روستای لافت قشم که به سرزمین بادگیرهای برافراشته معروف است ، یکی از جاذبه های گردشگری بوم گردی است که دارای اماکن باستانی و طبیعی فراوانی است، اصفهان تور در ادامه گزارشی دارد ازین روستای دیدنی:
نخلستان های بلند، جزر و مد دریا، تابش آفتاب و سواحلی بکر و تماشایی بهترین توصیفی است که می توان از جنوب ایران داشت. منطقه ای که شاید در سفرهایمان کمتر به آن توجه کرده و زیبایی هایش را نادیده گرفته ایم.
سرزمینی نیلگون که به واسطه ی وجود خلیج فارس همیشه بر سر زبان ها بوده و نقل محافل بسیاری شده است. خلیج فارسی که جزایر بسیاری را با فرهنگ ها و جاذبه های متفاوت در آغوش گرفته است و با هریک از آنها قصه ای تازه را برایمان روایت می کند. قشم، نام یکی از این جزایر است که نامش را بارها و بارها به گوشمان خورده و وصف زیبایی هایش را از این و آن شنیده ایم؛ زیبایی هایی از جنس ساحل، دریای پاک و طبیعت بکر.
اما آنچه که در میان این تعاریف کمتر به چشم آمده، روستاهای کوچک و بزرگی است که در گوشه گوشه ی این جزیره، مامن امنی را برای ساکنانشان ساخته و تصویری متفاوت را ایجاد کرده اند. تعدادشان بسیار است و زیبایی هر کدامشان آنقدر چشم نواز که در چند سطر و چند عبارت جای نمی گیرد.
به همین خاطر راهی یکی از این روستاها می شویم که قدمت بسیاری دارد و نامش میان تاریخ نگاران پرآوازه است. کوله بارمان را می بندیم و از میان دریا عبور می کنیم تا به روستای لافت برسیم.
اصفهان تور را در این گشت و گذار متفاوت همراهی کنید…
چرا روستای لافت؟
– روستای لافت در یکی از تماشایی ترین جزایر ایران قرار دارد که جاذبه های طبیعی و تاریخی بسیاری را به نمایش گذاشته است.
– این روستا یکی از قدیمی ترین روستاهای ایران می باشد که در کرانه های خلیج فارس قرار دارد.
– ویژگی های خاص فرهنگی، طبیعی و تاریخی، این روستا را از سایر نمونه های دیگر در ایران متمایز کرده است.
– استفاده از معماری کویری در یک جزیره یکی از ویژگی هایی است که می تواند شما را به لافت بکشاند.
روستای بندری لافت | سکونتگاهی در میان خلیج فارس
لافت نام روستایی بندری در میان آب های نیلگون خلیج فارس می باشد که زیبایی های طبیعی و تاریخی را در هم آمیخته تا با ویژگی هایی منحصر به فرد، به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه های جنوب کشور شناخته شود.
وجود راه دریایی و تسهیل ارتباط دریایی، جنگل‌های حرا، دسترسی به آب شیرین و وزش بادهای موسمی از جمله دلایلی هستند که شرایط را برای زندگی مردم در این منطقه فراهم کرده و موجب شکل گیری این سکونتگاه منحصر به فرد شده اند. ورود به این روستا به معنای حضور در دنیایی متفاوت است که با جاذبه های طبیعی و تاریخی مختلف به استقبال شما می آید و لحظاتی خوش را برایتان رقم می زند.
دیدنی هایی که انتظار شما را می کشند
جلوه های تماشایی این روستا یکی دو تا نیستند و هر یک تصویری تازه را به قاب چشمان شما هدیه می کنند:
۱- معماری روستا | خودنمایی بادگیرها
به کارگیری بادگیرهای فراوان در ساخت خانه ها، یکی از ویژگی های مهم لافت است که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند و این روستا را به بندر بادگیر ها مشهور کرده است. خانه های روستا بسیار نزدیک به هم هستند و کوچه هایی تنگ و باریک دارند. همین امر موجب شده تا بادگیرهای کوچک و بزرگ خانه‌های روستایی، بسیار فشرده به نظر برسند که از میان باغ ها نخلستان ها سربرآورده و بر شکوه لافت افزوده اند.
ساختار این کوچه ها به گونه ای است که معمولا به بن بست نمی رسند و به محله ها ی دیگر راه دارند. از سوی دیگر تنگ بودن آنها و نزدیک بودن خانه های دو سوی کوچه به یکدیگر، سایه ساری را برای رهگذران فراهم کرده تا از گزند تابش آفتاب جنوب در امان باشند.
عنصر شکوهمند لافت، بادگیرهای آن هستند که به صورت دو طرفه یا چهارطرفه بنا شده اند. با وجود کارکردهای حیاتی این بادگیرها، برای مردمان روستا، تزیینات کمی از جمله اشکال اسلیمی ( طرح های گیاهان و ساقه های مارپیچ) در آنها مشاهده می شود. این بادگیرها به صورت پرحجم و بزرگ ساخته شده اند تا بتوانند نسیم خنک دریا را به درون خود بکشند و آن را به درون یکی از اتاق های خانه موسوم به اتاق لوله هدایت کنند.
