جاذبه های گردشگری شهر بیرجند

پست شده به وسیله : اصفهان تور/ 799 0

مکان های دیدنی بیرجند

بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی در شرق ایرانه که با اسامی برجند، برجن، برکن و بیرگند هم شناخته شده. از نظر جغرافیایی اشن شهر از شمال به شهرستان قاینات، از شرق به کشور افغانستان، از جنوب به شهرستان نهبندان و کرمان و از مغرب به شهرستان‏ هاى فردوس و طبس محدود می‌شه. چون نزدیک کویر واقع شده، آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی (زمستونای سرد و تابستونای گرم و خشک) داره.برای بیشتر آشنا شدن با جاذبه های بیرجند با طلوع سفریاد همراه باشید.

 

عمارت و باغ اکبریه

این بنا در دوره قاجاریه و توسط شوکت الملک در دو طبقه ساخته شده که شامل چند عمارته که به وسیله دالان های متعدد به یکدیگه راه دارند. در بخش هایی از این اتاق ها تزئینات گچی دیده می شه و بخش هایی از آن نیز فاقد هرگونه تزئینیه. وجود درختان بلند قامت کاج در دو طرف خیابان اصلی عمارت مرکزی این مجموعه بر زیبایی و طراوت باغ و نمای آن افزوده.

این باغ با گسترش شهری بیرجند اکنون در داخل شهر قرار گرفته و در نشست سی و پنجم یونسکو در سال ۲۰۱۱ میلادی به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

باغ بهلگرد

باغ بهلگرد در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند، در امتداد جاده بیرجند – زاهدان و در روستای بهلگرد واقع شده. مجموعه باغ و عمارت بهلگرد شامل بخش های متعددی همچون ورودی، هشتی، حیاط اندرونی، محل سکونت خدمه، حیاط بیرونی و اصطبل می باشد.

این باغ با داشتن اندرونی و بیرونی یکی از اصیل ترین باغ های ایرانیه که به عنوان تفرجگاه ییلاقی خاندان خزیمه و در زمان شوکت الملک از حاکمان بیرجند در دوره قاجار بنا شده.

ورودی باغ دارای سردر ساده با درب چوبی دو تکه است که با گل میخ های کروی تزئین شده. طاق نماهای کم عرض و که عمق فضای هشتی را تشکیل می دهد که بعد از ورودی قرار گرفته است.

محوطه اندرونی در امتداد هشتی واقع شده و فضای نسبتا وسیعی را به خود اختصاص داده است. در میان این محوطه استخری به شکل چهارضلعی وجود دارد و عمارت اندرونی باغ در ضلع جنوبی در دو طبقه ساخته شده است. حیاط بیرونی که به محوطه اصلی باغ راه دارد شامل عمارتی با معماری ساده و زیبا می باشد . برخورداری از اندرونی و بیرونی و تنوع پوشش های گیاهی از شاخصه های مهم آن است.

روستای خور

روستای خور در ۸۵ کیلو متری غرب شهر ستان بیرجند و کنار جاده ای که به طرف کرمان می ره قرار گرفته .

وجود آثار معماری با ارزشی مثل بافت تاریخی و منحصر به فرد به همراه قلعه ها، برج ها، مساجد قدیمی و انواع بادگیرها چشم انداز تاریخی زیبایی به روستا داده . ضمناً قرار گرفتن در حاشیه کویر لوت ایران از مزایای دیگه این روستاست .

خانه های این روستا گلی با پوشش گنبدی و حیاط مرکزی، بادگیر و اتاق های دور تا دور حیاطه، هشتی ها و دهلیزها، دیوارهای قطور، حوض و باغچه وسط حیاط به صورت هماهنگ و یکنواخت از ویژگی های معماری این خونه ها بوده که مطابق با اقلیم منطقه به وجود آمده .

در بافت خور بناهایی همچون قلعه، آب انبار، مسجد، حسینیه، حمام و خانه های قدیمی وجود دارد که اکثراً متعلق به دوره صفویه است.

تو اطراف این روستا هم امامزاده سلیمان، تپه ها ودره دو چنار، امامزاده بر چشمه یا زبیده خاتون، برج وباروی قلعه خور وچنار ۸۰۰ ساله ای هست که از جذابیت های این روستا محسوب می شه .

دریاچه و سد بند دره

ند دره سدی تاریخی در نزدیکی بیرجندِ که مهمترین بند تاریخی در ۵ کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند در میان رشته کوه جنوب این شهر به نام رشته کوه باقران واقع شده. بند دره در سال ۱۳۸۱ از سوی سازمان میراث فرهنگی با شماره ۴۸۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

این بند، بزرگترین بند کوهستانی شهر بیرجندِ که به دستور امیر شوکت الملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری ساخته شده و راه ارتباطی آن از بیرجند، از طریق خیابان پاسداران امکان پذیرِ است.قدمت این سد به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه می رسه. این بند چون آب آن از دره بالا و پایین عبور می کنه به این اسم مشهور شده.

