سوغات هر استان همیشه بخشی از هویت آن شهر و استان به شمار می آید و استان خوزستان نیز دارای سوغات متنوعی است که می توانید در سفر به این شهر آن ها را تهیه کنید. با هم در اصفهان تور نگاهی داریم بر سوغات این استان گرمسیر کشور.
خرما
خوزستان به سبب آبوهوای گرم و خشکش بستری مناسب برای کشت و پرورش خرما فراهم آورده است. حدود نیمی از صادرات ایران مربوط به خرمای این استان است. کیفیت بالا و تنوع بیمثال خرمای خوزستان سبب شده است تا این خوراکی مقوی به معروفترین سوغات خوزستان بدل شود. خرمای خوزستان بیش از ده نوع دارد که در ادامه به معرفی بعضی از انواع این سوغات بینظیر خوزستان میپردازیم.
معروفترین خرمای خوزستان خرمای استعمران است این خرما رنگی قهوهای مایل به قرمز دارد که به دلیل نیمهخشک بودن و قدرت ماندگاری بالا ارزش تجاریاش از دیگر خرماها بیشتر است. خرمای استعمران یا سایر (نام دیگر این خرما) حدوداً ۷۰ درصد از تولیدات خرمای خوزستان را به خود اختصاص داده است. خرمای بعدی که در جایگاه دوم پس از خرمای استعمران ایستاده است خضراوی نام دارد. این خرما بافت بسیار نرمی دارد و یکی از مهمترین مزایایش زودرس بودنش است. خرمای خضراوی هم همچون خرمای استعمران نیمهخشک بوده و به عنوان سوغات، آن هم برای طی مسافتهای دور گزینهی مناسبی است. چرا که مانند خرمای استعمران قدرت ماندگاری بالایی دارد. خرمای زاهدی پس از دو نوع خرمایی که پیش از این نام برده شد، در جایگاه سوم ایستاده است. خرمای زاهدی از انواع خشک است که به خاطر انبارداری آسانش یکی از انواع صادراتی خرما به سایر نقاط جهان است.
اما از انواع خشک و نیمهخشک که بگذریم به نوعی دیگر از خرما میرسیم که در اصطلاح به آن تر گفته میشود این نوع خرما معمولاً شیرینترین نوع خرما است و رنگ قهوهای تیره و یا مشکی دارد. یکی از بهترین انواع خرمای تر در خوزستان خرمای کبکاب است. اگر به استان زیبای خوزستان سفر کردید با توجه به ذائقهی خود و دوستانتان حتماً یکی از انواع خرما را به عنوان سوغات خریداری کنید و از لذت نوش جان کردن این نعمت الهی بینصیب نمانید.
کلیچه
کلیچه نوعی شیرینی محلی خوزستانی است که چند سالی است پخت آن به دلیل استقبال فراوان گردشگران رونق یافته است. این کلوچهی لذیذ خوزستانی با مغز خرما و خمیری از ماست و زیره ابتدا تنها توسط زنان هنرمند خوزستانی برای اعیادی چون نوروز پخته میشد. امروزه کارگاههای کلیچه پزی در شهرهایی نظیر خرمشهر، دزفول و شوشتر مشغول فعالیت هستند و شما میتوانید از این کارگاهها این کلوچهی محلی خوشمزه را خریداری کنید و برای دوستان و عزیزانتان سوغات ببرید.
همانطور که در ابتدای متن اشاره شد بیشتر سوغات خوزستان را صنایعدستی به خصوصش تشکیل دادهاند. خرما و کلیچه تنها خوراکیهای شاخص این منطقه بودند که به عنوان سوغات کاربرد داشتند. البته حلواشکری خوزستان که به حلوا سیلونی شهرت دارد و با شیرهی خرما تهیه میشود هم نباید از نظر انداخت؛ اما از خوراکیهای استان که بگذریم به صنایعدستی بینظیرش میرسیم. صنایعدستی استان خوزستان را هنرهایی از جمله کپوبافی، احرامی بافی، گلیم افشار و عبا بافی تشکیل دادهاند که در ادامه به معرفی هر یک میپردازیم.