۲- جنگل های حفاظت شده حرا | میراث جهانی ایران
جنگل های حفاظت شده حرا یکی از شاهکارهای طبیعت در سواحل جنوبی ایران و جزیره قشم به شمار می روند که در سطح جهانی شهرت بسیاری دارند. این جنگل ها میزبان درختان مانگرو می باشد که سازش با آب شور و شرایط نامناسب باعث شده تا از آنها به عنوان یک گیاه استثنایی یاد شود.
در کنار پوشش گیاهی خاص، وجود جانداران در این جنگل ها، بر جاذبه ی آنها می افزاید. جنگل های حرا میزبان خوبی برای جانداران زیر هستند:
* آبزیانی همچون خرچنگ، مار دریایی، شیلو، کلینگ (نوعی از صدف)
* پرندگانی همچون مرغ ماهیخوار یا حواصیل، لک لک، مرغ سقا، مرغابی و مرغ دریایی
* دوزیستانی همچون انواع مختلف قورباغه
برای رفتن به حرا باید سوار قایق شوید و به همراه یک راهنمای محلی مسیر کوتاهی را طی کنید.
۳- قلعه نادری | دژ کهن روستا
در جنوب روستای لافت قلعه ی مخروبه ای قرار دارد که نزد اهالی با عنوان قلعه نادری یا نادرشاهی شناخته می شود. قلعه نادری بر اساس یک نقشه مربع شکل احداث گردیده و آثاری از باروی قلعه، ۳۰ حلقه آب شیرین، ۳ برکه آب، ۲ آب انبار قدیمی و آثار ۴ برج تمام آن چیزی است که از آن بر جای مانده است.
تاریخ دقیق ساخت بنا مشخص نیست اما بسیاری بر این عقیده اند که این قلعه بر روى پایه‌هاى دژهاى کهن و باستانى قبل از اسلام قرار دارد و ساخت آن به سال های دور باز می گردد.
۴- قلعه پرتغالی ها | بازمانده از تاریخ استعمار
یکی دیگر از دیدنی های روستای لافت، قلعه پرتغالی هاست که در کنار گورستان قدیمی روستا قرار دارد. این قلعه به دستور آلفونسو آلبركرك، دریانورد پرتغالی و در سال ۱۵۰۷ میلادی ساخته شد. این دریانورد، جزاير دهانه خليج فارس را تصرف كرد و پرتغال از اين طريق به مدت ۱۱۰ سال بر راه بازرگاني دريايي بين هند و اروپا تسلط یافت. در این مدت سازه های زیادی در جنوب ایران ساخته شد که هم اکنون آثار آنها در قسمت های مختلف جزایر خلیج فارس به چشم می خورد.
۵- چاه های تلا
یکی از جاذبه های شاخص لافت، وجود تعداد زیادی چاه با عمق ۳ تا ۶ متر در روستا می باشد که آب های آنها شیرین، شور، گرم یا سرد است. بر طبق نظر ساکنان، سازنده ی این چاه ها شخصی به نام خواجه کریم بوده و در گذشته تعداد آنها به نشان روزهای سال های کبیسه به ۳۶۶ عدد می رسیده است. در گذشته در فصول پر بارش، این چاه ها پر از آب می شده و ساکنان روستا در آنها را می پوشانده اند تا در طول سال هر روز در یکی از آنها را باز و از آب آن استفاده کنند. امروزه تنها ۳۳ عدد از این چاه ها باقی مانده است که بر اساس شکل چاه و نوع آب دارای نام های متفاوتی می باشند. برخی از این نام ها عبارتند از:
سردو، لوبنی، درجلایی، دومارون، ستبی(سگی)، ریگی، تلخو، عاشوری، کنتی، کناری، میون طلایی، پا سقی(پاسگی)، لوفراعونی، کمی زیارتی، گروی(گربه)، لو فرانی، لوهنگامی، کربی، لوری کنیزون، بورکی، بورکی، غرابو، زی دل غرابو، دری گوزی
مکان یابی این چاه ها بسیار هوشندانه بوده و به گونه ای است که پس از بارش های رگباری به عنوان تنها منبع آب شیرین مورد استفاده مردم قرار می گیرند. تپه مشرف بر این چاه ها سطح سنگیِ مرجانی دارد و آب باران را به چاه ها هدایت می کند. کف چاه ها به لایه های گچی می رسد و به همین دلیل آب را برای مدتی طولانی، سالم و خنک نگه می دارند.
نام اصلی این چاه ها، تلاو می باشد که از دو بخش تل و آو تشکیل شده است و به معنی آب برگرفته شده از شیب تل به کار می رود اما بعضی به غلط و به دلیل ارزش بسیار زیاد آب در جزیره به این چاه ها عنوان چاه های طلا را داده اند.
بر طبق نظر ساکنان، سازنده ی این چاه ها شخصی به نام خواجه کرم بوده است. چاه های تلا در میان مردم از قداست خاصی برخوردارند و بنا بر عقیده آنها، درختان روستا گواهی بر وجود آب شیرین در چاه های تلا هستند و از این چاه ها محافظت می کنند.
کارشناسان قدمت این چاه ها را مربوط به تاریخ پیش از اسلام و دوره ی هخامنشی یا ساسانی می دانند و نامشان از تاریخ ۲۷ دی ۱۳۷۷ با شماره ی ثبت ۲۱۹۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
دسترسی
چاه های تلا در دامنه کوه شهر در جنوب شرقی بافت قدیم بندر و درجوار قلعه تاریخی لافت، در میان یک گودال سنگی قرار گرفته اند.
