منطقه آزاد ارس
منطقه آزاد ارس
قدیمیترین بندر آزاد جهان، که بهطور مشخص برای افزایش حجم داد و ستد پایهگذاری شد، بندر آزاد رومیها واقع در جزیره دلاس در دریای اژه بود، که با هدف افزایش حجم مبادلات تجاری بین مصر، یونان، سوریه، شمال آفریقا، آسیا و رم تأسیس شده بود و در آن همه داد و ستدها بدون دریافت حقوق گمرکی انجام میشد. در این مطلب با مرکز مشاوره سفر طلوع سفریاد همراه شوید تا با منطقه آزاد ارس آشنا شویم.
منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس در استان آذربایجان شرقی (شهرستانهای جلفا، کلیبر و خداآفرین) و شمال غرب ایران واقع شدهاست. بنا بر ارزیابیهای صورت گرفته از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ایران، منطقه آزاد ارس، پس از منطقه آزاد کیش، دومین منطقه آزاد توسعه یافته و در حال رشد کشور است.
این منطقه که در مجاورت دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار گرفته، دارای وسعت ۵۱٬۰۰۰ هکتار است. منطقهٔ آزاد ارس در ۱۳۷ کیلومتری شهر تبریز -که یکی از قطبهای عمدهٔ دانشگاهی و صنعتی ایران است- قرار داشته و با شهر تهران نیز ۷۶۱ کیلومتر فاصله دارد.
شهر جلفا به عنوان مرکز این ناحیه صنعتی-تجاری، در زمینه تجاری و گمرکی دارای پیشینهای صد ساله بوده و مرز مشترک ایران و جمهوری خودمختار نخجوان در شهر جلفا به عنوان پرترددترین مرز مسافری ایران، پس از فرودگاههای تهران مطرح است.
مرتضی بانک در حکمی اسدالله علیزاده را به عنوان سرپرست سازمان منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی ارس منصوب کرد.
منطقه آزاد ارس شامل ۷ بخش گسسته از هم و به مرکزیت شهر جلفا است:
- منطقه آزاد جلفا
- منطقه آزاد نوردوز
- منطقه آزاد خمارلو
- منطقه آزاد اصلاندوز
- منطقه آزاد پارسآباد
- منطقه آزاد بیله سوار
- منطقه آزاد آزادلو (گرمی)
سازمان منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس
این سازمان براساس مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی در ۲ شهریور ۱۳۸۲ برای شتاب بخشیدن به توسعه اقتصادی منطقه تأسیس شد. بر اساس مصوبه مجلس هفتم وسعت منطقه آزاد ارس در محدوده شهرستان جلفا ۲۰ برابر شد. بر اساس مصوبه مجلس نهم شهرک جانلو و قلی بگلو از توابع شهرستانهای کلیبر و خداآفرین به محدوده منطقه آزاد ارس افزوده شد.
منطقه آزاد ارس با مرکزیت جلفا در شمال غرب ایران واقع شده و در حاشیه رود ارس قرار گرفتهاست. رود ارس، مرز کشور ایران را با کشورهای جمهوری آذربایجان (جمهوری خودمختار نخجوان) و ارمنستان تشکیل میدهد. این منطقه تجاری-صنعتی در بین دو منطقه حفاظتشده کیامکی و ارسباران قرار گرفتهاست. منطقه آزاد ارس در ۱۳۷ کیلومتری تبریز -که به عنوان قطب شمال غرب و دومین شهر صنعتی ایران شناخته میشود- واقع شدهاست.
اراضی این منطقه شامل ۹٬۷۰۰ هکتار از اراضی منطقه میشد که براساس مصوبه جدید هیئت محترم سازمان منطقه آزاد ارس در ۱۴ آذر ۱۳۸۷، محدوده این منطقه به ۵۱٬۰۰۰ هکتار شامل بخشهایی از ۲ شهرستان جلفا و کلیبر افزایش یافت. این محدوده ابلاغی در بخش متصل، محدوده اصلی را از ۹٬۷۰۰ هکتار به ۲۰٬۵۰۰ هکتار افزایش دادهاست و در ۳ بخش منفصل نیز قسمتی از شهرستان کلیبر به وسعت ۲۴٬۰۰۰ هکتار (موسوم به قلی بیگلو) و اراضی اطراف سد خداآفرین به وسعت ۶٬۱۰۰ هکتار و محدوده گمرک نوردوز (مرز ایران با ارمنستان) به وسعت ۲۴۰ هکتار جمعاً به وسعت ۵۱٬۰۰۰ هکتار کل محدوده منطقه آزاد ارس را تشکیل میدهد.
جاذبه های گردشگری تبریز
تبریز هم به مانند هر شهر دیگری دارای جاذبه های دیدنی فراوانیست. از جاذبه های تاریخی انسان ساز گرفته تا جاذبه های طبیعی موجود در طبیعت بکر شمال غرب کشور. در این بخش به معرفی برخی از این جاذبه های شناخته شده می پردازیم با اصفهان تور همراه باشید.
