اردبیل یکی از شهرهای زیبا و چهارفصل ایران است که دارای مناظر طبیعی بسیاری می باشد. یکی از جاذبه های گردشگری منحصر به فرد اردبیل دریاچه نئور است که به عنوان بزرگترین دریاچه طبیعی و آب شیرین این استان به شمار می آید. با هم مواردی درباره این دریاچه را مرور خواهیم کرد :

نئور بزرگترین دریاچه طبیعی و آب شیرین اردبیل

در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل و در دامنه های رشته کوه پر غرور تالش و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا دریاچه آب شیرین نئور با وسعت بالغ بر ۲۱۰ هکتار واقع شده است. نئور شامل دو دریاچه است که در فصل بهار یکی شده و دریاچه ای یکپارچه را تشکیل می دهند. بارندگی های مناسب در منطقه و چشمه های فراوانی اطراف آن نئور را زنده نگه داشته است. ژرفای این دریاچه در بیشترین حالت آن ۵.۵ متر و میانگین عمق آن حدود ۳متر می باشد. آب دریاچه نئور برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

از آنجا که این منطقه از طرف هیئت دولت به عنوان منطقه گردشگری انتخاب شده و با توجه به ظرفیت های بالای منطقه ، احداث امکانات تفریحی بسیاری برای آن در نظر گرفته شده ؛ مانند قایقرانی با قایق‌های غیرموتوری (بادبانی، پارویی و پدالی)، پاتیناژ و قایقرانی بادبانی و همچنین پیست اسب‌ سواری و دوچرخه سواری در امتداد ساحل دریاچه ، و قابلیت احداث رستوران شناور در نزدیکی سواحل شمالی دریاچه.

۱) ماهیگیری

از جاذبه های جالب و لذت بخش این دریاچه، ماهیگیری است. نوعی ماهی به نام ماهی قزل آلای رنگین کمان در نئور وجود دارد که هرسال برای کنترل جمعیت گاماروس ها (نوعی آبزی) در دریاچه ، تعدادی بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان ، را داخل آب نئور رها می کنند.

مسابقه ی ماهیگیری هیجان انگیزی در شهریور ماه در این مکان برگزار می شود و علاقه مندان به ماهیگیری و همچنین بسیاری از طبیعت دوستان در آن شرکت می کنند.

ماهی های دریاچه باید قبل از شروع فصل سرما صید و جمع آوری شوند، چون یخ زدن آب دریاچه باعث نابودی ماهی ها می شود.

علاوه بر وجود ماهی قزل آلای رنگین کمان که شهرت جهانی را برای نئور به ارمغان آورده، برخی از پرندگان مهاجر عبوری، مدتی این منطقه را به عنوان زیستگاه خود انتخاب می کنند. خوشبختانه به خاطر قرار گیری این محدوده در داخل منطقه حفاظت شده لیسار ( گیلان )، شکار هر گونه پرنده آبی در دریاچه نئور ممنوع می باشد.

۲) دوچرخه سواری

تور دوچرخه سواری اطراف دریاچه نئور

۳) اسب سواری

دریاچه نئور در زمستان یخ می بندد و در این فصل علاقه مندان به ورزش های زمستانی می توانند به این نقطه سفر کنند.

پوشش گیاهی اطراف دریاچه

در اطراف دریاچه و در حوزه آبریز آن ، درختی دیده نمی شود اما گیاهان متنوع دارویی رشد می کنند که علاوه بر خواص درمانی منظره ای زیبا به محوطه بخشیده اند. گیاهانی مثل شبدر، بابونه ، بومادران، پنج انگشت ، جگن، آلاله، نعناع، کنگر و خاکشیر از انواع پوشش گیاهی اطراف دریاچه می باشد.

در سال های اخیر با توجه به معرفی جاذبه های #گردشگری ایران و آشنایی مردم با این منطقه ، در فصل های بهار و تابستان تعداد زیادی از مردم ایران و گردشگران خارجی از این منطقه بازدید می کنند. فصول بهار و تابستان با توجه به هوای مطبوع و خنک آن و همچنین طبیعت سرسبز اطراف دریاچه ، بهترین زمان برای برفتن به نئور می باشد. البته اگر اهل کوهنوردی و ورزش های زمستانی باشید ، فصل سرما نیز برای شما بسیار جذاب و دیدنی است.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

پارس آباد مغان یکی از شهرستان های استان اردبیل است که با وجود داشتن جاذبه های طبیعی بسیار، در بین مردم و گردشگران مهجور واقع شده است. قصد داریم با معرفی جاذبه های طبیعی و تاریخی بکر این شهرستان شما را به سفر به این منطقه دعوت کنیم :

منطقه پارس آباد مغان جلگه نسبتاً وسیعی که از آبرفت رود ارس و شعبات آن بوجود آمده است، این منطقه در پهنه‌ی طبیعی و تاریخی خود دنیایی از زیبایی و تنوع را به گردشگران و طبیعت دوستان عرضه می‌کند.

جاذبه‌های این منطقه هنوز برای بسیاری از مردم کشور حتی بومیان استان گمنام و ناشناخته باقی مانده است، طبیعت منطقه قابلیت‌های زیاد و قابل توجهی برای توسعه‌ اکوتوریسم دارد.

ورثان یا اولتان قلعه سی

اولتان قلعه سی در ۱۲ کیلومتری پارس آباد و در حاشیه‌ی رود مرزی ارس(آراز) واقع شده است. اولتان قالاسی محوطه‌ای است باستانی در ساحل جنوبی رود ارس که در کمتر از پانصد متری غرب روستایی به نام اولتان واقع است.

این روستا در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی شهر پارس آباد، سر راه پارس آباد به اصلاندوز، در استان اردبیل قرار دارد. محوطه‌ی باستانی اولتان قالاسی به شماره ۲۶۵۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

اهالی بومی این محوطه را(بخش ارگ یا بارودار) با نام (( اولتان قالاسی)) یعنی قلعه‌ی اولتان می‌شناسند.

با توجه به آثار سطحی و بررسی عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای بنظر می‌رسد این محوطه‌ی باستانی، شهری بوده که هم‌چون بسیاری شهرهای کهن ایران از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شده است؛ از جمله بخش محصور(شارستان یا ارگ) و بخش غیرمحصور( بخش استقراری پیرامون شارستان که احتمالاً بتوان از آن بعنوان ((ربض)) یاد کرد). اولتان قالاسی در مجموع و با احتساب ارگ(حدود ۳۳ هکتار) و ربض احتمالاً بیش از ۷۰ هکتار وسعت دارد.

تپه نادری

تپه‌ی نادر که از تپه‌های باستانی و تاریخی شهرستان پارس آباد و محل تاجگذاری نادرشاه افشار است.