۶- زیارتگاه های لافت
یکی از جاذبه های لافت وجود زیارتگاه های متعدد در بافت روستا و اطراف آن است. در فاصله ی کوتاهی از لافت، جزیره کوچکی به نام شیخ اندر آبی وجود دارد که فاقد سکنه است و در موقع مد دریا قسمت‌هایی از آن در زیر آب پنهان می شود. در شمال این جزیره مکانی مقدس قرار دارد که به زیارتگاه شیخ اندرآبی مشهور است و ماهیگیران و دریانوردان احترام زیادی برای آن قائلند.
از دیگر زیارتگاه های موجود در این روستا نیز می توان به زیارتگاه شیخ موسی، زیارتگاه شیخ شمس الدین و زیارتگاه سید حسن منصور اشاره نمود که همگی در کنار قبرستان های روستا قرار دارند.
۷- مساجد دیدنی روستا
در معماری لافت، مساجد، علاوه بر زیبایی، نقش مهمی را در زندگی اجتماعی مردم ایفا می کنند و دقیقا در مرکز اجتماع خانه ها قرار گرفته اند. مساجد این روستا به صورت تک مناره با شیوه ی معماری کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس ساخته شده اند و سُنّی مذهب بودن اهالی بومی جزیره را به تصویر می کشند.
لافت هفت مسجد دارد و مهم ترین آنها، مسجد جامع لافت ( مسجد حضرت رسول (ص) ) می باشد که به عنوان مرکز اصلی روستا در کنار چاه های تلاو آب انبار روستا ساخته شده است.
مساجد دیگر روستا عبارتند از: مسجد ابوبکر صدیق (ره)، مسجد عمر ابن الخطاب (ره)، مسجد عثمان ذی النورین (ره)، مسجد امیرالمؤمنین علی (ع)، مسجد حسین (ع) و مسجد امام شافعی (ره)
۸- آب انبارهایی با سقف گنبدی
آب انبارها نقش مهمی را در تامین آب شیرین بازی می کنند و در سواحل جنوبی ایران، آنها را با عنوان برکه، به معنای محل ذخیره آب باران، می شناسند. در لافت و اطراف آن حدود ۳۴ برکه وجود دارد که با سقف های گنبدی شکل و سفید رنگشان شناخته می شوند. این نوع سقف در برابر گرمای جنوب ایستادگی کرده و مانع تبخیر آب می شود.
برکه سنگی لافت یکی از دیدنی ترین نمونه ها در جنوب ایران می باشد که در کنار چاه های تلا و قلعه نادری قرار گرفته است و تاریخ ساخت آن به ۴۰۰ سال پیش باز می گردد. عمق این برکه ۱۰ متر است و دهانه ای به قطر ۱۲ متر دارد. آب باران پس از سرازیر شدن به این برکه به سمت چاه ها هدایت می شود و آنها را پر می کند.
۹- گورستان های تاریخی لافت
در لافت، گورستان هایی وجود دارد که برخی سنگ نوشته های بر روی قبرهای آن مربوط به هزاران سال پیش هستند و قدمت برخی از آنها به ۱۳۷۹ سال پیش باز می گردد. یکی از این گورستان ها در در اطراف زیارتگاه سیدحسن پسر سیدمنصور قرار دارد و به نام قبرستان دارالمغفره مشهور است. گورستان دیگری نیز در نزدیکی زیارتگاه سید شمس‌الدین می باشد که تاریخ قبور موجود در آن نیز نشان از قدمت بسیار زیاد آنها دارد.
نکته ی جالب توجه این گورها این است که بر روی بسیاری از آنها کوزه و خمره دیده می شود و هیچ قبری را پیدا نمی کنید که اثری از یک نوع ظرف آبخوری از کوزه و خمره گرفته تا پارچ و تنگ و حتی فلاسک آب بر روی آن وجود نداشته باشد. این موضوع به احتمال بسیار به ارزش آب نزد این مردمان اشاره دارد و ارزش این مایه ی حیات را بیان می کند.
۱۰- اسکله باستانی
قرارگیری این روستا در میان آب های نیلگون خلیج فارس باعث شده تا اسکله ها نقش مهمی را در تردد مردم و ارسال و دریافت کالاها بازی کنند. در این روستا آثار اسکله‌ای وجود دارد که ساخت آن به دوران مادها، هخامنشیان و ساسانیان باز می گردد و با سنگ های لبه دار ساخته شده است. این اسکله ۱۳۰ متر طول دارد و ضخامت اصلی کف آن ۷ متر و دیوارهای روی اسکله ۳ متر می باشد. کافی است از ساکنان محلی محل قرار گیری آن را بپرسید تا بتوانید آن را پیدا کنید.
۱۱- ساحل زیبای روستا
یکی از جاذبه های طبیعی این روستای تماشایی در محل تماس بین دریا و خشکی قرار دارد که همه ی ما آن را به نام ساحل می شناسیم و به خوبی با حس خوب آن آشنایی داریم. قسمت ساحلی لافت با وجود کشتی ها و قایق های کوچک و بزرگ تصویری تازه را در ذهن شما نقش می کند.
