شهر بندر انزلی یکی از زیباترین و خاص ترین شهرهای استان گیلان است که علاوه بر زیبایی های طبیعی از اهمیت تجاری و اقتصادی بسزایی نیز برخوردار است. این شهر که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران به شمار می رود از دیرباز یکی از مناطق مهم ایران به شمار می رفته و اتفاقات بزرگ تاریخی بسیاری هول این شهر رخ داده است. قصد داریم نگاهی به این شهر زیبا و تاریخی داشته باشیم.
مناطق دیدنی شهر بندر انزلی
تالاب انزلی – مرداب انزلی
در حدود ۴۰ کیلومتری شمال رشت و در جنوب غربی شهرستان بندر انزلی و دریای خزر قرار دارد. تالاب بین‌المللی انزلی محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است. در داخل تالاب جزایر زیبایی وجود دارد و دو شهر زیبای بندرانزلی و آبکنار در ساحل آن قرار دارند. وسعت این تالاب فصول زمستان و بهار به علت افزایش بارندگی به حدود ۱۲۰ کیلومتر مربع می رسد و در تابستان و پاییز به حدود ۸۰ کیلومتر تقلیل می باید. مرداب انزلی از جالب ترین و بزرگترین زیستگاه های طبیعی جانواران ایران محسوب می شود و در مجموع با توجه به زیبایی های چشمگیر خود می تواند به عنوان اکوسیستم آبی – طبیعی، گردشگران زیادی را به خود جلب کند.
تالاب انزلی با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهی، صدها گونه موجودات گیاهی اکوسیستم کم نظیری دارد که خصوصا در منطقه حفاظت شده سرخانکل از آنان محافظت می شود. تالاب انزلی از سال ۱۳۵۴ جزو تالاب های بین‌المللی تحت حفاظت شد و مهمترین منبع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است. تالاب بین‌المللی انزلی از سالیان دور همه ساله پذیرای مسافران بی شمار داخلی و جهانگردان خارجی است.
تالاب انزلی به وسیله یک کانال کشتیرانی که از طریق دو موج شکن انزلی واقع در تاسیسات بندرگاه انزلی حمایت و به دریای خزر متصل می باشد. تالاب انزلی در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب های بین المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و گفتنی است که تالاب انزلی با تالاب کوشیرو در پارک ملی کوشیرو شیتسوگن پیوند “خواهرخواندگی” دارد.
تالاب انزلی جزء تالاب های طبیعی و آب شیرین کشور بوده و دارای ۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی است که پس از آبیاری مزارع و شالیزارها به همراه جریان های سطحی حوزه آبریز تالاب به آن وارد می شوند. حداکثر عمق آب تالاب در بهار و در نواحی غربی تالاب به ۵/۲ متر می رسد که بدلیل نوسان های سطح آب دریای خزر، این مقدار متغیر است. حوزه آبریز تالاب انزلی، مساحتی برابر ۳۷۴ هزار هکتار دارد که از مساحت فوق را موارد ذیل تشکیل می دهند :
۹/۵۳ درصد جنگل و مرتع، ۲/۳۳ درصد زمین های کشاورزی، ۷/۸ درصد تالاب، آب بندان ها و استخرها، ۷/۳ درصد مناطق انسان ساخت استفاده از زمین را به خود اختصاص داده اند.
مشخصات جوی تالاب انزلی شبیه به انزلی و غازیان است بجز آنکه مقدار رطوبت تالاب بیشتر از مناطق مجاور است . مختصات جوی این منطقه با حداثر مقدار بارندگی سالیانه در زمستان و حداکثر رطوبت در تابستان مشخص می گردد . حداقل حرارت در زمستان نزدیک و یا مساوی صفر درجه سانتیگراد و به ندرت پایین صفر و حداکثر بین ۳۳ تا ۳۶ درجه سانتیگراد در اواسط تابستان از ایستگاه های هواشناسی محلی گزارش شده است.
ساحل انزلی
آنچه سواحل انزلی را از سواحل دیگر شهرهای حاشیه دریای خزر متمایز می‌سازد، عمومی بودن سواحل آن است که در دسترس همگان قرار دارد، در حالی که سایر سواحل دریای خزر مورد دخل و تصرف بخش خصوصی قرار گرفته و مسافران محترم باید از پشت دیوارهای بلند و ویلاهای اختصاصی به دریا بنگرند. در تابستان سال ۸۶ توسط سازمان منطقه آزاد انزلی طرح ساحلی شامل: نصب ۶۵ آلاچیق سنتی و بتنی، طرح شنای برداران و خواهران، زمین والیبال و فوتبال ساحلی، پارکینگ، سرویس بهداشتی، محل استقرار گروه امداد و نجات و سایر امکانات رفاهی برای گردشگران در حدود سه کیلومتر از نوار ساحلی منطقه ایجاد شده‌است.
