشنایان هستند یا بیگانه، به همه از آب مفت و مجانی تعارف می کرد و مخصوصاً نسبت به افراد بیگانه بیشتر اظهار علاقه و محبت می کرد زیرا آشنا در هر حال آشناست، و دوست و آشنا احتیاج به تعارف ندارند.
در هر صورت این رسم از قدیمترین ایام یعنی از زمانی که حمام خزینه به جای آب چشمه و رودخانه در امر نظافت و پاکیزگی مورد استفاده قرار گرفت، معمول گردید.
بی فایده نیست که اطلاعات زیر درباره حمامهای قدیم و آداب حمام رفتن، از نوشته شادروان علی جواهر کلام نقل شود:
«در عهد قاجاریه حمام رفتن در فصل زمستان کار دشواری بود و غالب مردم اواخر پاییز حمام می رفتند و تا شب عید رنگ حمام را نمی دیدند.این وضع منحصر به ایران نبود، فرنگیها هم تا پیش از جنگهای صلیبی اصلاً اطلاعی از حمام نداشتند و همین که ایام جنگهای صلیبی به شرق آمدند با حمام آشنا شدند.مع ذالک باز هم تا مدتی بعد از آن حمام نرفتن در فرنگستان مد بود و مشهور است که یکی از ملکه های فرانسه همیشه افتخار می کرد که پنجسال است به حمام نرفته است.
حمامهای قدیم معمولاً چند متر از سطح کوچه و بازار پایینتر بود؛ چون اگر غیر از این می بود آب به خزانه سوار نمیشد.سر در حمام شکل دیو و رستم و یا شیطان و مالک دوزخ را نقاشی می کردند و هنوز هم بنده فلسفه آن را نفهمیده ام که نقش شیطان و دیو و رستم، با سر در حمام، چه مناسبت دارد.در هر صورت چندین پله پایین می رفتیم تا به سر بنه یا رختکن می رسیدیم.“بینه” یک حیاط سرپوشیده ای بود که وسط آن حوض بزرگی قرار داشت.اطراف بینه سکوهای بلندی دیده می شد که در آنجا رخت می کندند.استاد حمامی در کنار یکی از آن سکوها یا بالای یکی از سکوها می نشست و جعبه دخل را هم بغل دستش می گذاشت.از سقف بینه چراغ بزرگ گرد سوز و گاهی هم چهلچراغ تا بالای حوض آویخته بود.دور تا دور سکوهای رختکن تیر می گذاشتند و به آن تیرها گویهای شیشه ای رنگارنگ می آویختند.یک تغار (کاسه بزرگ سفالین) محتوی آلو و آب آلو روی چهارپایه نزدیک حوض بود و چندین کاسه کوچک با قاشقهای چوبی پهلوی تغار می گذاشتند.در ایام زمستان به جای آب آلو، لبو و آب لبو را با کمی سرکه توی تغار می ریختند.علاوه بر استاد حمامی یک نفر به نام “جامه دار” یک نفر به اسم “مشت و مالچی” و یک نفر هم به عنوان “پادو” در سر بینه حضور داشتند و تا مشتری وارد می شد، پادو کفش مشتری را زیر سکو می گذاشت و یک لنگ خشک روی سکو پهن می کرد.مشتری که لخت می شد، پادو یک لنگ دیگر به او می داد.مشتری آن لنگ دوم را به کمر می بست.لباسهایش را توی آن لنگ اول می پیچید و از سکو پایین می آمد.از دالان تاریکی می گذشت، و در صحن حمام را می گشود و توی حمام می رفت.در اینجا چند شاه نشین و چند ایوان و چند طاق نما و یک حوض کوچک آب سرد بود و کارگران داخل حمام عبارت بودند از چند دلاک و یک پادو، آبگیر و دو سه پادو….»
این نکته جالب هم ناگفته نماند که ایرانیان تا عصر قاجاریه توی خزانه حمام نمی رفتند، زیرا به گفته مورخ معاصر شادوران رحیم زاده صفوی همه حمامهای ایران، درهایش بسته بود و یک روزنه به نام آخور می ساختند که به خزانه متصل بود و از آنجا آب برداشته خود را می شستند.در آن زمان مردم توی خزانه نمی رفتند و درهای خزانه ها فقط قرن گذشته باز شد و موجب کثافت گرمابه ها گشت.
تور حمام گردی به منظور آگاهی بیشتر از فرهنگ و تمدن اصفهان طراحی و اجرا می شود .
شما می توانید تور حمام گردی را به عنوان یکی از مسیر های اصفهان گردی در شرکت خدمات مسافرتی طلوع سفریاد خریداری کنید .
