مکان های دیدنی بیرجند

بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی در شرق ایرانه که با اسامی برجند، برجن، برکن و بیرگند هم شناخته شده. از نظر جغرافیایی اشن شهر از شمال به شهرستان قاینات، از شرق به کشور افغانستان، از جنوب به شهرستان نهبندان و کرمان و از مغرب به شهرستان‏ هاى فردوس و طبس محدود می‌شه. چون نزدیک کویر واقع شده، آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی (زمستونای سرد و تابستونای گرم و خشک) داره.برای بیشتر آشنا شدن با جاذبه های بیرجند با طلوع سفریاد همراه باشید.

عمارت و باغ اکبریه

این بنا در دوره قاجاریه و توسط شوکت الملک در دو طبقه ساخته شده که شامل چند عمارته که به وسیله دالان های متعدد به یکدیگه راه دارند. در بخش هایی از این اتاق ها تزئینات گچی دیده می شه و بخش هایی از آن نیز فاقد هرگونه تزئینیه. وجود درختان بلند قامت کاج در دو طرف خیابان اصلی عمارت مرکزی این مجموعه بر زیبایی و طراوت باغ و نمای آن افزوده.

این باغ با گسترش شهری بیرجند اکنون در داخل شهر قرار گرفته و در نشست سی و پنجم یونسکو در سال ۲۰۱۱ میلادی به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

باغ بهلگرد

باغ بهلگرد در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند، در امتداد جاده بیرجند – زاهدان و در روستای بهلگرد واقع شده. مجموعه باغ و عمارت بهلگرد شامل بخش های متعددی همچون ورودی، هشتی، حیاط اندرونی، محل سکونت خدمه، حیاط بیرونی و اصطبل می باشد.

این باغ با داشتن اندرونی و بیرونی یکی از اصیل ترین باغ های ایرانیه که به عنوان تفرجگاه ییلاقی خاندان خزیمه و در زمان شوکت الملک از حاکمان بیرجند در دوره قاجار بنا شده.

ورودی باغ دارای سردر ساده با درب چوبی دو تکه است که با گل میخ های کروی تزئین شده. طاق نماهای کم عرض و که عمق فضای هشتی را تشکیل می دهد که بعد از ورودی قرار گرفته است.

محوطه اندرونی در امتداد هشتی واقع شده و فضای نسبتا وسیعی را به خود اختصاص داده است. در میان این محوطه استخری به شکل چهارضلعی وجود دارد و عمارت اندرونی باغ در ضلع جنوبی در دو طبقه ساخته شده است. حیاط بیرونی که به محوطه اصلی باغ راه دارد شامل عمارتی با معماری ساده و زیبا می باشد . برخورداری از اندرونی و بیرونی و تنوع پوشش های گیاهی از شاخصه های مهم آن است.

روستای خور

روستای خور در ۸۵ کیلو متری غرب شهر ستان بیرجند و کنار جاده ای که به طرف کرمان می ره قرار گرفته .

وجود آثار معماری با ارزشی مثل بافت تاریخی و منحصر به فرد به همراه قلعه ها، برج ها، مساجد قدیمی و انواع بادگیرها چشم انداز تاریخی زیبایی به روستا داده . ضمناً قرار گرفتن در حاشیه کویر لوت ایران از مزایای دیگه این روستاست .

خانه های این روستا گلی با پوشش گنبدی و حیاط مرکزی، بادگیر و اتاق های دور تا دور حیاطه، هشتی ها و دهلیزها، دیوارهای قطور، حوض و باغچه وسط حیاط به صورت هماهنگ و یکنواخت از ویژگی های معماری این خونه ها بوده که مطابق با اقلیم منطقه به وجود آمده .

در بافت خور بناهایی همچون قلعه، آب انبار، مسجد، حسینیه، حمام و خانه های قدیمی وجود دارد که اکثراً متعلق به دوره صفویه است.