کپو بافی خوزستان
کپوبافی نوعی حصیربافی است که تنها در جنوب ایران رونق دارد. به استان خوزستان که سفر کنید در شهر دزفول میتوانید شاهد این دستسازهای بینظیر باشید. کپو درواقع حصیرهای بافتهشدهای هستند که با نخ کاموایی رنگی پوشیده شده باشند. بیشتریم محصول کپوبافی ظروف کروی درداری است که میتواند برای مصارف متعددی داشته باشد. مثلاً میتواند به عنوان جانانی زینتبخش سفرهها شود و یا جای لوازم خیاطی یا آرایش خانمها باشد. بیشک محصولات کپوبافی شده یکی از مناسبترین و زیباترین سوغاتیها برای خانمها هستند پس اگر مسیرتان به دزفول افتاد خانمهای فامیل را فراموش نکنید و از سبدهای کپوبافی برایشان سوغات ببرید. از صنایع دستی مرسوم در جنوب ایران است که در استان خوزستان به ویژه شهرستان دزفول، رواج دارد. کپوبافی در واقع نوعی حصیربافی است که در آن از کاموای رنگی برای تزیین بافتههای حصیری استفاده میکنند. البته شیوهی بافت نیز در کپوبافی با حصیربافی رایج متفاوت است. در این روش بافت که به بافت فتیلهای شهرت دارد و استحکام بیشتر و قابلیت شکلدهی بهتر از ویژگیهای آن است، الیاف تهیه شده از برگ خرما را به دور نوعی نی مردابی به نام «کرتک» میپیچند. تزیین با کاموا در کپوبافی به دو صورت انجام میشود؛ زمینهی حصیری با نقوش هندسی روی آن و تزیین تمام سطح به نحوی که حصیر دیده نمیشود. عمدهی محصولات کپوبافی شده، ظروف دربدار کروی به عنوان سبد و ظروف مسطح تزیینی است. سبدهای کپوبافی شده که برای زیبایی و سهولت در باز کردن درب آنها، منگولهای کاموایی به دربشان متصل میکنند، کاربردهای مختلفی دارند؛ جای نان، جای لوازم خیاطی و…
در سالهای اخیر، با توجه به استقبال فراوان مسافران و گردشگران، کپوبافان استان، که اغلب زنان روستایی هستند و از این طریق به اقتصاد خانواده کمک میکنند، بر تنوع محصولات خود افزودهاند.
احرامیبافی
خوزستان پیشینهی عمیقی در زمینهی تولید پارچههای دستبافت دارد. هرچند که امروزه این فعالیت رونق سابق را ندارد؛ اما تا حدودی در نقاط مختلف این استان به چشم میخورد. احرامیبافی درواقع بافت پارچهای پنبهای به رنگ سفید است که با دستگاه نساجی سنتی صورت میپذیرد. در قدیم از پارچههای احرامیبافی شده تنها برای پوشش حجاج استفاده میشود اما امروزه استفاده از این پارچهها بسیار فراتر رفته است. سجادههای احرامیبافی به شدت مورد استقبال گردشگران قرارگرفتهاند و همچنین این نوع پارچه برای رومبلی، روتختی و زیرانداز هم کارایی دارند. پارچههای احرامیبافی شده هم میتوانند در جایگاه خود سوغات مناسبی برای دوستان و اقوامتان باشند.
قلم نی دزفولی
از سوغات خوراکی و صنایعدستی خوزستان که بگذریم به سوغات ویژهی این استان خواهیم رسید. قلم نی دزفولی ویژهترین سوغات استان خوزستان است که سالهاست به خاطر کیفیت بینظیرش بر سر زبانها افتاده است. نی دزفولی بهصورت خودرو در اطراف رودخانههای این شهر میروید و به علت دوام و استحکام در برابر سایر قلمها و جذب بالای مرکب عنوان باکیفیتترین قلم نی را به خود اختصاص داده است. اگر در بین دوستان و آشنایان خود کسی را دارید که به هنر خوشنویسی علاقه مند است حتماً از این قلمهای باکیفیت برایش سوغات ببرید.
سوغات دیگر
شیرینی
حلوا ارده، حلوا شکری، حلوا کنجدی، شیره ارده، انواع کلوچه های سنتی.
کشاورزی
انواع ادویه، خرما، لیف خرما.
صنایع دستی
جاجیم، حصیربافی، خراطی، سجاده بافی، گبه، گلیم، فرش، نمد.
حلواشکری
فرآوردهای غذایی است که از ارده تهیه میشود. در روش سنتی تهیهی حلواشکری، با استفاده از شربت شکر که روش تولید مخصوصی دارد، ارده را میمالند تا بافتی منسجم پیدا کند. تولید حلواشکری در شهرستان شوشتر استان خوزستان سابقهای دیرینه دارد. حلواشکری شوشتر که به حلوای سیلونی شهرت دارد، امروزه نیز با همان روش سنتی تهیه میشود. در جنوب ایران به شیرهی خرما، سیلو گفته میشود و از آنجایی که در تهیهی حلوای شوشتری، به جای شکر از شیرهی خرما استفاده میشود، به آن حلوای سیلونی میگویند
.