این تپه در بخش اصلاندوز واقع است، تپه نادری (نادرشاه) تپه‌ی عظیم نادر در جنوب غربی شهرک اصلاندوز در ملتقای رود ارس و درهی رود قرار دارد بلندی این تپه ۳۰ متر و محیط اطراف آن حدود ۱۵۰۰ متر و طول آن ۱۲۰ متر و عرض آن حدود ۱۰۰ متر است، این محل در سده‌های متمادی واحد مسکونی بزرگی را تشکیل می‌داده از هزاره‌ی اول پیش از میلاد تا اواخر سده‌ی یازدهم هجری قمری مسکون بوده شاید قدمت آن تا هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد نیز برسد از اشیای مکشوفه در آن می‌توان از سفال خشت پخته‌ی دوران پارتی سفال‌های منقوش دوره اسلامی تعداد زیادی سنگ اپسیدین به حالت تیغه و سنگ خام را نام برد تپه نادری از منظر تاریخی قابل توجه است.

در این مکان بود که نادرشاه جهت خلع شاه طهماسب دوم صفوی انجمن بزرگی تشکیل داد و سر آن کشور و بزرگان را به دشت مغان فرا خواند که منجر به خلع طهاسب میرزا و رسیدن وی به تخت سلطنت شد.

این تپه را می‌توان به بهسازی و خارج کردن از محوطه نظامی به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و طبیعی منطقه تبدیل کرد و هر سال علاقه‌مندان بسیاری را از اطراف و اکناف به خود جلب کند.

گورستان‌های قدیمی

در پهنه‌ی دشت مغان همه جا ، گورستان‌های وسیع و اغلب منسوب به هزاره‌ی اول ق . م وجود دارد که بیشتر آنها در معرض تجاوز و حفاری قاچاق قرار گرفته و می‌گیرد.

در نزدیکی اصلاندوز گورستان‌های قوش اوتران، قلی بیگلو، اخجی، گدائیلو، گل تپه و کرار واقع ، که مربوط به هزاره‌ی اول پیش از میلاد است گورستان‌های باستانی در دامنه‌ی کوه‌ها و رودخانه‌ها که آفتاب‌گیر و رو به مشرق و طلوع آفتاب است، انتخاب شده چون آفتاب و آب در مذهب میترائیسم جنبه تقدس دارد، گورستان‌های مربوط به هزاره‌ی پیش از میلاد قلی بیگلو و قوش اوتران و دیگر گورستان‌های مکشوفه و گورستان‌های عهد ساسانی(اخجی) بدون استثنا چنین مشخصاتی دارند.

طرز تدفین به‌واسطه‌ی آهکی بودن خاک که سبب از میان رفتن و پوسیدگی استخوان می‌شود، بطور کلی معلوم نشد اما قلعه استخوان‌های کوچک کاسه سر و قلم پا نشان می‌دهد که جهت مردگان شرقی، غربی و سر و صورت روبروی آفتاب قرار داشته است.

تالاب تپراق کندی

تالاب تپراق کندی(مغان) در زمستان پرندگان مهاجر به آن رو آورده و زیستگاه پرندگان و جانوران و گیاهان نیز است هم‌چنین یک جاذبه‌ی طبیعی برای منطقه بحساب می‌آید. از این‌رو شایسته است سازمان محیط زیست منطقه، اقدامات حفاظتی مناسب(پرندگان از قبیل قو، اردک و غیر ….) را انجام داده و بیش از پیش از این گونه منحصر به فرد مراقبت کرده تا نسل آن در آینده از بین نرود.

شهرستان پارس آباد مغان، سوابق تاریخی کهن دارد از آثار باستانی آن می‌توان گورستان بران علیا، تپه گوزللی، قربان تپه سی، تپه غیب‌علی(اسلام‌آباد قدیم)، آق توره در روستای تازه کند جدید، تاراتوره در روستای تکله و پل خداآفرین و جاذبه طبیعی جنگل کنار رود ارس (روستا پیرایواتلو، دوست کندی) و جنگل گوشلو و جنگل کنار چهل پله شهرک و مراتع جلگه مغان و آلاچیق عشایر و صنایع‌دستی عشایر و روستاها را نام برد

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

درباره شهر سرعین شاید بیشترین چیزی که همه شنیده ایم، چشمه های آب گرم این منطقه است که در اصفهان تور نیز به طور کامل در مطلبی با عنوان ” آب گرم های سرعین اردبیل “ به معرفی بهترین چشمه های آب گرم این شهر پرداختیم. اما در این مطلب قصد داریم جاذبه های گردشگری و دیدنی دیگر این شهر زیبای استان اردبیل را مورد بررسی قرار دهیم. با ما در اصفهان تور همراه باشید :

آبشار گورگور

آبشار گورگور سبلان که در روستای شایق در نزدیکی شهر سرعین واقع شده است، در حدود ۱۲ متر ارتفاع و ۲۰۰ متر مربع محوطه گردشگاهی دارد و در دامنه شمالی کوه سبلان در دره الوارس یا قزل گل لر واقع شده است.

دسترسی به آبشار گورگور تا دامنه های کوه با ماشین و بقیه با پای پیاده امکان پذیر است. این آبشار در یکی از زیباترین نقاط طبیعی استان یعنی کوه سبلان قرار دارد و همراه با دیگر عناصر زیبا و بدیع طبیعی مانند یخچال های دائمی، چشمه های آب گرم و آب معدنی متعدد، فضایی مناسب و دلپذیر برای علاقه مندان زیبایی های طبیعت به وجود آورده است.

آب و هوای ییلاقی مفرح و با صفا و قله های متعدد و ارتفاعات زیبا با پوشش گیاهی مصفا هر ساله هزاران نفر از کوهنوردان و مشتاقان طبیعت سبلان را به خود جذب می کند.

پیست اسکی آلوارس

علاوه بر اینکه بزرگ‌ترین پیست اسکی ایران است، بسیار منحصر به‌فرد و خاص است. البته این خاص بودن به خاطر امکانات اسکی کردن در آن نیست، بلکه به دلیل مکانی‌ است که این پیست در آن واقع شده است. پیست اسکی آلوارس در دامنه‌های مرتفع سبلان و در نزدیکی روستای آلوارس واقع شده است. روستای آلوارس یکی از قدیمی‌ترین روستاهای آن منطقه است که قبلا محل ییلاق شاهسون‌ها بوده است. شما می‌توانید پیست‌های اسکی زیادی بروید که هر کدام مدرن‌تر و مجهزتر از دیگری باشند، ولی بی‌گمان تجربه‌ی رفتن به آلوارس یکی از به یاد ماندنی‌ترین خاطرات اسکی برای شما خواهد شد. دور شدن از ازدحام و شلوغی شهر و رفتن به دل طبیعت و هم‌نشینی با مردم مهمان‌نواز و خون‌گرم روستای آلوارس خاطره‌ای دل‌انگیز برای شما رقم خواهد زد.

این پیست اسکی در فاصله ۱۲ کیلو‌متری روستای آلوارس و ۲۴ کیلومتری سرعین قرار گرفته و از آنجایی که در ارتفاع ۳۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد در طول پايیز و زمستان پر از برف است و در حدود شش تا هشت ماه از سال مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. همچنین برای بالا رفتن از کوه نیز دارای امکاناتی نظیر بالابر و تله‌سیژ است.