کشتی میرزاکوچک خان جنگلی
این کشتی تنها شناور سواحل شمالی کشور است که برای مقاصد تفریحی مورد استفاده قرار می گیرد. صرف یک وعده همراه با موسیقی و عبور روی آب های تالاب انزلی و دریای خزر تجربه ای است که ارزش امتحان کردن دارد.
موج شکن بندر انزلی
جاذبه های گردشگری استان گیلان : موج شکن بندر انزلی اسکله ای فوق العاده که احساس آرامش و شادی را در هر توریست برخواهد انگیخت, به شما هم پیشنهاد میکنیم در برنامه سفر خود به گیلان حتما به این بندر هم سفری داشته باشید. اما در ادامه بیشتر با این منطقه ی زیبا آشنا خواهیم شد.
این موج شکن که برای جلوگیری از آسیب رساندن موج های دریا به کشتی ها و قایق ها ساخته شده بود اکنون به محلی برای تفریح نیز مبدل شده است.
تقریبا هر بازدیدکننده از انزلی , یک عکس یادگاری در کنار موج شکن دارد, گردش روی موج شکن های بندر انزلی و تماشای منظره دریا و کانال و ساحل انزلی و بلوار ساحلی انزلی از فراز آن, خاطره ای فراموش نشدنی برای هر گردشگری خواهد ساخت.
در سال ۱۲۷۴ ساخت موج شکن غازیان و انزلی آغاز شد و ۱۲۹۳ کار ساخت آن به پایان رسید, موج شکن ها روی تیرهای چوبی که در کف دریا تعبیه شده اند ساخته شده و در سال های اخیر مورد مرمت قرار گرفته اند.
قبل از اینکه موج شکن های انزلی احداث گردد کانال مابین انزلی و غازیان همانند خلیجی بود که کشتی‌های تجارتی به منظور تخلیه و بارگیری و یا مصون ماندن از امواج و طوفان دریا در آنجا پناه می آوردند و در اسکله ها پهلو گرفته و یا روی لنگری می ایستادند, اما امواج دریا, تا داخل کانال را می کوبید و به شناورهای مستقر در خلیج آسیب می رسانید.
از این رو نیاز به احداث موج شکن ها احساس گردید و در نتیجه قرارداد این بنای عظیم که از شاهکارهای معماری در نوع خود است در سال ۱۳۱۳ هجری قمری برابر ۱۸۹۵ میلادی و ۱۲۷۴ شمسی بین دولت ایران و کمپانی ” احداث راه انزلی – قزوین ” منعقد گردید.
طول موج شکن غازیان ۷۵۰ متر و موج شکن انزلی نیز ۵۲۰ مترمی باشد و کار ساختمان آن در سال ۱۹۱۴ میلادی ۱۲۹۳ شمسی کاملا پایان پذیرفت.
به منظور احداث موج شکن ها به طول ۱۴ کیلومتر راه آهنی از کوه‌های پونل تالش تا انتهای غرب خلیج کپورچال در مرداب کشیده شد و سنگ ها, از کوه‌های پونل استخراج و پس از تراشیده شده به اسکله کپورچال حمل و از انجا به وسیله کرجی‌های بزرگ به وسیله قایق های موتوری به محل احداث موج شکن ها و اداره بندر تخلیه می گردید.
موج شکن ها زیر نظر دو نفر مهندس روسی بنا گردید و این بنای عظیم را روی تیرهای چوبی که در کف دریا به ردیف کوبیده اند ساختند.
پیشنهاد میکنیم : اگر علاقمند به ماهیگیری هستید در موج شکن بندر انزلی این امکان را خواهید یافت هر چند ما به جای قلاب و شکار ماهی, دوربین عکاسی را برای شکار لحظه ها, به شما پیشنهاد می کنیم
پل غازیان
این پل که بیشتر از ۷۰ سال قدمت داره، از معدود پل های متحرک ساخته شده در کشور به شمار میاد. از اونجایی که پل غازیان در زمان خودش از معدود پل های پیشرفته جهان در نوع خودش بوده، جزو پل های تاریخی ایران به ثبت رسیده. براساس اسناد تاریخی، ساخت پل غازیان از بتون مسلح از اواخر تیرماه ۱۳۱۴ شروع و اوایل تابستان ۱۳۱۶ یعنی ۱۸ ماه بعد تموم شد و از خرداد ماه ۱۳۱۷ مورد استفاده قرارگرفت و آذر ماه ۱۳۱۸به طور رسمی افتتاح شد.