۱۲- درختان نخل، سایه ای بر سر روستا
درختان سبز گرمسیری و نخل های بلند که تا آسمان قد بر افراشته اند جلوه ای خاص را به روستا می دهند و آن را به شکل زیبایی می آرایند. درختانی که در سایه سارشان می شود از آفتاب تند جنوب گریخت و خنکای سایه را تجربه کرد.
تفریحاتی که در لافت می توان تجربه کرد
در لافت هیچ وقتی به بطالت نمی گذرد چرا که فعالیت های زیادی انتظار شما را می کشند:
۱- گشت و گذار در روستا
با هر قدمی که در لافت می زنی جاذبه ای تازه توجه تو را به خود جلب می کند. گاه غرق در ساختار خانه ها می شوی، در قسمتی دیگر مناره ی بلند مسجد را به تماشا می نشینی و در جای جای روستا با نگاه گرم مردمانی مهمان نواز و دوست داشتنی برخورد می کنی که شیرینی سفرت را دو چندان می کنند. قدم زدن در این کوچه های تنگ و باریک خاطره ای را برایت رقم می زند که هیچگاه آن را فراموش نمی کنی.
۲- قایق سواری
ساکنان روستا به خوبی از شما استقبال می کنند و بسیاری از آنها آماده اند تا با قایق های موتوری خود شما را به میان خلیج فارس ببرند و جزیره های اطراف و جنگل های حرا را نشانتان دهند.
۳- عکاسی
در روستای لافت سوژه های عکاسی فراوانند. از جلوه های معماری روستا تا جاذبه های طبیعی یا شیوه زندگی ساکنان و کشتی های پهلو گرفته در بندر. همه و همه می توانند بهانه ی خوبی برای ثبت یک تصویر ماندگار باشند که تا ابد برای شما می ماند.
معماری روستا | معماری کویری در جزیره
معماری این روستا می تواند شما را دچار سردرگمی کند و تصور کنید که به یک روستای کویری قدم گذاشته اید. همه، بادگیر را به عنوان شاخص ترین عنصر معماری کویری ایران می شناسند اما آنچه که شما را شگفت زده می کند این است که در لافت این عنصر به وفور یافت می شود.
به داخل خانه ها که قدم بگذارید باز هم آثاری از معماری کویر را خواهید دید. در خانه های لافت اتاق های تابستانه و زمستانه در پیرامون حیاطی مرکزی و چهارگوش شکل گرفته اند و باغچه ها، شکل نرده ها و پنجره ها، همه و همه نشانه هایی از معماری ایرانی را به همراه دارند.
در قاب پنجره ها تصاویر اشیایی از قبیل شمعدان و لاله و چراغ و قوری حجاری شده به چشم می خورد و زیبایی خاصی را به آنها بخشیده است. ترکیب اتاق‌ها و راهروها و ارتباط آنها با حیاط نیز کاملا تحت تاثیر معماری نواحی مرکزی و حاشیه کویری ایران ایجاد شده اند.
در ساخت دیوار های خانه‌های روستا از خشت و گل و در ساختار سقف و بام خانه ها چوب به کار رفته است اما در ساختمان های جدید استفاده از مصالح نوین مانند آجر، بتن، سیمان و آهن نیز دیده می شود.
به دلیل مرمت پیاپی خانه ها، نمی شود سن آنها را حدس زد اما غرق در تماشایشان که می شوی دیگر قدمت به چشمت نمی آید. مهم این است که شالوده ی این خانه‌ها بر پایه ی مقابله با شرایط طاقت فرسای اقلیمی، و نیز حفظ ارزش‌های مذهبی خانواده بنا شده و تا به امروز اصالت خود را حفظ کرده است.
مراسم های خاص
مراسم های مختلفی در این روستا برگزار می شود که عبارتند از:
۱- مولودی خوانی
در طول سال ۴ بار مراسم مولودی خوانی را به زبان عربی در مسجد برگزار می کنند. این روزها عبارتند از:
* تولد حضرت پیامبر( ص ) در روز ۱۲ ربیع الاول ( به عقیده اهل سنت )
* معراج پیامبر در شب ۲۷ رجب
* عید فطر در اول شوال
* عید قربان در ۱۰ ذیحجه
۲- مراسم عید فطر و قربان
این دو عید اهمیت زیادی در لافت دارند . اهالی روستا در این اعیاد خانه تکانی می کنند و رنگ تازه ای به خانه هایشان می دهند. خریدن لباس نو، چیدن سفره عید و دید و بازدید از دیگر رسم های این اعیاد است. می توان گفت این دو عید، تکرار نوروز در لافت می باشند و سنت های قدیمی این روستا را نشان می دهند.
۳- رقص ازوا و باسک گویی
در روزهای عید قربان و عید فطر و عروسی ها، عده ای از ناخداها و ماهیگیران با ساز و دهل و طبل های بزرگ به میان روستا می آیند و به نشانه ی شادی به نواختن موسیقی و رقص و پایکوبی می پردازند. این مراسم با عنوان رقص ازوا، عضوا یا رزیف خوانی شناخته می شود و جایگاه خاصی میان ساکنان روستا دارد.
نوع دیگری از آواز خوانی نیز در لافت رواج دارند که همه آن را با عنوان باسک گویی می شناسند و در طی آن شعرهای محلی خوانده می شود.
