نگاهی به آداب نوروزی مشهدی‌های قدیم
مردم خراسان و شهر مشهد به آداب و رسوم عید باستانی نوروز ،پای‌بند و علاقه‌مند هستند،به منظور آشنایی با رسوم نوروزی مردم مشهد در گذشته‌ای نه‌چندان دور و مقایسه آن با حال، پای صحبت‌های صمیمانه یکی از بزرگ‌ترهای شهر مشهد می نشینیم.با اصفهان تور همراه شوید:
نوروز برابر با یکم فروردین(روزشمار خورشیدی)، یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان است. خاستگاه نوروز، ایران باستان بوده و هنوز مردم مناطق مختلف فلات ایران این عید را جشن می‌گیرند. مردم خراسان و شهر مشهد به آداب و رسوم عید باستانی نوروز که هشتم مهر۱۳۸۸خورشیدی، از سوی سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد به عنوان میراث معنوی، به ثبت جهانی رسیده است، پای‌بند و علاقه‌مند هستند.
خانه‌تکانی
انیس‌آغا ابراهیم‌زاده، همسر مرحوم خان‌سالار که برای بسیاری از مردم مشهد نامی آشناست، بیش از ۹۸سال از خداوند عمر گرفته است و کوله‌باری از خاطرات تلخ و شیرین، از گذشته با خود همراه دارد. این بانوی مهربان در خانه باصفایش میزبان ما می شود و با لبخندی شیرین که از یادآوری خاطرات دور ناشی است، می گوید: از چند هفته به نوروز مانده جنب‌و‌جوشی در مردم پدید می‌آمد. برخی در فکر تهیه لباس نو بودند و بیشتر مردم لباس‌های کهنه خود را تمیز می‌کردند. لباس عید، بیشتر برای بچه‌ها معنی داشت.
همه خانه‌تکانی می‌کردند. ظروف مسی را به رویگر داده و سفید می‌کردند. فرش‌ها را می‌تکاندند.(البته من فرش‌ها را بعد از تکاندن حتماً می‌شستم) اثاثیه و زوایای اتاق‌ها را گردگیری کرده و می‌روفتند و گندم یا عدس در دیس و دوری و بشقاب خیس کرده و خاکشیر و ترتیزک و اسفرزه،پشت کوزه و روی پارچه می‌چسباندند تا برای شب عید سبز شود و در ایام عید، خانه به سبزه آراسته باشد.
او با بیان اینکه قدیم‌ترها دل مردم خوش بود و با کمترین‌های دنیا شاد بودند و حسّ زیاده‌خواهی نداشتند، می افزاید: شب چهارشنبه‌سوری هم مردم جشن می‌گرفتند و با چای و شیرینی و آجیلِ شیرین که بیشتر شامل انواع برگه‌ها و قیصی‌ها بود، از هم پذیرایی می‌کردند و بچه‌ها با چادرشب صورتشان را می‌پوشاندند و برای گرفتن عیدی از همسایه‌ها ملاقه‌زنی می‌کردند. ما هم پول خرد، نقل و نبات و قند در ملاقه‌هایشان می‌گذاشتیم. رسم دیگر شب چهارشنبه‌سوری فال‌گوش ایستادن بود و مردم اعتقاد داشتند که هرچه بشنوند، وقایع سال آینده را اعم از غم و شادی برایشان رقم می‌زند. همچنین در کوزه پول خرد و اسم می‌ریختند و برای دختران دم بخت فال می‌گرفتند. در این شب، شام همه مردم عدس‌پلو و آش‌رشته و در خانواده‌های متمول کوفته هم بود. همچنین جوانان مقداری گوَن جمع آوری می کردند و در جایی مثل کوهسنگی قرار می گذاشتند و گون ها را آتش زده و از رویش می پریدند و« زردی من از تو سرخی تو از من» را ضمن پریدن می گفتند.
روز عرفه مردگان
انیس‌آغا ادامه می دهد: در روز عَلَفه(عرفه) -۲۹اسفند- مردم به یاد همه درگذشتگان محله که از ابتدا تا انتهای سال به رحمت خدا رفته بودند، در مسجد محل جمع می‌شدند و هرکسی مقداری غذا و شیرینی و آجیل با خود می‌آورد و خانواده‌ها و بازماندگانِ درگذشته‌ها را به سالی پرامید نوید می‌داد. با آغاز سال نو نیز، همه برای عیددیدنی به منزل بازماندگان می‌رفتند.
سفره هفت‌سین
این بانوی کهنسال با اشاره به رسوم دیگر مشهدی‌ها در پایان سال اظهار می دارد: شب عید هم مردم کوکوسبزی و پلو می‌خوردند؛ البته مانند الان یک غذای خاص مدنظر همه نبود، قبل از فرا رسیدن لحظه تحویل سال نو سفره هفت‌سین را می‌چیدند و لباس‌های نو خود را می‌پوشیدند. مُشک و عنبر می‌سوزاندند و اسپند در آتش می‌ریختند و در اتاق‌ها شمع می‌افروختند. سپس سفره سفیدی پهن کرده و دور آن می‌نشستند. سفره را هم با دو چراغ لاله، یک جلد کلام‌ا… مجید و یک آینه می‌آراستند و جلوی آینه هم چند دانه گندم می‌پاشیدند، روی آینه یک تخم‌مرغ می‌گذاشتند تا وقت سال تحویل، تخم‌مرغ روی آینه بچرخد.
یک ظرف عسل و یک عدد نان سنگک و سینی هفت‌سین را در وسط سفره می‌گذاشتند. یک عدد سیب و سبزه‌ای را هم که دو هفته قبل تهیه کرده بودند، در کنار سینی قرار می‌دادند.
تنگ ماهی قرمز، یک کاسه آب و چند ساقه سبز و یک دانه نارنج درون آب را هم در سفره می‌گذاشتند. علاوه بر این‌ها ظرفی آجیل و شیرینی هم سر سفره می‌نهادند. کمی از شام شب عید نیز بر سر سفره می‌گذاشتند.
او می گوید: مردم معتقد بودند که آب علامت طول عمر است و ماهی را هم نشانه رزق حلال می‌دانستند. عسل نماد شیرین‌کامی و تندرستی و نان و سکه هم برای جلب نعمت و برکت بود. عدهای نیز قبل از تحویل سال به مسجد یا به پابوس و زیارت حرم امام رضا(ع) می‌رفتند.
باورهای مردم در تحویل سال نو
به گفته انیس‌آغا، یکی از آداب و رسوم مردم این بود که چند لحظه قبل از تحویل سال، قدری «آب جوجه خروس» یا شیر می‌خوردند. چون باور داشتند اگر به هنگام سال‌تحویل آب جوجه‌خروس بخورند، پوست بدنشان در تمام سال لطیف و درخشان میشود و اگر شیر بنوشند، پوست بدنشان سفید و نرم خواهد شد.
عدهای نیز لحظه تحویل سال دور سفره می‌نشستند و هر یک سکه‌ای یا چند دانه برنج یا یک گوخدا(خرخاکی)! در مشت می‌گرفتند یا کله جوجه‌خروس در جیب می‌گذاشتند و سر مرغ و دل و جگر و سنگدان و گردن او را می‌پختند و به مرد خانه می‌دادند تا بخورد و ثروتمند شود.
بیشتر مشهدی‌ها شب اول سال نو رشته‌پلو می‌خوردند. روز شنبه اول سال هم آش می‌پختند تا در طول سال، کارشان رشته بگیرد.
از کوکویی هم که از شب آخر سال کهنه مانده بود، مقداری می‌خوردند تا تمام سال رزقشان حلال باشد. کوکو را هم باید می‌خوردند تا در سال نو از «کو؟ کو؟» گفتن راحت بشوند.
روز اول عید
انیس‌آغا با بیان اینکه اگر نوروز با مناسبتی مذهبی نیز همزمان می‌شد، مردم به نیکویی احترام بزرگان دین و ائمه(ع) را حفظ می‌کردند، می افزاید: در روز اول عید معمولاً بزرگ خانواده یا بزرگ محل در خانه می‌نشست و همه دسته‌جمعی قرار می‌گذاشتند و برای تبریک سال نو به دیدن او می‌رفتند. او هم متناسب با مقام و موقعیت و استطاعت خود یک سکه نقره یا اسکناس رایج روز را به عنوان عیدی به هریک از دیدارکنندگان می‌داد. ما چون سیّد بودیم، به بچه‌ها معمولاً یک تا سه‌ریالی می‌دادیم. این دیدوبازدیدها تا ۱۴فروردین ادامه داشت.
مشهدی‌ها در نوروز با انواع شیرینی‌های خانگی از قبیل باقلوا، لوز، نیم‌شکر، نقل هفت‌رنگ، مسقطی، بهشتی، حاجی‌بادام، راحت‌الحلقوم و کلوچه و آجیل(شامل مغز دانه زردآلو، نخودچی، کِشته، کشمش و…) و میوه از میهمان‌هایشان پذیرایی می‌کردند.
بازی‌های نوروزی
وی می گوید: مردم مشهد معمولاً با بعضی بازی‌های رایج در نوروز، خود را سرگرم می‌کردند. از جمله این بازی‌ها الک‌دولک، کُشتی، آراآرا، سرنو قزل‌خانم، استاسه پایه، اوستای زنجیرباف، از گلاچی گل، بجُل‌بازی، جوزبازی، شیطون‌برشته، کبدی‌کبد، عرقچین گردونک، لوچمبه، لیس‌پالیس، درنه‌بازی و خرسوز پالون‌سوز بود.
سیزده‌بدر
یکی دیگر از آداب عید نوروز اجرای مراسم سیزده‌بدر است. ایرانیان، مراسم سیزده‌بدر را از دیرباز بسیار جدی برگزار می‌کرده‌اند. انیس‌آغا با اشاره به اهمیت این روز برای مشهدی‌های قدیم می گوید: مردم روزهای ۱۲، ۱۳ و ۱۴فروردین را با هم قرار می‌گذاشتند و در دل طبیعت دور هم جمع شده و از نعمت‌های خدا لذت می‌بردند. از جمله رسوم این روزها، بستن تاب‌های بلندی بود که جوان‌ها با آن تاب می‌خوردند و یک نفر از پایین انار یا چوب به تاب‌سوار می‌زد تا جواب سؤالش را بدهد. مردم معمولاً سیزده‌بدر آش می‌خوردند و خوردن کاهو سکنجبین و چغاله‌بادام از خوردنی‌های مرسوم عصر این روز بود. در پایان هم دخترهای دم بخت نیت می‌کردند و سبزه‌ها را گره می‌زدند و به آب می‌انداختند و با امید داشتن سالی خوب و آینده‌ای روشن، به خانه‌هایشان بازمی‌گشتند.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
با موزه های مشهد آشنا شوید
یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد موزه گردی می باشد ، تاریخ و پیشینه و قدمت خراسان سبب شده تا موزه های زیادی هم دراین شهر بوجود آید که میتوان به آنها سرزد و ازین طریق اطلاعات بیشتری راجبه این استان بدست آورد.
موزه مرکزی آستان قدس رضوی
هدف از ایجاد این مرکز فرهنگی در حرم مطهر رضوی غرفه اشیای آثار نفیس و گرانبها و نادر بوده که در طی زمان توسط ارادتمندان به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) تقدیم حضرت رضا(ع) گردیده است. این مکان پس از آخرین تغییرات در سال ۱۳۷۸ش و افتتاح موزه جدید هم‌اکنون دارای یازده موزه با موضوعات مختلف میباشد.
تنوع موضوعی گنجینه‌ها همواره موزه مرکزی را با خیل عظیم بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان روبه‌رو ساخته است. ساختمان موزه مرکزی در چهار طبقه نمایشگاه عظیمی از آثار نادر و گرانبهای هنرمندان به شمار میرود. طبقه زیرین این ساختمان با مساحت ۴۰۰ مترمربع به گنجینه تمبر و اسکناس، طبقه همکف با وسعت ۸۳۷ مترمربع به گنجینه تاریخ مشهد و گنجینه سکه و مدال، طبقه اول با وسعت ۹۷۰ متر مربع به گنجینه صدف، حلزون و نرم‌تنان دریایی و گنجینه هنرهای تجسمی و طبقه دوم با فضایی به گستردگی ۹۷۰ متر مربع به گنجینه نجوم و ساعت، گنجینه سلاح و گنجینه ظروف اختصاص یافته است. افزون بر این قابلیت‌ها، ساختمان گنجینه قرآن و نفایس نیز به دلیل وجود قرآن‌های نفیس، ارزشمند و بی‌نظیر به قلم ائمه‌اطهار(ع) ارادتمندان بسیاری را به سوی خود فرا می‌خواند تا چشم عاشقان ولایت را منور سازد. طبقه همکف ساختمان به محل نگهداری و نمایش گنجینه هدایای مقام معظم رهبری اختصاص یافته است. این اشیاء توسط شخصیت‌های داخلی و خارجی به ایشان هدیه شده است. بازدید از این مکان فرهنگی – هنری به همگان توصیه میشود.
موزه بزرگ خراسان رضوی
هنر معماری ایران از پیشینه‌ای دیرپا برخوردار بوده و ریشه در باورها و اعتقادات و نسبت‌های گذشته دارد. با همین دیدگاه طراحان موزه بزرگ خراسان رضوی با الهام از نقشه و طرح بنای هارونیه و عمارت خورشید ساختمان موزه بزرگ خراسان رضوی را پی‌ریزی نمودند. مکان این موزه در زمینی به وسعت ۴۹۰۰ متر مربع در بوستان کوهسنگی واقع گردیده و از پروژه‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی است. ساختار طرح دارای دو فرم مکعب شکل و استوانه‌ای است که هدف از آن نمود معماری ـ عملکرد و نقش فرهنگی ـ اجتماعی بوده و اصول درون‌گرایی در بنای موزه متجلی میشود. اجرای این طرح در ۱۳ طبقه و زیربنای تقریبی ۱۸۰۰۰ مترمربع از سوی شرکت بین‌المللی مشهد سازه در حال اجرا میباشد که در آن بخش‌های مختلفی از جمله، فضاهای موزه‌ای متنوع، اتاق پژوهشگران، محل نمایش دایمی اشیاء، فضاهای اداری و… پیش‌بینی شده است. این موزه درحال احداث میباشد.
موزه بنیاد شهید
این مکان که در فضای اداری بنیاد شهید واقع در ابتدای بلوار مدرس قرار دارد، مؤید گوشه‌هایی از ایثار و فداکاری رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس میباشد. بیشتر اشیای موجود، از سوی خانواده شهدا به این موزه اهدا شده که همه آنها مستندسازی گردیده و دارای شناسنامه میباشند. از جمله اقلام موزه بنیاد شهید میتوان به قطعات سلاح‌های جنگی، لباس، قمقمه، قرآن، چفیه و… اشاره کرد. بازدید از این مکان در ساعت اداری امکان‌پذیر میباشد.
موزه مردم شناسی رباط ویرانی
این موزه با هدف معرفی جایگاه و اهمیت مشاغل سنتی و بومی مشهد در سال ۱۳۸۵ش در محل رباط ویرانی از بناهای تاریخی دوره تیموری و صفوی ایجاد گردیده است. رباط ویرانی بنایی است سرپوشیده که در قرون و سده‌های پیشین راه کاروانرو نیشابور به توس واقع بوده اما امروزه در محور گردشگری مشهد- شاندیز در ویرانی ۱۹ واقع است. در این موزه بخش‌های مختلفی از جمله فیروزه تراشی و هرکاره تراشی، زین‌سازی، گاری‌سازی، جاروبافی، حصیربافی، عطاری و گیاهان دارویی، پوستین دوزی و حلاجی، کفاشی و… به نمایش درآمده است. بر مبنای ارقام و آمار منتشر شده از عدد و سکنه شهر مشهد در سال ۱۲۹۵ق، در این شهر حدود ۳۳۶ نوع شغل و حرفه وجود داشته که از نظر تعداد، بقال، شعرباف، زارع و خباز در صدر مشاغل قرار داشته‌اند.
موزه علوم و تاریخ طبیعی خراسان
سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی با هدف ارتقای سطح اطلاعات عموم علاقه‌مندان در سال ۱۳۷۷ش اقدام به تاسیس موزه علوم و تاریخ طبیعی خراسان نمود. بخشی از اشیای ارزشمند این موزه اهدایی نمونه‌هایی توسط مردم بوده است. از بخش‌های مهم این مکان میتوان به حیات‌‌وحش، جانورشناسی، گیاه‌شناسی، زمین‌شناسی و… اشاره کرد. این مکان در بزرگراه شهید کلانتری در مرکز تربیت معلم شهید بهشتی قرار دارد.
موزه علوم زمین
زمین به عنوان یکی از آیات و نشانه‌های حکمت خداوندی با شگفتی‌های فراوان تامین‌کننده نیازهای انسان در ابعاد مختلف بوده و موزه علوم زمین پنجره‌‌ای به این دنیای گوناگون است. این مکان در وسعتی حدود ۴۵۰ مترمربع در سال ۱۳۸۵ش به بهره‌برداری رسید که از بخش‌های مختلف آن میتوان به سالن مرکزی با تنوعی از نمونه سنگ‌ها، کانی‌ها، فسیل، مخزن با بیش از هزار نمونه، سالن نمایش فیلم و کارگاه اشاره کرد. این نمونه‌ها به روش دسته‌بندی علمی با تلاش فراوانی از ایران و جهان جمع‌آوری گردیده است. این موزه در میدان حر، بلوار سرافرازان، آماده بازدید علاقه‌مندان و پژوهشگران است.