روستای آلوراس

روستای آلوارس با استقرار در دامنه کوه سبلان و ارتفاعات سرسبز و جذاب، در شمار زیباترین روستاهای پیرامون کوهستان سبلان و ایران است. جریان آب و چشمه‌های فراوان به ویژه چشمه مین‌بلاغ که ماهی قزل‌آلای آن معروف است، هوای پاک، سرسبزی مراتع اطراف، هر بیننده‌ای را به شوق و تأمل وامی‌دارد. همچنین آب شدن یخ‌ها و برف‌های دامنه‌های سبلان در فصول بهار و تابستان پوشش گیاهی چشم‌نوازی را همراه گُل‌های ختمی، گون‌های انبوه و لاله‌های سرخ، شقایق‌ها و دیگر گل‌های وحشی پدید می‌آورد که هر بیننده‌ای را مسحور می‌کند. مراکز تفرجگاهی روستا نیز در مسیر پیست اسکی قرار دارند. عشایر منطقه، هنگامی که در دامنه‌های کوه سبلان و اطراف روستا با «اوبه»ها و رمه‌های خود به ویژه در بهار و تابستان پراکنده می‌شوند، زیبایی شگفت‌آوری را به فضای روستایی آلوارس می‌بخشند. به جز خانه‌های قدیمی و مسجد و زندگی دلپذیر روستایی، آثار تاریخی و فرهنگی دیگری در روستا وجود ندارد.

به یاد داشته باشید اگر به این روستا رفتید حتما غذای محلی آن‌ها را امتحان کنید (ترجیحا دست‌پخت خود اهالی). لذت کبابی که از گوشت تازه گوسفندان روستاییان و نان لواش مخصوص آلوارس که زنان روستایی آن‌ را به وسیله‌ی ساج (نوعی وسیله‌ی فلزی) می‌پزند، در هیچ رستورانی قابل دسترسی نیست.

تپه باستانی و معبد آناهیتا

معبد آناهیتا و تپه باستانی آناهیتا  طی سالیان از آن به اسامی آناهیتا، سارقین و زرتشت یاد شده به شماره ۱۹۷۶ به ثبت آثار ملی رسیده است این تپه در قسمت غربی شهر سرعین قرار دارد که از کاوش های انجام یافته در این منطقه اشیاء و سفالینه هایی به بدست آمده که قدمت آنها به اواخر هزاره دوم و اول قبل از میلاد مسیح باز می گردد.

معبد آناهیتا سال ها محل عبادت و ریاضت مغ ها و موبدان زرتشتی بوده و این معبد و حوالی آن به نام “ساری قیه ییلاق”، آسایشگاه تابستانی حاکمان ساسانی بوده است. از آتشکده های باقی مانده در این منطقه معابد “آناهیتا” و “آتشکده آذرفریق” هستند که متأسفانه کم لطفیِ مسئولین میراث فرهنگی نصیبشان شده و شاهدِ از بین رفتن این مکان های تاریخی هستیم. اما بعد از هجوم اعراب به آذربایجان و سقوط امپراطوری ساسانی، ساری قیه و اهمیت معابد و آتشکده های آن رفته رفته در اذهان مردم کمرنگ تر شده و با این وجود بقایایی از آثار مربوط به دورهای سلجوقی، ایلخانی، قراقویونلوها و آق قویونلوها که نشانه هایی از حکومت آنان بر این سرزمین بوده است، وجود دارد.

در اوایل دهه چهل به منظور ساختن یک منبع آب آشامیدنی بر روی تپه آناهیتا از سوی مسئولان شهر سرعین بقایای دیوار قلعه و بنای موجود روی تپه از میان رفت. معبد آناهیتا سال ها بعنوان مسجد مورد استفاده اهالی قرارمی گرفت که بنا بر روایات در زیر این تپه و قلعه آن راه های زیرزمین وجود داشته که خروجی یکی از آنها در محدوده «میدان گاومیش گلی» شهر سرعین است که اکنون مسدود می باشد. البته تونل های فرعی دیگری هم در این رابطه با کاربری های متفاوت وجود داشته است.

دهکده صخره ای باستانی ویند کلخوران

در حدود پنج کیلومتری جنوب و جنوب غربی سرعین و در نزدیکی جاده اردبیل – نیر قرار گرفته است خانه های سنگی در  قوردی قیه، تپه چله خانه، قره قیه و مسجدیری  قرار گرفته اند. ویند کلخوران دهکده ای سنگی با مجموعه ای از خانه های سنگی منفرد که اغلب در زیر تپه ای به نام چله خانه قرار دارد، به صورت یک پدیده معماری تاریخی و باستانی استثنایی و کم نظیر می باشد.

هنوز بررسی علمی معتبری در این منطقه انجام نشده است، بررسی های محدود و سفال های پراکنده در سطح و داخل خانه های سنگی شواهدی از حیات ادوار مختلف تاریخی نشان می دهد. سفال هایی مربوط به دوره اشکانی، سفال ها و قوس های جناقی در کنده های صخره ای شبیه به آثار ساسانیان همچنین آثار و علائمی مربوط به دوران اسلامی مانند سلجوقی، تیموری و صفوی که حاکی از استمرار استفاده از این خانه های سنگی در طول تاریخ است.

تپه چله خانه که اغلب خانه های سنگی در زیر آن قرار دارد هر چند تعدادی از آنها بر اثر عوامل مختلف سقف آنها فروریخته یا به سبب پرشدن فضاهای داخلی آن فعلاً بازدید از فضای داخلی آن ممکن نیست. ولی تعداد قابل توجه دیگری با ویژگی های منحصر به فرد  سالم باقی مانده اند. بسیاری از این خانه و کنده های صخره ای دارای پلانی مربع، مستطیل، بیضی شکل و غیرهندسی هستند که همه نوع زیستگاه اعم از اتاقهای منفرد و مجتمع در ابعاد مختلف با راهروهای مرتبط به هم و سقف های هلالی شکل و قوس های جناغی، مسطح، با تاقچه ها، جاچراغی، جای رختخواب و غیره وجود دارند که در دل کوه ها و صخره های مذکور پراکنده اند.

در غرب روستا تعداد ۴۰ دخمه بر روی کوهی قرار دارد که در دهه ی اخیر مورد استفاده انبار روستاییان بوده ولی سازمان میراث فرهنگی به تازگی آنها را تخلیه کرده و مورد حفاظت قرار داده است. در دو کیلومترى شمال غرب روستاى ویند کلخوران، تپه بلند رسوبى وجود دارد که ضلع جنوبى آن از فرسایش بستر رودخانه بالیخلو، به صورت دیوار مرتفعى درآمده است. در ارتفاع تقریبى ۵۰ متر از بستر رودخانه و بر سینه آن، دخمه سنگى با در ورودى و اتاقک چشمگیر کنده شده است. داخل دخمه، فضایى است که به شکل هرم مثلث‌القاعدهٔ ناقص است، بر ضلع غربى دخمه تصویرى بر سنگ نقر شده است که حالت کلى یک مثلث را دارد و در داخل آن مثلث کوچک‌تر کنده شده است. در داخل این مثلث نقش آدمى با سرى نزدیک به شکل مثلث و دست و پا و بدنى که محیط در مثلث است، ‌ قالب‌گیرى و نقر شده است. در حاشیه آن نیز حروفى کنده شده که قسمت عمده آن از بین رفته است

دهکده ی باستانی ویند کلخوران به لحاظ تعداد زیاد و تنوع خانه های سنگی و قابل توجه بودن از لحاظ تاریخی، باستانی و گردشگری می تواند به صورت یکی از کانونهای علمی، تفریحی و گردشگری ممتاز در آید.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

بازار تاریخی اردبیل علاوه بر کاربردش به عنوان بازاری برای خرید اجناس تاریخی، به عنوان یک محل تاریخی نیز مطرح است که از چندصد سال قبل تا به امروز یکی از مراکز پرتردد شهر اردبیل بوده است. در این مقاله قصد داریم این بازار را بررسی کنیم :

مجموعه تاریخی بازار سرپوشیده اردبیل در مرکز شهر با معماری سنتی و اصیل و بر گرفته از ظرافتهای هنری ایرانی – اسلامی یادگاری از دوره سلجوقیان بوده و امروز روایتگر تاریخ کهن و باستانی اردبیل است.