سوغات و صنایع دستی
برای آنکه یادگاری های خوبی از این سفر داشته باشید می توانید از صنایع دستی این روستای بندری همچون حصیرهای تزیینی، مصنوعات سوزن دوزی، گلابتون دوزی و زری بافی تهیه کنید و یا از میان سوغاتی های خوشمزه همچون ماهی، میگو، رطب و خرما خریداری نمایید.
غذاهای سنتی
نوعی خورشت جنوبی به نام هواری، خوراک مخصوص لافتی به نام زی بن، گلمبا، بریانی، یکی از غذاهای چاشت بندری به نام کاتغیا قاتق، ماهی برشته، سور و قلیه ماهی از جمله غذاهای خوشمزه ای هستند که در روستای لافت طبخ می گردند و جزئی از فرهنگ این روستا به شمار می روند.
پوشش مردم روستا | نمایشی از اصالت
در این روستا مردان را با لباس‌های معمولی می بینید و در برخی مواقع لباس‌های سنتی شامل دشداشه و عمامه سفید بر تن آنها مشاهده می شود. زنان پوشش سنتی را ترجیح می دهند و اصالت بیشتری را به نمایش می گذارند. آنها از روسری‌های لیو ( عری ) استفاده می کنند و برقع ( روبند ) می‌گذارند. دختران قبل از ازدواج مجبور به استفاده از روبند نیستند اما پس از تأهل به استفاده از آن روی می آورند. جالب است بدانید که برعکس تصورات عموم، این پوشش خیلی به حجاب مرتبط نمی شود و به علت گرمای زیاد و برای جلوگیری از آفتاب شدید بر روی پلک‌ها و صورت مورد استفاده قرار می گیرد. این پوشش عربی نبوده و از ایران به مناطق عرب‌نشین رفته است.
در هنگام نماز، کیسه‌هایی به پاهای زنان دیده می شود که سنتی کهن از روزگاران دور را نشان می دهد.
نام گذاری کودکان در روستای لافت
شیوه های مختلفی برای نامگذاری کودکان لافتی رواج دارد. قدیمی تر ها کودکان را به شیوه عربی به همراه نام پدر و نام خانوادگی خطاب می کنند اما در میان نسل جدید نام های فارسی به کار می روند و ضابطه های گذشته جایگاه خود را از دست داده اند.
اوقات فراغت مردم روستای لافت
تلاش زیاد برای گذران زندگی روستایی باعث شده است که در لافت نیز مانند دیگر روستاها، اوقات فراغت کمی برای مردم وجود داشته باشد. زنان روستا با کارهای خانه سرگرم می شوند و در این میان شاید سری به جنگل های حرا بزنند که آن هم برای انجام علف چینی و کمک به مردان انجام می گیرد. تنها تفریحات شاخص اهالی روستا، در تعطیلات نوروز و سیزده فرودین می باشد که به صحرا و نخلستان‌های نزدیک لافت می‌روند.
گویش مردمان روستا | کاربرد واژه های انگلیسی
در برخورد با ساکنان بافت، گویش خاص آنها بسیار شیرین جلوه می کند. لافتی ها گویشی بسیار نزدیک به قِشمی دارند و با زبانی شبیه فارسی بندری سخن می گویند. از شیرینی این لهجه که بگذریم شنیدن کلمات انگلیسی بسیار جالب توجه تر است و حتی سالمندان روستا در گفتگوهای روزمره خود به جای لیوان واژه گلاس و به جای شکلات واژه چاکلت را استفاده می کنند. این نفوذ واژه های بیگانه می تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
* نقش به سزای رسانه تلویزیون در خانه‌ها که فرهنگ را به آرامی تغییر می دهد.
* تاریخ استعماری منطقه که ۱۱۲ سال به طول انجامیده است.
* قرار گیری در کنار بندرگاه و استفاده از ابزار و وسایل برقی و کالاهای خانگی خارجی که اصطلاحا از آنور آب آمده اند.
اعتقادات مذهبی ساکنان لافت
مردم لافت، مسلمان و از پیروان مذهب سنی هستند. با پیچیدن صدای اذان در کوچه های لافت، مردم دست از کار می‌کشند و برای برپا داشتن نماز جماعت به مسجد می روند. زنان فقط در شب های جمعه و اعیاد در مساجد حضور پیدا می کنند چرا که مکان خاصی برای آنها در نظر گرفته نشده است.
مسجد در این جزیره تنها محلی برای عبادت خداوند نیست، بلکه به عنوان هسته های فرهنگی – اجتماعی محله های مختلف عمل می کند. وجود امام جمعه و حضور کودکان در اعیاد مختلف و مراسم قرآن خوانی، شور خاصی را در این فضاها به نمایش می گذارد. در اکثر خانه ها، حداقل یک تصویر از مکه معظمه بر دیوار به چشم می خورد که نشان گر اعتقادات عمیق ساکنان می باشد. بیشتر مردم انس خاصی با قرآن دارند اما از نظر خودشان این انس بسیار کمرنگ و کم جلوه می کند.
بافت روستا
چیزی که بیش از همه در بافت روستا به چشم می آید عدم تعدد میدان ( مرکز محله ) در آن است.