جاذبههای طبیعی
آبشار آسیاب خرابه
یکی از دیدنیترین و زیباترین مناظر طبیعی استان آذربایجان شرقی، آسیاب خرابه یا خراب دییرمان است که در شهرستان جلفا در نزدیکی مرز ایران با کشور جمهوری آذربایجان واقع شده است. آسیاب آبی که سالها پیش مورد استفاده مردم منطقه قرار میگرفت، امروزه به دلیل تخریب قسمتهای عمده آن کاربری ندارد و به همین دلیل به «آسیاب خرابه» شهرت دارد. در این منطقه آبشارهای کوچک و بزرگ با دیوارههای پوشیده از خزه و گیاهان آبزی جلوهای خاص و زیبا به منطقه داده است. آب این آبشارها از چشمههای متعدد بالای آسیاب، سرچشمه گرفته از کوه کیامکی تامین میشود.
این تفرجگاه جذاب و دیدنی در حدود ۲۷ کیلومتری علمدار گرگر (هادی شهر) که در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در ۵ کیلومتری روستای منجنآباد در حاشیه رود ارس در یک جاده فرعی و در درهای باصفا واقع شده است..از تبریز تا جاده فرعی جلفا به علمدار ۱۰۶ کیلومتر است؛ از علمدار تا آسیاب خرابه ۲۷ کیلومتر راه خاکی است.
مجتمع آب گرم معدنی و درمانی بستان آباد
حدود نیم قرن پیش آبگرم بستانآباد در محل قدیمیاش به شکل گنبدی از آجر و سنگ ایجاد شد، میرزا نائبالسلطنه فرزند فتحعلی شاه در اوقات اقامت در عمارت چمن اوجان از آن به عنوان حمام استفاده میکرد.
این آب گرم در طول سال پذیرای میلیونها گردشگر داخلی و خارجی است. حرارت آب این چشمه بین ۴۰ تا ۵۰ درجه است و از خاصیتهای درمانی این آبگرم میتوان در بهبود برخی از بیماریها و ناتوانیها از جمله آکند، آرتریت، سوختگی، عضلانی، افسردگی، سردرد، اختلال خواب، درمان ناتوانی بیماران مبتلا به فلج و به خصوص سکته مغزی و ناراحتیهای گوارشی، پوستی و کلیوی اشاره کرد.
جنگل های ارسباران
ارسباران ناحیه کوهستانی وسیع با مناظری بدیع و زیبا در شمال استان آذربایجان شرقی است، که از شمال کوه قوشا داغ در جنوب اهر تا رود ارس گسترده است. این ناحیه به عنوان ذخیرهگاه زیست کره در یونسکو ثبت شده است.
ناحیه ارسباران در دورانهای گذشته به دلیل گستردگی کوههای منطقه به نام قره داغ هم شناخته میشد. تعداد ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، ۵ گونه دوزیست، ۴۸ گونه پستاندار (مانند کل و بز، گراز، خرس قهوهای، گرگ، «وشق» سیاهگوش و «پلنگ» و ۲۲ گونه ماهی در پارک ملی ارسباران شناخته شده است.
جاذبههای تاریخی
ائل گلی تبریز
(ایل گلی) یا شاه گلی از گردشگاههای مهم شهر اولینها، تبریز است که در جنوب شرق آن و در ۷ کیلومتری مرکز شهر واقع شده است. شاه گولی به معنی «استخر شاه» ترجمه شده است. این مکان تاریخی در زمان آق قویونلوها ساخته شده و در دوره صفویان گسترش یافته است. عمق دریاچه شاه گلی ۱۲ متر است و در محوطه آن قایقرانی انجام میشود. همچنین شهربازی (لونا پارک) و مسافرخانههای بسیاری در داخل گردشگاه وجود دارد. پس از احداث هتل پارس ایل گلی این گردشگاه جنبه جهانی پیدا کرد.اولین اینترنت پارک کشور به صورت بیسیم، برای استفاده گردشگران و شهروندان تبریزی، با برقراری و نصب دو فرستنده در مدت ۱۰ روز هر کدام با پوششی به شعاع ۳۰۰ متر کروی در ضلع شرقی و جنوبی ائل گلی ایجاد شده است.
همچنین اولین مرکز اطلاعرسانی هوشمند کشور در مجموعه تاریخی و تفریحی ائل گلی بنا شده، است؛ این مرکز دارای ۴ دستگاه کیوسک اطلاعرسانی است که در اتاقک شیشهای ویژهای قرار گرفته و اطلاعات متنوعی مانند تاریخچه و توضیحاتی در مورد ائل گلی و معرفی مراکز تجاری، بازارها، مراکز تفریحی، پارکها، موزهها، مراکز اقامتی و برخی موارد دیگر را در اختیار گردشگران و علاقهمندان قرار میدهد. ائل گلی حدود ۷ کیلومتر از مرکز شهر فاصله دارد و میتوانید سوار مترو شده و در ایستگاه ائل گلی پیاده شوید
بقعه عون بن علی
آرامگاه عون بن علی که به عینالی و عینال، زینال هم شهرت دارد، از بناهای تاریخی تبریز و مربوط به دوره ایلخانان است. این آرامگاه بر فراز رشته کوه سرخاب واقع شده است، مسیر دسترسی به قله کوه دارای جاده آسفالت شده است که به راحتی و به صورت پیادهگردی میتوان به قله رسید.