بازار تاریخی اردبیل معروف به راسته بازار و یا “قیصریه” مجموعه ای است مرکب از تیمچه، سرا، حمام و مسجد که بنای فعلی آن از جمله آثار دوره سلجوقی، زندیه و صفویه و بر بنیان اولیه بازار ساخته شده است.

بر سر بازارچه شمال شرقی بازار سنگ نوشته ای است که تاریخ ساخت و بانی بازار در آن درج شده اما به علت فرسایش سطح سنگ و عدم اشاره دقیق منابع تاریخی زمان ساخت این بازار مشخص نیست و به روایتی پیش از حکومت صفوی احداث شده است.

قدیمی ترین سیاحانی که از بازار اردبیل نام برده اند عبارتند از مقرسی و اصطخری در سده چهارم هجری که این مجموعه تاریخی را به صورت صلیب در چهار راسته توصیف کرده اند که در میانه آن مسجد قرار دارد.

قسمت عمده بازار اردبیل در تغییرات شهری در نیم قرن گذشته تخریب شده و ارتباط بعضی از بخشهای آن با مرکز بازار از بین رفته است، بطوریکه این بازار در حال حاضر در مرکز شهر و در طرفین خیابان امام خمینی واقع شده و بازدید کنندگان به وضوح می توانند جدایی بازار طلا فروشان را از بازار قیصریه فعلی مشاهده کنند.

رونق بازار اردبیل در عهد صفوی

اردبیل در زمان حکومت صفوی به دلیل مرکزیت، جایگاه والای دینی و واقع شدن قبور سلاطین صفوی و مهمتر از همه مقبره شیخ صفی الدین اسحاق اردبیلی جد خاندان صفوی به مانند پایتخت معنوی سلاطین صفوی بوده و این امر باعث شده این شهر و به خصوص بازار  آن از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.

در قرن دهم هجری در زمان حکومت شاه طهماسب اول بازارهای اردبیل از رونق بسیار زیادی برخوردار بوده اند که از این قبیل می توان به بازار بقالان، کرباس فروشان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه و دهها سرای دیگر اشاره کرد.
بعدها در قرن هفتم و هشتم هجری نیز این بازار رونق مجدد یافت که بازسازی و تعمیرات اساسی صفویان و قاجارها در افزایش این رونق بی تاثیر نبود.

بازار اردبیل تامین کننده مخارج بقعه شیخ صفی

مطابق با روایات تاریخی مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی موقوفات بسیاری از جمله خانه های اطراف بقعه، مغازه ها، حمام و همچنین بازار اردبیل را داشته که درآمد حاصل از این موقوفات صرف امور خیریه در سطح شهر می شد که از آن جمله می توان به رسیدگی به وضع معیشتی افراد مستضعف و خانواده های فقیر اشاره کرد.
قسمتی از بازار بزرگ و تیمچه‌ها و سراها از موقوفات بازار به بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به شمار می‌رفت و درآمد و عواید حاصله صرف مخارج این بقعه می‌شد.

بازار اردبیل با طاق‌نمای جانبی، طاق و تویزه و گنبدهای ساده که معرف آثاری از دوره صفویه و قاجاریه است شامل راسته اصلی بازار، راسته پیر عبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، سراجان، خراطان، قصابان، بقالان، کلاه دوزان، علافان، پارچه فروشان، پنبه فروشان، مسگران، چاقو سازان، آهنگران، سرای خشکبار (حاجی میرزا)، سرای گلشن، سرای جهودها، سرای وکیل، سرای نو یا زنجیرلو، سرای حاج احمد، سرای حاج شکر، سرای مجیدیه، سرای امام جمعه، سرای دوگوچی و تیمچه زنجیرلی است.
پوشش سقف راسته ها با طاقهای جناقی و گنبد چهار طاقی و ساده بوده و طول طاق نمای مغازه ها به طور متوسط سه تا چهار متر و قطر پایه طاقها ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر می باشد.
روشنایی داخل بازار از طریق روزنه‌های تعبیه شده در پوششهای گنبدی تامین می‌شود که زیبایی بصری بی نظیری به فضای داخلی بازار بخشیده است.
یکی از بخشهای مهم بازار، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است. این بخش بنایی است مدور با گنبد کروی بلند و ساده که در پایین بنا ۱۲ متر داشته و ارتفاع تقریبی آن ۱۳ متر است.
بخش زیرین بنا، بدون در نظر گرفتن پایه مغازه ها و امتداد بازارچه‌ها عبارتند از ۱۲ پایه که با ۱۲ طاق جناقی زمینه را برای بر پایی گنبد فراهم ساخته است. در هشت طاق جناقی مغازه و در چهارطاق دیگر راهرو بازارچه‌ها تعبیه شده است.

عرضه شیر مرغ تا جان آدمیزاد در ۲۵ سرا و راسته

یکی از مغازه داران این بازار می گوید : توجه به اینکه این بازار دارای راسته های مختلف برای فروش انحصاری یک نوع محصول است در بازار اردبیل می توان همه نوع محصولات خوراکی، پوشاک، لوازم منزل و حتی ابزار آلات صنعتی را تهیه کرد.
صمد سرخی اضافه کرد: راسته بازار با قدمت تاریخی که دارد از جمله مهمترین بازارهای تهیه مایحتاج برای اردبیلیها است بطوریکه بازارهای جدیدالتاسیس، پاساژها و فروشگاهها نتوانسته است از پویایی و شور آن بکاهد.
سرخی با اشاره به معماری سنتی این بازار تصریح کرد: فضای داخلی این بازار با داشتن حال و هوای عرفانی هر بازدیدکننده ای را به خود مجذوب می کند و همین امر باعث شده که پس از قرنها حیات این بازار تداوم یابد.
به گفته وی یکی از ویژگیهای مهم این بازار فروش سوغاتی، صنایع دستی و محصولات کشاورزی استان است.
گفتنی است مجموعه بازار تاریخی اردبیل در سال ۱۳۶۴ مرمت شد و با شماره ۱۶۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
با وجود قدمت کهن، این بازار همچنان به عنوان مهمترین بازار مورد استفاده شهروندان اردبیلی و شهروندان سایر شهرستانها است و در کنار پویایی و فراغت حاصل از تهیه آسان کالا، می تواند چشم نواز مسافران و گردشگران به دلیل معماری بی نظیر خود باشد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