ارگ کلاه فرنگی

یکی از آثار تاریخی شهر بیرجند ارگ کلاه فرنگی است. این بنا در دوره قاجار و بین سال های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته شده و در حال حاضر استانداری خراسان جنوبی است. این ساختمان در گذشته به نام های دیگری مثل ارگ حسام الدوله ، قصر بی بی عروس و ارگ سرکار نیز معروف بوده . صرف نظر از فرم زیگوراتی آن، دارای نقشه و پلان جامع و کاملی است.

بند عمر شاه (بند امیرشاه)

بند عمر شاه مربوط به دوره قاجارِ و در فاصله ۲ کیلومتری جنوب غرب بیرجند، با جهت شرقی ـ غربی در مسیر رودخانه ای فصلی در داخل رشته کوه باقران واقع شده. این سازه با هدف ذخیره آب و مهار سیلابها با مصالح آجر، سنگ و ملات ساروج ساخته شده. این بند از نظر ساختمانی ، هم می تونه جزو سدهای قوسی و هم پایه ای محسوب بشه؛ چرا که بدنه قوسی این سد در وسط دارای دو پایه یا پشت بندِ که دیواره رو مقابل فشار آب مخزن حمایت می کنه. این بنا در ادوار جدیدتر تعمیر و مرمت شده. طول تاج این بند ۲۷ متر ، عرض آن ۶ ـ۴ متر و ارتفاع دیواره آن ۱۳ مترِ. در طرفین کانال تخلیه اضطراری آب دو پشت بند به عرض ۷۰/۱ متر شده که سبب استحکام بیشتر بند شده. بند عمر شاه در سال ۱۳۶۷ از سوی اداره کشاورزی مورد بازسازی قرار گرفته به نحوی که چهره تاریخی این اثر مخدوش شده. این بند تاریخی در دوره قاجار زمان حکمرانی امیر شوکت الملک علم ( نیمه دوم قرن ۱۳ هـ ) همراه دو بند تاریخی دیگر که بند دره و بند النگ نامیده می شدن، ساخته شده و این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۱۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

 

 

آبشار چهارده

یکی از جاذبه های گردشی و تفریحی شهرستان بیرجند آبشارهای چهارده است.

نخستین و مرتفع ترین این آبشار ها هفت متر ارتفاع داره. برای رسیدن به آبشار های چهارده کافیِ راهی بیرجند بشین. در عرض چند دقیقه می تونی با عبور از خیابان غفاری و گذر از دانشگاه آزاد و بیدخت خودت رو به دره چهارده برسانی. نخستین منظره خود روستای چهارده است که با خانه های سنگی و کوچه های باریک آماده میزبانی از شماست.تعداد خانه ها بسیار کم هستند و فقط بخش کوچکی از طبیعت را در بر گرفته اند.

باغ و عمارت معصومیه

باغ و عمارت معصومیه در ۳ کیلومتری غرب بیرجند، استان خراسان جنوبی واقع شده است. این عمارت در دوره پهلوی ساخته شده است و از ویژگیهای این عمارت می توان به معماری منحصر به فرد آن اشاره کرد که به نحوی طراحی شده که بازتاب نمای اصلی آن در آب استخر مقابل آن تداعی می شود. این عمارت علاوه بر باغ اصلی، ۲ باغ دیگر نیز دارد. از نکات قابل توجه این عمارت وسایل قدیمی شهر بیرجند می باشد که می توان این عمارت را به موزه ای برای عموم تبدیل کرد

باغ و عمارت رحیم آباد

باغ و عمارت رحیم آباد به دلیل خصوصیات ویژه معماری و تزیینی در باغ های ایرانی جایگاه ویژه ای دارد.

این مجموعه از باغ، استخر، عمارت اصلی، انبارهای متعدد، حوض خانه، اتاق های خدمه و نگهبانان، اصطبل، حصار و برج های نگهبانی شکل گرفته است.

طبقه اول عمارت شامل دو تالار وسیع و اتاق های منفرد است. اصلی ترین بخش این عمارت را تالار آیینه آن تشکیل می دهد.

این عمارت در سال ۱۳۱۵ هـ. ق به فرمان اسماعیل خان احداث و به عنوان دارالحکومه مورد استفاده قرار گرفت.