در لافت، مراکز محله‌ها، پیرامون مساجد و در کوچه های تنگ و باریک شکل گرفته اند و از تعدد میدان خبری نیست. به طور کلی می توان عناصر زیر را برای بافت روستایی لافت در نظر گرفت:
میدان مرکزی، گذرگاه ساحلی، بادگیر، گنبد، کناره، برکه و آب انبار، کوچه های باریک و سایه ساز
بافت روستا در دوره های مختلف شکل گیری گرفته است و می‌توان ۳ بخش مختلف را در آن مشاهده نمود. از این سه بخش، بافت اصلی را به عنوان بافت قدیمی روستا و دو بخش دیگر را بافت جدید روستا در نظر می گیرند که در بخش شمالی و جنوب شرقی شکل گرفته اند. در ادامه به بررسی هر یک از این بخش ها می پردازیم:
۱- بافت قدیمی و اصلی: این قسمت، حد فاصل دریا و تپه‌های اطراف چاه‌های آب قرار دارد و هسته اولیه را در بخش مرکزیِ ساخت و سازهای فعلی، تشکیل می دهد. از نشانه های مهم بافت قدیمی، بافت فشرده ساختمان ها، کوچه های کم عرض و بادگیرها هستند. بافت قدیمی روستا در بخشی به طول تقریبی یک کیلومتر و عرض متوسط ۱۷۰ متر شکل گرفته است و در چند راستای اصلی به موازات خط ساحلی قرار دارد. در این بخش رنگ سفید نشانه ای مشخص برای مساجد و برکه های آب هستند و در میان رنگ اخرایی خانه ها کاملا به چشم می آیند.
۴ مسجد از ۷ مسجد لافت در این بخش قرار دارند که با مناره های بلندشان خودنمایی می کنند و زمینه را برای شکل گیری محله های مختلف ایجاد کرده اند. مسیرهای اصلی به صورت شمالی – جنوبی شکل گرفته و نقاط عطف روستا یعنی مساجد را به هم متصل می کنند. علیرغم وجود محله های متعدد، این بخش از روستا به صورت یکپارچه و پیوسته می باشد. در این بافت، یک مسیر ساحلی آسفالته نیز به چشم می خورد که دسترسی‌های سریع را برای وسایل حمل و نقل مهیا می کند.
۲- ساخت سازهای قسمت جنوب شرقی:در دامنه تپه ها و زمین های مسطح اطراف روستا و با فاصله از دریا، ساخت و سازهایی به صورت پراکنده و با تراکم ساختمانی و جمعیتی کم شکل گرفته اند که می توان از آنها با عنوان ساخت سازهای قسمت جنوب شرقی یاد کرد. شکل گیری این بخش به تدریج و به طور پیوسته انجام گرفته و موجب جهت دهی به توسعه روستا شده است. در این بافت معابر پهن تری قرار دارند و تمرکز خانه ها در اطراف مساجد دیده نمی شود و می توان گفت که مرکز محله مفهوم ویژه ی خود را از دست داده است.
خدمات آموزشی، بهداشتی، درمانی و تأسیسات و تجهیزات لافت میان این ساخت و سازها و بافت قدیم روستا قرار گرفته اند و در داخل تپه مرکزی می باشند.
۳- ساخت و سازهای بخش شمالی: در بخش شمالی که ورودی اصلی روستا می باشد، شاهد ساخت و سازهایی هستیم که در شیب تند تر تپه ماهورها و به صورت محدودتر صورت گرفته اند و پراکندگی بیشتری نسبت به ساخت و سازهای جنوب شرقی روستا دارند. این ساخت و سازها با گذشت زمان و با توجه به جنبه های اقتصاد آزاد توسعه، در جهت شمال ادامه پیدا کرده و به سوی قشم متمایل شده اند. معابر در این بخش، نمود زیادی ندارند و تنها می توان فضاهای وسیع لابه لای بافت پراکنده را به عنوان معبر و کوچه در نظر گرفت.
مشاغل مردمان روستا
براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای لافت دارای جمعیتی بالغ بر ۳۱۳۴ نفر بوده که در سال ۱۳۸۵، به ۶۳۰۰ نفر افزایش پیدا کرده است. لافتی ها برای امرار معاش و گذران زندگی خود به مشاغل متعددی مشغولند که اصلی ترین انها عبارتند از:
* لنج سازی: در شمال غرب و جنوب غرب روستا و در کنار ساحل دریا دو کارگاه لنج سازی قرار دارد که با وجود کم رونق شدن بازار کار، هنوز هم فعال هستند و صدای کسب و کارشان در روستا می پیچد.
* لنج داری: شاغلین در این حرفه دارای لنج هایی هستند که کالا را از بندرعباس به دبی یا بندرهای پاکستان می‌برد. به طور معمول هر سفر ۱۰ روز به طول می انجامد و متناسب با بزرگی و کوچکی لنج، از هر سرویس، درآمدی به دست می آید که نیمی از آن به صاحب لنج تعلق دارد و نیمی دیگر میان ملوان‌ها تقسیم می شود. شخص لنج دار می تواند در سفرها حضور داشته باشد و یا لنج را با ملوان ها به مقصد بفرستد اما این امر تاثیری بر سهم او از درآمد ندارد.
* صیادی: صید ماهی و میگو از مشاغلی است که با گذر زمان کم رنگ شده اما هنوز هم در میان لافتی ها جایگاه خود را دارد. اگر جنبه ی تجاری و کسب درآمد از این فعالیت را کنار بگذاریم، بسیاری از لافتی ها هنوز هم مایحتاج غذایی خود را از آبهای خلیج فارس به دست می آورند.