قبل از احداث این پل رفت و آمد از انزلی به غازیان به وسیله قایق صورت می گرفت . تا این که پل غازیان به میان پشته به طول ۲۱۰، عرض ۱۰ و ارتفاع ۸۵/۶ متر با پنج دهانه که یه دهانه اون به طول ۲۵ متر متحرک بود و در زمان عبور کشتی ها اون رو بلند می کردن ، ساخته شد.
پل غازیان در سال های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۳ مرمت شد و تا سال ۸۴ هم مورد استفاده قرار می گرفت تا این که با ساخت پل جدید غازیان ( پل ولایت ) و برای پیشگیری از فرو ریختن بازنشسته شد.
آدرس: ایران – گیلان – بندرانزلی رودخانه انزلی، بین غازیان و میان پشته و در مسیر ارتباطی تهران – رشت
کاخ میان پشته
این كاخ در میان پشته و بین دو پل انزلی و پل غازیان در محوطه و سیعی واقع شده است.
بدنه ساختمان دو جدار و از بلوك سیمانی ساخته شده دارای ۱۱ اتاق و یک سالن پذیرایی و چهار سرویس حمام و دستشویی با نمای بسیار زیباست. این کاخ در حال حاضر موزه نظامی می‌باشد و انواع سلاحهای گرم و سرد از زمان صفویه تا کنون در معرض دید عموم است. موزه نظامی بندرانزلی در ساختمانی قرار گرفته كه خود موزه‌ای از معماری و هنر است. این كاخ موزه كه در میان باغ دلگشایی با درختهای نارنج و سرو محصور شده از شمال به آبهای نیلگون خزر نظاره دارد. بنای این كاخ موزه كه به كاخ میان پشته معروف است در سال۱۳۱۰ به دستور رضاخان و به دست مهندسان ایرانی ساخته شده است.
از در شمالی به راهروی پهن سرسرای كاخ وارد می‌شوی كه اكنون ماكتهایی از كشتی‌های مختلف و برخی ابزار دیگر دریایی در دو طرف و وسط آن قرار داده شده است. بعد از گذر از میان این راهرو به محوطه سرسرای كاخ می‌رسی كه با دو ردیف پله متقارن سپید زیبا تو را به طبقه بالا راهنمایی می‌كند. ساختمان دارای یك سرسرای وسیع، ۱۱اتاق و یك سالن پذیرایی با چهار حمام و دستشویی است. سقف اتاقها از بتون مسلح است و روی آن به شكل زیبایی با دستان هنرمندان گچ بری شده و گوشه‌ها نیز با تعدادی مجسمه‌های كوچك گچی زینت داده شده است. كاخ میان پشته پس از وقوع انقلاب اسلامی چند سالی بلا استفاده ماند و از سال۱۳۶۷ پس از تعمیرات اساسی به موزه نیروی دریایی تبدیل شد. در حیاط كاخ چند اراده تانك و توپ و سلاحهای سنگین و نیمه سنگین در بین درختان قرار داده شده كه از همان ابتدا نظامی بودن كاخ را به ما یادآوری می‌كند. در طبقه پایین بنا سلاحهای سبك و ادوات نظامی از زمان زندیه تا دوره رضا خان قرار داده شده‌است. تفنگهای بزرگ قلعه‌ای، تفنگهای سنگ چخماق، سپر و كلاهخود و نیزه‌ها سلاحهای ابتدایی هستند كه جنگاوران كشورمان در قدیم از آن استفاده می‌كردند.
طبقه دوم بنا حالت كاخ بودن خود را بیشتر حفظ كرده و در آن از مبلمان مورد استفاده رضاخان و مهمانهایش، قفسه‌های چوبی بسیار خوش ساخت و ظریف و در عین حال مقاوم، شمعدانها و ساعتهای برنزی، ظروف چینی و كریستال كه تعدادی از آنها هدایای سران كشورهای خارجی به رضا خان است، نگهداری می‌شود. رادیو ضبط مبله هدیه هیتلر به رضا خان یكی از این تحفه‌ها است. تابلوی كبك آویز اثر كمال الملك و تابلوی نقاشی كار ناصرالدین شاه از جمله تابلوهای موجود در كاخ است. یكی دیگر ازآثار زیبای موجود لوستری است كه از چوب یك پارچه تراشیده شده و بر سقف یكی از اتاقها نصب شده‌است. میزهای چوبی خوش تراش با طرحهای بسیار ظریف و زیبا حكایت از سلیقه هنرمندانه صنعتگران آن زمان دارد. در همه اتاقها شومیه دیواری تعبیه شده و پنجره‌های بزرگ فضای درون كاخ را به طبیعت زیبای پیرامون پیوند می‌دهد. سالانه تعداد قابل توجهی از ایرانگردان و حتی گردشگران خارجی از این موزه دیدن می‌كنند.
کلیسای حضرت مریم
کلیسای کوچک حضرت مریم مقدس انزلی با حدود ۱۳۷ سال قدمت، تنها کلیسای انزلی است که بسیاری از مراسم مذهبی و عرفانی مسیجیان در آن برگزار می شود. در مراسم های مذهبی این کلیسا؛ عموماً مسیحیان ساکن گیلان و میهمانان تهرانی شرکت می کنند.اگر خوش شانس باشید و در زمان یکی از این مراسم در انزلی حضور داشته باشید، بوی عود و کندر و نوای ارگ و سرودهای زیبای مذهبی شما را سرمست خواهد نمود.
مناره انزلی (برج ساعت)
در نزدیکی موج شکن شهر ساحلی انزلی، مناره یا برج سفیدرنگی وجود دارد که به نوعی نماد شهر انزلی به شمار می رود. این مناره زیبا با هدف راهنمایی کشتی هایی که از آن سوی آبها به انزلی می آمدند، ساخته شده بود که بعدها با تغییر کاربری به صورت برج ساعت مورد استفاده قرار گرفت. تاریخ ساخت این برج به سال ۱۲۳۰ در دوره فتحعلی شاه بر می گردد که در این زمان خدرخان گرجی والی گیلان شش تا هفت برج در گیلان ساخت که امروزه فقط برج ساعت باقی مانده است. درسال ۱۳۰۷ بعد از مرمت این برج، ساعتی چهارسو بر روی آن نصب شد. شهرداری این ساعت را که هفت کوک بوده از کشور آلمان خریداری و نصب کرده بود. سال ها این ساعت از کار افتاده بود تا اینکه در سال ۱۳۶۹ شهرداری ساعت قدیمی را تعویض و ساعت الکتریکی به جای آن نصب کرد. این برج ۲۸ متر ارتفاع دارد که هشت متر انتهایی قسمت بالکن به بالا را تشکیل داده و ساعت بر روی آن نصب شده است.
آدرس: ایران – گیلان – بندرانزلی خیابان پاسداران، در نزدیکی موج شکن
بقعه بی بی حوریه (خانم حوریه) غازیان
این بقعه در شهرک غازیان در ابتدای راه انزلی – رشت قرار دارد و گفته می شود آرامگاه خواهر امام رضا و از دختران امام موسی کاظم است بقعه تاسیساتی از قبیل زائر سرا مسجد با دو گلدسته بلند و زیبای کاشی کاری شده سرایداری عمومی و پارکینگ دارد این بقعه که رابینو در سفرنامه خود از آن یاد کرده است به صورت مجللی بازسازی شده است و شهرت آن سبب شده تا مردم این منطقه را بی بی حوریه بنامند.
آرامستان لهستانی های مهاجر بندر انزلی
گورستان ارامنه یادگار تلخ جنگ جهانی دوم ۱۹۳۹ ـ ۱۹۴۵ و مربوط به لهستانی‌هایی است که در جنگ جهانی دوم به بندر انزلی پناه آورده بودند، این آرامگاه نماد دوستی ایران و لهستان در سال‌های نه دور بوده و با همکاری شورای بزرگداشت جنگجویان و شهدای لهستانی مرمت‌شده اما بازدید برای عموم آزاد نیست. بسیاری از مهاجران لهستانی که برای همیشه در بندر انزلی ماندند پس از فوت در تکه زمین مربوط به لهستانی‌ها در گورستان ارامنه انزلی مدفون شدند.
در سال ۱۹۴۲، دولت لهستان با اقلیت ارامنه بندرانزلی به توافق رسید که طبق این توافق در آن زمان مالکیت بخش وسیعی از گورستان ارامنه را در بر می‌گرفت و در همان سال ۶۳۹ تن از لهستانی‌ها در همان‌جا به خاک سپرده شدند که از این تعداد، ۱۶۳ تن نظامی و ۴۷۶ تن غیرنظامی بودند که در انزلی بیمار شده و در گذشتند.
گورستان ارامنه در انزلی دارای دیواری بلند، در ورودی آهنی و سر دری آجری است که در آن عبارت «گورستان لهستان» حک‌شده و علاوه بر این صلیبی سنگی بر فراز سر در نصب‌شده که در جناحین آن دو عقاب سنگی یا گیلونی «نماد لهستان» قرار دارد.