تو اطراف این روستا هم امامزاده سلیمان، تپه ها ودره دو چنار، امامزاده بر چشمه یا زبیده خاتون، برج وباروی قلعه خور وچنار ۸۰۰ ساله ای هست که از جذابیت های این روستا محسوب می شه .

دریاچه و سد بند دره

ند دره سدی تاریخی در نزدیکی بیرجندِ که مهمترین بند تاریخی در ۵ کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند در میان رشته کوه جنوب این شهر به نام رشته کوه باقران واقع شده. بند دره در سال ۱۳۸۱ از سوی سازمان میراث فرهنگی با شماره ۴۸۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

این بند، بزرگترین بند کوهستانی شهر بیرجندِ که به دستور امیر شوکت الملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری ساخته شده و راه ارتباطی آن از بیرجند، از طریق خیابان پاسداران امکان پذیرِ است.قدمت این سد به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه می رسه. این بند چون آب آن از دره بالا و پایین عبور می کنه به این اسم مشهور شده.

ارگ کلاه فرنگی

یکی از آثار تاریخی شهر بیرجند ارگ کلاه فرنگی است. این بنا در دوره قاجار و بین سال های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته شده و در حال حاضر استانداری خراسان جنوبی است. این ساختمان در گذشته به نام های دیگری مثل ارگ حسام الدوله ، قصر بی بی عروس و ارگ سرکار نیز معروف بوده . صرف نظر از فرم زیگوراتی آن، دارای نقشه و پلان جامع و کاملی است.

بند عمر شاه (بند امیرشاه)

بند عمر شاه مربوط به دوره قاجارِ و در فاصله ۲ کیلومتری جنوب غرب بیرجند، با جهت شرقی ـ غربی در مسیر رودخانه ای فصلی در داخل رشته کوه باقران واقع شده. این سازه با هدف ذخیره آب و مهار سیلابها با مصالح آجر، سنگ و ملات ساروج ساخته شده. این بند از نظر ساختمانی ، هم می تونه جزو سدهای قوسی و هم پایه ای محسوب بشه؛ چرا که بدنه قوسی این سد در وسط دارای دو پایه یا پشت بندِ که دیواره رو مقابل فشار آب مخزن حمایت می کنه. این بنا در ادوار جدیدتر تعمیر و مرمت شده. طول تاج این بند ۲۷ متر ، عرض آن ۶ ـ۴ متر و ارتفاع دیواره آن ۱۳ مترِ. در طرفین کانال تخلیه اضطراری آب دو پشت بند به عرض ۷۰/۱ متر شده که سبب استحکام بیشتر بند شده. بند عمر شاه در سال ۱۳۶۷ از سوی اداره کشاورزی مورد بازسازی قرار گرفته به نحوی که چهره تاریخی این اثر مخدوش شده. این بند تاریخی در دوره قاجار زمان حکمرانی امیر شوکت الملک علم ( نیمه دوم قرن ۱۳ هـ ) همراه دو بند تاریخی دیگر که بند دره و بند النگ نامیده می شدن، ساخته شده و این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۱۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

آبشار چهارده

یکی از جاذبه های گردشی و تفریحی شهرستان بیرجند آبشارهای چهارده است.

نخستین و مرتفع ترین این آبشار ها هفت متر ارتفاع داره. برای رسیدن به آبشار های چهارده کافیِ راهی بیرجند بشین. در عرض چند دقیقه می تونی با عبور از خیابان غفاری و گذر از دانشگاه آزاد و بیدخت خودت رو به دره چهارده برسانی. نخستین منظره خود روستای چهارده است که با خانه های سنگی و کوچه های باریک آماده میزبانی از شماست.تعداد خانه ها بسیار کم هستند و فقط بخش کوچکی از طبیعت را در بر گرفته اند.

باغ و عمارت معصومیه

باغ و عمارت معصومیه در ۳ کیلومتری غرب بیرجند، استان خراسان جنوبی واقع شده است. این عمارت در دوره پهلوی ساخته شده است و از ویژگیهای این عمارت می توان به معماری منحصر به فرد آن اشاره کرد که به نحوی طراحی شده که بازتاب نمای اصلی آن در آب استخر مقابل آن تداعی می شود. این عمارت علاوه بر باغ اصلی، ۲ باغ دیگر نیز دارد. از نکات قابل توجه این عمارت وسایل قدیمی شهر بیرجند می باشد که می توان این عمارت را به موزه ای برای عموم تبدیل کرد

باغ و عمارت رحیم آباد

باغ و عمارت رحیم آباد به دلیل خصوصیات ویژه معماری و تزیینی در باغ های ایرانی جایگاه ویژه ای دارد.

این مجموعه از باغ، استخر، عمارت اصلی، انبارهای متعدد، حوض خانه، اتاق های خدمه و نگهبانان، اصطبل، حصار و برج های نگهبانی شکل گرفته است.

طبقه اول عمارت شامل دو تالار وسیع و اتاق های منفرد است. اصلی ترین بخش این عمارت را تالار آیینه آن تشکیل می دهد.

این عمارت در سال ۱۳۱۵ هـ. ق به فرمان اسماعیل خان احداث و به عنوان دارالحکومه مورد استفاده قرار گرفت.

این بنا در سال ۱۳۸۰ ش توسط میراث فرهنگی از بنیاد مستضعفان و جانبازان خریداری و در بهار ۱۳۸۱ ش به یک مجموعه فرهنگی شامل سفره خانه سنتی، مجتمع کارگاه های ثابت هنرهای سنتی و تبدیل شد

باغ منظریه (کنسولگری انگلیس)

کنسولگری انگلیس (منظریه) مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بیرجند، بخش مرکزی، روستای منظریه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۳۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

این بازار یه بازار سنتی قدیمیه که کوچه های تنگ و باریکی داره و هنوزم می شه قسمت هایی از ساختار سنتی رو در قسمت هایی از اون دید. «بازار بیرجند» کاروانسراهای قدیمی داره که سابقه این کاروانسراها به ۳۰۰ سال پیش می رسه. این کاروانسراها غالبا دفاتر کار تجار و انبار کالا و مرکز خرید و فروش کالا بوده. در ایام قدیم این بازار محل خرید و فروش فرآورده های محلی مثل زعفران، گلیم، گیوه، گندم، جو، عدس، لوبیا، نخود، کتیرا و انقوزه، ترنجبین، قارچ، توت خشک، برگه هلو و زردآلو بوده.

پارک توحید

پارک توحید بیرجند یکی از بهترین پارک های بیرجنده که فضای خیلی خوبی داره و برای نشستن و خوردن یک عصرونه یا شام جای بسیار خوبیه.این پارک محلی برای ورزش‌هایی از قبیل والیبال و فوتبال و بسکتبال و اسکیت داره. باغ وحش و یه آب‌نمای خیلی زیبا هم داره و از جاذبه های تفریحی مهم شهر بیرجنده.

موزه مردم شناسی بیرجند (موزه باغ اکبریه)

این موزه، در طبقه همکف عمارت مرکزی اکبریه واقع شده که هدف اصلی از تشکیل آن علاوه بر پیوند نسل جوان با سنت ها و آداب گذشته، شناساندن و معرفی سنت ها و فرهنگ های بومی منطقه ای و شناخت ارزش های اقتصادی، اجتماعی، فنی و فرهنگی ابزار، اشیا و آداب و رسوم به مردمی ست که آنها رو به کار می گرفته و می گیرند. موزه مردم شناسی پیوندی رو بین نسل جدید و گذشته پرافتخار نسل قدیم و پیشینیان برقرار می کنه و از مهم ترین بخش های آن می شه به بخش مراسم عروسی، قالی بافی، پارچه بافی، سفالگری، عطاری، دستاسی و آهنگری که در قالب ۲۸ عدد مجسمه به نمایش گذاشته شدن اشاره کرد.