تله کابین عون بن علی یا عینالی، یکی از پروژههای در دست اجرا و بخشی از پروژه تفرجگاه عون بن علی و پارک طبیعت در شهر تبریز است که پس از تکمیل، لقب طولانیترین تله کابین کشور را از آن خود خواهد کرد. همچنین مجسمه شهریار که در دل کوه کنده شده است، از دیگر دیدنیهای عینالی محسوب میشود.
کاخ شهرداری تبریز، برج ساعت
کاخ شهرداری تبریز یکی از ساختمانهای زیبا و دیدنی شهر تبریز است که به دستور رضاشاه پهلوی در مکان گورستان متروک کوی نوبر با نظارت مهندسان آلمانی ساخته شد. این کاخ در مرکزیترین نقطه شهر تبریز و در میدان شهرداری که مردم تبریز به آن ساعت قاباغ میگویند، واقع شده است.
کاخ شهرداری تبریز دارای یک برج ساعت چهار صفحهای به ارتفاع ۳۰/۵ متر است که هر ۱۵ دقیقه یکبار صدای زنگش به گوش مردم تبریز میرسد. نمای خارجی این ساختمان از سنگ تراشیده شده و نقشه آن شبیه به طرح یک عقاب در حال پرواز است.
خانه مشروطه تبریز
خانه مشروطه یکی از خانههای تاریخی و موزههای شهر تبریز است که در محله راسته کوچه، در غرب بازار تبریز قرار دارد. در ساخت این بنا سبک معماری دوره قاجار به کار رفته که ملک شخصی حاج مهدی کوزه کنانی بود. مساحت این بنا ۱۳۰۰ متر مربع و در دو طبقه ساخته شده است. این خانه دارای پنجرههای ارسی، دربهای منبتکاری شده، غلام گردش، کلاه فرنگی و نورگیر است؛
پنجرههای بیرونی، ارسیهای تمام قدی هستند که با رنگهای سرخ و سبز و سفید، جلوه خاص و زیبایی به خانه داده است. داخل موزه تندیسهایی از حسین خان باغبان، حاج علی دواچی، ثقهالاسلام تبریزی، حاج علی ختایی، هوارد باسکرویل، کربلایی علی موسیو، شیخ علی اصغر لیلاوایی، آخوند خراسانی، علی اکبر دهخدا و زینب پاشا (تنها زن در صفوف مشروطهخواهان) به همراه مهرهای مختلف گروههای انقلابی، نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب میکند.
مسجد کبود تبریز
مسجد کبود یا مسجد جهانشاه که در زبان ترکی به گوی مچید شهرت دارد، یکی از مساجد تاریخی مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. براساس اطلاعاتی که از کتیبهی سردر آن به دست آمده، تاریخ ساخت بنای این مسجد به سال ۸۴۵ هجری شمسی، در زمان سلطان جهانشاه باز میگردد. این مسجد به دستور صالحه خانم، دختر سلطان جهانشاه بنا شده است.
در سال ۱۱۵۸ شمسی مطابق با ۱۷۸۰ میلادی زلزله مهیبی، خسارات فراوانی به مسجد زد که در اثر آن گنبدهای مسجد فرو ریخت. از سال ۱۳۱۸ به منظور حفاظت و بازسازی بخشهای باقیمانده این اثر تاریخی، شامل طاقها و پایهها، تعمیرات و بازسازی آن شروع شد و تا سال ۱۳۵۵ به طول انجامید. کار بازسازی گنبد اصلی را زنده یاد استاد رضا معماران انجام داده است و بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی همچنان ادامه دارد.
مقبره الشعرا
بازماندههای ایوان جنوبی ارگ علیشاه در شهر تبریز به ارگ تبریز شهرت دارد. قدمت این بنا به قرن هشتم هجری باز میگردد؛ بنای اولیه ارگ با هدف ساخت مسجد علیشاه به طور ناتمام رها شد و در سالهای بعد با استفاده از بنای اولیه آن قلعهای نظامی به جای آن ساخته شد که تا اواخر دوران قاجار مورد استفاده قرار گرفت.
بخشهای زیادی از ارگ تبریز در دورانهای پهلوی و پس از انقلاب تخریب شد. امروزه تنها دیواره جنوبی ارگ پابرجا مانده که برای بازدید عمومی مورد استفاده قرار میگیرد. پس از انقلاب در اطراف ارگ مسجدی به نام مصلی بزرگ تبریز بنا شد که در مراسمهای مختلف دولتی و در روزهای جمعه برای برگزاری نماز جمعه استفاده میشود.