گورها در چهار محوطه مشخص با صلیب‌های چوبین برفرازشان قرار دارند و مدت‌ها پیش لوحه‌ای در وسط گورستان با این مضمون وجود داشت، «آوارگان لهستان»، آنان که از میهن خود به‌زور تبعید شدند، دلتنگ بازگشت به آشیانه بودند، امّا، بیماری و بینوایی ساییدشان، پس، به‌ناچار اینجا در خاک بیگانه فرو خفتند.
کتیبه دیگر در قبرستان ارامنه مذکور نصب‌شده که مضمون آن این است: «دعای خیر خدا بدرقه راه سربازان، زنان، مردان و کودکان لهستانی باد که از زادگاهشان کوچانده شدند و درراه بازگشت به خانه‌شان، در نتیجه تبعید، زندان و بازداشت در سرزمین غربت درگذشتند و در اینجا مدفون شدند».
در سال ۱۹۵۵، کارگزاری دیپلماتیک جمهوری خلق لهستان، گورستان را نوسازی و گورها را نوآرایی کرد و سنگ گورها را از سیمان به رنگ میخک و با نام فوت‌شدگان مانند گورستان تهران آراستند و سپس معبرها و راهروهای بین گورها را با سبزه حصاربندی کردند.
در سال ۱۹۶۴، با ابتکار کارگزاری دیپلماتیک لهستان، لوحه یادبود خراب‌شده مجدداً بازسازی و بنا به موقعیت عصر، کتیبه عوض شد و اکنون نوشته چنین است، به یاد سربازان، زنان، مردان و کودکان لهستانی که هنگام بازگشت به میهن در سرزمین بیگانه درگذشتند و در اینجا به سال ۱۹۴۲ دفن شدند.
خوردنی های بندر انزلی
سفره گیلانی خیلی معروف است اما سفره انزلی چی ها هم شهره عام و خاص شده است. غذاهای دریایی و فصلی که با سبزی های محلی طبخ می شود، به همراه کباب های خوشمزه، تنها بخشی از سفره مردمان انزلی است. معروفترین غذایی که در انزلی می توانید میل کنید، فسنجان است. این خورش تقریبا مانند بقیه فسنجان ها تهیه می شود با این تفاوت که مزه غالب آن ترشی است. رب انار فسنجان شمالی باید از نوع ترش آن باشد؛ همچنین فسنجان سنتی انزلی را به جای مرغ با گوشت چرخ کرده با مرغابی درسته می پزند.
از انواع کباب های لذیذ، توصیه می شود در انزلی ترشه کباب را امتحان کنید که گوشت راسته گوسفند یا گوساله است که در سُسی شامل گردوی چرخ کرده، رب انار، پیاز، چوچاق و جعفری برای نصف روز خوابانده شده است. انواع ماهی شمالی با بهترین طبخ در انزلی پیدا می شود اما ماهی سوف (در فصل) ماهی سفید و اوزون برون بهترین گزینه ها هستند. بهترین بشقاب پیش غذای انزلی شمال اشپل، گردو و باقالاست. بورانی بادمجان، زیتون و سیر ترشی را در کنار غذا فراموش نکنید. کال کباب، ترشه شامی و خورش از دیگر خوراک های خوشمزه انزلی هستند.
بازارهای انزلی
شنبه بازار انزلی از ۷۰ سال پیش تاکنون به شکل هفتگی در خیابان میرزا کوچک خان برگزار می شود. در این بازار که محل تجمع انزلی چی ها و مردم روستاهای اطراف است، همه نوع جنسی عرضه می شود؛ از مرغ و جوجه زنده، تا انواع سبزی های محلی، انواع ترشی تا کفش و لباس و ابزار کشاورزی.
از مراکز خرید دیگر شهر می توانیم از بازار انزلی واقع در خیابان پاسداران و بازار پردیس در خیابان مطهری نام ببریم.
بازار ساحلی که محل فروش صنایع دستی است نیز در بلوار ساحلی قرار دارد. بازار گیلار غازیان و بازار سپه در خیابان سپه نیز از دیگر مراکز خرید شهر هستند. مرغوبترین سوغات انزلی را که شامل انواع ماهی، سبزیجات محلی، سیر ترشی و زیتون است را در شنبه بازار می توانید تهیه کنید. حلوا عسلی، کاکا و نباتی همدر اکثر قنادی ها و سوغاتی فروشی ها قابل دسترس هستند. مرواریدبافی، رایج ترین صنایع دستی انزلی است که آن را هم می توانید از بازار هفتگی و مراکز فروش سوغات تهیه کنید.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
.