موزه تاریخ طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی
پروژه احداث موزه تاریخ طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با مساحت تقریبی ۲۰۰ متر در سال ۱۳۷۸ش در محل اداری واقع در بلوار وکیل‌آباد مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این مجموعه شامل ۲۲ زیستگاه مصنوعی از جمله منطقه دشتی، کویری، تپه ماهوری استپی، کوهستانی جنگلی، باتلاقی، نی‌زار، خور، آب‌های ساحلی و دریا میباشد که در آن بیش از ۳۰۰ نمونه تاکسیدرمی شده نظیر ۱۷گونه پستاندار، ۱۱۰۰گونه پرنده، ۳ گونه خزنده، ۵ نوع سنگواره و ۳۹ تابلوی حشرات است.شباهت بسیار نمونه‌های تاکسیدرمی شده به گونه‌ی زنده و طراحی زیستگاه آنها میتواند طبیعت را در اذهان تداعی نموده و عامل موثری در تنویر افکار عمومی جامعه نسبت به محیط زیست باشد. همچنین برای اطلاع‌رسانی صحیح به علاقه‌مندان در کنار هر نمونه مشخصات گونه مشتمل بر نام علمی و فارسی، تیره، خانواده، گونه، جنسیت، تغذیه، زیستگاه و تصویر آن قرار گرفته است. بخشی از این موزه به نگهداری بیش از ۱۸۰۰ نمونه حشره، اسکلت‌های طبیعی مهره‌داران و متعلقات کشف و ضبط شده از متخلفین، سنگ‌ها، کانی‌ها، سنگواره و مرجان اختصاص یافته است. زمان بازدید از این مکان منحصراً در ساعات اداری به جز ایام تعطیل امکان‌پذیر میباشد.
گنجینه آب
این مکان در سال ۱۳۷۸ش از سوی کارشناسان آب منطقهای خراسان واقع در بلوار سازمان آب افتتاح گردید. هدف از ایجاد چنین مجموعهای آشنایی، بررسی و شناخت سازه‌های آبی قدیمی استان از قبیل شیوههای آبیاری سنتی، آداب و رسوم مرتبط با آب در مناطق مختلف، معرفی تکامل و پیشرفت صنعت آب، پل بندها، نحوه عملکرد یخدان‌ها، آب انبار و قنات‌ها وروی هم رفته ارایه اطلاعات و مستندات به علاقه‌مندان میباشد. از میان اشیایی که در این گنجینه به نمایش درآمده باید به فنجان اندازه‌گیری آب، تنگ‌های فلزی، خمره‌های سفالی با نقشهای مهری و قالبزده، آبریز و ادوات آبرسانی اشاره کرد.
موزه مردم‌شناسی حمام مهدی قلی بیک
این موزه در کنار مقبره امیر غیاثالدین ملکشاه در ضلع غربی حرم مطهر واقع درخ اندرزگو۱۳، در بنای تاریخی حمام مهدی قلی‌بیک تاسیس شده است. برطبق اسناد موجود حمام مزبور در سال۱۰۲۷ق توسط مهدی قلی‌بیک میرآخورباشی شاه عباس صفوی وقف آستان قدس رضوی گردید که پس از مرمت و بازسازی در سال ۱۳۸۵ش به موزه مردم‌شناسی تغییر کاربری داد. در این موزه اشیایی از قبیل لوازم موردنیاز در حمام‌های قدیمی، انواع سماورهای ذغالی، قندیل، ظروف مختلف، آبخوری، بخش نمایشگاه عکس مشهد قدیم و مردم‌شناسی به نمایش درآمده است.
موزه فردوسی و شاهنامه (توس)
ساختمان این موزه همزمان با بنیان آرامگاه فردوسی در بخشی از محوطه باغ برای چایخانه سنتی طراحی و سپس اجرا گردید. بعدها این بنا به موزه تغییر کاربری داد و در آن اشیا مرتبط و آثار به دست آمده از توس و روزگار فردوسی از جمله پوشش‌های فنون جنگاوری قدیم، شاهنامه‌های کهن، نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، ظروف سفالی، سکه، تیر و کمان و… برای بازدید فرهنگ دوستان به نمایش گذاشته شد.
موزه آرامگاه نادری
این موزه در محل آرامگاه نادری در چهارراه شهدا مشهد واقع است. فضای وسیع سالن موزه دارای ویترین‌هایی است که در آن بیشتر اقلام جنگی و جنگاوری از قبیل تفنگ سرپر، توپ جنگی، ملزومات اسب و… از عصر افشاریه و قاجار در معرض دید عموم قرار دارد.
موزه- حوضخانه هزاردستان
این مکان با وسعتی معادل۳۵۰ مترمربع در اواسط راسته بازار جنت واقع گردیده و پیش از تغییر کاربری به حوضخانه بخشی از یک خانه مسکونی در محله قدیمی سراب بوده که پس از الحاق اجزا و عناصر کهن تبدیل به یک مجموعه زیبا به نام «موزه- حوضخانه هزارستان» گردیده است. هدف از ایجاد چنین فضای سنتی ارایه و بازشناخت فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی به گردشگران داخلی و خارجی و زائرین حرم رضوی میباشد. آراستگی‌های داخلی این حوضخانه حاصل تلاش هنرمندانی چون استاد فقید فربودنیا، حمیدی، زرین مهر، سلماسی و دیگران بوده است.
موزه اداره‌کل اوقاف و امورخیریه
وقف در شمار یکی از اعمال نیکوکارانه نهادینه شده دینی است که به سوی کسب مقامات و ارزش‌های معنوی و ساختار زندگی فردی و اجتماعی گام برداشته و سبب انسجام و استحکام آن میشود. در همین راستا و با هدف ترویج فرهنگ وقف و آگاهی دادن به عموم مردم، از سوی اداره‌کل اوقاف، موزه‌ای از اشیا و اقلامی که در قرون و سده‌های پیشین وقف گردیده ایجاد شده است. این مکان در محل تالار نور، جنب اداره‌کل اوقاف برای بازدید علاقه‌مندان مهیا میباشد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
۴ تفریح جذابی که میتوان در مشهد انجام داد
در تور مشهد مسافران عزیز میتوانند علاوه بر حرم امام رضا به مکان‌های دیدنی دیگر هم رفته و از آنها لذت ببرند. بسیاری از گردشگران مشهد فقط از چند جای محدود دیدن می کنند این در حالی است که مشهد یکی از شهرهای پرجاذبه در ایران است.
برخی از مکان‌های تفریحی و هیجانی که در تور مشهد می توانید از آنها دیدن کنید عبارتند از:
۱-سینماهای چند بعدی در مشهد
۲-پیست اسکی در مشهد
۳-پیست اسکیت رو یخ مشهد
۴-باشگاه های سوارکاری
سینماهای چند بعدی در مشهد:
اوج شادی،هیجان و لذت برای همه افراد است.سینماهای چند بعدی اوج هیجان،لذت،شوک ، ترس و تجربه ی خاص در تماشای یک فیلم است که ببینده را به دنیای جدید می برد.سینما چند بعدی دارای افکت های محیطی از قبیل:اسپری آب،باد،رعد و برق،مه و دود،گردباد،ریختن باران و برف و افکت بو و ….و حرکات صندلی ها در تمام جهات با سرعت و شتاب های متفاوت است و دارای عینکی برای هیجانی تر دیدن است. هیچ کس از این همه شور و هیجان نمیگذره.
شهر مشهد دارای چندین سینما چند بعدی به شرح زیر است:
- سینما سیمولاتور ۷ بعدی پارک ایرانیان
- سینما ۵ بعدی پروما
- سینما ۵ بعدی الماس شرق
- سینما ۵ بعدی امید در مشهد
- سیمولاتور ۵ بعدی زیست خاور
پیست اسکی شیرباد در مشهد:
پیست اسکی از مکان های تفریحی بسیار جذاب و تجربه ی بی نظیر است.مکانی مناسب برای تفریحات جوانان و در کنار خانواده است.پیست اسکی شیرباد تنها پیست اسکی شرق کشور است که در سال ۱۳۹۱ در ارتفاعات رشته کوه بینالود انتهای دره دولت آباد افتتاح شده است.این پیست اسکی تا روستای دولت آباد ۱۸ کیلومتر و از دولت آباد تا مشهد حدود ۲۰ کیلومتر است.تله اسکی به طول ۹۰۰ متر گردشگران را تا ارتفاعات بالا می برند و از فضای بی نظیر مسیر هم استفاده می کنند.و از آنجا با طی مسیری ۱۲۰۰ متری از اسکی خود لذت می برنند.این پیست تا اواسط اردیبهشت ماه قابل استفاده است.پیست اسکی شیرباد به علت ارتفاع زیاد آن در بیشتر فصول سال برف گیر است.
امکانات پیست اسکی شیرباد مشهد:
- تله اسکی
- رستوران
- کافی شاپ
- سوئییت های اقامتی
پیست اسکیت رو یخ مشهد:
یکی دیگر از تفریحات پر هیجان شهر مشهد پیست اسکیت رو یخ است که شما مسافران عزیز در تور لحظه آخری مشهد خود می توانید از این مکان بسیار جذاب دیدن کنید.که این پیست بزرگترین پیست اسکیت روی یخ مشهد در پدیده شاندیز مشهد ساخته شده است و از نظر ابعاد در ایران جز منحصر به فردترین سالنها می باشد و ساخت این پروژه در ایران تاکنون بی سابقه بوده است.اسکیت روی یخ حرکت و حفظ تعادل با کفش مخصوص بر روی یخ و انجام حرکات مختلف است.این پیست که توسط یه شرکت هلندی طراحی شده است از بزرگترین پیست اسکیت رو یخ سرپوشیده خاورمیانه است که با متراژ ۱۶۰۰ متر برای اولین بار در ایران در مجموعه تفریحی توریستی پدیده شاندیز افتتاح شده است.
آدرس:شاندیز-شهر رویایی پدیده شاندیز-بلوک پنجم مرکز تعطیلات سرگرمی
باشگاه های سوار کاری در مشهد:
سوارکاری یکی از تفریحات مفرح و لذت بخشی است و علاقمندان زیادی دارد.شهر مشهد دارای باشگاه های اسب سواری زیادی است.حتی اگر قصد سوارکاری ندارید باز هم بازدید از اسب های زیبا و حتی آشنایی کودکان با پونی ها که نژادی از اسب های که جثه کوچکی دارند خود تجربه ای بی نظیر است.گردشگران علاقمند به سوارکاری این محیط آرام و زیبا که دارای اسب های اصیل هستند را در شهر مشهد از دست ندهید.
برخی از این باشگاه های سوارکاری به شرح زیر است:
- باشگاه سواری کاری ارشاد
آدرس: مشهد بلوار وکیل آباد نرسیده به دوراهی شاندیز طرقبه فرعی سمت راست
- باشگاه سواری کاری پویا
آدرس: مشهد جاده چناران کیلومتر ۲۰
- باشگاه سوارکاری کاظمیان
آدرس: مشهد جاده طرقبه امام رضا ۱۷
- باشگاه سوارکاری کاشانی
آدرس: مشهد – ۲۰ کیلومتری جاده مشهد – کلات به سمت سد کارده روستای معین آباد
- باشگاه سوارکاری ویلا
آدرس: مشهد جاده چناران روستای ناظریه
- باشگاه سوارکاری انجمن فردوسی
آدرس: مشهد جاده ستو سه راهی فردوسی
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
مناطق طبیعی و گردشگری مشهد
مشهد پراست از گردشگاهها و تفرجگاههای طبیعی که میتوان رفت و ازین زیبایی های طبیعی و خدادادی لذت برد،در اصفهان تور قصد داریم به معرفی چند مورد ازین مناطق طبیعی بپردازیم:
پارک جنگلی وکیل‌آباد
از جمله تفرجگاهها و مراکز ییلاقی قدیمی حاشیه شهر مشهد، منطقهای است به نام وکیل‌آباد که پیش از این به ((میر طراز)) معروف بوده و در انتهای بولواری به همین نام با مساحت بیش از هفتاد هکتار واقع شده است. این مکان در گذشته جزء املاک وکیل‌الرعایا حاج حسین ملک بوده و در سال ۱۳۴۸ ه.ش به طور رسمی وقف شده است. از مهمترین ویژگی‌های این مکان، وجود درختان سر به فلک کشیده‌ی چنار و کاج و پستی بلندی‌های طبیعی میباشد. آب مورد نیاز این گردشگاه از طریق قناتی که سرچشمه‌ی آن بند گلستان بوده، تأمین میگردد و رودخانه‌ی بسیار زیبایی نیز در سطح آن جاری است. علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، نزدیک به این مکان شهربازی بسیار وسیعی به نام ((کوهستان پارک شادی)) و محوطه باغ وحش احداث شده است.
منطقه‌ی ییلاقی شاندیز
منطقه‌ی شاندیز واقع در ۳۸ کیلومتری غرب شهر مشهد از دیرباز به عنوان یکی از ییلاقات دشت توس مورد توجه بوده و در گذشته نیز راه کاروانروی تابستانی مسیر شاندیز به توس از پستی و بلندی‌های همین منطقه عبور می‌کرده است. امروزه محور گردشگری شاندیز را علاوه بر ویرانی که جنبه تاریخی دارد و دارای مزار و رباطی کهن میباشد، روستاهای سرآسیاب، ارچنگ، خادر، شاندیز، ابرده پایین، ابرده بالا و زشک تشکیل میدهد. ورود به این محور از امتداد بولوار وکیل‌آباد ممکن است. رودخانه‌ها و دره‌های متعدد شاندیز اقلیم متنوع و چشم‌اندازهای زیبایی از طبیعت را به بیننده عرضه میکند. درختان و درختچه‌های غیرمثمر در منطقه شامل چنار، سپیدار، اشن، ارغوان و ارس است و از گونه‌های شاخص حیات وحش آن میتوان به گوسفند وحشی، گراز، گرگ و … اشاره کرد. همین طور هدهد، توکای سیاه، دم جنبانک و… در فهرست پرندگان این منطقه قرار دارد. رودخانه‌های پر آب منطقه سبب پراکنش درختان، وجود باغ‌های انبوه، مناظر متنوع و آب و هوایی مطبوع شده‌اند که همواره مورد استقبال ساکنان شهر مشهد و گردشگران منطقه واقع میشود. در ابتدای ورود به شاندیز فروشگاه‌هایی دیده میشود که به عرضه صنایع دستی از جمله پوستین، گلیم، ظروف سنگی هرکاره و… اشتغال دارند. قابلیت‌های شاندیز آن را به عنوان یک منطقه‌ی نمونه‌ی بین‌المللی گردشگری در کشور معرفی نموده است.
روستای ییلاقی خادر
روستای خادر واقع در یک کیلومتری شاندیز در درون دره‌ای زیبا به وسعت هزار هکتار قرار گرفته که بافت آن نیز از چندین دره‌ی کوچک و بزرگ شکل گرفته است. دشتی ناهموار در ارتفاعات منطقه، در گذشته محل رویش گیاهان دارویی بوده است. اراضی خادر با وضعیتی منحصربه‌فرد در حد فاصل دو رودخانه‌ی شاندیز و نغندر قرار گرفته است. ارتفاعات این منطقه مناسب برای کوهپیمایی خانواده‌ها است و وجود قنات و استخر در بخش غربی آن موسوم به سرچشمه، محل اطراق مناسبی برای گردشگران محسوب میشود.
پارک جنگلی شاندیز
ییلاق شاندیز علاوه بر ارتفاعات بسیار زیبا و مناظر بدیع طبیعی، دارای پارک جنگلی به وسعت تقریبی ۳۰ هکتار میباشد که رودخانه‌ی شاندیز از حاشیه‌ی آن می‌گذرد و برای گردشگران بیشترین امکانات و تسهیلات رفاهی از جمله زمین وسایل بازی کودکان، مراکز پذیرایی، فروشگاه‌ها و اقامتگاه در نظر گرفته شده است.
روستای ابرده پایین
روستای ابرده پایین، واقع در ۲۵ کیلومتری شمال‌غربی شهر طرقبه، میان دره‌ای است و پیرامون آن را ارتفاعات در برگرفته است. تنها رودخانه‌ای که از آن می‌گذرد، جریان آبی زشک میباشد. مردم این روستای ییلاقی بیشتر به امر زراعت، باغداری و یا دامداری اشتغال دارند. آب و هوای این ناحیه، معتدل کوهستانی است. این منطقه به دلیل وجود کوه‌های مستعد در فصل زمستان به پیست اسکی برای علاقه‌مندان به این ورزش تبدیل میشود و گروه‌های ورزشی بسیاری از گردشگران در این فصل برای بهره بردن از طبیعت برفی این ناحیه از ابرده می‌آیند.
روستای ابرده بالا
این روستای خوش آب و هوا در مسیر رودخانه‌ی زشک واقع گردیده و با مناظر چشم‌نواز و دل‌انگیز همواره پذیرای گردشگران و زائران میباشد. باغات فراوان حاشیه‌ی رودخانه، فضای خاصی را برای این منطقه ایجاد نموده و بیشترین مراکز پذیرایی و اطراق‌گاه‌ها در همین مسیر قرار دارد. این مکان در محور گردشگری مشهد- شاندیز واقع بوده و فاصله‌ی آن تا شهر شاندیز ۴ کیلومتر است.
منطقه‌ی ییلاقی طرقبه
ییلاق طرقبه با وسعت ۱۶۰۰ کیلومترمربع در منطقهای کوهستانی در امتداد بینالود واقع شده و در ۱۵ کیلومتری مشهد در غرب انتهای بولوار وکیل‌آباد قرار دارد. طرقبه دارای سابقه‌ای طولانی در تاریخ این شهر است و به عنوان یکی از مناطق دشت توس به نام تروغبذ در قرون اسلامی مطرح بوده است. همین‌طور در طول سده‌های اسلامی به صورت گذرگاه و تفرجگاه نیز به شمار می‌رفت. این مکان در امتداد دره‌ی بسیار با صفایی واقع شده و از نظر زمین‌شناسی از بخش‌های دشت، پای کوه و کوهستانی شکل گرفته است. طرقبه دارای آب و هوای سرد و خشک با تابستان‌هایی خنک و مطبوع میباشد که به دلیل بالا بودن ارتفاع آن، میزان بارندگی این منطقه نسبت به شهر مشهد بیشتر است. از مهمترین صنایع دستی منطقه علاوه بر بافته‌ها و ساخته‌های بومی، سبدبافی است که به سبب توریستی بودن طرقبه، بازار این تولیدات از موقعیت مطلوبی برخوردار است. صنایع ظریف حصیر بافی، در میان گردشگرانی که به این منطقه از مشهد سفر می‌کنند، جایگاه ویژه‌ای دارد. علاوه بر آن پرورش گل و گیاه نیز از مشاغل فعال طرقبه است.