قطعا یکی از مسائلی که در سفر اهمیت دارد وسیله سفر و موارد مربوط به طی مسیر است. در این مطلب در اصفهان تور قصد داریم تا فرودگاه اردبیل را به عنوان یکی از فرودگاه های بزرگ غرب کشور معرفی کنیم. با اصفهان تور همراه باشید :

در سال ۱۳۵۲، مطالعات اولیه ساخت فرودگاه اردبیل، (IAIA:ADU ICAO:OITL) که یكی از فرودگاه‌های فعال در شمال غربی ایران به شمار می‌رود آغاز شد. کار عملیاتی احداث این فرودگاه در سال ۱۳۵۸ آغاز شد که البته به علت شروع جنگ تحمیلی متوقف شد؛ اما بعد از پایان جنگ در سال ۱۳۶۸ کار احداث فرودگاه دوباره آغاز شد و در سال ۱۳۷۰ به پایان رسید. دستگاه‌های كمك ناوبری و سایر تجهیزات فرودگاهی و ساخت بناهای فرودگاهی نیز شروع شد و یك ترمینال موقت به مساحت ۹۰۰ مترمربع جهت ارائه سرویس به مسافرین احداث شد. در حدود سال ۱۳۷۳ فرودگاه اردبیل به ‌عنوان فرودگاه مستقل دوره جدیدی از فعالیت‌های خود را آغاز نمود كه در همین زمان پروازهای شركت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران هم با هفته‌ای سه پرواز در مسیر تهران –اردبیل و بالعكس با هواپیمایی فوكر ۱۰۰  برقرار گردید. این فرودگاه در  ارتفاع  ۴۳۲۶ft  از سطح دریا قرار گفته است.

 موقعیت فرودگاه روی نقشه

این فرودگاه دارای دو باند متقاطع به طول ۳۲۹۸ M  و ۲۵۰۰ M است که با ضریب استحکام ۸۰ و ۶۵  که مجهز به سیستم  لندینگ ILS  و چراغ‌های روشنایی باند مناسب برای انجام پرواز در شرایط بد جوی و پروازهای شب است. همچنین، فرودگاه مجهز به آخرین دستگاه‌های ناوبری (VOR,DME,NDB, ILS ) و سیستم‌های ارتباطی ATIS   و سیستم مخابراتی هوانوردی سوچینگ، فضای كنترلی CTR  حدود ۲۵ مایل و ارتفاع ۲۰۵۰۰ پا  است. واحد مراقبت پرواز این فرودگاه علاوه بر سیستم ارتباطی سوچینگ برای ارتباط برج و خلبان و به سیستم ATIS  نیز برای ارائه اطلاعات هواشناسی به پروازهای اردبیل و عبوری مجهز است و ارتباط برج و سنتر مرکزی نیز از طریق ارتباط هات لاین و ارتباط برج با واحدهای مخابراتی هواپیمایی AFTN از طریق سیستم سوچینگ به‌ صورت DATA برقرار است.

فرودگاه دارای دو ترمینال مسافربری و ساختمان پاویون و اماکن سوخت‌رسانی مستقل، زیر نظر شركت منطقه‌ای نفت اردبیل و اداره هواشناسی و تاسیسات ایمنی و فنی است. این فرودگاه، قابلیت پذیرش نشست و برخاست هواپیماهای پهن پیكر مانند ایرباس A۳۰۶  و توپولوف را دارا است. پروازهای ایران ایر  با تایپ پروازی فوكر ۱۰۰ و توپولوف ۱۵۴ و شركت هواپیمایی آسمان با تایپ پروازی فوكر ۱۰۰ و شركت هواپیمایی ماهان ایر با تایپ پروازی ایرباس و BAE  در مسیرهای تهران –اردبیل و اردبیل – مشهد، به‌ صورت روزانه فعالیت می‌کنند.

میزان جابه‌جایی مسافر

مدیركل فرودگاه‌های استان اردبیل از انجام ۱۹۲ پرواز رفت و برگشت طی هر ماه در فرودگاه اردبیل خبر داد و گفت که  از ابتدای امسال تاکنون شاهد رشد ۵۳ درصدی اعزام مسافر نسبت به سال گذشته هستیم. در تیرماه امسال ۲۵ هزار و ۱۳۴ مسافر از طریق این فرودگاه اعزام و پذیرش شدند.

همچنین تعداد پروازهای فرودگاه اردبیل بعد از برقراری مقاصد جدید و افزایش پروازها به تهران و مشهد ۳۵ درصد افزایش یافته است.

به‌ طور میانگین ماهانه ۲۵ هزار و ۱۳۴ مسافر در این فرودگاه اعزام و پذیرش می‌شوند، این میزان جابه‌جایی باعث رشد ۵۳ درصدی اعزام و پذیرش مسافر شده است.

هتل‌های نزدیک به فرودگاه :

هتل سبلان، سه ستاره

هتل مهدی، دو ستاره

هتل دریا، سه ستاره

مسیرهای پروازی داخلی و خارجی فرودگاه اردبیل :

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

اردبیل به عنوان یک شهر تاریخی و البته خوش آب و هوا دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی متعددی است که می تواند نظر گردشگران را به خود جلب کند. در این مطلب در اصفهان تور قصد داریم به معرفی جاذبه های گردشگری اردبیل بپردازیم :

پل هفت چشمه

پل هفت چشمه در اردبیل میدان پانزده خرداد ابتدای خیابان ساحلی و روی رودخانه با لیقلو چای واقع شده است
پل هفت چشمه که بنام های ججین، پل داشکسن و یدی گوزلی، کورپی قرمزی نیز نامیده می شود دارای هفت چشمه است و آثار دوره صفوی است. تیم مکاتبین در متن زیر تلاش می کند از تمامی نام های این پل استفاده کند و باور به این دارد که این اسامی ارزش تاریخی خود را دارند. ستارخان سردار ملی مشروطیت بعد از فرار از زندان نارین قلعه اردبیل خود را به کنار یدی گوزلی رسانده و به یاران خود، که با اسب منتظرش بوده اند، ملحق می شود و راهی نجف اشرف می شود تا فتوای مشروطه را از مجتهدین اخذ کند.
ججین یادگار دوره صفویه بوده و از سال ۱۳۷۴ ه. ش عملیات مرمت آن شروع شده است
کورپی قرمزی شامل هفت دهانه آجری با قوس پنج و هفت و موج شکن های سنگی می باشد ملات بکار رفته در ساختمان پل، گچ و آهک می باشد، پل داشکسن در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۷۵ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران شناخته شد.