* تولید صنایع دستی: زنان و مردان لافتی با دستان هنرمند خود، آثاری را خلق می کنند که از میان آنها می توان به زری دوزی، سوزن دوزی، گلابتون دوزی و حصیربافی اشاره نمود.
* باغداری و کشاورزی: نخلستان های این روستا علاوه بر زیبا نمودن روستا، نقش مهمی را در امرار معاش ساکنان و تولید خرما ایفا می کنند. رطب، خرما، سیب زمینی، پیاز، انواع سبزیجات و کدو از مهم‌‌ترین محصولات کشاورزی این روستا به شمار می روند و انواع مرکبات نیز، در باغات روستا به عمل می آید.
* علف چینی یا سرشاخه چینی: برگ درختچه‌های جنگل‌های حفاظت شده حرا، نیمی از علوفه مورد نیاز برا دام های روستا را تامین می کند. مردم اعم از مرد و زن با توجه به زمان جزر و مد و با قایق هایی چوبی یا موتوری موسوم به هوری عازم دریا می شوند و سرشاخه های این درختان را می چینند. این افراد معمولا خودشان دارم ندارند و پس از بازگشت از دریا، محصول خود را در كنار ساحل به دامداران محلی می‌فروشند. سادگی خرید و فروش سرشاخه ها باعث شده تا عده ی زیادی به این شغل روی بیاورند و از این راه امرار معاش كنند.
* دامداری: مانند بسیاری روستاهای دیگر نگهداری از دام و احشام نیز منبع درآمدی برای روستاییان است و به جهت تولید لبنیات و گوشت اهمیت دارد.
تاریخچه روستای لافت
روستای بندری لافت قدمت زیاد دارد و شکل گیری آن به هزاره اول قبل از میلاد و زمان شکل گیری اولین سکونتگاه ها در قشم باز می گردد. تاریخ لافت فاقد منبع مکتوب می باشد اما اتفاقات روی داده در طول تاریخ، کلیه ی جزایر خلیج فارس را تحت تاثیر قرار دارده و احتمالا بر لافت نیز اثر گذار بوده است.
بسیاری از کارشناسان، منطقه ای موسوم به هلال مشهور خصیب را به عنوان مهد تمدن بشری می شناسند. این منطقه در قسمت جنوبی خود به سواحل خلیج فارس می رسد و بنابراین می توان گفت که کرانه های خلیج فارس نقطه آغاز تمدن بشر می باشند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد احتمالا خلیج فارس اولین دریایی بوده که انسان بر روی آن کشتی رانی را تجربه کرده است. بر اساس همینن شواهد، فنقیان، سومریان، بابلیان وایلامیان و پس ازآنها ایرانیان، یونانیان و اعراب، به عنوان اولین گروه های انسانی و اولین تمدن های تاریخی در آب های خلیج فارس به کشتیرانی پرداخته اند. از سوی دیگر بقایای گورهای باستانی در ایلام و بحرین و کاوش های مقدماتی ایران شناسان در پیرامون بندر لافت، همه و همه آغاز تمدن از این نقطه را تایید می کنند.
آب روستا از کجا تامین می شود؟
آب لافت از طریق جمع آوری آب های سطحی از تپه‌های میانی روستا تامین می شود. باران های ناگهانی و سیل آسا، آب را در مجراهای طبیعی و مصنوعی تپه ها، جاری می سازند تا از طریق مسیر احداثی کنار بافت بالایی روستا به سمت چاه‌های تلا و آب انبار اصلی هدایت شوند. بالاترین لایه ی بافت روستایی در دامنه تپه‌ها قرار دارد. در این قسمت، کوچه های منتهی به خانه‌های بالایی، بن بست می باشند تا آب های سطحی وارد بافت روستا نگردند و آسیبی به خانه ها نرسانند.
بر اثر شدت بارش باران، دریاچه ای در محدوده ی چاه ها تشکیل می گردد و آب انبار اصلی روستا پر از آب می‌شود. در این ایام بسیاری از ساکنان برای تفریح و آب بازی راهی محدوده ی چاه ها می شوند تا لحظات خوشی را در کنار آن داشته باشند. سرریز آب چاه‌ها و آب انبار از محوطه اطراف مسجد جامع عبور می کند و به دریا می‌ریزد. امروزه امکان تامین آب از شهر قشم توسط مخزن‌های سیار آب وجود دارد و در حیاط هر واحد مسکونی آب انباری در داخل زمین شکل گرفته است.
آب و هوای روستای لافت
به دلیل قرارگیری لافت در آب های گرم خلیج فارس و نزدیکی آن به مدار راس السرطان، این روستا تنها دو فصل معتدل و گرم دارد و سرما خیلی در آن حس نمی شود. از نظر تقسیمات اقلیمی تابستانی ایران، می توان لافت را بخشی از یک منطقه خیلی گرم و مرطوب به شمار آورد و از نظر تقسیمات زمستانی، منطقه ای گرم و مرطوب را برای آن متصور شد. این بندر هوای پر رطوبت و شرجی در ماه های گرم سال از ویژگی های بارز لافت است که در بر خی مواقع زندگی در این روستا را با مشکل مواجه می کند. فصل گرم لافت از اوایل فروردین تا اواخر آبان به مدت ۸ ماه و فصل معتدل آن ازاوایل آذر تا اواخر اسفند به مدت ۴ ماه طول می کشد.