همچنین در دامنه‌ی شمالی رشته کوه‌های بینالود واقع در غرب و جنوب‌غربی شهرستان مشهد، دره‌های باصفا و سرسبزی وجود دارد. دره‌های زیبای مایان، دهبار و جاغرق در طرقبه با باغ‌های میوه‌ی فراوان از جمله این دره‌های سرسبز میباشد.
– دره‌ی مایان شامل روستاهای ازغد، مایان علیا، مایان سفلی و حصار که اراضی کشاورزی و باغات آن از آب رودخانه‌ی مایان آبیاری میشود.
– دره‌ی دهبار شامل روستاهای دهبار و کلاته آهن بوده و زمین‌های آن را رودخانه‌ی دهبار سیراب میکند.
– دره‌ی جاغرق شامل روستاهای جاغرق، عنبران، طرقدر و شهر طرقبه است که از جریان رودخانه جاغرق بهره می‌برند. همه‌ی روستاهای مذکور در فهرست گردشگاه‌های شهر مشهد قرار دارد و در تمامی ایام سال به ویژه در فصول بهار و تابستان جمعیت فراوانی از گردشگران و دوستداران محیط زیست را به سوی خود فرا می‌خواند.
محور گردشگری طرقبه به رغم برخورداری از مواهب طبیعی، دارای بوستان‌ها و مرکز خرید مهمی از جمله پارک بوستان، پارک لاله، پارک شهر، پارک و تپه‌ی نصوح‌آباد، پارک طلوع، پارک نیلوفر، باغ پونه و بازار بعثت با یکصد و بیست واحد تجاری میباشد.
روستای گلستان
روستای گلستان واقع در ۵ کیلومتری مشهد، دارای مناظر کوهستانی و باغات میوه با دره‌های سرسبز است که به رغم وجود این مواهب طبیعی، از جمله بند گلستان، وجود آستان مقدسه امامزادگان یاسر و ناصر به اهمیت گردشگری آن افزوده است.
مناظر طبیعی بند گلستان
یکی از گردشگاه‌های مهم و با طراوت مشهد، منطقه‌ی گلستان با جاذبه‌های طبیعی و مذهبی است. بند گلستان سازه‌ای آجری و عظیم است که بر ابتدای دره‌ی پر آب طرقبه و به فاصله ۴ کیلومتری از آن جلب‌نظر مینماید. این بند تاریخی در دوره‌ی تیموری ساخته شده و با توجه به مرمت‌ها و بازسازی‌های اخیر هنوز زیبایی و استحکام خود را به مانند گذشته حفظ نموده است.
بند گلستان و دریاچه‌ی پشت آن در فصل بهار و تابستان منظره‌ی دلفریب و چشم‌نوازی را پدید می‌آورد. با وجود تسهیلاتی از جمله فروشگاه، رستوران، قایقرانی و… این مکان به عنوان یک منطقه‌ی گردشگری آبی، بازدیدکنندگان بسیاری را به سوی خود جلب میکند.
روستای ییلاقی حصار
روستای حصار به فاصله‌ی ۶ کیلومتر از مشهد در جنوب‌غربی این شهر قرار دارد و فاصله‌ی آن تا طرقبه ۳ کیلومتر میباشد. این روستا با دارا بودن ۶۳۰ خانوار و جمعیت ۲۳۰۰۰ نفر، یکی از پر جمعیت‌ترین روستاهای طرقبه است که با توجه به ییلاقی بودن و وجود چشم‌اندازهایی از طبیعت و کوهپایه‌ای بودن، همه روزه پذیرای تعداد بسیاری از زائران و مجاوران و طبیعت دوستان شهرمشهد میباشد.
غار زری
این غار در ۹ کیلومتری جنوب‌غربی مشهد، در مسیر روستای گلستان و کوهستان‌های اطراف رودخانه قرار دارد. دهانه‌ی این پدیده طبیعی در ارتفاع ۱۰ متری زمین به سمت غرب قرار گرفته است. مسیر غار دارای پیچ و خم‌های بسیاری است و درون غار فاقد منابعی آبی است. بازدید از این غار بسیار آسان است و وسیله‌ی نقلیه نیز به حد کافی وجود دارد. ارتفاع این نقطه از سطح دریا ۱۰۱۰ متر است.
روستای زشک
این روستا در امتداد جنوب شرقی رشته کوه بینالود و در سرچشمه‌ی دره‌ی شاندیز واقع گردیده و به لحاظ چشم‌اندازهای زیبا و صفای محیط واعتدال آب و هوا و باغ‌های سرسبز میوه، یکی از بهترین مناطق ییلاقی اطراف مشهد به شمار می‌آید. چشمه‌سارهای متعددی این منطقه را سیراب میکند و به دلیل وجود آب کافی، دارای انواع محصولات باغی است. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۰۰۰ متر بوده و موقعیت آن دره‌ای است و در سراسر این دره‌ی عریض، زشک قرار گرفته است. پوشش گیاهی آن را درختچه‌های کوتاه کوهی، سماق، شاهدانه، کلپوره، اکلیل کوهی و تمشک تشکیل میدهد. از مزیت‌های این روستا، مسیرهای خاص کوهنوردی است که کوهنوردان با بهره‌گیری از اقلیم مطبوع میتوانند به راحتی از مسیرهای ایجاد شده به بالای کوه‌های زشک صعود نمایند.
روستای ییلاقی جاغرق
این منطقه‌ی ییلاقی در فاصله حدود ۷ کیلومتری جنوب باختری طرقبه واقع شده و امتداد آن به مناطق دیگر از جمله عنبران، طرقدر، کردینه، تغاره و شاندیز محدود میشود. بنا به قولی قدمت این روستا به پیش از اسلام می‌رسد. آب و هوای آن معتدل کوهستانی است که وجود باغات میوه و ارتفاعات و دره‌های پوشیده از گیاه و چشم‌اندازهای زیبا جذابیت خاصی به این دره ییلاقی بخشیده است. روستای جاغرق علاوه بر رودخانه‌ی فصلی دارای چندین رشته قنات و یک چشمه و آبشارهای متعدد است که در حاشیه‌ی آن رستوران‌هایی برای استراحت گردشگران ایجاد شده است. ارتفاع این منطقه از سطح دریا ۱۵۰۰ متر میباشد و بلندی‌های آن مناسب صعود برای تیم‌های کوهنوردی است.
ییلاق عنبران
ییلاق عنبران واقع در یک کیلومتری طرقبه که مناظر سرسبز و پوشش گیاهی مطلوب آن باعث خوشبو شدن این روستای زیبا گردیده و سبب نامگذاری این منطقه موسوم به عنبران شده است. مراکز پذیرایی حاشیه‌ی راه، باغات و چشم‌اندازهای طبیعی و سایه‌های دلنواز و اطراق‌گا‌ه‌های خانوادگی، از مزیت‌های عنبران به شمار می‌آید.
نغندر
نغندر منطقهای است ییلاقی و سرسبز در میان دره، محصور میان کوه‌ها که در ۱۰ کیلومتری طرقبه واقع شده است و به دلیل دارا بودن اقلیم مطبوع و آب و هوای مناسب محل استراحت خانواده‌های علاقه‌مند به گردشگری طبیعت است. در ارتفاعات این روستا نیز بقایای قلعه‌ای کهن به چشم میخورد.
روستای کوهپایه‌ای کنگ
کنگ یکی از مناطق ییلاقی و روستایی طرقبه است که به دلیل نوع استقرار سکونتگاه‌های آن بر روی کوهپایه، شبیه به ماسوله میباشد و تقریبا بام هر خانه به عنوان حیات منزل بالاتر محسوب می شود در دامنه‌های شمال شرقی ارتفاعات بینالود، در ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. این منطقه در ۱۶ کیلومتری طرقبه قرار دارد و به دلیل وجود بلندی‌های چشم‌نواز، همواره مورد توجه علاقه‌مندان و گردشگران است. پوشش گیاهی دره‌ی مجاور به این مکان زیبایی خاصی بخشیده و بیشتر باغات نیز در زمین‌های شیبدار این روستا ایجاد شده که با رودخانه‌ها و چشمه‌سارها سیراب میشود. وجود خانه‌های پلکانی از ویژگی‌های این روستای کوهپایه‌ای است.
پارک جنگلی بهمن
در امتداد ورود به منطقه‌ی طرقبه، منطقهای جنگلی ساماندهی گردیده که با وجود درختان سرسبز و سر به فلک کشیده دارای سایه‌های دلپذیر برای استراحت گردشگران میباشد. پارک جنگلی بهمن حدود ۸۵۰۰ مترمربع وسعت دارد.
پارک جنگلی کلاته قنبر
این محوطه‌ی طبیعی در چهار کیلومتری نغندر واقع گردیده و وسعت آن ۱۵ هکتار میباشد. فعالیت‌هایی نیز برای گسترش این مکان در حال انجام است تا قادر به ارائه‌ی خدمات بیشتر به طبیعت‌دوستان، زائران و مجاوران باشند.
سد چالیدره
این سد بر روی یکی از سر شاخه‌های فصلی و کوچک حوزه‌ی آبریز گلستان واقع شده و عملیات اجرایی آن در سال ۱۳۷۶ ه.ش آغاز گردیده است. چالیدره با ارتفاع ۳۴٫۵ متر و طول ۱۵۰ متر و حجم مخزن ۴٫۱ میلیون مترمکعب در سال ۱۳۸۱ به بهره‌برداری رسید. وجود این منبع عظیم آبی که از طریق رودخانه‌ی جاغرق تأمین میگردد، باعث مطلوبیت آب و هوا در این منطقه گردیده و دلیل وجود چشم‌اندازهای زیبای طبیعی در آن است. این مکان دارای تسهیلات و امکانات رفاهی برای گردشگران و علاقه‌مندان میباشد.
کمر مقبولا
در فاصله‌ی ۳ کیلومتری طرقبه و یک کیلومتری دره‌ی داغستان، منطقهای به نام ((کمر مقبولا)) واقع است. این منطقه‌ی بکر پوشیده از تخته سنگ‌های آتشفشانی با جلوه‌هایی بسیار زیباست، به نحوی که دیدار از این آثار سنگی با هیئت‌های شگفت‌انگیز برای گردشگر خالی از لطف نخواهد بود. نزدیک کمر مقبولا به صورت طبیعی‌ترین پارک تفرج‌گاهی، پذیرای علاقه‌مندان و گروه‌های علمی خواهد بود. دسترسی به کمرمقبولا از جاده‌ی کنار هتل طرقبه امکان‌پذیر است.
بند طرق
این بند در ۲۵ کیلومتری جنوب‌شرقی مشهد قرار دارد و بر روی رودخانه‌ی طرق در یکصد متری بالا دست بند قدیمی طرق احداث شده است. ساختار این سازه از نوع بتونی دو قوسی متقارن متشکل از ۲۲ بلوک به عرض ۱۴ متر میباشد که در سال ۱۳۶۱ ه.ش آغاز و در سال ۱۳۶۷ ه.ش به پایان رسیده است. طول تاج این بند ۳۲۲ متر است. بنای اولیه‌ی این سازه‌ی آبی در زمان تیموری و به امر امیر علیشیر نوایی ساخته شده است.
سد کارده
سد کارده در زمره گردشگاه‌های آبی مشهد، در کیلومتر ۲۰ جاده‌ی این شهر به کلات بر روی رودخانه‌ای به نام کارده واقع شده است. مسیر دسترسی به این منطقه‌ی گردشگاهی از انتهای خیابان خواجه‌ربیع ممکن میباشد. این سازه از نوع بتونی دو قوسی متقارن با ارتفاع ۶۷ متر و طول تاج آن ۱۴۴ متر است که توانایی ذخیره‌ی ۴۴ میلیون متر مکعب آب را دارد. رودخانه‌ی کارده با جریان دائمی و مناظر بسیار زیبای چشم‌نواز کوهستانی، یکی از زیباترین تفرجگاهها به شمار می‌آید. در این مکان تسهیلاتی از جمله محل استراحت موقتی، سکو، فروشگاه و… برای زائران، مسافران و شهروندان در نظر گرفته شده است.
غار کارده
این غار به فاصله‌ی ۵۰ کیلومتری شمال مشهد در مسافت ۳ کیلومتری روستای کارده قرار گرفته است. عرض آن تقریبا یک تا سه متر و طولش به بیش از یکصد متر می رسد. کوهنوردان در درون آن اسکلت هایی قدیمی یافته اند.
بوستان طبیعی هفت حوض
یکی از معدود جاذبه‌های طبیعی با مناظر چشم‌نواز جنوب‌شرقی مشهد، بوستان هفت حوض با وسعت ۵۷۰ هکتار میباشد که از نظر موقعیت در هفت کیلومتری این شهر واقع گردیده است. برای دیدار از این منطقه طبیعی و کوهسار باید پس از طی مسیر در شهرک سیدی، سه کیلومتر جاده خلج را پیمود. نام این بوستان به دلیل حوضچه‌های طبیعی است که در طی سال‌ها و قرون متمادی با وجود ریزش آب از ارتفاع و نوع کانی ایجاد شده است. به طوری که اولین حوضچه یک استخر کوچک بوده که سرریز آب از آن به دومین حوضچه منتقل گردیده و این روند تا هفت حوض ادامه می‌یابد. افزون بر این، به سبب ساختار طبیعی منطقه پس از طی مسیر حوضچه‌های بزرگ و کوچک متعددی نیز وجود دارد. فاصله‌ی حوضچه‌ها از ابتدای مسیر ۱۶۹۰ متر میباشد که بعضی از گذرها سنگریزه‌ای است. همچنین به دلیل وجود سنگ‌های صاف و صیقلی باید جانب احتیاط را پس از ورود به منطقه فراهم نمود. به گردشگران توصیه میشود حتی‌المقدور و به علت کوهستانی بودن منطقه، بین طلوع تا غروب آفتاب از محیط طبیعی و دلپذیر این مکان استفاده نموده و وسایل و لوازم مناسب از قبیل کفش، لباس و… به همراه داشته باشند.
غار مغان
این غار در حدود شصت کیلومتری جنوب مشهد پس از روستاهای بالندر، اردمه و خان رود، در جنوب روستا و دره‌ی مغان و کوهپایه‌های آن قرار گرفته است. ارتفاع این نقطه از سطح دریا ۲۸۷۰ متر و بلندی آن از مناطق مجاور مشهد ۱۹۰۰ متر است. غار مغان برای نخستین بار در مرداد ماه سال ۱۳۲۴ ه.ش توسط یک تیم هفتاد نفری از کوهنوردان باشگاه ورزشی ((نیرو و راستی)) شناسایی و معرفی گردید و برای دومین بار در سال ۱۳۲۶ ه.ش یک تیم کوهنورد به داخل آن رفتند. بنابر شواهد موجود و کشف فسیل حلزونی در مسیر منتهی به آن میتوان قدمت این پدیده را یکصد میلیون سال پیش(دوره دوم زمین‌شناسی) تخمین زد. بنابر این قدمت ساختار آن از البرز و دماوند بیشتر است. مدخل‌های ورودی غار در دو سوی آن ایجاد شده و هر چه بیشتر به عمق غار نزدیک می‌شویم، پهنای آن زیادتر و راه به پایین امتداد می‌یابد. در داخل غار چاه‌هایی به صورت عمودی ایجاد گردیده که فضای داخلی آن را به سه قسمت مساوی تقسیم میکند. درون غار فرو شعبات و تونل هایی است که به هم راه دارند و در قسمتی از آن آب دیده می شود.
بخشی از فضای غار به آهک‌های کریستالیزه، استالاگتیت و استالاگمیت اختصاص یافته است و تزئینات آهکی آن نیز شامل انواع پرده‌ای فندقی، اسفنجی و گل کلمی است.
توجه: این غار دارای پرتگاه‌های خطرناکی است و ورود به آن بدون راهنما و ابزار لازم امری خطرناک و غیر منطقی به شمار می‌آید.
دره‌ی آل
مناظر طبیعی این دره‌ی زیبا در نزدیکی روستای آل از دهستان چولایی خانه، در ۴۵ کیلومتری شمال شرقی مشهد و در مسیر کلات قرار گرفته. دره‌ی انجیر یکی از جاذبه‌های طبیعی این منطقه به شمار می‌آید که با عرض کم و موانع صخره‌ای پوشیده از درختان انجیر وحشی دارای منظره‌ای دیدنی و جالب است. همچنین در این مکان غار دره‌ی آل وجود داشته که با دهانه‌ی بزرگ و دیدنی و دیوارهای مرتفع و بلند، چشمه‌ای نیز در مجاورت آن قرار دارد.
غار هندل آباد
این غار در بخش تبادکان و در فاصله ی ۴۵ کیلومتری مشهد قرار گرفته است. غار هندل آباد در محدوده روستایی به همین نام واقع شده. این غار با دهانه ای کوچک، طولی قریب به ۶۰ متر دارد و با ستون های استالاگتیت و استالاگمیت زیبایی خاصی دارد. درون غار چشمه آبی وجود دارد که آب آن از نظر مردم محلی دارای تقدس است.
باغ کلات نادری
باغ کلات نادری در شهر کلات، شمال شرقی مشهد، در بستری کوهستانی، در میان دو رشته کوه در استان خراسان رضوی قرار گرفته است.
مجموعه‌ی باغ و عمارت خورشید برای آرامگاه نادر شاه افشار در سال ۱۱۶۰ ه.ق به دستور وی ساخته شده است. از نظام کاشت باغ به جز یک ردیف چنار کهنسال در باغچه‌ی غربی باغ و در کوچه‌ی غربی باغ که جزء عرصه‌ی باغ بوده، چیز دیگری بر جای نمانده است.
سد کارده مشهد
بر روی رودخانه کارده سدی به همین نام ساخته شده است. این سازه بتونی و به شکل دو قوس متقارن است، سد ارتفاعی به طول ۶۷ متر و تاجی به طول ۱۴۴ متر دارد. گنجایش آن در حدود ۴۰ میلیون متر مکعب است.
وجود رودخانه دائمی، دریاچه وسیع پشت سد، مناظر زیبا و چشم اندازهای دلنشین کوهستانی این منطقه را به یکی از تفرجگاه های زیبا و پر رفت و آمد حومه مشهد تبدیل کرده است به علاوه وجود فروشگاه، محل استراحت و سایر تسهیلات از دیگر امکانات مجموعه می باشد.