برج شاطر

برج شاطر در روستای صومعه ۵/۸ کیلومتری اردبیل در یک فضای وسیع و گسترده ‏بنا شده ‏است. در حوالی برج به فواصل گوناگون، تپه های باستانی قرار دارد. بیشتر آن ها مربوط به دوره های پیش از اسلام به ویژه دوره اشکانی است. ‏برج از داخل استوانه و از خارج ده ضلعی با طول اضلاع ۶۳/۲ متر است و ازاره ای سنگی به ارتفاع ۵/۱ متر و مرکب از چهار برج سنگ تراش دارد. ورودی برج شاطر در ضلع شرقی و در بالای پایه سنگی واقع شده که پنج یا شش پله در برابر آن قرار داشته است. از کتیبه و پوشش بنا چیزی بر جا نمانده ‏است، ولی از شیوه ‏معماری برج و شباهت آن با مقبره چلبی اوغلو در سلطانیه چنین بر می آید که احتمالأ از بناهای قرن هشتم هجری باشد
برج شاطر در ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۱۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی واقع در میدان عالی قاپو اردبیل و از آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی پس از وفات وی در سال ۷۳۵ ه.ق به وسیله فرزند وی صدرالدین موسی پایه گذاری شد و سپس در طول ایام پس از شروع حکومت صفویه با توجه به ارادت خاصی که پادشاهان صفوی نسبت به جد خود داشتند واحدهایی بصورت بخش های الحاقی به مجموعه قبلی اضافه شد. این بنای عظیم شامل گنبد الله الله، گنبد جنت سرا، دارالمتولی، قندیل خانه، حرم سرا و … می باشد.
یکی از موارد منحصربه فرد آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی این است که حاوی ده ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته های هنری است که می توان به عالی ترین نوع کاشی کاری معرق و مقرنس و گچبری کتیبه های زیبا و نفیس و خط خطاطان بزرگ دوره صفوی (میر عماد، میر قوام الدین، محمد اسماعیل و…) منبت های ارزنده، نقره کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و تنگ بری و غیره اشاره کرد.
مرمت های انجام شده در بنا عبارت از ازاره چوبی مربوط به صد سال قبل، پایه سنگی ازاره بیرونی بنا و مرمت کاشیکاری بیرونی گنبد مربوط به ۱۳۲۰ (هـ . ق) و تعمیرات اساسی ضریح چوبی مربوط به سال ۱۳۶۱ (هـ . ش) است.
فرش منحصربفرد بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی که سال ها زینت بخش این بقعه بود اخیرا در فهرست ۵۰ شاهکار هنری برگزیده جهان قرار گرفته است. این فرش هم اکنون درگنجینه ” ویکتوریا آلبرت هال ” شهر لندن در معرض دید عموم قرار دارد و تا سال ۱۸۹۳ میلادی در مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی قرار داشت.

بخش های مختلف مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی عبارتند از :
ـ ـ حرم و دارالحفاظ
– مقبره شاهزادگان در سمت شرقی دارالحفاظ
– ایوان بزرگ رو به قبله دارالحدیث
– چله خانه های قدیم و جدید و محل جلوس شیخ صفی الدین بود
– مقبره مادر شاه طهماسب
– مقصورهای در برابر ایوان دارالحدیث
– محوطه شهیدگاه در شمال گنبد دارالحدیث
– محل جلوس شیخ صدرالدین موسی
– بیش از ۴۰ حجره
– صفه مزارهای برخی از امیران و سران خاندان صفوی
– نانواخانه یا آشپزخانه
– آشپزخانه و دیگخانه و حجره های متعلق به آن و ایاغ خانه
– حجره رو به مزار شیخ صفی الدین که آرامگاه مشایخ صوفیه بود
– شربتخانه در کنار چشمه آبی مشتمل بر حوض و محل پختن حلوا و شیرینی
– خوانچه خانه و انبار با حجره های فوقانی و تحتانی
– دفترخانه شامل دهلیز و خانه و محوطه ای میان شربت خانه و خوانچه خانه
– نقاره خانه که زیر سقف آن سقاخانه بود و در پشت آن حمام و برخی خانه های متعلقه قرار دارد.
–  هیمه خانه و زمینی در اطراف آن
– فضای بیرونی در آستانه که در مقابل آن کوچه و دکان ها قرار داشت

جنگل فندقلو

جنگل فندقلو در ۳۰ کیلومتری شهرستان اردبیل و ۱۰ کیلومتری جنوب شهر نمین واقع شده ‌است جنگل  فندقلو بخاطر داشتن جاذبه‌ های منحصربه ‌فرد جنگلی – مرتعی و گردنه زیبای حیران قابلیتی بسیار ممتاز برای توسعه در صنعت اکوتوریسم دارد.

راه‌های مختلفی به این جنگل وجود دارد اما راه اصلی رسیدن به آن که آسفالت هم می‌باشد سه راهی جاده اردبیل به آستارا در نزدیکی شهر نمین است. به این ترتیب که در مسیر راه اردبیل به آستارا و پیش از رسیدن به نمین مسیری سرسبز و زیبا با تابلوی راهنمای جنگل فندقلو مشاده می‌ کنید راه دیگر که برای رسیدن به این جنگل وجود دارد از جاده اردبیل به تهران در گردنه حیران از داخل روستای گیلده می‌ باشد.

عرصه جنگلی فندقلو بخشی از جنگل‌های شرق استان اردبیل به شمار می‌ رود که دنباله جنگل‌ های نیمه گرمسیری استان گیلان می‌ باشد. مساحت منطقه فندقلو حدود ۱۶ هزار هکتار است که بیش از چهار هزار هکتار آن تحت پوشش عرصه‌ های جنگلی قرار دارد و بقیه را مراتع تشکیل می‌ دهد.

حداقل ارتفاع منطقه فندقلو از سطح دریاهای آزاد ۱۵۰۰ متر و حداکثر ۱۸۵۰ متر می باشد که از شمال به راه قدیم اردبیل – آستارا و آبادی‌های آرپاتپه، خانقاه علیا و سفلی از جنوب به کوه معروف خان بلاغی و آبادی‌های نیارق و از غرب به ننه کران، مهدی پستی، آبی بیگلو، کریم کندی، دگرماندرق و از شرق به حیران محدود است.

هوای این ناحیه به علت قرار گرفتن در ارتفاعات، دارای تابستانی بسیار خنک و مطبوع و زمستانی سرد و مرطوب است که جزو مناطق سردسیر استان محسوب می‌ گردد. دمای حداکثر مطلق ۳۷ درجه در شهریور و دمای حداقل مطلق آن ۳۷- درجه سانتیگراد در بهمن ماه است. این منطقه دو بهار دارد، یکى از ابتداى فروردین تا پایان خرداد و دیگرى از مهر تا آبان.

جنگل فندقلو استعداد پرورش صد نوع گل از جمله بوماداران و بابونه را دارند. ۱۹ گونه جنگلی متعلق به ۸ تیره و ۱۷ جنس شناسایی شده است. در بین انواع شناسایی شده گونه‌های نادری نظیر فندق، ممرز، راش، بلوط (بلند مازو) و بید مشک وجود دارد و گونه‌های علفی منطقه چون نسترن، تمشک، خاس، پامچال، بابونه، سرخس، گیلدیگ، بنفشه وحشی، گل گاو زبان و … در زمین های آن به وفور یافت می‌ شود. با توجه به اینکه درخت فندق بیش از سایر گونه‌ها در این جنگل روییده است، این منطقه فندق‌لو نامیده می‌ شود. در منطقه فندقلو حیواناتی نظیر روباه، گرگ، خرس قهوه ای، سمور و پرندگانی چون قرقاول، کبک، عقاب طلایی، چکاوک و کلاغ ابلق یافت می‌شود.