بیشینه دمای مطلق ۴۶ و کمینه آن صفر درجه سانتی‌گراد می باشد و میانگین سالانه درجه حرارت ۲۶ درجه سانتی‌گراد و میانگین روزانه بیشینه و کمینه به ترتیب ۳۳ و ۱۸ درجه سانتی‌گراد هستند. جریان هوای مرطوب غرب و شمال از مهم ترین عوامل بروز بارندگی در این جزیره به شمار می روند.
این روستا در طول سال تحت تاثیر وزش بادهای منظم و نامنظم و تند و ملایم قرار می گیرد که مهم ترین آنها عبارتند از:
* باد ایرانی که باران زا می باشد و با وزیدن از شمال و ازسوی خاک ایران در زمستان، دریا را طوفانی می کند.
* باد فارسی یا تند باد که طوفان زا است و با وزیدن از سوی خاک ایران و در اواخر پاییز ، گرد و غبار را به منطقه می آورد.
* باد سحری که همچون نسیم ملایمی از روی دریا می گذرد با رسیدن به جزیره، هوا را خنک می کند.
* باد نعشی که از سوی ستاره نعش یعنی از شمال شرقی به سوی جنوب غربی می وزد. این باد بسیار نیرومند است و در کنار اینکه خسارت هایی را برای ماهیگیران وکشتی بانان به همراه می آورد، برای کشاورزان خوش یمن بوده و نوید سالی پر باران و پر محصول را می دهد.
* باد سهیلی که در زمستان با جهت جنوب غربی می وزد.
* باد شرجی که در زمستان تا اوایل بهار با جهت جنوب غربی و شرقی می وزد و اگر در تابستان بوزد هوا را شرجی خواهد کرد.
بهترین فصل سفر
بهترین زمان برای سفر به لافت از آبان تا اردیبهشت است اما به طور کلی می توان ویژگی های فصلی زیر را برای آب و هوای آن در نظر گرفت:
بهار و تابستان : گرمای هوا و شرجی بودن آن می تواند آزار دهنده باشد.
پاییز و زمستان : با فرا رسیدن فصول سرد، آب و هوا مطبوع تر می شود و زمان بهتری برای سفر به این جزیره می باشد.
اقامت در روستای لافت
برای اقامت نگران نباشید چرا که می توانید در اقامتگاهی بومی که در روستا قرار دارد شب را به صبح برسانید. به منظور کسب اطلاعات بیشتر درباره ی این اقامتگاه می توانید با شماره ۰۹۱۷۷۶۸۸۳۲۷ تماس حاصل فرمایید.
همچنین در سایر نقاط جزیره قشم هتل ها و خانه های محلی دیگری نیز برای پذیرایی از شما و همسفرانتان وجود دارد.
موقعیت جغرافیایی
روستای بندری لافت در شمال غربی جزیره قشم و در پیش آمدگی خشکی های جزیره قرار دارد. این روستا در شرق جنگل حرا واقع شده است و از نظر تقسیمات کشوری یکی از مراکز جمعیتی دهستان سلخ در شهرستان قشم استان هرمزگان به شمار می رود.
آدرس
استان هرمزگان، شهرستان قشم، جزیره لافت
راه دسترسی
برای رسیدن به روستای لافت دو راه وجود دارد:
* می توانید خودتان را به قشم برسانید و از آنجا به وسیله تاکسی یا ماشین شخصی از جاده شمالی جزیره و ۱ ساعت رانندگی به لافت برسید.
* به بندرعباس بروید و از طریق بندر پل سوار کشتی شوید تا به لافت برسید. اگر ماشین شخصی دارید می توانید با وسایلی موسوم به لندیگراف، ماشین خود را وارد جزیره کنید و از آن استفاده نمایید.
به یاد داشته باشید که هیچ محدودیتی برای نوع خودرو وجود ندارد و کشتی ها به صورت شبانه روزی خدمت رسانی می کنند.
بندر پل در ۱۰ کیلومتری شرق بندرخمیر و ۶۰ کیلومتری غرب بندرعباس قرار دارد و از طریق جاده ی بندرعباس به بندرلنگه قابل دسترسی می باشد.
فاصله از مرکز استان و شهرهای اطراف
بندرعباس:۹۴ کیلومتر
قشم: ۲۳ کیلومتر
دیدنی های اطراف
روستای لافت در جزیره زیبای قشم واقع است پس در سفر به آن از دیگر زیبایی های این جزیره غافل نشوید:
* تنگه چاهکوه | برای آشنایی با این جاذبه ی دیدنی مطلب تنگه چاهکوه | یکی از عجایب هفتگانه قشم را مطالعه نمایید.
* دره ستارگان
* غار نمکدان
* تماشای لاکپشت های پوزه عقابی | برای آشنایی با این جانداران زیبا مطلب لاکپشت پوزه عقابی | از عجایب هفتگانه جزیره قشم را از دست ندهید.
توصیه ها:
فضای روستای لافت کاملا سنتی و بومی است پس به ارزش های ساکنان آن احترام بگذارید و موجب رنجش خاطر آنها نشوید.
به هنگام بازدید از جاذبه های طبیعی همچون ساحل و نخلستان ها به آنها آسیب نرسانید و با زباله هایتان این مناطق را آلوده نکنید.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
.