سد کارده که در کیلومتر ۲۰ جاده مشهد – کلات واقع شده بخشی از آب مورد نیاز مشهد را تامین می کند. راه دسترسی به این منطقه از طریق کمربندی جدید مشهد یا انتهای خیابان خواجه ربیع است.
آدرس سد کارده مشهد: انتهای خیابان خواجه ربیع، جاده کلات، مسیر انحرافی سمت چپ، جاده کارده.
غار کارده
روستاي «کارده» در فاصلة ۴۸ کيلومتري شمال مشهد واقع گرديده و غار کارده در ۳ کيلومتري آن قرار دارد. در محل مذكور كه موسوم به دره آل است دو غار در دو سمت دره قرار دارند.
غار شرقي موسوم به غار اسكلت و غار غربي موسوم به غار كارده است. دهانة غار به صورت يک شکاف سنگي است که عرض تقريبي آن ۱ تا ۳ متر و طول آن حدود ۱۰۰ متر مي‌باشد.
اين غار کاملاً خشک است و پرتگاههایی خطرناک دارد. کوهنوردان، اسکلت‌هايي از انسان مربوط به زمان‌هاي قديم را در درون اين غار مشاهده کرده‌اند.
از مشخصه های غار کارده تعداد زیاد راه های فرعی است که هر راه فرعی خود به ۲ تا ۵ شاخه فرعی دیگر منتهی می شود. همچنین اغلب راه های فرعی و اصلی دارای یک ارتفاع هستند و گاها راه اصلی ارتفاع و ورودی کوچکتری از راه های فرعی اطراف دارد٬ لذا باتوجه به عدم وجود نشانه گذاری در داخل غار احتمال گم کردن مسیر اصلی وجود دارد.
روستای مج
روستای مج مشهد از یک سمت به روستای مغان و ازغد و مایانات و طرقبه و از سمت دیگر روستا به روستای زیبای تجر ، سربرج و سد طرق ختم می شود . روستای مج مشهد در منطقه ای که به صورت کوهستانی قرار گرفته و تپه ماهور و دره های اطراف که در دامنه این تپه وجود دارند که نشان می دهد که مردمانی در زمانهای دور در این دره سکونت داشتند و قبرستان قدیمی در این قسمت وجود دارد که نوع زندگی مردمان پیش از اسلام و بعد از اسلام را نشان می دهد.
بعضی از تاریخ شناسان گفته اند که در این منطقه گبرنشینان سکونت داشتند که مقبره پهلوان به نامی هم در این دامنه دیده می شود که مسافران تور مشهد از بازدید کنندگان این روستا می باشند. شغل مردم روستا دامداری و باغداری بوده است و بیشتر محصولات روستای مج از میوه های آلبالو , گیلاس و سیب و گردو تشکیل شده است.
روستای دهسرخ
روستای ده سرخ از روستاهای خوش آب و هوای کوهپایه ای و ییلاقی محسوب می شود. هر ساله مردم و زائران زیادی به روستای ییلاقی دهسرخ سفر می کنند. از جاذبه های دهسرخ که باعث جذب مردم می باشد اماکن زیارتی است که در این روستا وجود دارد و همچنین آب و هوای کوهستانی و مطبوع این روستا، درختان میوه و طبیعت زیبای آن می باشد. خاک این روستا سرخ رنگ می باشد و به همین علت به آن ده سرخ می گویند.
روستای دهسرخ در کیلومتر ۴۵ جاده مشهد- نیشابور در ۱۷كیلومتری شهر ملك آباد در مسير عبور امام هشتم حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام از نيشابور به سمت توس واقع شده است.این روستا بیش از۲هزار سال قدمت تاریخی دارد و هم اکنون جمعیتی نزدیک به هزار نفر دارد.
این روستا متبرك به قدوم حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام است.روستای دهسرخ محل عبور کاروان امام رضا (ع) بوده است و حضرت با دستان خود چشمه آبی را برای گرفتن وضو حفر نموده، که امروزه به آن چشمه، چشمه زمزم رضوی می گویند که به اعتقاد مردم روستا و زائران آب چشمه خاصیت شفا دهی دارد. علاوه بر چشمه در این روستا مصلای امام رضا (ع) و آرامگاه امامزاده عبدالعزیز وجود دارد که این دو مکان باعث ایجاد فضای زیارتی در ده سرخ شده است.
آرامگاه کلنل محمد تقی خان پسیان
اولین ایرانی که دوره آموزش خلبانی را دید و از نظامیان اواخر زمان قاجاریه بود، محمد تقی خان پسیان می باشد. آرامگاه ایشان در باغ نادرشاه افشار می باشد. آرامگاه کلنل محمد تقی خان پسیان در حدود ۴۷ سال قدمت دارد.
آرامگاه نخستین خلبان ایرانی به نام محمد تقی خان پسیان در مجاورت آرامگاه نادرشاه افشار در قسمت شمالی که همراه با لوحی سنگین بر آن نصب شده است در باغ آرامگاه قرار دارد محمد تقی معروف به محمد تقی خان پسیان از میهن پرستان جوان و پرشور ایران زمین بود که در سال ۱۳۰۹ در تبریز متولد شد و در سال ۱۳۲۴ به تهران آمد و پس از پنج سال تحصیل در مدرسه نظام به درجه سلطانی رسید . محمد تقی خان پسیان در جنگ معروف به مصلی ، روس ها را شکست داد و صیت شهرت و لیاقت او از مرزهای ایران گذشت . در سال ۱۳۳۵ هجری به آلمان رفت و در سال ۱۳۳۸ پس از بازگشت به فرماندهی ژاندارمری خراسان در دولت مشیر الدوله رسید و پس از آن در سال ۱۳۳۹ آزادیخواهان خراسان به رهبری کلنل قیام کردند.این قیام که برای کسب استقلال ایران بود،توسط روسای عشایر و به تحریک قوام السلطنه و سپاهیان دولتی ایران مورد هجوم قرار گرفتو کلنل پسیان که او را در شمارمردانی چون جلال الدین خوارزمشاه و لطفعلی خان زند می دانند در زد و خورد با اکراد بجنورد در جعفر آباد قوچان به خدعه کشته شد.
در مرداد ۱۳۰۰ دولت بار ديگر صمصامالسلطنه بختياري را به حكومت خراسان منصوب كرد و صمصامالسلطنه نيز براي دلجويي يا فريب كلنل محمد تقي خان پسيان با آگاهي از محبوبيت و نفوذ او در خراسان او را طي حكمي به كفالت ايالت خراسان منصوب نمود و با او مدارا نمود.
اما در اواخر مرداد ۱۳۰۰ شمسي قوامالسلطنه با كلنل علناً مخالفت كرد و بدو پيشنهاد نمود تحت شرايط زير كشور ترك كند:
۱- كلنل حقوق دو ساله خود را برداشته به اروپا مسافرت كند.
۲- محاسبات را ظرف ۱۵ روز بسته و امور ايالت را به توليت آستانه واگذار كند.
۳- به تمام افسران ژاندارم و اهالي محل دولت تأمين دهد.
۴- از طرف دولت به قواي ايليات توصيه خواهد شد كه با كلنل مدارا كرده او را به سر حد برسانند.
اما كلنل اين پيشنهاد را نپذيرفت و قوام طي تلگرافهايي براي حاكمان و خوانين منطقه كلنل را ياغي و متمرد خواند و دستور شورش عليه او را صادر كرد. بدين ترتيب سردار معزز والي بجنورد، شجاعالملك رئيس ايل هزاره، شوكتالسلطنه و سيد حيدر رؤساي طوايف سريري و سالار خان بلوچ جهت جنگ با كلنل بسيج شدند.
امير شوكتالملك خواهان خاتمه قضيه با صلح و آشتي بود و در حالي كه شرايط ملاقاتي را با كلنل در گناباد فراهم نمود، سردار معزز با كردهاي قوچاني به شهر قوچان حمله كرده ژاندارمري را خلع سلاح نموده و قوچان را متصرف شدند.
سنگ قبر ایشان توسط هوشنگ سیحون طراحی شده است. در سال ۱۳۴۰ هجری عارف قزوینی شاعر بلندآوازه ایرانی برای تشییع جنازه کلنل محمد تقی خان پسیان شعری را سرود. این شاعر در صحنه گراند هتل، ترانه خود را در سال ۱۳۰۱ هجری قمری اجرا نمود.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
زیارتگاههای مشهد
اگر اهل زیارت و حضور در مکان های مذهبی هستید در مشهد به غیر از حرم امام رضا (ع) ، زیارتگاههای زیاد دیگری نیز وجود دارد که میتوانید به آنها سر بزنید،ما در اصفهان تور مروری داریم بر زیارتگاههای شهر مشهد، پس با ما همرا شوید:
بقعه ابوزید ربیع بن خثیم اسدی (خواجه ربیع)
یکی از رویدادهای مهم تاریخی توس در نیمه دوم قرن اول ه.ق مهاجرت «ربیع بن خثیم» به خراسان و توطن و سرانجام وفات او در نوغان است. بنابر قراین تاریخی دوران اقامت خواجه ربیع در خراسان از حدود سال‌های ۳۵ و ۳۶ ه.ق آغاز گردیده و تا سال‌های پایانی حکومت یزید بن معاویه ادامه داشته است که سرانجام در سا ل۶۱ تا ۶۳ق وفات یافته است، وی در تاریخ اسلام از جمله تابعین و از یاران صمیمی ابن مسعود صحابی بزرگ پیامبر و در زمره زهاد ثمانیه و از پیشگامان تفسیر و حدیث نام برده شده است. می‌نویسند: وی در ورع و پارسایی شهره بوده و در نزد مردم مقام و منزلتی عظیم داشته است. تاریخ احداث آرامگاه اولیه خواجه‌ربیع مشخص نیست اما نوشته‌‌های تاریخ نویسان بیشتر معرف بنیان بنای فعلی در عصر صفوی است که در سال ۱۰۳۱ق به امر شاه عباس صفوی و به دست الغ‌الرضوی خادم ساخته شده است. بر روی قبر ضریحی مجلل قرار گرفته و دیوارهای بقعه با کاشیکاری‌های معرق و ممتاز و گچبری‌های زیبا تزیین گردیده است. همچنین کتیبه‌های خوش نقش با زمینه لاجوردی که با خط سفید و به قلم زیبای علیرضا عباسی خطاط معروف عصر صفوی مرقم گردیده به آن زینت بخشیده است. در بالای یکی از این کتیبه‌ها نوشته شده: قال الرضا(ع): «ما حصل لی من القدوم بخراسان الزیاره ربیع بن خثیم». آرامگاه وی در انتهای خیابان عبادی و یا خواجه ربیع قرار دارد.
گنبد خشتی
بنای تاریخی- مذهبی موسوم به «گنبد خشتی» در یکی از گذرهای قدیمی مشهد منشعب از میدان طبرسی به نام چهار سوق نوغان قرار دارد. این بنا مدفن «سلطان غیاثالدین محمد» از سادات مشهور موسوی شهر مشهد است که نسب شریفش با هفده واسطه به امام موسی بن جعفر(ع) می‌رسد. بر روی سنگ مزارش این چنین کتیبه شده: « مرتضی، اعظم سلطان النقباء، غیاث‌الدنیا والدین، امیر سلطان محمد بن سلطان النقباء بدرالمله والدین طاهر…» و در ادامه تاریخ وفاتش ماه رمضان المبارک سال ۸۳۲ه.ق آمده است.
جایگاه اجداد وی بسیار متعالی و اشخاص ذی نفوذی بوده‌اند به نحوی که در سده پنجم تا نهم هجری اداره اصلی حرم حضرت رضا(ع) را به عهده داشتند به همین علت نام آنها بر روی اغلب اشیای تاریخی آستان قدس رضوی مانند کاشی‌های سنجری، سنگاب خوارزمشاهی و در مسجد بالا سر کتیبه شده است. ایشان در قرون هفتم تا نهم هجری نقیب سادات شهر مشهد و در سده نهم تا یازدهم هجری از جمله بزرگان این شهر بوده اند. گویا بنایی که بر مزار وی ساخته شده همزمان با وفاتش در زمان سلطنت شاهرخ تیموری بوده است. بنابراین قدیمیترین بنای مشهد پس از حرم مطهر بر جای مانده از سادات موسوی است. وجه تسمیه بنا به «گنبد خشتی» نیز به دلیل آجری یا خشتی بودن آن بوده است. فضای ورودی بنا از ضلع جنوبی آن وارد رواقی چهار ضلعی میشود و سپس به محوطه اصلی، با چهار شاه‌‌نشین منتهی میگردد. در زمان احداث بنا «سوره ملک» با خط خوش ثلث در زیر پوشش داخلی، کتیبه شده، لبه‌های چهار ایوان نیز با سوره واقعه به قلم شیوای ریحان آراسته گردیده است. بنابر شواهد، گنبد خشتی در زمان قاجار مرمت و فضای داخلی آن با نقاشی وکتیبه مزین شده است.
آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (علیهما السلام)
روستای گلستان واقع در ۴ کیلومتری شهر طرقبه علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و ییلاقی دارای جایگاه مذهبی بوده و آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (علیهما السلام) در ابتدای ورودی به این روستای زیبا قرار دارد. بنا بر متون کهن از جمله کنزالانساب به قلم سید مرتضی، این امام زادگان از برادران بلاواسطه امام رضا(ع) میباشند. یادگارهایی از سلاله پاک رسول‌الله(ص) که پس از عزیمت آن امام همام به خراسان به همراه انصار و برادران خود به این سرزمین به ویژه توس هجرت نمودند. این مکان مقدس جایگاهی است که نسیم ولایت و امامت روح عاشقان را نوازش میدهد و زبان‌ها به بیان عشق و ارادت امامزادگان به نجوا در می‌آ ید و در زمره مکان‌هایی است که به سبب خاکسپاری اولیاء خدا، به آن بزرگواران انتساب یافته و همواره از مزیت‌های معنوی و ارزش‌های خاص برخوردار میباشد.
به درستی روشن نیست اولین بنای بقعه بر مزار امامزادگان سید یاسر و سید ناصر (علیهما السلام) در چه زمانی و در کدام دوران اسلامی بنیان شده است. گویا تا سال ۱۳۴۲ش محل مزار منحصر به بقعه‌ای گلین بوده که به همت خیرین به تدریج متحول گردید و اکنون این آستان متبرکه مشتمل بر بنایی جدید الاحداث با نمای امروزی آراسته به کاشی‌های معرق است که در میان فضای داخلی دو ضریح فلزی بسیار زیبا بر روی مضجع شریف امامزادگان نصب گردیده است. اخیراً این مکان با افزایش فضاهای گوناگون توسعه و گسترش بسیاری یافته است. این مکان در حال حاضر علاوه بر زائرین ایرانی، پذیرای مسافران از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بوده و یکی از اماکن زیارتی – مذهبی مهم شهر مشهد به شمار می‌آید.
آرامگاه خواجه اباصلت هروی
به استناد بعضی از روایات و منابع معتبر تاریخ اسلام، عبدالسلام بن صالح بن سلیمان ایوب بن میسره مشهور به «خواجه اباصلت هروی» از دانشمندان، محدثین، متکلمین و راویان به نام عصر خود بوده که به نقل از مجالس‌المؤمنین ولادت وی حدود ۱۶۰ه.ق یا نیمه دوم سده دوم هجری در مدینه روی داده و بدین سبب که اجدادش از هرات بوده‌اند به «اباصلت هروی» معروف گردیده است. وی پس از ورود امام رضا(ع) به خراسان به این ناحیه آمد و در سفر و حضر ملازم و همراه حضرت علی بن موسی الرضا(ع) و راوی صریح چگونگی شهادت آن حضرت به دست مأمون عباسی بود. وی با توجه به رخدادهای سیاسی دوران عباسیان تا هنگام وفاتش به دور از انظار زندگی می‌کرد. بنا به قول سمعانی اباصلت در سال ۲۳۲ق و بنابر نقل «خطیب بغدادی» در تاریخ بغداد و «ابن تغری بردی» در آخر شوال ۲۳۶ه.ق در زمان حکومت طاهر بن عبد الله بن طاهر در خراسان، دارفانی را وداع گفت. بنای پیشین آرامگاه گویا بقعه‌ای نیمه مخروبه بوده که مقارن با گسترش شهر مشهد و به همت کربلایی محمد علی درویش از عرفای سده هشتم هجری به صورت یک بنای چهارضلعی و گنبدی بر فراز آن تجدید بنا گردید و در حدود سال‌های ۱۳۱۰ و ۱۳۵۲ش مرمت‌ها و الحاقاتی در آن صورت گرفت. همچنین در سال‌های اخیر بنای آرامگاه با زیر بنای ۹۲۰ مترمربع با شیوه جدید بازسازی شده و نمای ضریح هشت ضلعی بقعه متبرکه این بنا امام هشتم(ع) ساخته شده است و پیرامون آن نیز تسهیلاتی را از جمله خدمات رفاهی، رستوران، چایخانه، بخش اداری، تجاری و پارکینگ برای زائرین فراهم آورده‌اند این مجموعه در فاصله ۱۰ کیلومتری شرق شهر مشهد در حاشیه جاده فریمان – مشهد قرار دارد.
آرامگاه هرثمه بن اعین
بنای آرامگاه منسوب به ابوحبیب هرثمه بن اعین مشهور به «خواجه مراد» از اصحاب خاص حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در ۱۲ کیلومتری شرق مشهد از سمت راست جاده فریمان در دامنه کوه واقع گردیده است. با استناد به کتب معتبر شیعه نظیر معاجن الائمه (باب هشتم)، تحفه المجالس، تحفه الاحباب، سفینه البحار ، نور الابصار و… چنین استنباط میگردد، هرثمه بن اعین از محبت کامل و اخلاص شایسته‌ای نسبت به امام هشتم(ع) برخوردار بوده است، همچنین علامه مامقانی مولف تنقیح المقال فی علم الرجال می‌نویسد: به رغم این که وی راوی چگونگی شهادت حضرت رضا(ع) بود، در زمره شیعیان پاکباخته آن امام بزرگوار به شمار می‌آمد که با همین اعتقاد و تفکر شیعی جان خود را از دست داد و در سال ۲۱۰ ه.ق به شهادت رسید. برخی منابع وی را از سرداران مأمون معرفی می‌نمایند که از مدینه تا توس حضرت رضا(ع) را همراهی کرد و پس از شهادت آن امام اقدام به افشاگری علیه مأمون نمود. گویا تا سال ۱۳۰۰ه.ق، بنای قابل توجهی بر فراز مدفن هرثمه بن اعین وجود نداشته زیرا مولف “مرات السفر” در عصر قاجار تنها به ابنیه مجاور آن مانند ایوان طرق و مزار خواجه اباصلت هروی در همان حدود اشاره کرده است. بنای پیشین آرامگاه شامل گنبد خانه‌ای به طول و عرض۳۰×۴×۴ متر با گلدسته‌های کم ارتفاع مزین به کاشیکاری و ایوان بوده است که در تغییر و تحولات امروزی بنایی جدیدالاحداث جای آن را گرفته و تسهیلاتی از جمله اتا‌ق‌های اقامت و زائرسرا، رستوران، فضای اداری، پارکینگ و بازارچه برای زائرین و مجاوران ایجاد نموده‌اند.
مزار سید عبد الله الاسحاقی
بنای آرامگاه این امامزاده در فاصله ۱۰ کیلومتری مشهد و در جاده امرقان سفلی در روستای برزش‌آباد، در میان آرامستان واقع شده است. علاوه بر زائرین محلی، از نقاط اطراف، ارادتمندانش برای زیارت این شخصیت به محل آرامگاه مشرف میشوند.
بر روی سنگ قبر قدیمی موجود به خط نستعلیق بسیار زیبا نام و نسبت وی: امیر نظام الدین علی الحسینی العلوی الشوشتری المشهور به برزش آبادی و تاریخ وفاتش ۸۶۹ق ذکر شده است.
اطراف این بنا سنگ قبرهایی است که به صورت‌های مختلف دیده میشود.
آرامگاه امامزاده اسماعیل
بقعه متبرکه امامزاده اسماعیل یا شاهزاده اسماعیل در فاصله ۳۰ کیلومتری مشهد به سمت نیشابور و در روستای امان‌آباد واقع شده است. در کنار بنا زائرسرایی نیز برای اطراق و عبادت ارادتمندان ایجاد شده است. همچنین ضریح فلزی جدیدی نیز بر روی مزار نصب شده است. باستناد شواهد موجود، نسب ایشان به امام حسین(ع) می‌رسد.
بقعه متبرکه خواجه شیخ محمد زمان
این بقعه متبرکه در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر مشهد به سرخس در روستای شرشر، بر روی یک بلندی واقع شده است. زائرین بسیاری از اهالی و روستاهای اطراف برای زیارت خواجه بدین سوی مشرف میشوند. محل مزار محصور در ضریحی فلزی و فضای داخلی بقعه آراسته به تصاویر و عبارات مذهبی است.
کرامات و نشانه‌های حضور امام هشتم(ع) در روستای دهسرخ
روستای دهسرخ علاوه بر بقعه سید عبدالعزیز(ع) دارای دو نشانه متبرک از هجرت هدفمند تاریخی – سیاسی حضرت علی بن موسی الرضا(ع) از مدینه به مرو و کرامات آن موسوم به تخت امام و چشمه امام میباشد توجه اهالی و مناطق مجاور است.
۱) تخت امام
در باور اهالی دهسرخ، تخت امام همان مکانی است که حضرت رضا(ع) با یاران خود در آن جا نماز به پای داشتند و از کرامات آن امام قطعه زمینی که بر روی آن ایستاده بودند حرکت کرده و به صورت پشته‌ای برجسته از زمین‌های اطراف متمایز گردیده است. تخت امام زمینی است به مساحت تقریبی ۶۰۰ مترمربع که در فاصله چند قدمی از چشمه امام قرار دارد. در ورودی این مکان اشعاری به چشم میخورد که مضمون آن اشاره به چگونگی ورورد حضرت به روستای دهسرخ دارد. از طرفی در فصل بهار و تابستان این مکان جایگاهی متبرک برای اجرای مراسم مذهبی یا تعزیه‌خوانی و توزیع غذای نذری است.
۲) چشمه امام
مولف منتهی الامال و بعضی منابع معتبر شیعه درباره کیفیت ظهور این چشمه در دهسرخ از عبدالسلام بن هروی روایت نموده‌اند، حضرت رضا(ع) در راه توس به قریه‌الحمراء (دهسرخ) رسید. یاران همراه امام عرض کردند یابن رسول‌الله آفتاب وقت ظهر را نشان میدهد آیا نماز به جای نمی‌آورید، حضرت زمانی که خواستند وضو بگیرند با دستان مبارک زمین را حفر نمودند و در این حال آب زلالی از زمین جوشیدن گرفت و تا به امروز اثرش باقی‌مانده است. مردم معتقدند آب این چشمه شفابخش است.
مقبره امامزاده سید عبدالعزیز(ع)
با عبور از سنگفرش‌های معابر و گذرهای روستای دهسرخ، در ضلع شمالی بنایی جلب‌نظر مینماید که در میان اهالی و مناطق مجاور به بقعه “سید عبدالعزیز بن موسی بن جعفر(ع)” برادرزاده حضرت رضا(ع) مشهور است. از بنای اولیه این مکان شواهدی مکتوب در دست نیست، اما بقعه فعلی در دوره قاجار بنیان گرفته است. این بنا با نمای شش وجهی و گنبدی بر فراز آن فضای معنوی خاصی را برای این روستا ایجاد نموده و در سال‌های اخیر با احداث حسینیه‌ای متصل به آرامگاه بر وسعت آن افزوده شده است. در میان گنبدخانه نیز مضجع شریف آن بزرگوار و محصور در ضریحی فلزی است.
آرامگاه امامزادگان بی‌بی صنوبر و میر سبحان ولی
از جمله اماکن و زیارتگاههای شهرستان مشهد مقبره‌‌ای است منسوب به مدفن امامزادگان «بی‌بی صنوبر و میر سبحان ولی» که این آستانه متبرکه در ۴۵ کیلومتری جاده مشهد – کلات به طرف سد کارده در روستای ییلاقی خواجه حسین واقع است. بنابر روایات مدفونین در این بنا از منسوبین به حضرت موسی بن جعفر(ع) میباشند. مقبره میر سبحان ولی در فضای داخلی بنایی جدید و مزار بی‌بی صنوبر در محوطه‌ی مقابل با ضریح فلزی کوچک روی آن قرار دارد دیده میشود. بنای مقبره این امامزادگان مورد احترام اهالی و مناطق مجاور میباشد.
مزار سید عبادالله الصالحین
بقعه متبرکه امامزاده سید عبادالله الصالحین در ۴۵ کیلومتری مشهد در جاده التیمور و امرغان در روستای “هندل‌آباد” واقع شده است. در کنار این بنا محل یک باب زائرسرا برای استراحت و اطراق موقتی در حال ساخت است. همچنین اخیراً ضریح جدیدی در فضای داخلی بقعه نصب شده است. این بقعه در نزد اهالی به خزر که معروف است.
آستانه متبرکه امامزاده یحیی(ع)
این آستانه متبرکه و مکان زیارتی در فاصله حدود ۵۰ کیلومتری شمال‌شرقی شهر مشهد و در یک کیلومتری روستای میامی در بخش رضویه قرار دارد مدفون در این مکان امامزاده یحیی بن حسین بن زید یکی از فرزندان زید بن علی بن حسین(ع) میباشد. وی که حسین نام داشته دارای چندین فرزند بوده که یکی از آنها به نام یحیی با کینه ابوالحسن شناخته می‌شد. بنای مزبور مشتمل بر رواقی چهار ضلعی، گنبد فیروزه‌ای رنگ دو پوسته، مناره‌های طرفین ورودی و کتیبه‌ای سنگی بر سردر آن به تاریخ ۹۳۷ق است. بنای مزبور مقارن با سال‌های اولیه حکمرانی شاه طهماسب صفوی بنیان گرفته است. به استناد مضمون کتیبه هویت صاحب مزار در زمان ساخت مقبره برادرزاده یحیی بن زید تصور شده، اما ارادتمندان این آستانه میامی را آرامگاه یحیی بن زید می‌پندارند. بنابر تواریخ موجود یحیی بن زید هم ظاهراً در سال۲۰۷ یا ۲۰۹ق در بغداد دارفانی را وداع گفته است. با این همه علاوه بر گردشگران مذهبی داخلی در سال‌های اخیر مسلمانان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس توجه ویژه‌ای به این مکان معطوف داشته‌اند. طرح جامع توسعه اماکن این آستانه مقدسه در محدوده‌ای به وسعت ۵۵ هکتار توسط اداره‌کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی در حال اجرا میباشد که در این کاربری‌ها زائرسرا، کشتارگاه جهت نذورات، آشپزخانه عمومی، فروشگاه و محل اسکان موقت پیش‌بینی شده است. همچنین در نزدیکی این مجموعه تفریحی – زیارتی چشمه آب معدنی در دامنه کوه جریان دارد. سنگفرش اطراف بنای مرکزی همواره محل اطراق مناسبی برای ارادتمندان این امامزاده به شمار می‌آید.
آرامگاه متبرکه امامزاده سید محمد علوی
بنای آرامگاه در فاصله ۶۰ کیلومتری جاده مشهد – تربت حیدریه و در حاشیه جاده بر روی یک بلندی واقع شده است. شخصیت مدفون در این بنا، امامزاده سید محمد علوی از نوادگان حضرت موسی بن جعفر(ع) میباشد. در حال حاضر این مکان با امکانات نسبی و زیارتی پذیرای زائرین و مسافرانی است که از این راه تردد می‌نمایند. پوشش طبیعی و مناظر اطراف این مکان آکنده از درختچه‌های کوتاه است. اخیراً نسبت به عمران و توسعه فضاهای اطراف و صحن امامزاده و ساختمان اقداماتی از جمله محوطه‌سازی، نهال کاری و… انجام گرفته است.
آرامگاه امامزاده سید نورالله
در فاصله ۷۰ کیلومتری شهرستان مشهد و در جاده تربت حیدریه روستایی موسوم به زیارت قرار دارد که نام آن به واسطه وجود بقعه منسوب به امامزاده سید نورالله میباشد و در بین اهالی و مناطق اطراف از جایگاه و مذهبی ویژه‌ای به لحاظ قداست و احترام برخوردار است. سنگ قبری که بر روی مزار وی قرار گرفته نشان میدهد که ایشان از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) بوده و در این مکان به شهادت رسیده‌اند. در میان فضای داخلی بقعه ضریح فلزی جدیدی نصب شده است.
بقعه امامزادگان هاشم و محتشم
به فاصله ۷۵ کیلومتری از شهر مشهد و در روستای پیوه‌‌ژن توفقگاهی قرار دارد که علاوه بر جنبه مذهبی از نظر گردشگری نیز حایز اهمیت است. بنابر اقوال گوناگون، شخصیت‌های مدفون در بنا، امامزادگان هاشم و محتشم (علیهماالسلام) از نوادگان حضرت موسی بن جعفر(ع) میباشند. همه روزه زائرین و مسافران بسیاری برای زیارت آرامگاه به این مکان می‌آیند. وجود قنات با آب فراوان سبب سرسبزی محوطه با سایه‌های کوهستانی شده و از نظر امکانات رفاهی در حد مطلوبی قرار دارد.
بقعه امامزاده سید ابوالقاسم صالح
روستای ابوالقاسم از نظر موقعیت در ۷۵ کیلومتری شهرستان مشهد در جاده نیشابور واقع گردیده و با وجود کوهستانی بودن آب و هوای مساعدی دارد. در کنار این روستا بنایی به چشم میخورد که بنابر شواهد مرقد مطهر امامزاده سید ابوالقاسم صالح از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) است که در سال ۲۲۷ق در این مکان به شهادت رسیده است ضریح فلزی و سنگ لوح قبر داخل بنا در ساماندهی اخیراً به این مکان افزوده شده است.
بقعه امامزاده سید جلال
بقعه متبرکه منسوب به امامزاده سید جلال در فاصله ۸۰ کیلومتری شهرستان مشهد و در روستایی به نام گونجوک علیا در منطقهای سرسبز و خوش اقلیم واقع شده است. این امامزاده در بین اهالی و مناطق پیرامون از احترام خاصی برخوردار میباشد. بر روی سنگ قبر تازه نصب شده وی که در ضریحی فلزی در فضای داخلی بنا دیده میشود نوشته شده:
«مرقد مطهر امامزاده سید جلال از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) که در این محل به شهادت رسید.»
همچنین فضای یک حسینیه نیز متصل به بنای بقعه دیده میشود که محل تجمع ارادتمندان امامزاده مزبور برای عزاداری و برپایی مراسم‌های مختلف دینی است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
نگاهی بر معماری بناهای تاریخی مشهد
اگرچه معماری و سبک زندگی در مشهد متأثر از فرهنگ اقوام مختلف بوده اما یک اصل مشترک داشته که با همگرایی حول ارادت به بارگاه رضوی شکل‌گرفته است؛ ما در اصفهان تور نگاهی داریم بر معماری بناهای تاریخی مشهد،پس با ماهمراه شوید:
مجموعه معماری – آرامگاهی حرم مطهر حضرت رضا(ع)
بدون تردید حرم مطهر رضوی به عنوان یکی از شش مجموعه معماری – آرامگاهی ایران، با ارزش جهانی، نظیر یک دایره‌‌المعارف هنر اسلامی تجربیات اساتید معماری سبک‌های مختلف ساختمانی را در بر دارد که در حقیقت در هر دوره تاریخی به رغم تحولات سیاسی، تغییرات و تکامل بنیادی و فضایی در کالبد آن به وجود آمده است.
پس از آن که پیکر مطهر حضرت رضا(ع) در کاخ حمید بن قحطبه طائی در اراضی سناباد به خاک سپرده شد، این مکان مورد توجه مسلمین قرار گرفت. آنچه امروزه این جایگاه معنوی را مزین نموده، فضاهای معماری، رواق‌ها، صحن‌‌های متبرکه و تاسیسات عام‌المنفعه علمی‌ـ فرهنگی است که از دوران سامانیان تا عصر حاضر در آن ایجاد شده و به شکوهش افزوده است. در این میان جغرافیانویسان و مورخان بسیاری از قرون مختلف اسلامی ابنیه آن را ستوده‌اند.
حرم مطهر امام هشتم(ع) به لحاظ معماری و تزیینات یکی از جامع‌ترین و باشکوه‌ترین ابنیه جهان اسلام به شمار میرود که علاوه بر وجهه معنوی آراسته به بیشترین شیوههای هنری، از جمله انواع کاشیکاری، گچبری، اقلام سته خط در خوشنویسی، آیینه‌‌‌کاری، معرق چوب، منبت، حجاری، خاتم و… است که سلسله‌‌وار فضاها، طرح‌ها و رنگ‌ها را به نقطه کانونی آن یعنی بقعه مطهر یا مضجع شریف آن امام همام پیوند میدهد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با احداث و الحاق فضاهای فرهنگی – مذهبی و رفاهی به این مجموعه، آستان متبرکه و بارگاه مطهر رضوی توسعه و گسترش چشمگیری داشته است.
ضریح مطهر
پس از گزارش ابن بطوطه در حدود سال ۷۳۰ق از اولین ضریح چوبی– فلزی برروی مضجع شریف حضرت رضا(ع)، دومین ضریح متعلق به سال ۹۵۷ق در عصر صفویه بوده است. در سده‌های پس از آن نیز ضریح‌هایی در سال‌های ۱۱۶۰ و ۱۲۳۸قمری و ۱۳۳۸شمسی جایگزین آن گردید. ساخت ضریح فعلی در سال ۱۳۷۲ش به امر تولیت آستان قدس رضوی و با طرحی از استاد فرشچیان آغاز شد. ساختار این اثر با ترکیبی از آهن، فولاد، چوب گردو، پوشش طلا و نقره و آراستگی‌های منحصر به فرد در نهایت استحکام به وزن ۱۲ تن و ابعاد ۷۳/۳ و ۷۸/۴ با بلندی چهار متر در مدت هفت سال پایان یافت.
گنبد طلا و گلدسته‌ها
مشخص‌ترین نماد و نشانه مضجع شریف رضوی گنبدی زراندود است که از دور دست‌ها قابل رویت بوده و آرزوی زیارت آستان منورش را در یادها زنده میکند. گفته شده است که نخستین گنبد به دستور سلطان سنجر سلجوقی و به اهتمام وزیرش “شرف الدین قمی” بر فراز مضجع حضرت بنیان گردید. در عهد صفویه ابتدا شاه طهماسب (۹۳۰ تا ۹۸۴ق) گنبد را مطلا کرد و سپس شاه عباس اول (۹۹۶ تا ۱۰۳۸ق) ساقه گنبد را با خشت‌های طلا پوشاند. از دیگر عناصر معماری حرم مطهر حضرت رضا(ع) مجموعه مناره‌ها و یا گلدسته‌های آن است. نحوه محاسبه معماری گنبد طلا و دو گلدسته قدیمی به لحاظ تقارن دید، به ویژه از خیابان‌های اصلی به سوی حرم مطهر به نحوی است که از هر سو گنبد طلا بین دو مناره مزبور دیده میشود.
نقاره‌خانه
از جمله اماکن مهم و تاریخی حرم مطهر نقاره‌خانه است که اکنون بر روی ایوان شرقی صحن انقلاب قرار دارد.
بنابر شواهد تاریخی نقاره‌زنی در آستان مقدس رضوی از دوره غزنویان مرسوم گردیده و در قرون پس از آن ادامه یافته است. بنا به رسم قدیم در طول سال به استثنای محرم و صفر، در هر شبانه روز دو نوبت دقایقی قبل از طلوع و غروب آفتاب و ولادت ائمه اطهار(ع) به استثنای شهادت‌ها، نقاره با طنین خاصی نواخته میشود.
سقاخانه اسماعیل طلایی
این بنای زرین در میان صحن انقلاب قرار دارد. بنا بر متون قدیم، بین سال‌های ۱۱۴۴ تا ۱۱۴۵ق به دستور نادرشاه افشار سنگابی را یکپارچه از سنگ مرمر با ظرفیت سه کر، از هرات به مشهد آوردند و شخصی به نام استاد اسماعیل طلاکار بر فراز سنگاب پوششی هشت ضلعی و سقفی گنبدی شکل بنا نهاد و آن را طلا کاری کرد. سقف گنبدی شکل سقاخانه بر روی پایه‌هایی از سنگ مرمر کنده‌کاری شده و کاشی قرار دارد و سطح آن از بالای کاشی پایه‌ها با خشت‌های مطلا و پیرامون آن با اسماء الله تزیین شده است.