در داخل جنگل یک استخر آبگرم به نام مشه سویی وجود دارد که آب آن خاصیت درمانی دارد. همچنین پیست اسکی روی چمن که برای برپایی اردوهای تیم ملی اسکی روی چمن از آن استفاده می‌شود، از جمله قابلیت‌های این منطقه برای جذب توریست در کلیه فصول سال است.

علاوه بر جاذبه های گردشگری  برای پذیرایی و اقامت گردشگران داخلی و خارجی، مکان هایی تدارک دیده شده که امکان اقامت به صورت شبانه روزی هم در آن مهیا است، با توجه به نکات مطرح شده می‌توان گفت منطقه فندقلو با داشتن انواع درختان میوه، پیست اسکی و گونه‌های گیاهی و طبی مختلف، آب معدنی، حیات وحش، آب و هوای معتدل و چشم انداز زیبا و…جزو مناطق منحصر به فرد است که پتانسیل بالایی در صنعت اکوتوریسم دارا می باشد.

حمام ملاهادی

حمام ملا هادی در اردبیل، میدان عالی قاپو، محله ملا هادی، کوچه آیشم واقع شده است
حمام ملا هادی در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۱۹۴ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید ولی متأسفانه هرگز رفتار و رسیدگی مناسبِ در شأن یک اثر ملی نصیبش نشد، همانطور که در عکس ها شاهد هستید به مخروبه ای بیش نمی ماند .
تیم مکانبین به جای شرح در هنر معماری و تاریخچه ی این اثر تاریخی ترجیح می دهد به گلایه از اداره کل اوقاف و امور خیریه استان اردبیل که مالک این بنا است و همچنین سازمان میراث فرهنگی که وظیفه و رسالت ذاتی این سازمان حفظ و ترمیم آثار تاریخی این مرز و بوم است بسنده می کند زیرا اگر تاریخچه ای از این اثر به دست آیندگان برسد و بنایی نباشد در تاریخ به کم کاری متهم می شویم و چیزی جز لعن و نفرین آیندگان نصیبمان نمی شود. موقعیت جغرافیایی این مکان حدودی است.

خانه ارشادی

خانه ارشادی در اردبیل، خیابان کاشانی، کوچه اوچدکان واقع شده است خانه ارشادی اردبیل باقیمانده ای از یک خانه بزرگ اربابی می باشد که در دوره های مختلف تفکیک، تخریب و نوسازی گردیده است و در بدو احداث دارای کاربری مسکونی بود یکی از بناهای تاریخی شهر اردبیل است که در اواخر دوره قاجار ساخته شده است. در دوران پهلوی دوم آن را برای استقرار یک مدرسه به آموزش و پرورش واگذار کردند.
این بنا دارای پی های سنگی است که با ملاط ماسه، آهک پر شده است. دیواره های بیرونی آجری و درونی خشتی است. از راه جداره های بیرونی بنا با چهار ردیف سنگ بازالت سیاه تیشه ای باتراش دستی اجرا شده است.
بخاری های دیواری که در شاه نشین قرار دارند، در و پنجره های چوبی ترکیب یافته با شیشه های رنگی بصورت طرح های اسلیمی و همچنین طاق نماهای گچی – آجری حیاط از دیگر تزئینات موجود در خانه ارشادی هستند
مرمت این خانه از سال ۷۸ آغاز شده، اما تاکنون مرمت آن به پایان نرسیده است. خانه ارشادی اردبیل در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۶۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.

دریاچه شورابیل

دریاچه شورابیل در ۲ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به طرف خلخال واقع شده است این دریاچه در ارتفاع ۱۳۶۵ متری از سطح دریا قرار دارد
علت نامگذاری دریاچه شورابیل این بوده که قبلا آب این دریاچه بسیار شور بوده و افرادی که از بیماری‌های پوستی و رماتیسم رنج می‌کشیدند برای درمان بیماری خود از گِل این دریاچه استفاده می‌کردند ولی امروزه  با هدایت آب رودخانه بالخلو به آن حجم آب آن از ۱/۱ میلیون متر مکعب به ۱۴ میلیون متر مکعب و وسعت آن از ۷۴ هکتار به ۱۸۰ هکتار افزایش یافت و از شوری آن کاسته شده به طوریکه در آن نوعی ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورش داده می شود.
پلیکان های خاکستری، اردک چشم طلایی، اردک تاجدار، غاز خاکستری، غاز زنگوله بار، لک لک سیاه و… از پرندگان مهاجر و دراج، قرقاول، مرغابی، خوتکا، چنگر، حواسیل، آنگوت و…از جمله پرندگان بومی هستند که در دریاچه زیبای شورابیل  به چشم می خورند
نتایج مطالعات زمین‌شناختی نشان می دهد که قدمت دریاچه شورابیل قدیمى تر از دریاچه ارومیه است

کلیسای مریم مقدس

کلیسای مریم مقدس در کوچه‌ای به نام ارمنستان گازران یا اونچو میدان اردبیل واقع شده است و در سال ۱۸۷۶ میلادی (برابر با ۱۲۵۵ خورشیدی) با هزینه شخصی خانواده گالوست میرزائیان بنا گردیده است. معمار این بنا خاچاطور شهبازیان بوده است.
در محوطه کلیسا گورهایی وجود دارد که از سنگ های معمولی و رسوبی در ساخت آن استفاده شده و بر روی آن ها صلیب هایی کنده شده است. بر روی درب ورودی کلیسا با خط ارمنی، بوسیله تکه‌ هایی بریده شده از نی، که به شکل حروف درآورده و با میخ بر متن درب کوبیده‌ اند، چنین نگاشته شده است : «این دربِ خانه حقیقی خداست، که بر رسم یادبود از طرف اگالوس ملیک میرزا یانس به کلیسای مریم مقدس هدیه می ‌شود ۱۸۷۶٫
آخرین مراسم مذهبی و نماز جماعت در سال ۱۹۴۴ میلادی برابر با ۱۳۲۳ خورشیدی توسط کشیش وارطان ژاما گورسیان در آن انجام م ‌شده‌ است. در حال حاضر حتی یک خانواده ارمنی در اردبیل مقیم نیست. از سال ۱۳۷۰ کلیسای مذکور از طرف شورای خلیفه گری ارامنه آذربایجان در اختیار مدیریت میراث فرهنگی اردبیل قرار گرفت تا با کمک‌های مالی ارامنه این بنای تاریخی مرمت شود.