این بنا در سال ۱۳۸۰ ش توسط میراث فرهنگی از بنیاد مستضعفان و جانبازان خریداری و در بهار ۱۳۸۱ ش به یک مجموعه فرهنگی شامل سفره خانه سنتی، مجتمع کارگاه های ثابت هنرهای سنتی و تبدیل شد

باغ منظریه (کنسولگری انگلیس)

کنسولگری انگلیس (منظریه) مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بیرجند، بخش مرکزی، روستای منظریه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۳۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

 

این بازار یه بازار سنتی قدیمیه که کوچه های تنگ و باریکی داره و هنوزم می شه قسمت هایی از ساختار سنتی رو در قسمت هایی از اون دید. «بازار بیرجند» کاروانسراهای قدیمی داره که سابقه این کاروانسراها به ۳۰۰ سال پیش می رسه. این کاروانسراها غالبا دفاتر کار تجار و انبار کالا و مرکز خرید و فروش کالا بوده. در ایام قدیم این بازار محل خرید و فروش فرآورده های محلی مثل زعفران، گلیم، گیوه، گندم، جو، عدس، لوبیا، نخود، کتیرا و انقوزه، ترنجبین، قارچ، توت خشک، برگه هلو و زردآلو بوده.

پارک توحید

پارک توحید بیرجند یکی از بهترین پارک های بیرجنده که فضای خیلی خوبی داره و برای نشستن و خوردن یک عصرونه یا شام جای بسیار خوبیه.این پارک محلی برای ورزش‌هایی از قبیل والیبال و فوتبال و بسکتبال و اسکیت داره. باغ وحش و یه آب‌نمای خیلی زیبا هم داره و از جاذبه های تفریحی مهم شهر بیرجنده.

موزه مردم شناسی بیرجند (موزه باغ اکبریه)

این موزه، در طبقه همکف عمارت مرکزی اکبریه واقع شده که هدف اصلی از تشکیل آن علاوه بر پیوند نسل جوان با سنت ها و آداب گذشته، شناساندن و معرفی سنت ها و فرهنگ های بومی منطقه ای و شناخت ارزش های اقتصادی، اجتماعی، فنی و فرهنگی ابزار، اشیا و آداب و رسوم به مردمی ست که آنها رو به کار می گرفته و می گیرند. موزه مردم شناسی پیوندی رو بین نسل جدید و گذشته پرافتخار نسل قدیم و پیشینیان برقرار می کنه و از مهم ترین بخش های آن می شه به بخش مراسم عروسی، قالی بافی، پارچه بافی، سفالگری، عطاری، دستاسی و آهنگری که در قالب ۲۸ عدد مجسمه به نمایش گذاشته شدن اشاره کرد.

آشنایی با صنایع دستی شهربیرجند

پست شده به وسیله : اصفهان تور/ 622 0

صنایع دستی بیرجند

صنایع دستی و هنرهای سنتی هر منطقه بدون شک بخشی از میراث فرهنگی عظیم گذشتگان ماست و به عنوان آثار باقی مانده از فرهنگ اجدادی و سنتی سرزمین ما در دنیای ماشینی امروز قابل بحث و بررسی می باشد لذا در این بخش با وب سایت طلوع سفریاد همراه باشید.

 

بافته های داری و زیراندازها

گروه بافته های داری و زیراندازها یکی از گروههای صنایع دستی را تشکیل می دهد. بافته های داری و زیراندازها قدمت بسیار طولانی در منطقه خراسان جنوبی داشته و نقش بسیار مهمی در خودکفایی مردم منطقه ایفا کرده است

پای پوش سنتی

ساخت انواع پای پوش های سنتی یکی از رشته ها ی صنایع دستی است. گیوه بافی و گیوه دوزی با استفاده از نخهای پنبه ای و ساخت کفشهای چرمی از اصلی ترین پای پوش های مردم منطقه از گذشته های دور محسوب می شده است

همانطور که مستحضرید چرم یکی از مواد اولیه تهیه کفش است. یکی از مناطق تولید چرم در منطقه خراسان جنوبی ، روستای چرمه از توابع شهرستان سرایان بوده است .نام روستا ” چَرمه ” خود دلیلی بر رونق چرم سازی در این منطقه است . این منطقه به جهت ییلاقی بودن و برخورداری از مراتع سر سبز از قدیم محل پرورش و نگهداری اسب هم بوده است . تولید انواع پای پوش های سنتی در حال حاضر با توجه به ورود انواع کفش ها به سبک اروپایی رونق گذشته را کاملا از دست داده

رودوزی های سنتی

سوزن دوزی و یا رودوزه های سنتی از هنرهای اصیل و سنتی ایران و از پرکاربردترین و زیباترین آنها است. و دارای تنوع بی شماری می باشد . که بر حسب منطقه و محل کار دارای ویژگیهای ساختاری منحصربفرد می باشد . به طوریکه از نوع و روش دوخت و کاربرد رنگهای متنوع می توان به مکان پیدایش آنها پی برد. رودوزیهای سنتی هنر آراستن سطح رویین پارچه های اکثراً ساده با بهره گیری از نخهای الوان و با کمک سوزن و قلاب است و دست اندرکاران آن به مدد بخیه های ظریفی که بر منسوجات ساده می نشانند معمولاً تلفیق زیبایی از صبر ، شکیبایی را به نمایش می گذارند.

سفال

سفالگری از رشته های بومی و شاخص خراسان جنوبی می باشد.سفالگری در منطقه خراسان جنوبی کاملا جنبه کاربردی داشته و اکثر محصولات تولید شده در منطقه بدون لعاب و یا دارای لعاب ابتدایی است. خاک مورد استفاده معمولا خاک مل و رس بندی و کوره ها اکثرا زمینی می باشند. سفالگری اغلب به روش های مفتولی (کویل) و چرخ کاری است که از روش مفتولی معمولا برای ساخت ظروف با ارتفاع زیاد و یا ساختن تنور استفاده می شود.روستای شاهزیله و کوشه از مناطق قدیمی ساخت ظروف سفالی در منطقه می باشند. این صنعت علاوه بر شهرهای بیرجند و خوسف در شهرستان فردوس نیز از رواج نسبتا خوبی برخوردار است.

صنایع دستی چوبی

در استان رشته هایی همچون حصیر بافی ، خراطی ، ترکه بافی و اسپند بافی از رشته های بومی و اصیل منطقه در گروه صنایع دستی چوبی و رشته هایی همچون معرق چوب ، منبت چوب ، مشبک چوب ، محرق چوب ، پیکر تراشی جزء رشته های رایجی و غیر بومی در گروه صنایع دستی چوبی هستند

صنایع دستی فلزی

گروه صنایع دستی فلزی یکی از گروه های شاخص صنایع دستی ایران را تشکیل می دهد . از گروه صنایع دستی فلزی ، رشته هایی از قبیل چلنگری یا آهنگری ، مسگری ،علامت سازی ، قفل سازی ، افزار فلزی (اسلحه سازی…) ، چاقو سازی در استان خراسان جنوبی زمینه فعالیت داشته و یا دارند. در بیرجند [در یک سده ی قبل] اصناف و حرف گوناگون از همدیگر کاملاً مجزا شده و هر یک در جایی از بافت شهر که بصورت سنتی به آنها تخصیص یافته بود به حرفه و شغل خود اشتغال داشتند.

نساجی سنتی

کشور ما ایران در دوره های مهم تاریخی سهم عمده ای در پیشرفت و تکامل صنعت نساجی در دنیا داشته و از مناطق پیدایش و تکامل این صنعت به شمار میرود.متاسفانه امروزه پیشرفت علم و تکنولوژی صدمات زیادی به نساجی سنتی این سرزمین کهن وارد نموده است

قالی بافی

قالی بافی یکی از هنرهای رایج در بیشتر شهرها و مناطق ایران است و هنرمندان بسیاری هم در این بیرجند و شهر و روستاهای خراسان جنوبی به این هنر مشغول هستند. این بافته داری از پشم با پرز ها بلند که زینت بخش تمام خانه های ایرانی است در شهر بیرجند قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال دارد. از نظر ویژگی های فنی، نوع بافت قالی در خراسان جنوبی ترکی و فارسی است و نقشه هایی چون ریزه ماهی به شکل لچک ترنج، کف ساده، کله اسبی، بته جقه و … استفاده می شوند. قالی بافی در استان خراسان جنوبی همچنان پا برجاست و قالی های بافته شده در شهرهای مود و درخش از شهرت جهانی برخوردار هستند.

پلاس بافی

پلاس از دیگر زیراندازهای دست بافی است که از موی بز تهیه می شود. پلاس معمولا بعنوان زیرانداز یا خیمه، چادر و … استفاده می شود. تمام مواد استفاده شده بافت پلاس طبیعی هستند و این یکی از مزیت های پلاس است. رنگ پلاس های بافته شده در بیرجند از مشکی تا کرم روشن هستند و نحوه بافت بشکلی است که از هر رنگ بخش های باریکی بافته می شوند که هر کدام رنگ متفاوتی را دارند و زمانی که در کنار یکدیگر قرار می گیرند، زیبایی چشم نوازی را به آن می دهند. در شهرهای نهبندان و سر بیشه بافت پلاس ها بیشتر رونق دارند.

حصیر بافی

یکی دیگر از صنایع دستی شهر بیرجند حصیر بافی است. هنر بافت حصیر را شاید بتوان یکی از قدیمی ترین هنرهای خراسان جنوبی دانست. هنرمندان محصولات مورد استفاده یا تزئیناتی را با برگ انواع درختان می بافند که رایج ترین برگ مورد استفاده در این منطقه درخت خرماست.

حصیرهای بافته شده در عین زیبایی، قیمت مناسب دارند و بعنوان سوغات انتخاب خوبی هستند . حصیربافی در شهرستان هایی مانند طبس و نهبندان رواج دارد.

با غذاهای محلی بیرجند آشنا شوید

پست شده به وسیله : اصفهان تور/ 4021 0

بخشی از فرهنگ و میراث فرهنگی مردم هر منطقه براساس اعتقادها و باورهایی که در طول سال های متمادی شکل گرفته، تشکیل شده است. بنابراین برا آشنایی با غذاهای محلی بیرجند با وب سایت طلوع سفریاد همراه باشید.

منطقه خراسان جنوبی و روستاها ومناطق آن دارای آداب و رسوم خاص در زمینه غذاهای محلی است که اغلب این غذاها از مواد موجود و در دسترس و متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه  تهیه می شده و امروزه با توجه به پیشرفت و تغییراتی که در نحوه زندگی مردم به وجود آمده به آداب و رسوم و نحوه تهیه غذاهای سنتی و خواص منحصر به فرد هریک که از مواد موجود در طبیعت هرمنطقه تهیه می شده، کمترتوجه می شود به طوری که بعضی از این غذاهای محلی با گذشت زمان به فراموشی سپرده شده است و نسل های امروزی درباره آنها اطلاعات چندانی ندارد

برخی از این غذاهای محلی عبارتند از؛ انواع اشکنه، عدس، اشکنه آلو، اشکنه نخود، اشکنه آردگندم، اشکنه گوجه فرنگی، کشک زرد، خورشت قورمه، گوشت داغ (قورمه)، خورشت سبزی، کوکو کما، غروت (کشک) و بادمجان، کشک سیاه، قاتق ماش، آبگوشت، آش رشته،غلور، آش عدس، شوله زرد، گندم شیر، قاتق عدس، نان جوش، کاچی، بنه، گاورسی، سابری، خرما برشته ،و …

کَما :
کما یک گیاه خودرو و بیابانی، و از دیگر غذاهای سنتی خراسان جنوبی است که بیشتر در فصل بهار و اواخر زمستان سبز می شود . این گیاه در ابتدای رویش برگ های تازه وسفید رنگ آن قابل استفاده است. وبه مرور زمان تلخ وغیر قابل مصرف می شود.
برای تهیه پس از جمع آوری یا خرید ابتداء جوانه های کماها کاملا” شسته وآن را خرد می کنندو در آب می جوشانند تا کاملا” آب پز  شود . بعد از آب پز شدن آب آن را گرفته مقداری سیر داغ تهیه می کنند و کماهای له شده را با مغز گردوی کوبیده و تخم مرغ، نمک، زعفران و گاهی سیب زمینی تف می دهند و با قروت یا سیرماست و یا به تنهایی میل می کنند.
این غذا به علت بو وطعم ومزه و ارزش غذایی و دیگرخواص آن دارای طر فداران و در عین حال مخالفانی نیز میباشد،که هر دوگروه با توجه به ذائقه و سلیقه هایشان در اعمال نظرات خود بسیار جدی وسرسخت می باشند.خانم ها وافراد سنتی و قدیمی تر ها ازجمله هواداران این غذا هستند.

گُرماس:

گُرماس (gormas ) نیز یک غذای سنتی است که با مخلوطی از شیر گاو و یا گوسفند با ماست تهیه می شود زمان تهیه آن بیشتر در فصل بهار است.

 

چکمال:

چکمال از ریز کردن پتیر یا کماچ داغ به دست می آید که باید با مقداری روغن یا مسکه (کره محلی) آب شده خوب چنگ زده شود تا چربی به خورد کماچ و پتیر برود و بیشتر در زمان پختن نان تازه تهیه می شود.

 

نان پنير (پتيرو):
پتير يا پتيرو به نان لواشي گفته مي شود كه از خمير «ورنيامده» وري نكرده، پخته مي شود. اين نوع نان هنگامي كه خشك مي شود، سخت و جويدن آن اندكي دشوار است.

 

نان شاهي:

شاهي از بهترين خمير «ورآمده». ولي ترش نشده. و در مناسب ترين درجه حرارت تنور پخته مي شود. اين نوع نان بهترين نوع لواش است.

 

 نان پستابي:

پستابي در حرارت و گرماي «پست» و كم تنور پخته مي شود. اين نان در مدت نسبتاً مديدي – بي آن كه كپك بزند، يا طعم آن دگرگون شود – قابل نگه داري است.

نان خشكي:

«خشكي» نوعي لواش تشريفاتي است كه خمير ان را با اندكي روغن و شير (يا هر دو) و زعفران در هم مي كنند و آن را ورز مي دهند. از اين نان لذيذ و بسيار نرم بيش تر براي صبحانه و يا افطار ماه مبارك و در ميهماني ها استفاده مي شود.

نقوچ :

این نان بصورت قرص های کوچک و مخصوص بچه ها و بیشتر در آتش پایان کار تنور پخته می شود و بسیار هم مورد علاقه بچه ها نیز می باشد.

ساير نان هاي اين استان عبارتند از: نان پتیر.نان جوین ، نان دو آتشه ، کماچ آتشی، نقوچ ، نان روغن جوشی، كماچ قلفی، نان زرد ، نان گاورسي ، نان كلمبه، نان برگ پيازي، نان كنجدي، نان سر قلفي، نان تاتران، نان لمبه

بلغور پلو

یکی دیگر از غذاهای سنتی این استان بلغور پلو است. این غذا ترکیبات ساده و نسبتا ارزانی دارد که تهیه‌ی آن را لذت بخش‌تر می‌کند. روغن زیتون، پیاز، رب فلفل چیلی ترکی، گوجه فرنگی، نمک و فلفل، بلغور و عصاره‌ی مرغ محتویات اصلی این غذا را تشکیل می‌دهند. البته بسته به سلیقه می‌توان گوشت چرخ کرده و سیب زمینی هم به این مواد اضافه کرد که در دستور اصلی این غذا وجود ندارد. بلغور پلو به خاطر بلغور ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و غذایی کامل محسوب می‌شود. از آنجایی که این غذا در حدود ۲۵ تا ۳۰ دقیقه به راحتی آماده می‌شود، می‌تواند برای خانم‌های شاغل و دانشجویان گزینه‌ی مناسبی باشد

 

کشک سالاری

کشک سالاری یکی از غذاهای محلی مردم بیرجند در استان خراسان جنوبی است که نباید تجربه‌ی طعم خوشمزه‌ی آن را از دست داد. این غذا هم دستور پختی طولانی و نسبتا مشکل دارد، اما اطمینان می‌دهیم که ارزشش را دارد. ترکیبات اصلی این غذا را آرد، ماست، زردچوبه، سیاه دانه، سیر، روغن، نمک، زعفران، گردو، فلفل سیاه، دارچین، آب، گوشت خورشی وپیاز تشکیل می‌دهند. کشک سالاری را معمولا به صورت تیلیت یا با نان مصرف می‌کنند.

کاچی : 

کاچی نوعی غذای سنتی است که برای تهیه آن آرد گندم یا گاورس را با آب مخلوط کرده و روی آتش می جوشانند تا غلیظ شود سپس با مقداری شیره انگور یا گوشت داغ یا شلغم میل می نمایند. به دلیل گرم بودن غذا در زمستان تهیه می شود.

آبگوشت آلو:

به این آبگوشت به جای لیمو یا گوجه فرنگی، آلوی بخارا می افزایند و به آن «او گوشت اُلو» می گویند

آش اُماج: 

ماده اصلی این آش، آرد گندم است که ان را با کمی روغن «سرشته» و از سوراخ های غربالی ریز یا الک درشتی رد می کنند. به این دانه های آرد که از سوراخ های غربال یا الک رد می شود، «اماج» می گویند. این آش با مراسمی خاص همراه با دعا و نیایش پخته می شود.

 آش پولانی (پلونی):

 این آش را نیز از آرد گندم تهیه می کنند. ابتدا کمی آب به آرد می زنند تا نم دار شود، سپس آن را «سرشته» کرده، از غربال ریز یا الک بزرگ می گذرنند و به جای رشته از این دانه های آرد استفاده می کنند و روغن، آب و تخم گشنیز، سیر و بر آن می افزایند.

 آش رشته:

 چاشنی این آش در بیرجند «قروت» است و گاهی آب انار که ان را در داخل آش می پزند. مقدار نسبتاً زیادی بنشن (عدس، لوبیا، نخود و …) را آب پز می کنند. مقداری از آن را داخل دیگ آش می ریزند و مقداری ر با گوشت چرخ کرده گلوله شده (کله گنجشگی) در پیاز دغ تفت می دهند و نعنا داغ هم تهیه می نمایند.

 آش بلغور (قلور):

 این آش ر از بلغور گندم می پزند و دانه هایی مانند نخود، عدس، لوبیا، ماش و ومقداری گوشت (به ویژه گوشت پر چرب)، روغن، سیر و نمک بر آن می افزایند. این غذا را هم برای مصرف شخصی و هم به صورت نذری می پزند.

آش آلو: 

آلویی که در این آش می ریزند، آلوی بخارا است و گاه ممکن است به جای آن از « آلوچه» نیز استفاده کنند که در این صورت به آن «آش آلوچه» می گویند

قروت بادمجان:

 تعداد ی بادمجان شیرین ومرغوب را پوست کنده ودر روغن سرخ می نمایند. در اثناء سرخ شدن بادمجان مقداری پیاز خرد شده ودرنهایت هم قبل از اضافه کردن آب، به میزان کافی گوجه فرنگی ویا رب آن را به همراه ادویه اضافه نموده ، بر روی شعله ملایم  می گذارند تا به آرامی غل بخورد.

پس از آماده شدن این خوراک آن را همراه قروت بر سر سفره گذاشته وبه همراه سبزی تازه ونان محلی میل می نمایند.

خوراک کدو:

یکی از این غذاهای خوشمزه خوراک کدو تنبل است. به این صورت که کدو را پوست کنده وریز ریز می نمایند. وآب به آن اضافه وپس از آب پز شدن روغن وسیر ونمک به آن اضافه نموده وهمراه نان بصورت خوراک استفاده می کنند

.در برخی مواقع بجای آب ،شیر به آن اضافه می کنند وبه این نوع غذا کدو شیر میگویند که بسیار خوشمزه ومورد علاقه اغلب اعضاء خانواده می باشد.

آشنایی با آداب و رسوم بیرجند

پست شده به وسیله : اصفهان تور/ 9272 0

آداب و رسوم بیرجند

همانطور که می دانید در جای جای این کشورمان شاهد آداب و رسوم خاص خود می باشیم همین امر باعث شده تا به سبب تنوع فرهنگی کشورمان شاهد رشد گردشگری داخلی باشیم. برای آشنایی با آداب و رسوم شهر بیرجند در این قسمت وب سایت مرکز مشاوره طلوع سفریاد همراه ما باشید.

 

اهالى شهرستان بیرجند عموماً خون گرم، مهمان نواز و شیعه اثنی عشرى هستند، جز قسمتى از شهرستان که برادران اهل تسنن در جوار سایر افراد اقامت دارند.

مردم بیرجند براى بزرگترها احترام خاصى قائلند. از این جهت در اعیاد رسم است که کوچکترها به دیدن بزرگترها مى‏شنابند. بویژه دیدار روحانیون شهر مقدم بر سایر بازدیدها مى‏باشد.

همچنین پاى‏بندى و اهمیت دادن به اعیاد مذهبى و ملى و سنت‏هاى محلى از ویژگى‏هاى مردم این شهر است. به عنوان مثال دید وبازدید ایام عید که جهت انجام صله رحم برگزار مى‏شود، یا برپائى رسم دیرینه چهارشنبه سورى، چیدن سفره هفت سین، پختن شیرینى‏ هاى محلى مانند: روورکرده، زنجبیلى، نان پنجره، نان قیفى، و…. تهیه آجیل‏هاى محلى مانند تخم کدو، تخم هندوانه، تخم خربزه، عناب، سنجد، گندم شور، کله‏ کنو،کله کنجد، مغز بادام وزردآلو، کشته توت، گردوى شور، مغز دک بادامک، کنوى شورکرده شاهدانه در شهر و روستا معمول است. در روستاهاى بیرجند نیز با نان و کماج روغنى و چاى زعفران از مهمانان خود پذیرائى مى‏کنند.

 

در هنگام تحویل سال نو، افراد خانواده سعى دارند گردهم باشند و خانم خانواده وظیفه دارد که سفره زیباى هفت سینى که درآن علاوه بر ۷ ماده که با حرف “س” شروع مى‏شوند، کلام‏اللَّه مجید، آینه شمعدان و یک تنگ آب که درآن چندماهى قرمز نگه داشته مى‏شود، براى‏مراسم تحویل سال فراهم نماید. دراین هنگام بزرگتر خانواده شروع به تلاوت آیات کلام‏اللَّه مجید و بویژه “یا مقلّب القلوب والابصار….” مى‏نماید و به محض تجدید سال بزرگترها صورت کوچکترهارا مى‏بوسند و کوچکترها دست بزرگترها. دراین موقع افراد بزرگتر به کوچکترها به فراخور توانائى خود و به رسم برکت هدیه مى‏دهند. مراسم دید وبازدید سال نو حداقل تا روز ۱۳ ادامه دارد.

 

از دویا سه هفته مانده به عید سعى مى‏شود که نسبت به رویاندن سبزه اقدام کنند. براى این منظور عدس، گندم، ماش ویا سایر گیاهان دانه ریز را به کمک یک پارچه بر روى تنگ سفالى و یا برروى یک بشقاب مى‏رویانند و آن را تا روز سیزده بر روى سفره هفت سین به عنوان شگون نگه مى‏دارند ودرروز یاد شده جملگى به مزارع وخارج از شهر مى‏روندوسر سبزى را باخود مى‏برندوبه دور مى‏اندازند تا نحوست را از خودوخانواده دور کنند.

در باب برگزارى مجالس مذهبى که با علاقه و اعتقاد براى برپائى آن مى‏ کوشند، مى‏توان از تعزیه و عزادارى ایام محرم و صفر و رمضان، بخصوص ایام تاسوعا و عاشوراى حسینى و شب‏هاى ۲۱-۱۹ رمضان به مناسبت ضربت خوردن و شهادت امیرمؤمنان على(ع) نام برد. برپائى مجالس ترحیم افراد خانواده در روزهاى سوم، هفتم، چهلم وسالروز اموات مرسوم است.

در بیرجند انواع پلو شامل: ارزن‏پلو، رشته‏پلو و گندم‏پلو )گندم بلغور( مرسوم است و چنانچه این پلوها با قرمه میل شوند، غذائى بمراتب خوشمزه‏تر از انواع پلوهاى فعلى به‏دست مى‏آید.

در قدیم مراسم کف زنى نیزانجام مى‏شد. در شب‏هاى طولانى زمستان که اقوام و آشنایان، به گردهم جمع مى‏شدند، در تغار بزرگى چوبک جوشیده شده مى‏ریختند و بعد با یک دسته چوب گز یا انار، آنقدر چوبک را به هم مى‏زدند تا کف بسیار زیادى تولید مى‏کرد واین کف بالا مى‏آمد. آن گاه کف را با شیره انگور و مغز گردو، پسته یا بادام با اشتیاق زیادى مى‏خوردند.

بزرگداشت بلندترین شب سال به عنوان شب یلدا نیز با دیدار  دوستان واقوام و آشنایان و پذیرائى با خربزه، هندوانه وانار معمول و متداول‏است.

صرف نظر از مراسم عقد و ازدواج که آن را با شکوه زیادى برگزار مى‏کنند، معمولاً شب ششم تولد نوزادان و نیز براى ختنه اولاد خود جشن مى‏گیرند و ملاقات کننده‏ها معمولاً مبالغى پول و یا هدایائى به نوزاد و یا ختنه شده اهداء مى‏کنند.

در دهات بیرجند رسم است، که هرگاه کسى درایام عید به دیدن آنها برود، صاحب خانه مقدارى نان خشک با یک پیاله شیره انگور ویک بشقاب قلیه کدو مشتمل بر کدوحلوائى، عدس و کشک در سینى گرد مسى جلوى مهمان مى‏گذارد تا به اصطلاح با هم، هم نمک شوند.

 

خواستگارى

یکى دیگر از رسوم معمول در شهرستان بیرجند به خواستگارى رفتن زنى از نزدیکان داماد به خانه عروس مى‏باشد. منتهى در سابق مکالماتى ردوبدل مى‏شده که امروزه تقریباً منسوخ شده است

رمضان خوانى

در شب‏هاى ماه مبارک رمضان، دسته‏ هائى از پسران یک محله با هم جمع مى‏شوند و با خواندن اشعارى تقاضا مى‏کنند که از طریق منازل به آنها خیرى برسد. چنانچه باخواندن اشعار به آنها شیرینى، پول ویااز این قبیل برسد، به صاحب خانه دعا مى‏کنند و در غیر این صورت اشعارى در بدگوئى از آنها مى‏خوانند. در بین آنها یک نفر نقش سر گروه را به عهده مى‏گیرد ودیگران در خواندن اشعار بویژه شعر”هاى رمضان….” او را یارى مى‏کنند.

 

چاووش خوانى

چاووش خوانى مراسم زیبائى است که به هنگام عزیمت به مکه معظمه و عتبات عالیات و یا بازگشت زائرین اشعارى نغز ودلنشین، توسط چاووش خوانان خوانده مى‏شود و دیگران نیز باهم نوائى با چاووش خوان به وجد و شوق مى‏افتند. چاووش خوانها معمولاً در رفت وبالاخص در بازگشت زائران تا چند کیلومتر به بدرقه و یا پیشواز مى‏روند و افراد را شاد و مسرور مى‏سازند.

 

مراسم عزادارى در ماههاى محرم وصفر(امام حسین‏ ع)

یکى از موارد مهمى که در عزادارى حسینى قابل ذکر است، برپا داشتن هیأت هاى مختلف مذهبى در بیرجند مى‏باشد. در عصر روز ششم محرم، مراسم “علم بندان” در”هیأت حسینى” که یکى از قدیمى ترین هیأت هاى مذهبى بیرجند به شمار مى‏رود، برگزار مى‏شود. دراین مراسم کلیه افرادى که از قدیم تحت عنوان “علمدار” شهرت داشتند، علم‏هاى قدیمى را دست به دست داده وبا عزادارى و نوحه سرائى شروع رسمى حرکت هیأت ها را در تمام شهر اعلام مى‏کردند.

از عصر هفتم به بعد مراسم مذهبى با تعطیل مغازه‏ها و بستن پارچه‏هاى سیاه و پرچم‏هاى عزا بر سر در مغازه‏ها شروع مى‏شد و با شرکت افراد هر محله در هیأت همان محل ادامه مى‏یافت.