بقعه شیخ طبرسی:
ابوعلی فضل بن حسن بن فضل طبرسی، معروف به شیخ طبرسی (۴۶۷ تا ۵۴۸ق) از نامدارترین فقهای شیعه در سده پنجم و ششم هجری است که در فقه، حدیث، تفسیر، ادب، لغت و ریاضیات یگانه عصر خود بود. وی در حوزه علمیه مشهد نزد عالمان نامور به فراگیری علوم پرداخت و مدت ۲۵ سال نیز در بیهق به تعلیم و تصنیف مشغول گشت که در این مدت کتب ارزشمندی از جمله تفسیر مجمع‌البیان را تالیف نمود. نوشته‌اند شیخ طبرسی در شورش غزان به شهادت رسید و پیکرش را در گورستان قتلگاه مشهد به خاک سپردند. بنای مقبره این عالم بزرگ در کنار بست طبرسی واقع است.
مسجد جامع گوهرشاد
واقع در مجموعه معماری حرم مطهر حضرت رضا(ع) که در زمره مشهورترین و عظیم‌ترین مسجد چهار ایوانی ایران در سال ۸۲۱ه.ق به امر « گوهرشاد آغا» همسر شاهرخ تیموری بنا گردید. وسعت این مکان ۹۳۰۹ مترمربع و مشتمل بر چهار ایوان، یک گنبد و گنبدخانه، هفت شبستان، چندین در ورودی و یک صحن است. علاوه بر وجود گنبدی بزرگ بر فراز ایوان قبله (مقصوره)، در طرفین آن دو مناره‌ی زیبا به ارتفاع تقریبی ۴۰ متر قرار دارد. کتیبه ایوان توسط هنرمند دوره تیموری و فرزند گوهرشاد و شاهرخ، یعنی «بایسنقر میرزا»، از بهترین ثلث‌نویسان آن عصر خوشنویسی شده، که حاشیه دور ایوان را آراسته است. از دیگر نفایس این مسجد جامع منبری با تزیینات منبت کاری از چوب گردو و گلابی است که در ساخت آن هیچ‌گونه میخ و یا فلز به کار گرفته نشده و به نام «منبر صاحب الزمان(ع)» مشهور میباشد. این بنای باشکوه توسط معمار معروف ایرانی دوره تیموری «قوام‌الدین شیرازی» بنیان گردیده است.
مدرسه دودر
از جمله بناهای تاریخی واقع در مجموعه حرم مطهر امام هشتم(ع)، باید از ساختمان مدرسه امیر سیدی موسوم به «یوسفیه» یا «دودر» نام برد که در غرب حرم مطهر و مقابل مدرسه دیگری به نام پریزاد واقع شده است. این بنا در سال۸۴۳ق ساخته شده و از نوع ابنیه چهار ایوانی و دارای غرف و حجره‌هایی بر طرفین ایوان‌ها در دو طبقه است که از نظر شکل و وسعت با یکدیگر تقارن چندانی ندارند. مدرسه دارای ۶۰۰ مترمربع مساحت و ۳۲ حجره است. در زیر گنبد جنوب شرقی بنا، سنگ قبر بانی آن «غیاثالدین امیر یوسف خواجه بهادر» دیده میشود. وی در سال ۸۴۶ق وفات یافته است. گنبد غربی مدرسه نیز گورگاه «امیر سیدی» از امرای بزرگ عهد تیموری و خاندان بانی مدرسه است. فضای معماری بنا پس از زلزله سال ۱۰۸۴ق، در سال ۱۰۸۸ق به امر مادر شاه سلیمان صفوی مرمت شده است.
مدرسه پریزاد
این بنای تاریخی در حرم مطهر واقع گردیده و بنیان آن را به «پریزاد خانم» از منسوبان گوهرشاد آغا تیموری نسبت می‌دهند. بنای مزبور از ابنیه سده نهم هجری بوده و حدوداً همزمان با اتمام جامع گوهرشاد ساخته شده است. مدرسه پریزاد بنایی است نسبتاً کوچک در دو طبقه که به قولی جهت سکونت طلاب، علما و مدرسانی که به قصد تدریس یا زیارت و وعظ به مشهد می‌آمدند برپا گردیده است. این بنای چهار ایوانی مشتمل بر غرفه‌ها و حجره‌هایی به انضمام تزیینات آجرکاری، کاشیکاری و نقوش اسلیمی است. به استناد مضمون یکی از کتیبه‌ها، این مدرسه نیز بعد از وقوع زلزله سال ۱۰۸۴ق، در سال ۱۰۹۱ به دستور «نجف قلی خان بیگلربیگی» مرمت شده است.
آرامگاه پیر پالاندوز
این بنا در ضلع شمال شرقی حرم مطهر و ابتدای خیابان نواب صفوی قرار دارد. بنیان اولیه بقعه در زمان شاه محمد خدا بنده (پدر شاه عباس صفوی) به سعی و اهتمام قنبر علی بن خواجه حسین در سال ۹۸۵ق صورت گرفته است. مقبره منسوب به مدفن شیخ محمد مقتدی کارندهی (کاردهی) از عرفای شیعه مذهب ذهبیه، مشهور به «پیر پالاندوز» میباشد که در قریه کارده مشهد به دنیا آمد و در شهر مشهد خانقاهی برپا ساخت. وی اگرچه از شیوخ سلسله ذهبیه بوده، اما برای امرار معاش پالان‌دوزی می‌کرده است. بقعه پیر پالاندوز در سال‌های اخیر بازسازی شده و مشتمل بر درگاه ورودی، رواق‌ها و فضاهای طرفین، صحن و فضای اصلی مقبره است. نمای دیوارهای بیرونی با طاق‌نماها، قاب، لچکی و کاشیکاری زیبا آراسته گردیده و درون آن با نقشهای باشکوه هندسی و ترنج مزین شده است.
کاروانسرای بابا قدرت
این کاروانسرا در بلوار ۱۷ شهریور و در خیابان فرعی منشعب از این گذرگاه به نام «صدر» واقع میباشد. وسعت بنای مزبور که در زمان فتحعلی‌شاه توسط اسحاق خان قرائی برای استراحت و اطراق موقتی کاروان زائرین مشهد الرضا(ع) ساخته شده ۱۵۰۰ مترمربع و دارای یک حیاط مرکزی با ۱۶ اتاق و ایوانچه پیرامون آن است. در دو سوی بنا و پشت اتاق‌ها، فضای دو اصطبل قرار دارد و در چهار گوشه بیرونی آن نیز برج‌هایی دیده میشود که به مرور زمان تغییر شکل یافته‌اند. علاوه بر ایوان ورودی در امتداد آن ایوان دیگری به صورت دو اشکوبه ایجاد شده است که به بالاخانه‌ی آن منتهی میگردد.
سرای قدیمی عزیز اله‌اف
این مکان پیش از این در حاشیه‌ی جنوبی شهر و در محدوده‌‌‌ی محله عیدگاه واقع بوده اما امروزه در مرکز شهر مشهد و در گذر عباسقلی‌خان قرار دارد. سرای مزبور در سال ۱۳۴۷ق توسط حاج غلامحسین سالم مشهدی به عنوان تجارتخانه و محلی برای صادرات محصولات مختلف بنیان گردید و تا مدت‌ها بنایی بسیار ممتاز و پر رونق بود. این بنا در سه طبقه و متشکل از حجره‌های پیرامون یک حیاط مرکزی بزرگ و حیاط فرعی کوچکتر در بخش شرقی ایجاد شده و در حال حاضر نیز بازار خرید و فروش کالای روزمره‌ی مردم مشهد و زائرین است.
خانه‌ی حاج حسین آقای ملک
مرحوم حاج حسین آقای ملک در سال ۱۲۸۸ق (۱۲۵۱ش) در تهران چشم به جهان گشود و پس از مدتی تحصیلات خود را در محضر مرحوم میرزا ابوالحسن جلوه ادامه داد. در دوران جوانی، برای اداره املاک پدر خود (حاج کاظم ملک التجار) ساکن شهر مشهد گردید. وی از ابتدای زندگی به مطالعه و جمع آوری کتب علاقه‌مند بود و این عشق را تا آخر عمرش حفظ نمود تا اینکه از سال ۱۳۱۶ش کتابخانه، موزه و عمده‌ی املاک خود را وقف کتابخانه با مدیریت تولیت آستان مبارکه رضوی نمود. وی سرانجام در سال ۱۳۵۱ش در تهران دارفانی را وداع گفت اما در حرم رضوی مدفون شد. (غفرلله‌له). سکونتگاه حاج حسین ملک در مشهد امروزه در ضلع شرقی خیابان امام خمینی(ره)، مقابل ساختمان دارایی قرار دارد. این خانه قدیمی در دو طبقه و با زیربنای حدود ۶۰۰ مترمربع در وسعتی معادل ۱۶۵۹ مترمربع در اوایل قرن چهاردهم خورشیدی ساخته شده است. خانه‌ی جهانگردی نیز در همین مکان قرار دارد.
حمام مهدی قلی‌بیک (حمام رضوی)
این بنای تاریخی به عنوان یکی از بزرگترین حمام‌های ایرانی در بازار بزرگ مشهد، در کنار مقبره امیر غیاثالدین ملک شاه (مسجد ۷۲ تن) قرار دارد، اما امروزه مسیر دسترسی به این مکان ارزشمند از طریق خیابان اندرزگو ۱۳ ممکن میباشد. بنای مزبور به اهتمام «مهدی قلی بیک جانی قربانی» امیر آخورباشی شاه عباس صفوی در اوایل سده یازده قمری بنیان گردیده است. این بنا که بیشتر به حمام شاه شهرت داشته، مجموعهای از فضاهای متعدد و متفاوت مشتمل بر پلکان ورودی، سر بینه، بینه، گرمخانه و… است. بزرگترین و زیباترین بخش این مکان بینه آن است که در طرح و نقشهای مربع با هشت ستون سنگی و پوشش مدور، آراسته به نگارگری در سیزده لایه است، حمام مزبور در سال ۱۳۸۵ش به موزه مردم‌شناسی آستان قدس رضوی تغییر کاربری داد.
مدرسه عباسقلی‌خان
این مدرسه تاریخی در حاشیه‌ی جنوبی خیابان نواب صفوی (پایین خیابان) واقع گردیده و تنها مدرسه باقی‌مانده از دوره صفویه است که تا حدود زیادی هویت اولیه خود را حفظ کرده است و امروزه از فضای آن به عنوان خوابگاه طلاب کشور افغانستان استفاده میشود.
مدرسه مزبور در سال ۱۰۷۷ق در زمان حکمرانی شاه سلیمان صفوی، به اهتمام عباسقلی‌خان (والی یا بیگلربیگی خراسان) و سرپرستی وزیرش «سعدالین محمد» ساخته شده است که در جریان توسعه حریم حرم رضوی و تعریض خیابان در سال ۱۳۷۶ش، سر در آن به طور ماهرانه‌ای۱۰ متر به عقب کشیده شد.
مدرسه نواب
این مدرسه از بناهای معتبر دوره صفوی در شهر مشهد است که امروزه در حاشیه شمالی خیابان شیرازی قرار دارد و در زمان شاه سلیمان صفوی به همت میرزا ابوصالح رضوی در سال ۱۰۸۶ق با ۷۵ حجره در دو طبقه بنیان گردیده است. بنای مزبور در سال ۱۳۶۸ به طور کامل تخریب و دوباره تجدید عمارت شد.
مصلی پایین خیابان
بنای تاریخی مصلی پایین خیابان امروزه در حاشیه بلواری به همین نام در شهر مشهد قرار دارد اما در گذشته در بیرون از حصار شهر واقع بوده و نظر کاروانیان را به سوی خود جلب می‌نمود. بنای مزبور از نظر طرح و نقشه‌ی کلی معماری شامل ایوانی مرتفع و دو ایوانچه منتهی به فضاهای چهار ضلعی در طرفین با وضعیتی متقارن است. از جمله تزیینات مصلی باید به کاشی معرق، گچبری، مقرنس و گره‌های هندسی و شمسه اشاره کرد. این بنا در سال ۱۰۸۷ق مقارن با زمامداری شاه سلیمان صفوی به سعی و اهتمام «حاجی ملک» و معماری «حاجی شجاع بنای اصفهانی» به امر نواب عالی مقام «ابو صالح» از نقبای سادات رضوی مشهد (بانی مدرسه نواب) بنیان گردیده است.
گنبد سبز
این بنا در میان میدانی به همین نام در خیابان آخوند خراسانی واقع گردیده و گنبد سبز نام جدیدی است که به این بنا داده شده است. بقعه‌ی مزبور پیش از این با نمای ساده در بدنه و گنبد، در میان قبرستانی از دوره صفویه به نام «میرهوا» قرار گرفته بود. بعدها به‌وسیله دیوارکشی محصور گردیده و پیرامون آن محوطه‌سازی شده است. با توسعه شهر مشهد و خیابان کشی‌ها، الحاقات از اطراف بنا برچیده شده و میان میدانی قرار گرفته است. نمای این بنا در سال ۱۳۵۳ش کاشیکاری شده و مرمت‌هایی در درون آن نیز انجام گردیده است. فضای داخلی بقعه دارای کتیبه‌ای است با مضمون صلوات کبیره و حدیثی از پیامبر اکرم(ص) که در پایان آن، نام راقم این سطور با عبارت «نمقه حسین بن محمد المشهدی» و تاریخ ۱۰۵۸ق دیده میشود. اگرچه برخی این مکان را مقبره شیخ محمد مؤمن می‌دانند اما عدهای نیز معتقدند بقعه مزبور آرامگاه شیخ محمد مومن عارف استرآبادی از شیوخ ذهبیه است.
آرامگاه امیر غیاثالدین شاه ملک (مسجد ۷۲ تن)
این بنای تاریخی به عنوان نمادی از هویت مشهدالرضا(ع) در انتهای بازار بزرگ، در خیابان اندرزگوی ۱۳ واقع است. مکان مزبور مدفن امیر غیاثالدین شاه ملک یا ملکشاه، امیر الامراء و سپهسالار توس در زمان حکومت الغ‌بیک است که در سال ۸۲۹ق وفات یافته و در این مکان به خاک سپرده شده است. فضای مقبره مشتمل بر ایوان اصلی ورودی و چهار ایوانچه به حالت تقارن است که در طرفین ایوان اصلی قرار گرفته و به درون بنا راه می‌یابد. بر اساس کتیبه موجود این بنا در سال ۸۵۵ق تزیین، کاشیکاری و یا مرمت شده و در دوره‌های بعد به مسجد شهرت یافته است. به سال ۱۳۴۵ش در زیر بنا سردابی کشف و چهار قبر در آن شناسایی شد.
مقبره میرزا ابراهیم رضوی
میرزا ابراهیم دومین و بزرگترین واقف سادات رضوی است که در سال ۱۰۴۲ق وفات نمود. وی از اجله‌ی سادات رضوی خراسان در زمان صفویه بوده و نسب شریفش با بیست و یک واسطه به امامزاده «ابو جعفر موسی مبرقع» فرزند حضرت جواد(ع) می‌رسد. مقبره میرزا ابراهیم واقع در ملک شخصی خود وی در مجاورت مجموعه فرهنگی– تفریحی کوهسنگی در دامنه کوه و انتهای خیابان بهشتی، با منظر ایوانی کاشیکاری شده جلب‌نظر مینماید. محراب نفیس این مکان دارای ماده تاریخ سال ۱۰۴۷ق است. مقبره میرزا ابراهیم رضوی تنها بنا و یادگار تاریخی از دوره شاه صفی در مشهد است.
باغ ملک‌آباد
یکی از باغات مشهور آستان قدس رضوی است که پس از تصرف روستای ملک‌آباد از حاج تقی ملک‌التجار در زمان استانداری پاکروان (سال۱۳۱۵ش) ایجاد شد و سالیان متوالی مقر نایب التولیه‌های آستان قدس رضوی بوده است. بعدها از سوی حکومت پهلوی کاخی در ضلع جنوبی باغ با زیربنای ۱۳۸۷ مترمربع احداث شد. طرح دکوراسیون و مبلمان داخلی این کاخ را شرکت دوانسن فرانسوی انجام داد و ظروف مورد استفاده در آن از آلمان و تابلوهای نقاشی از ایتالیا خریداری و به این مکان انتقال یافت. پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، این مکان در سال ۱۳۵۹ به کاخ موزه تبدیل و بعد از چند سال تعطیل شد. امروزه این باغ دارای درختان متنوع میوه، فضای گلخانه‌ای جهت تولید گل و گیاه، قنات و تعدادی حلقه چاه است و ثمر سالیانه آن صدها تن محصولات باغی و گلخانه‌ای است.
باغ خونی
به استناد مدارک موجود و منابع مکتوب اوایل دوران قاجار، گستره این باغ در بخش جنوبی حصار شهر مشهد به عنوان نمادی از باغ ایرانی احداث گردید. احتمالاً نام این مکان برگرفته از وجود چشمه‌ای در آن بوده چرا که خانی یا خونی به معنی چشمه است. مالک باغ حاج محمد مهدی تاجر قندهاری معرفی شده که در سفرنامه مک گرگر (شرح سفری به ایالت خراسان) در سال۱۲۹۲ق از این باغ و زیبایی‌های آن یاد شده است.
با توجه به رویدادهای سیاسی باغ خونی در اختیار کنسولگری روسیه به فرماندهی ژنرال سرکسی میکولوتوف قرار گرفت و به این ترتیب در سال ۱۳۲۰ق پایگاهی برای واقعه مهم و تاریخی گلوله باران حرم حضرت رضا(ع) توسط روس‌ها گردید که مردم متحصن در بارگاه مطهر رضوی را با توپ شرپنل به خاک و خون کشیدند. وسعت باغ خونی حدود ۵/۶ هکتار با یک عمارت مرکزی است.
مجموعه فرهنگی باغ ـ آرامگاه نادری
نادرشاه افشار سر سلسله دودمان افشاریه که برای اولین بار شهر مشهد را مرکز حکومت نمود، اولین مقبره‌ی خویش را در این شهر، بین سال‌های ۵ – ۱۱۴۳ق در چهار باغ بنیان نهاد و رقباتی را وقف آن کرد. اما مقبره‌ی دوم را پس از مراجعت از هندوستان (۱۱۵۳ق) در شمال «خیابان» و مقابل آرامگاه پیشین ساخت که بعدها ویران شد همان‌جایی که اکنون مقبره نادرشاه قرار دارد. قوامالسلطنه در اواخر دوره قاجار در محل دومین مقبره، آرامگاه دیگری برای وی بنا نمود، تا سرانجام به سعی و اهتمام انجمن آثار ملی در فاصله سال‌های ۱۳۳۵تا ۱۳۴۲ش آرامگاه مناسب و شایسته نادرشاه بنا شد. ساختمان مقبره با طرح مهندس هوشنگ سیحون و نقشه‌ی شرکت کا.ژ.ت مشتمل بر تالار مزار، دو فضای موزه‌ای و برج مرتفعی برای برپا نمودن مجسمه مفرغی نادر و سپاهیانش سوار بر اسب میباشد که پایه و اساس آن به اشکال هندسی مربع و مثلث طراحی شده است. سنگ قبر نادر در میان بنا جای گرفته و تداعی کننده جنگ و یا الماس کوه نور یا دریای نوراست. ستون‌های اطراف تالار نیز به صورت هشت ثلث با چهار قاعده در بالا و پایین نشانه‌‌ای از کلاه نادر است. مجموعه مجسمه‌های این بنا توسط استاد فقید ابوالحسن صدیقی طراحی و در کارخانه برونی ایتالیا با برنز ریخته شده است. آرامگاه کلنل محمد تقی خان پسیان نیز در این باغ قرار دارد. این مجموعه در چهار راه شهدا (نادری سابق) واقع است
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
سوغاتی های مشهد
بهترین سوغاتی های مشهد، زعفران، زرشک، خشکبار، جیلی بیلی، فیروزه، مهر و تسبیح، جانماز، عطریات، نقل و نبات هستند. در ادامه توضیح مختصری داریم از معروف ترین سوغاتی های مشهد،پس یا ما همراه شوید:
مشهد، مرکز استانی است که تنوع زیادی از محصولات، کالاها و صنایع در آن میتوان دید و همه آنها در مراکز خرید شهر، عرضه می شوند. معمولا زائران پس از انجام زیارت، به دنبال خرید برای دوستان و اقوام خود هستند. خوشبختانه آنچه در ویترین مغازه ها به چشم میخورد تنوع زیادی دارد و میتوان برای هر سنی و سلیقه ای خرید کرد.
زعفران، طلای سرخ
ارزشمندترین سوغاتی مشهد «زعفران» است. این محصول یکی از گرانبهاترین تولیدات کشاورزی کشور است، که خراسان بیشترین سهم را در تولید آن دارد. این محصول در بخش های مرکز و جنوب استان خراسان کشت میشود. مشهد بعنوان مرکز بسته بندی و صادرات این محصول، ارائه دهنده ی زعفران در مدل ها و قیمت های مختلف است.
«زعفران» گلی با گلبرگ های ارغوانی و کلاله ای قرمز رنگ می باشد، که کلاله ی خشک شده ی آن مورد استفاده قرار می گیرد.
رنگ زیبا، رایحه ی سحرانگیز، مزه ی فوق العاده ای که دارد، آن را مناسب استفاده برای چاشنی و رنگ غذا کرده است و در صنایع مختلف رنگ سازی، نساجی و صنایع چرم کاربرد دارد. همچنین دارای خواص دارویی است که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان افسردگی (مهمترین)
- کنترل کلسترول و چربی خون
- شادی آور
- تقویت حافظه
- کاهش فشارخون
- جوانسازی پوست
- ضد سرطان بودن
زعفران مرغوب دارای رنگ قرمز تیره است و در صورت قرار گرفتن در آب، دیر رنگ خواهد بود.
اشکال عرضه این محصول بصورت درشت (پوشال)، ریز (سرگل)، دسته (دارای ریشه) می باشد. که محبوبترین آن پوشال است.
زرشک
در اکثر زعفران فروشی ها، زرشک هم بفروش می رسد. زائران این دو محصول را با هم خریداری می کنند. زرشک از محصولات کشاورزی جنوب خراسان است، و مرغوبترین آن را میتوان از مشهد مقدس تهیه کرد.
دو نوع رایج آن اناری و پفکی (برای مجالس) است. زرشک علاوه بر اینکه در طبخ غذاهای اصیل ایرانی استفاده می شود، خواص درمانی دارد که میتوانم به موارد زیر اشاره کنم:
- انطباق عروق
- تسکین درد کیسه صفرا
- افزایش اشتها
- افزایش ایمنی بدن در برابر بیماری های عفونی
یکی از اصیل ترین غذاهای ایرانی زرشک پلوست و محبوبیت زیادی دارد. زرشک و زعفران اصلی ترین مواد آن است و ترکیبشان از نظر بنده طعم فوق العاده ای دارد.
فیروزه، جواهرگران بها
با شنیدن اسم فیروزه، ویترین هایی که با انگشتر و زیورآلات ساخته شده و از این سنگ گرانبها مزین شده اند را بیاد می آوریم، که نظر هر کسی را به خود جلب می کند. آنچه در مورد فیروزه باید دانست اینکه معروفترین معدن های فیروزه در استان خراسان واقع شده است، و شهر مقدس مشهد، یکی از مراکز تراش فیروزه در دنیاست. بطوریکه مقدار زیادی فیروزه برای تراش از سایر نقاط دنیا به مشهد فرستاده می شود.
در بسیاری از روایات و احادیث همراه داشتن انگشتر فیروزه به خصوص برای آقایان توصیه شده است.
در دوران کوروش و داریوش بعنوان هدیه به دیگر سلاطین داده می شد. اروپاییان از آن به عنوان هدیه ای فراموش نشدنی یاد کرده اند. پیشنهاد میدهم برای اقوام و خویشاوندان خود به عنوان یک سوغاتی به یادگار ببرید.
مهمترین خواص درمانی این سنگ عبارتند از:
- تقویت چشم
- درمان بیماری های تنفسی
- درمان بیماری های روحی
یکی از مهمترین کاربرد های فیروزه که زیاد شنیده ام دفع چشم زخم و حفاظت در برابر نیروهای منفی است. سنگ فیروزه مظهر عشق، دوستی، خوش یمنی، آرامش است. افزایش اعتماد به نفس نیز یکی دیگر از خواص سنگ فیروزه می باشد.
نیشابور معدن مرغوبترین سنگ های فیروزه است، که رنگ آبی سیر و سختی بالایی دارد. رنگ پریدگی و وجود ناخالصی و افزایش رنگ سبز کیفیت پایین آن را نشان میدهد. تراش های فیروزه معمولا به صورت کبوچان، دانه تسبیحی و فانتزی است.
خشکبار
در میان مغازه های متنوع، فروشگاه های وسوسه برانگیزی به چشم میخورند، که ظرف هایی پر از برگه های مختلف آلوچه، میوه های خشک، نخود و کشمش، گردو، پسته و…. در معرض دید گذاشته اند و کمتر کسی میتواند بی تفاوت از کنار آن ها عبور کند. آجیل و خشکبار در فرهنگ مردم ایران مخصوصا مشهد جایگاه ویژه ای دارد و به دلیل مغذی بودن و پروتئینی که دارد، برای همه سنین توصیه میشود.
محصولات عرضه شده شامل نخود و کشمش، بادام، فندق و پسته، انواع تخمه، بادام هندی و زمینی، انجیر خشک، برگه هلو، برگه زرد آلو، عناب، لواشک، آلوچه و انواع میوه های خشک شده است. از نظر مشهدی ها محبوبترین این ها لواشک و برگه ی میوه هاست.
نبات و نقل
نبات کریستال های زیبایی است که از تبلور آب و شکر بدست می آید. نبات ها به دو شکل در دسترس هستند شاخه نبات برای تزیین سفره هفت سین و عقد، نبات چوبی برای مصرف خوراکی. نبات بسیار مقوی و شادی آور است و در درمان دل درد موثر است.
نبات با طعم های زعفرانی، دارچینی، زیره، لیمویی، گل محمدی، نعنایی، آویشن در مغازه های اطراف حرم به چشم میخورد و میتوانید بعنوان یک سوغاتی متبرک با خود ببرید.
نقل فراورده ی دیگری از شکر است که مصرف در کنار چایی خالی از لطف نیست و در طعم های گردویی، کاکائوی، نارگیلی، هل، گلاب، زعفرانی میتوان تهیه کرد.
مهر ، جانماز و تسبیح
فضای معنوی و روحانی حرم مطهر، بر حال و هوای اکثر مغازه های اطراف تاثیر گذاشته است، میتوانیم مهر، جانماز و تسبیح در آنجا پیدا کنیم. بیشتر زائران حتما مهر، تسبیح و جانماز برای تبرک می خرند.
مهرها معمولا در شکل ها و سایزهای مختلف در دسترس هستند.
تسبیح که جایگاه ویژه ای در تمام ادیان دارد با جنس های مختلفی همچون شاه مقصود، انواع عقیق، دلربا، فیروزه، کهربا ارائه می شود.
جانماز و سجاده ها بیشتر از جنس ترمه و مخمل گلدوزی شده کاشان دوخته شده است و در قیمت های مختلف خریداری میشوند.
جیلی بیلی
تا مدت ها این نام تعریف خاصی نداشت، در مشهد شکلات های رنگی با این شکل را جیلی بیلی می نامند که در اصل پاستیل هایی بود با رنگ و طعم های مختلف و در آنجا تولید می شدند. این مهره های رنگی بخاطر تنوع رنگ و طعم، جذابیت خاصی برای بچه ها و حتی بزرگتر ها دارند. از جیلی بیلی میتوان بعنوان یک خوراکی مقوی و پروتئین دار استفاده کرد. این شکلات به نظر از قشنگترین سوغاتی ها برای بچه هاست.
تا جایی که اطلاع دارم علاوه بر مصرف خوراکی میتوانیم برای تزئین غذا و دسر استفاده کنیم.
عطریات
استفاده از عطر یکی از موارد توصیه شده در اسلام است، در نتیجه زائران قبل از تشرف استفاده می کنند. به همین دلیل اکثر مغازه های اطراف حرم نمایشگاه عطریات مختلف با رایحه های گل مریم، بهارنارنج، گل یخ، گل سنجد، یاس سفید و عطرهای میوه ای هستند. که بهترین آنها عطر حرم، عطر گل محمد، عطر یاس هستند. فکر می کنم عطر حرم و عطر یاس، میتواند یادآور حال و هوای حرم امام رضا (ع) باشد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
در سفر به مشهد به چه رستوران هایی برویم
علاقه مندان به شکم گردی در مشهد گزینه های زیادی روی میز دارند،چون مشهد پراست از رستوران های جورواجور و غذاهای خوشمزه، ما در اصفهان تور نگاهی داریم به تعدادی از معروف ترین رستوران های مشهد ،پس با ما همراه شوید:
رستوران پسران کریم مشهد
رستوران پسران کریم مشهد از رستوران های قدیمی و معروف مشهد با کیفیت عالی غذاها و با سرویس دهی و قیمت مناسب در محیطی دنج و خانوادگی آماده پذیرایی می باشد. این رستوران غذاهای ایرانی سرو می کند که یکی از غذاهای محبوب این رستوران چلو ماهیچه است. شعبه مرکزی رستوران بنایی قدیمی تر داشته و سالن آن به طور معمول بسیار شلوغ است. بیرون بر این رستوران فاقد پیک می باشد. همچنین آژانس مجاور رستوران غذای سفارشی شما را به آدرس دلخواهتان ارسال می کند.
شعبه سوم این رستوران هم چند سالی است در برج آلتون مشهد واقع درخیابان دانشگاه در فضایی دیدنی و شیک افتتاح شده است.
آدرس شعبه مرکزی : مشهد – بلوار سجاد – خیابان فرهاد – فرهاد ۲۲ – انتهای کوچه سمت راست – رستوران پسران کریم
تلفن: ۰۵۱۳۷۶۲۳۴۵۰ و ۰۵۱۳۷۶۸۵۰۵۳
آدرس شعبه اول: مشهد – انتهای خیابان خیام شمالی – مجتمع مروارید
تلفن: ۰۵۱۳۷۵۳۰۰۱۴
آدرس شعبه دوم: مشهد – خیابان دانشگاه – برج تجاری آلتون
رستوران معین درباری مشهد
رستوران معین درباری مشهد با قدمت صد ساله دارای غذاهای اصیل و سنتی ایرانی است و کباب های این رستوران در بین مردم مشهد و گردشگران بسیار مشهور و محبوب است. انواع سالاد و دسر در کنار غذاها سرو می شود.
آدرس: مشهد – خیابان پاسداران (جم) – بین پاسداران ۲و۴ – مقابل هتل باختر – رستوران معین درباری اصل
تلفن: ۰۵۱۳۸۵۹۸۹۸۵ و ۰۵۱۳۸۵۹۸۸۹۸
رستوران ارم شاندیز
رستوران ارم شاندیز مشهد یکی از رستوران های اصیل ایرانی در مشهد است که بخاطر سرویس دهی سریع و مدرن در بین رستوران ها متماییز شده است. شیشلیک این رستوران بسیار معروف و طرفداران زیادی دارد.
آدرس: مشهد شاندیز نرسیده به میدان دوم رستوران ارم شاندیز
تلفن: ۰۵۱۳۴۲۸۴۰۰۰
رستوران اطلسیه مشهد
رستوران اطلسیه مشهد با داشتن سقف شیشه ای و سالن پذیرایی بسیار بزرگ، کیفیت غذایی بالا و همچنین بوفه باز دارد. کافی شاپ این مجموعه در فضای باز و دارای آلاچیق های بسیار زیبا است.
آدرس: مشهد – بلوار خیام شمالی – بام مجتمع وصال – جنب الماس شرق – رستوران و تالار اطلسیه مشهد
تلفن: ۰۵۱۳۷۱۱۴۷۶۱
رستوران قصر هدیش مشهد
رستوران قصر هدیش مشهد بیشتر غذاهای فرنگی و ایتالیایی را با کیفیت و قیمت بالا سرو می کند.
آدرس: مشهد – انتهای بلوار جانباز – تقاطع بلوار فرامرز عباسی – جنب مجتمع تجاری کیان سنتر – رستوران قصر هدیش مشهد
تلفن: ۰۵۱۳۶۰۹۱۷۷۳
رستوران باران مشهد
مجموعه رستوران های باران مشهد مکانی مناسب برای برپایی مهمانی ها، جشن ها و قرارهای مهم است و در این رستوران انواع غذاهای فرنگی با تشریفات خاص انگلیسی و فرانسوی سرو می شود. غذای ایرانی نیز در منوی این رستوران وجود دارد و کیفیت غذا و سرویس دهی و فضای داخلی این مجموعه بسیار عالی و خوب است.
آدرس: مشهد – ابتدای جاده شاندیز – مقابل پارک آبی موج های خروشان (ایرانیان) – مدرس ۱ – مجموعه رستوران های مجلل و بین المللی باران
تلفن: ۰۵۱۳۵۵۹۳۷۱۰
رستوران هتل درویشی مشهد
رستوران روف گاردن هتل درویشی مشهد
رستوران روف گاردن در طبقه بالای لابی هتل قرار دارد، این رستوران هتل درویشی انواع غذاهای آسیایی و فرنگی با سس های مخصوص سرو می شود. فضای این رستوران بسیار زیبا و سرسبز است.
رستوران برکه هتل درویشی مشهد
رستوران برکه در فضایی بسیار جذاب و طبیعی همراه با آب روان که تلفیقی از فضایی سنتی و مدرن با قلیان، میوه و نوشیدنی های سنتی و … پذیرای مسافران و مهمانان است.
رستوران فیروزه هتل درویشی مشهد
رستوران فیروزه هتل درویشی مشهد با چیدمانی خاص و الهام گرفته از معماری اسلامی فضایی زیبا و خاص برای صرف غذاهای لذیذ ایتالیایی این رستوران در اختیار مهمانان قرار داده است.
رستوران مراکشی هتل درویشی مشهد
رستوران مراکشی در طبقه پایینی و در انتهای بازارچه هتل درویشی قرار دارد. غذاهای بسیار تند این رستوران همراه با برنج های دم کرده و در ظروف خاص سرو می شود.
رستوران آتریوم هتل درویشی مشهد
در انتهای لابی هتل درویشی رستوران آتریوم با سقف شیشه ای قرار دارد که غذاهای ایرانی سرو می کند. آدرس: مشهد – بلوار امام رضا – بین امام رضا ۲۸ و۲۶ – رستوران های هتل درویشی
تلفن: ۸۰۸۰
رستوران های رضایی مشهد
رستوران های رضایی از قدیمیترین رستوران های مشهد که در سال ۱۳۳۷ با نام کبابی یاس در خیابان نخریسی افتتاح گردید. رستوران رضایی انواع غذاهای ایرانی را سرو می کند. این رستوران ها به خاطر چلوهای معطر و کباب لذیذش معروف و دارای امکانات مدرن در طبخ، سفارش و تحویل غذا می باشند. رستوران رضایی به کیفیت خوب غذا در کنار قیمت مناسب مشهور است و با توجه به سرویس دهی و فضای آن مکانی مناسب برای خانواده هاست.
رستوران رضایی شعبه خیابان آخوند خراسانی (خیابان خاکی)
آدرس: مشهد – آخوند خراسانی (خاکی) – بین چهارراه خسروی و میدان گنبد سبز
تلفن: ۰۵۱۳۲۲۱۱۱۰۰
جدیدترین شعبه رستوران رضایی در نزدیکی حرم امام رضا(ع) و در سه طبقه ساخته شده است و همزمان بصورت کترینگ و سرو حضوری به گردشگران و مردم مشهد خدمات ارائه می کند.
رستوران کترینگ رضایی شعبه میدان آزادی (فلکه پارک)
آدرس: میدان آزادی (پارک)
تلفن: ۰۵۱۳۶۰۹۴۷۷۷ و ۰۵۱۳۶۰۹۲۴۴۴
کترینگ رضایی چهارمین شعبه رستوران های رضایی است که با نام تجاری جوجیکو در طبخ و توزیع غذا به مردم و گردشگران مشهد خدمت رسانی می کند و در این شعبه جوجه با شیوه نوین طبخ و بسته بندی می شود.
رستوران رضایی شعبه خیابان آبکوه
آدرس: مشهد – خیابان آبکوه – تقاطع آبکوه و کلاهدوز – نبش تقاطع
تلفن: ۰۵۱۳۸۴۴۲۰۰۰
سومین شعبه رستوران رضایی و از شعبات با کیفیت این رستوران می باشد که با سه سالن در خیابان آبکوه به مشتریان خدمات ارائه می کند.
رستوران رضایی شعبه خیابان دریادل
آدرس: مشهد – اواسط خیابان دریادل
دومین شعبه رستوران رضایی که در پی موفقیت شعبه اول در سال ۱۳۵۷ تاسیس گردید. چند سالی است ساختمان قدیمی این شعبه بازسازی و ظرفیت سالن آن افزوده شده است. در این شعبه خدمات غذای بیرون بر هم ارائه می گردد. از ویژگی های این رستوران سرویس دهی ناهار تا دیر وقت و ساعت ۱۷ می باشد که با توجه به نزدیکی به ایستگاه راه آهن مشهد برای مسافران نیز گزینه خوبی محسوب می گردد.
چلوکبابی رضایی (یاس)
اولین شعبه رستوران رضایی با بیش از ۵۵ سال سابقه با نام چلوکبابی یاس تاسیس شد و به علت کیفیت خوب کباب های آن به سرعت مشهور گردید.
آدرس: مشهد – خیابان فداییان اسلام (نخریسی)
رستوران رضایی شعبه میدان تلویزیون
جدیدترین شعبه رستوران رضایی مشهد در فضایی شیک جنب میدان تلویزیون (شهید منتظری) افتتاح شده است.
آدرس: مشهد – جنب میدان تلویزیون – ابتدای بلوارشهید منتظری – بعد از پمپ بنزین
رستوران راستگو مشهد
این رستوران دارای غذاهای بسیار با کیفیت و سرویس دهی خوب می باشد.
آدرس: مشهد – بلوار وکیل آباد – بعد از پل هاشمیه – بین وکیل آباد۲۳ (سید مرتضی) و ۲۵ (مفید)
تلفن: ۰۵۱۳۶۰۱۶۶۹۶ و ۰۵۱۳۶۰۱۶۶۹۸
رستوران مدائن مشهد
این رستوران یکی از بهترین رستوران های مشهد می باشد که غذاهای بسیار با کیفیت ارائه می دهد.
آدرس: مشهد – بلوار احمد آباد – اول عدالت تلفن: ۰۵۱۳۸۴۰۲۳۳۸
رستوران پدیده شاندیز
این رستوران با محیطی وسیع، زیبا و با صفا جزءبهترین رستوران های ارائه دهنده شیشلیک است و همچنین, دارای رستوران بین المللی، رستوران انتخاب آزاد، لمکده و رستوران تابستانی و باغ پرندگان می باشد. در صورتیکه قصد رفتن به رستوران پدیده مشهد را دارید می توانید با قطار شهری مشهد (مترو) به ایستگاه وکیل آباد مراجعه کرده و از آنجا با سرویس های موجود در ترمینال به شاندیز مراجعه کنید. در صورتی که قصد مراجعه به شهر ییلاقی شاندیز را دارید پیشنهاد می کنیم رستوران ارم شاندیز را نیز جز گزینه های خود در نظر بگیرید.
آدرس: مشهد شاندیز، پدیده شاندیز
تلفن: ۰۵۱۳۴۲۸۱۷۰۱
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی شهرستان مشهد
به دلیل وسعت استان خراسان و تنوع تاریخی و فرهنگی شهرستان مشهد،تعدا بناهای تاریخی و فرهنگی مشهد هم زیاد هستند،در این مطلب نگاهی داریم بر برخی از این مراکز فرهنگی و تاریخی،پس با ما همراه شوید:
«مجموعه معماری مشهد – آرامگاهی حرم حضرت امام رضا (ع)»
اهمیت و ارزش فراوان شهر مشهد ارتباط مستقیمی با بارگاه مطهر رضوی دارد. با توجه به ارزش معنوی و والای این بنا، بهترین و باشکوه ترین هنر های اسلامی را در این مجموعه زیارتی می توان دید.
حرم با شکوه امام رضا(ع) و مجموعه تاریخی و هنرمندانه آن شامل صحن ها، ایوان ها، رواق ها، موزه غنی و کتابخانه مرکزی آستان قدس برای مسلمانان اهمیت بسیاری دارد و برای آن ها مهم ترین مکان دیدنی و زیارتی بشمار میرود. این مجموعه مشتمل بر چهار ایوان مرتفع به نام های عباسی، طلا، شرقی (نقارخانه) و ایوان غربی و پنج صحن انقلاب، آزادی، امام خمینی، جمهوری اسلامی و قدس است…
“مسجد گوهرشاد مشهد”
مسجد گوهرشاد مشهد، عظیم ترین مسجد چهار ایوانی ایران میباشد، که در سال ۸۲۱ هجری قمری به دستور گوهرشاد آغا همسر شاهرخ تیموری و با معماری قوام الدین شیرازی در مجموعه حرم امام رضا (ع) بنا گشته است. (از دیگر جلوه های مسجد جامع گوهرشاد مشهد، منبر صاحب الزمان میباشد.
موزه مرکزی آستان قدس رضوی مشهد
موزه مرکزی آستان قدس رضوی مشهد، در سال ۱۳۲۴ هجری قمری افتتاح شده و از غنی ترین موزه های ایران بشمار میرود. موزه مرکزی در ضلع شمال شرقی صحن امام خمینی (ره) واقع است و مجموعه ای از سکه های بی نظیر از دوره های مختلف تاریخی، اشیای عتیقه مسی، سنگی، طلایی، مفرغی و… در آن نگهداری میگردد.
مدرسه پریزاد مشهد
مدرسه پریزاد، که به پریزاد خانم، ندیمه گوهرشاد نسبت داده شده است، در سال ۸۲۳ هجری قمری در نزدیکی مسجد گوهرشاد بنا شده است. پریزاد مدرسه ای کوچک و ۴ ایوانی مشتمل بر غرفه ها و حجره هایی است و تزئینات آن عبارتند از: آجرکاری سردر ایوان ها و کاشیکاری با نقوش اسلیمی بر سردر غرفه های همکف “مدرسه پریزاد مشهد”…
مدرسه دودر مشهد
مدرسه دودر مشهد، در کنار حرم مطهر و مقابل مدرسه پریزاد قرار دارد و بر اساس کتیبه سر در آن در سال ۸۴۳ هجری قمری در دوران حکومت شاهرخ تیموری به دست غیاث الدین خواجه بهار بنا شده است.
تابران توس مشهد
ولایت توس در قرنهای گذشته، به منطقه ای در میان دو رشته کوه بینالود در جنوب و هزار مسجد در شمال گفته میشده است.
ولایت تابران توس، مشتمل بر چهار شهر تابران، رادکان، نوغان و تروغبذ بوده و تابران که اکنون به توس معروف میباشد، در قرن ۴ هجری قمری بزرگترین شهر منطقه بشمار میرفته است. آنچه از تابران توس قدیم بر جای مانده عبارتند از: باروی شهر، ارگ توس، گنبد هارونیه، بقایای مسجد جامع تابران باغ و بنای نوساز آرامگاه فردوسی!
حصارکهن دژ تابران توس مشهد
حصار کهن دژ تابران توس یا بارو، دیوار عظیمی از خشت و گل است که حدود ۶ کیلومتر بر گرد شهر تابران کشیده شده و امروزه در ۲۴ کیلومتری شمال شهر مشهد قرار گرفته است.
بنای هارونیه مشهد
بنای هارونیه مشهد، مکان تاریخی در حدود ۶۰۰ متری از آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی واقع شده است. در کنار بنای هارونیه، سنگ سیاهی به عنوان یادبود امام محمد غزالی از عرفای سده پنجم و ششم هجری مشاهده میگردد.
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی مشهد
بر طبق روایات منصوربن حسن ملقب به ابوالقاسم فردوسی در سال ۳۲۹ هجری قمری در پاژ دیده به جهان گشود. او از نجیب زادگان توس و از طبقه دهقانان بود. فردوسی چهل ساله بود که کار هزار بیت سروده دقیقی توسی را آغاز کرد. در ۶۵ سالگی زمینه ارتباطش با سلطان محمود بوجود آمد، اما این رابطه حسنه چند سال بیشتر دوام نداشت. سرانجام فردوسی سال های پایانی عمر خود را در بینوایی و فقر گذراند، تا اینکه به سال ۴۱۱ و بنا به قولی ۴۱۶ قمری در توس رحلت نمود…
مقبره الشعرا مشهد
آرامگاه سرایندگان خراسانی در ضلع شرقی بلوار پردیس توس مشرف به میدان ورودی آرامگاه فردوسی قرار گرفته است.
بقایای مسجد جامع تابران مشهد
در طی جستجو ها و کاوشهای باستان شناسی در ۱۵۰ متری جنوب غربی هارونیه قدیمی ترین مسجد موجود در خراسان و یکی از منحصر به فرد ترین مساجد اولیه ایران کشف شد. بقایای این مسجد با طول ۹۴ متر و عرض ۵۳ متر به سبک شبستانی ستوندار اولیه (خراسانی) بنا شده و احتمالا متعلق به اواسط سده پنجم هجری است. (امروزه این مکان به صورت یک سایت باستان شناسی مورد بازدید گردشگران واقع میشود.)
مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه (مسجد ۷۲ تن) مشهد
مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه مشهد، تاریخی که در بازار بزرگ واقع شده، بنای کنونی ابتدا مقبره ای بوده که امیر غیاث الدین بین سال های ۸۰۷ تا ۸۱۷ برای خود ساخته و در دوره های بعد به مسجد مبدل شده است. در حال حاضر این اثر تاریخی به مسجد ۷۲ تن مشهور میباشد.
مصلای پایین خیابان مشهد
مصلای پایین خیابان، در قسمت شرقی شهر مشهد، در حاشیه بلوار مصلی قرار گرفته است.
باغ خونی مشهد
در اوایل قاجاریه، در بخش جنوبی خارج از حصار های شهر مشهد، نمادی از باغ ایرانی با وسعت ۵/۶ هکتار بنا شد که به باغ خونی و یا به واسطه وجود چشمه ای در آن به باغ چشمه مشهور شده است…
پاژ مشهد
روستای پاژ نام زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی و روستایی میباشد در تقاطع جاده کارده به کلات نادری و ۱۵ کیلومتری شمال شهر مشهد، در میانه روستای پاژ و در ۷۰۰ متری شمال غرب آن دو تپه باستانی مشاهده میشود، که به آثار و بقایای پاژ قدیم ارتباط دارد.
چهار طاقی بازه هور مشهد
بنای چهار طاقی بازه هور مشهد، سنگی متعلق به دوره ساسانی و در فاصله تقریبی ۸۰ کیلومتری جنوب شهر مشهد در در کنار روستای رباط سفید در کنار جاده قدیم مشهد – تربت جام قرار گرفته است.
مدرسه نواب (صالحیه نواب) مشهد
مدرسه نواب مشهد، بدست ابوصالح رضوی در دوره سلطنت شاه سلیمان صفوی به سال ۱۰۸۶ قمری ساخته شده است. مدرسه نواب در خیابان شیرازی مشهد قرار گرفته که پس از تغییرات معماری، تجدید بنا گردیده است.
مدرسه میرزا جعفر مشهد
مدرسه میرزا جعفر مشهد، در ضلع شمالی صحن انقلاب قرار گرفته و از بناهای با ارزش دوره صفویه محسوب میشود؛ که در سال ۱۰۵۹ قمری با تلاش شخصی به نام میرزا جعفر سروقدی بنا شده و سال ۱۲۸۵ قمری با کاشی های معرق و سبک معماری بسیار ممتازی مزین شده است…
مصلی طرق مشهد
مصلی طرق، در جنوب شرقی مشهد، در روستای طرق قرار گرفته است. این مصلی تاریخی در سال ۸۳۷ قمری ساخته شده است.
رباط طرق مشهد
رباط طرق، رباط دو ایوانی در ابتدای جاده مشهد – نیشابور واقع است و شامل دو کاروانسرا متعلق به عهد صفویه و قاجار است، اهمیت این رباط به آن دلیل است که به عنوان آخرین منزل شهر مشهد، محل وداع یا استقبال بشمار میرفته است.
حمام مهدی قلی بیک (حمام شاه) مشهد
در راسته بازار بزرگ و نزدیک به مسجد ۷۲ تن امروزی، فضای حمام قدیمی مهدی قلی بیک بنای یکی از امرای تیموری معروف به مسجد واقع است، که در سال ۱۰۲۷ قمری و به همت مهدی قلی بیک امیر آخور باشی شاه عباس صفوی بنا شده است.
میل اخنگان (برج اخنگان) مشهد
بنای میل اخنگان، در ۳۲ کیلومتری شمال مشهد و در روستایی به همین نام واقع است. معماری ساختمان میل اخنگان برج، مقبره ای است هشت ضلعی که به دوره تیموری و قرن نهم هجری متعلق است. (گنبد مخروطی شکل و آجر کاری های آن شاهکار هنری میباشد.)
سنگ نگاره (شتر سنگ)
این سنگ نگاره بر کناره راه مشهد – شاندیز، نزدیک به روستای درخت بید قرار گرفته است بر سنگ های بزرگی معروف به شترسنگ نقش بسته است.
بر این سنگ نگاره نقوشی از قبیل شیر، بزکوهی، گاو میش و انسان های شکارچی حکاکی شده، که می توان قدمت آنها را به دوران نو سنگی منسوب کرد…
کتیبه خان تاشی مشهد
در ۲۵ کیلومتری جاده مشهد به سوی کلات بر سطح صخره ای در مجاورت راه و در دره کارده، سنگ نگاشته ای موسوم به خان تاشی وجود دارد؛ که نام آن واژه ای ترکی و دارای ده سطر به طول یک متر میباشد.
چهار طاقی چلاقد مشهد
بنای چهار طاقی چلاقد مشهد، در حدود یک کیلومتری روستای چلاقد در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد قرار دارد.
راه کهنه فاضل مشهد
در قدیم که تمامی راه های جنوب، جنوب شرقی و شرق در مسیر راه زیارتی – مذهبی به مشهد خاتمه مییافت؛ در محلی به نام طرق به هم میرسیدند. راه کهنه فاضل در کنار روستای ده غیبی واقع است و مربوط به قرون اولیه اسلامی میباشد.
موزه مردم شناسی رباط ویرانی مشهد
موزه مردم شناسی رباط ویرانی در ۱۰ کیلومتری جاده مشهد – شاندیز در روستای ویرانی، ویرانی ۱۹ قرار دارد.
هزاردستان مشهد
حوضخانه هزار دستان مشهد، که طراحی و معماری آن برداشت آزادی است از معماری حوضخانه های قدیم که بطور هنرمندانه بنا شده و در واقع موزه ای میباشد زنده، که علاوه بر نمایش آثار هنری با غذا و نوشابه های سنتی از میهمانان پذیرایی میکند، این حوضخانه در راستای بازار جنت قرار گرفته است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
اماکن متبرکه و زیارتگاه های شهرستان مشهد
در این مطلب قصد داریم شما را با اماکن متبرکه و زیارتگاه های شهرستان مشهد بیشتر آشنا کنیم ، پس با ما همراه شوید:
آستان متبرکه امام زادگان سید یاسر و سید ناصر مشهد
در حاشیه دره بند گلستان و در ۵ کیلومتری غرب شهر مشهد، در ابتدای روستای گلستان بنایی تازه ساز با نمای امروزی و آراسته به کاشی های معرق وجود دارد، که این مکان آستان مبارکه امام زادگان سید یاسر و سید ناصر (ع) از فرزندان ذکور حضرت امام موسی کاظم (ع) میباشد. اکثر زائرین این آستان مقدسه از مسلمانان کشور های عربی حاشیه خلیج فارس هستند…
آرامگاه امام زادگان
بی بی صنوبر
میر سبحان ولی مشهد
از اماکن مذهبی و زیارتگاه های شهر مشهد، باید مقبره امام زادگان بی بی صنوبر و میرسبحان ولی را ذکر نمود.
بنای امام زاده هاشم محتشم مشهد
آرامگاه امام زاده هاشم محتشم، در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر مشهد و در روستای پیوه ژن توقفگاهی قرار دارد که از زاویه گردشگری مذهبی دارای اهمیت میباشد. این مکان منسوب به مدفن امام زادگان هاشم و محتشم (ع) از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است…
آرامگاه امام زاده سید محمد علوی مشهد
آرامگاه امام زاده سید محمد علوی، در فاصله ۴۵ کیلومتری جاده مشهد به تربت حیدریه و در حاشیه آن بر روی یک بلندی قرار گرفته است.
آستان مقدس امام زاده یحیی مشهد
بقعه متبرکه اما زاده یحیی، در جاده مشهد – سرخس به فاصله ۵۵ کیلومتری از شهر مشهد و یک کیلومتری از روستای میامی واقع شده است. او از فرزندان و نوادگان امام زین العابدین (ع) میباشد، که در سال ۱۲۵ قمری شهید شد.
بقعه امام زاده سید عبدالعزیز مشهد
بقعه امام زاده سید عبدالعزیز، در فاصله ۳۴ کیلومتری جنوب غربی مشهد و در بخش احمدآباد، روستای ده سرخ واقع شده و بنا بر روایات محل دفن امام زاده عبدالعزیز برادرزاده امام رضا (ع) است و احتمالا بقعه کنونی در عصر قاجار بنا شده است.
تخت امام و چشمه امام مشهد
تخت امام، زمینی به وسعت ۶۰۰ متر مربع میباشد که در ۲۴ کیلومتری جنوب غربی مشهد در ده سرخ و در فاصله چند متری از چشمه امام واقع است. اهالی ده سرخ معتقدند تخت امام همان مکان مقدسی است که حضرت رضا (ع) با یاران خود در آنجا نماز به پا داشتند.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