مقبره شیخ امین الدین جبرائیل

مقبره شیخ امین‌الدین جبرائیل پدر شیخ صفی‌الدین، پدرجد پادشاهان صفوی در روستای کلخوران در ۳ کیلومتری شمال اردبیل قرار دارد و به همین دلیل روستای کلخوران گاه به نام «کلخوران شیخ» خوانده می ‌شود. مقبره شیخ کلخوران که در اوایل قرن دهم هجری قمری بنا شده است، در وسط محوطه‌ای وسیع مشهور به باغ شیخ، به شکل هشت ضلعی با آجر ساخته شده است.
در آرامگاه شیخ امین‌الدین جبرائیل برجی شبیه برج مقبره‌ شیخ صفی دیده می‌شود که احتمالاً مربوط به قرن هشتم هجری قمری است اما اصل عمارت در زمان‌های بعد یعنی همزمان با بقعه شیخ صفی در اوایل قرن دهم بنا نهاده شده است.
سبک نقاشی مربوط به دوره صفوی است. سقف رواق دارای گچبری است که با رنگ های طلایی و آبی دارای اسلیم های زیبا و گل های شاه عباسی است که حاکی از آرامش معنویت محیط و مکان بقعه است. دیوارهای جانبی رواق دارای کاشی کاری معرق و در بعضی از قسمت ها از کاشی های اصیل هشت ضلعی استفاده شده است.
درب ورودی بقعه شیخ امین‌الدین جبرائیل از چوب جنگلی ساخته شده است و در حواشی لنگه درب ها، اشعاری بصورت برجسته کار شده است. از باقیمانده اشعاری که به خط نستعلیق روی این در کنده شده، تاریخ ساخت آن ۱۰۳۰ هجری قمری ذکر شده است. بالاى درِ ورودى، تصوير يک شير و يک پلنگ در دو سوى پنجره نقاشى شده و هر يک با يک زنجير به پنجره بسته شده‌اند، و نشان از سبک و سياق منسوب به دوره صفوى و اوايل سده يازدهم هجرى دارند.
هفت قطعه سنگ قبر بسيار زيبا و پرنقش و نگار، اما بدون نام و نشان در جنوب شرقى بقعه شيخ جبرائيل وجود دارد اين سنگ‌ها به موازات و مجاورت هم در حاشيه يک گورستان بزرگ قرار دارند و به نام هفت‌تنان کلخوران معروف‌اند.

موزه حیات وحش اردبیل

موزه حیات وحش اردبیل واقع در خیابان دانشگاه کنار دریاچه شورابیل واق شده است در حال حاضر بیش از ۱۲۰ گونه از حیوانات پوست آرایی شده (تاکسیدرمی) در موزه تاریخ طبیعی اردبیل نگهداری می ‌شود.
از این ۱۲۰ گونه ۲۰ گونه پستاندار، ۸۰ گونه پرنده و ۱۲ گونه دو زیست شامل خزندگان، ماهیان و ۸ گونه نادر و کمیاب حیوانات وحشی است که مجموعه ای زیبا از طبیعت استان را در مقیاسی کوچک برای علاقه مندان به نمایش گذاشته است به نحوی که می توان جذابیتی متفاوت از تلفیق تاریخ و طبیعت را در این مکان تجربه کرد.
در موزه تاریخ طبیعی اردبیل حیوانات به شکل پانل شامل قسمت‌های جمجمه، شاخ بال و پر پرندگان و نیز حشرات متعدد در روی دیوار قرار گرفته و علاوه بر آنها فسیل و کانی های طبیعی را نیز می توان مشاهده کرد.
دیدنی‌های دیگر موزه وجود دو زیستگاه تالاب و بوستانی است که به شکل خوب و عالی و با ژست‌ مناسب جا نمایی شده است همچنین بخش محیط زیستِ موزه حیات وحش اردبیل در زمینی به مساحت یک هزار و ۲۰۰ متر مربع شامل ۶ بخش آفرینش، دیرین شناسی، زیست بوم دشتی، تالاب و بوستانی و آکواریوم است که در آن انواع مارهای سمی و غیر سمی نگهداری می‌ شود.

موزه مردم شناسی اردبیل

موزه مردم شناسی اردبیل در محل حمام تاریخی آقانقی (ظهیرالاسلام) در میدان عالی قاپو ابتدای خیابان سعدی اردبیل قرار دارد. در این محل علاوه بر نمایش ۳۳ نوع مجسمه با پوشش محلی مردم استان اردبیل، آثار و دست نوشته های مربوط به هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه جمع آوری و عرضه شده است.

این حمام را شخصی به نام ظهیرالاسلام در دوره ایلخانی بنا نمود و ۲۰۰ سال بعد بخش هایی به آن اضافه شد. در زمان قاجار فردی به نام آقانقی مؤتمن الرعایا این حمام را خریداری و بازسازی نموده و به همین جهت است که این حمام به نام هر دو نفر نامیده می شود. در سال ۱۳۷۸ خورشیدی این حمام توسط میراث فرهنگی خریداری شد و بعد از انجام بازسازی های لازم، به موزه مردمشناسی اردبیل تبدیل شد.

ورودی موزه مردمشناسی اردبیل از رختکن آغاز شده و به حوض سنگی هشت ضلعی با چهار بازو ختم میشود، رواق هشتی شکل، کفش کن، گنبد سربینه، گرمخانه، استخرهای آب گرم و استخر آب سرد از جمله قسمت های این حمام است که در حال حاضر در بخش های مختلف آن اشیای قدیمی به نمایش گذاشته شده است.

پل معلق پیرتقی

پل معلق پیر‌تقی تنها یکی از دیدنی‌های بی‌شمار استان اردبیل است که در دره‌های عمیق و زیبای شهر هشتجین در شهرستان خلخال واقع شده است و محل اتصال دو رودخانه گیوی چای و قزل اوزن است. عبور از روی دره‌های عمیق با تکان‌هایش شدید این پل قطعاً یکی از هیجان انگیزترین لحظات را برای شما به وجود می‌آورد. روستای پیرتقی که در نزدیکی پل قرار دارد، تنها یک خانوار ساکن دارد و پیش از این، مورد استفاده پژوهشگرانی بود که برای مطالعه و احداث سد در پایین دست این رودخانه به منطقه سفر می‌کردند.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

پل های تاریخی در اردبیل کم نیستند و بدون شک یکی از جذابیت های تاریخی این شهر همین پل های متعدد آن به شمار می رود. با هم نگاهی داریم به یکی از پل هایی که نه تنها از لحاظ تاریخی بلکه به لحاظ سیاسی نیز دارای اهمیت می باشد :

پل ججین یا هفت چشمه که در شهر اردبیل قرار دارد، یکی از پل های تاریخی شهر اردبیل است که گردشگران زیادی را برای بازدید به سوی خود جذب می‌ کند.

این پل در قریه ججین که امروزه بخشی از حاشیه غربی شهر اردبیل به شمار می‌ آید بر روی رودخانه بالخلو برپا شده است و گذر وسایل نقلیه سبک و افراد پیاده رو را تأمین می‌ کند و به نام های یدی گوز (هفت چشمه)، ججین و داشکسن نیز معروف است.

پل ججین دارای هفت چشمه با پایه‌ های سنگی و طاق‌ های ضربی جناقی آجری می باشد و حالت تقارنی دارد. دهانه وسطی پل باعث زاویه دار بودن عرشه شده است ملات به کار رفته در ساختمان پل، گچ و آهک می‌ باشد.

ججین یادگار دوره صفویه بوده و از سال ۱۳۷۴ هجری شمسی عملیات مرمت آن شروع شده است. همچنین این پل نیز از نظر سیاسی نیز اهمیت دارد زیرا ستارخان سردار ملی مشروطیت بعد از فرار از زندان نارین قلعه اردبیل خود را به کنار این پل رسانده و به یاران خود، که با اسب در این محل منتظرش بوده‌ اند، ملحق می‌شود و از این نقطه راه عتبات عالیات را پیش می‌ گیرد و در نجف اشرف فتوای مشروطه را از مجتهدین اخذ کرده و به ایران بر می‌ گردد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور