در ادامه بررسی مکان های دیدنی تاریخی کشور مصر، در این مطلب به قلعه صلاح الدین در مصر خواهیم پرداخت. شما می توانید با جستجویی در وبسایت اصفهان تور دیگر مطالب مربوط به کشور مصر را نیز مشاهده کنید.

یکی از شگفت انگیز ترین قلعه های مصر است .قلعه دربخشی از تپه ی مقثم در نزدیکی مرکز قاهره قرار گرفته است. زمانی به داشتن چشم اندازی عالی از شهر و وزش باد تند معروف بود و بین سالهای ۱۱۷۶ و ۱۱۸۳ پس از میلاد توسط حاکم ایوبی، صلاح الدین، دژسازی شد تا از آن در برابر مجاهدین محافظت شود.چند سال پس از مغلوب ساختن خلافت فاطمی، صلاح الدین اقدام به ساخت دیواری نمود که قاهره و فسطاط را احاطه کند.

قلعه، بخش عمده ی دیوار بود. قلعه روی کوه پوزی پایین تپه ی مقثم ساخته شده بود و بدین ترتیب موقعیتی داشت که حمله به آن را دشوار می ساخت. هم چنین این واقعیت که قلعه تا قرن نوزدهم قلب حکومت مصر باقی ماند نشان دهنده ی تأثیر و مساعد بودن مکان قلعه است. زمانی که حاکم مصری، خدیو اسماعیل، در دهه ی ۱۸۶۰ به قصر تازه ساز خود، کاخ آبدین، در منطقه ی اسماعلیه رفت، تخت حکومت، قلعه را ترک کرد.

داستانی بر این اساس وجود دارد که صلاح الدین برای انتخاب مکان ساخت قلعه، تکه هایی از گوشت گرداگرد قاهره آویزان کرد، اما همه جا گوشت یک روزه فاسد شد، به استثنای یک جا که همان محل کنونی قلعه است و گوشت در آن چندین روز تازه ماند. بی شک این مکان برای حکمرانی قاهره و دفاع از آن در برابر مهاجمان خارجی دارای مزیت استراتژیکی است.

در حالی که ساخت قلعه در سال ۱۱۸۴-۱۱۸۳ به اتمام رسید، دیواری که صلاح الدین در نظر داشت تا سال ۱۲۳۸، مدت ها پس از مرگ او هنوز در دست ساخت بود. برای آبرسانی به قلعه، صلاح الدین چاه یوسف را احداث کرد. این چاه را با نام چاه حلزونی نیز می شناسند، زیرا ورودی آن ۳۰۰ پله دارد که گرداگرد فضای درونی چاه تعبیه شده است. وقتی که آب از چاه به سطح می آمد، از یک سری آب گذرها عبور کرده و به قلعه می رسید.

در زمان حکمرانی النصیر محمد، چاه یوسف دیگر قادر به تأمین آب کافی برای حیوانات و افراد بی شماری که در آن زمان در قلعه زندگی می کردند نبود. برای بیشتر کردن میزان آب، نصیر سیستم چاهی راه اندازی کرد که شامل تعدادی چرخ آبی روی رود نیل بود، آب از طریق این چرخ های آبی به دیوار انتقال یافته و سپس از طریق آب گذرهایی که صلاح الدین ساخته بود به قلعه وارد می شد.

این تنها خدمت نصیر به قلعه نبود، چشمگیرترین خدمت او مسجد نصیر است. در سال ۱۳۱۸، نصیر، عمارت ایوبیان را بازسازی کرده و آن را به مسجدی به نام خود تبدیل کرد. دیگر اقدامات نصیر در مورد قلعه شامل دیوار و باروی جنوبی عمارت و منطقه ی مسکونی است که فضای حرمسرا و حیاط یا درون سرا را شامل می شود. پیش از نصیر، بیبرس ها تالار عدالت و “سرای طلا” را ساختند

الکمیل، برادر زاده ی صلاح الدین قلعه را با توسعه ی چند برج آن تقویت کرد. او برج آهنگر و برج شنی را که مسیر باریک بین قلعه و تپه های مقثم را کنترل می کردند، سه برابر بزرگتر ساخت. او هم چنین تعدادی برج پیرامون محدوده ی دفاعی دیوارها ساخت.

این قلعه را گاه قلعه ی محمد علی نیز می نامند، زیرا دربرگیرنده ی مسجد محمد علی (یا محمد علی پاشا) می باشد که بین سال های ۱۸۲۸ و ۱۸۴۸ ساخته شده است و روی قله ی قلعه قرار گرفته است. مسجد عثمانی را به یاد بود تاسان پاشا، بزرگترین پسر محمد علی، که در سال ۱۸۱۶ وفات یافت، ساخته اند. گرچه این مسجد یکی از اقدامات محمد علی است برای از بین بردن آثار خاندان مملوک که پیش از او حکمرانی می کردند. زمانی که حاکم عثمانی محمد علی پاشا کنترل حکمرانان مملوک را در سال ۱۸۰۵ گرفت، بسیاری از تغییرات قلعه را که توسط رهبران قبلی قاهره اعمال شده بود، عوض کرد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

در این مطلب در اصفهان تور قصد داریم به بررسی پایتخت پادشاهی مصر باستان بپردازیم که تعداد زیادی از دیدنی های تاریخی و عجایب مصر در این مکان رخ داده است. حتما با ما در این گزارش جذاب همراه باشید.

مجموعه ممفیس بناهای تاریخی بی‌نظیر زیادی را در برگرفته است که مربوط به دوره باستانی هستند. هرم پلکانی اولین فرعون ممفیس، قدیمی‌ترین سازه معماری یافت شده از این نوع است که در ساخت آن، تماما از سنگ‌های آهکی منظم و صیقل خورده استفاده شده است. کرجی خورشیدی، یکی از قدیمی ترین قایق‌های ساخته شده است که به شکلی سالم در جیزه و در محوطه هرم خئوپس کشف شد. قدمت گورستان باستانی سقاره به دوره شکل گیری تمدن فراعنه باز می‌گردد. ارزش تاریخی، هنری، و جامعه شناختی این بناها، گواهی بر یکی از درخشان‌ترین تمدن‌های جهان است.

ممفیس، پایتخت پادشاهی مصر باستان بود که آرامگاه های متنوع و شگفت انگیزی همچون سنگ قبرها، مصطبه های مزین، معابد، و اهرام را در خود جای داده است. در روزگاران قدیم، اهرام مصر از عجایب هفتگانه جهان به شمار می رفتند.

تأسیس ممفیس

منس یا نامر، که اولین فرمانروای پادشاهی متحد مصر بود، دستور داد پایتخت جدید را در محوطه دلتای رود نیل بنا کنند. این شهر به نام های منس، مِن نهفِر و همچنین هوتا-کا-پتا و یا خانه “کا”ی (روح) پتا (مقدس ترین صحن که به خدای نیروی آفرینش تخصیص داده شده بود که یک صنعتگر با سر قوچی شکل بود و به طور مشتاقانه پیکره انسانیت را در چرخ کوزه گری خود شکل می داد) شناخته شده است. از عظمت ممفیس که زمانی زبانزد یونانیان بود، تنها گورستان های تاریخی و ویرانه های هرم پتا به جای مانده و تندیس های بسیاری در این ویرانه ها کشف شده که فراعنه و بزرگان شهر و گورستان شگفت انگیز آن را به تصویر کشیده اند.

گورستان سقاره

گورستان سقاره نزدیک ترین گورستان به پایتخت و بزرگترین آن هاست که اولین هرم عظیم سنگی در آن واقع شده است. جوزر، مؤسس دودمان سوم این هرم را با ایجاد تغییراتی در شکل مقبره های پیشین که مصبطه (سازه چهار ضلعی آجری بزرگ که دیوار هایش به سمت داخل شیب دارند و سقف آن ها صاف و هموار است) نام دارند، برای خود ساخت و برای اولین بار سنگ جایگزین آجر شد. این هرم در داخل مجموعه ای آرامگاهی ساخته شده و با دیواری نازک به ارتفاع ۱۰ متر، از جنس سنگریزه های آهکی احاطه شده است. چهارده درب سنگی کاذب بر دیوار حائل نقش بسته شده اند. ورودی بزرگی نیز تعبیه شده که توسط یک راهرو  به سالنی ستوندار راه یافته و به محوطه ای معروف به حیاط جشن منتهی می شود. سکویی پلکانی در یک طرف این میدان واقع شده که محل جلوس و تخت فراعنه بوده است. معابد مقدس در شرق و غرب این سکو قرار گرفته اند.

سنفرو، بنیانگذار دودمان چهارم، شکل آرامگاه را به هرم های کنونی با سطح مقطع مربعی تغییر داد و از آن پس تمامی هرم ها به این فرم ساخته شدند. هرم سرخ که به خاطر رنگ قرمز آجر های استفاده شده در آن (بعد از سرقت سنگ آهک های تزئینی) به این اسم نامگذاری شده، در گورستان دهشور واقع شده است. هرم خمیده در جنوب این گورستان قرار گرفته که شیب هر چهار سطح آن تقریبا در نیمه هرم عوض شده و کمتر از شیب اولیه است.

ساخت اهرام بزرگ جیزه

خوفو (یا خئوپس) که پسر سنفرو بود و همچنین جانشینانش خفرع (خفرن) و منکورع (منکوره)، با ساخت اهرام بزرگ جیزه به مقام و اعتبار زیادی دست یافتند. هرم، نمادی از خورشید (خدای بزرگ رع) است که از دوره دودمان چهارم به بعد، پرستش آن ترویج یافت. کتیبه های یافت شده در تالار های تدفین هرم که قدمت آنها به اواخر پادشاهی باستان بر می گردد، از تبدیل شدن پادشاه مرده به خورشید صحبت می کنند.

گورستان جیزه یا گیزا (Giza Necropolis )، در غرب قاهره امروزی در کشور مصر قرار دارد و ۳ هرم از فراعنه سلسله چهارم در آن بنا شده است.این اهرام به نام‌های خوفو یا خئوپوس، به معنی کسی که به افق تعلق دارد، خفرع یا خفرن یعنی بزرگ و منکورع یا موکرینوس به معنی ملکوتی شهرت دارند.

اهرام مصر، عظیم‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای دوره پادشاهی کهن هستند که جزو عجایب ۷ گانه جهان باستان نیز محسوب می‌شوند. این اهرام در حدود سال ۲۵۵۰ پیش از میلاد ساخته شده‌اند و نقطه اوجی در تکامل شیوه معماری مقابر مصر در دوره پادشاهی کهن به حساب می‌آیند. برای ساخت اهرام مصر، تعدادی شیب راهه آجر فرش احداث شد و تخته سنگ‌های آهکی را که از معادن آن سوی نیل با قایق به آنجا منتقل می‌کردند، روی شیب راهه‌ها به سمت بالا قرار می‌دادند.

در جلوی هر هرم، معبد کوچکی قرار داشت که با گذرگاهی سنگفرش به معبدی دیگر که در دره نیل، در حاشیه مزارع واقع بود، می‌پیوست. در دو سوی اهرام، هرم‌های کوچکی با طرحی منظم و دقیق وجود دارد که مخصوص اعضای خاندان سلطنتی بوده و جهت هرم‌های ۳ گانه، شمالی جنوبی است. هرم های خوفو و خفرع نیز روی محوری مایل در امتداد یکدیگر ساخته شده‌اند.

مصری‌ها زندگی کوتاه این جهان را فانی و مرگ را آغاز یک حیات نوین و جاویدان در دنیای دیگر می‌دانستند. به همین دلیل منازل خود را با مصالحی مانند خشت و گل و مقابر را از مصالح با دوامی مانند سنگ می‌ساختند. بر اساس اعتقاد و تفکر آنان هر انسان علاوه بر جسم دارای یک روح به نام بع، ویک پیکر شبه گونه بنام کا است. «بع» پس از مرگ در زمین مانده و هر شب به جسد باز می گردد ولی «کا» می‌تواند مابین این دوجهان در حرکت باشد.

به اعتقاد مصری‌ها، شرط جاودانه بودن زندگانی آن بوده که بع و کا هر دو بتوانند جسد خود را شناخته و به آن بازگردند. به همین علت برای از بین نرفتن اجساد مردگان آنان را مومیایی کرده و کلیه اشیا و متعلقات آنان را در کنار شان قرار می‌دادند. همچنین برای محافظت از جسد، مقابر را محکم و غیر قابل نفود می ساختند تا کا بتواند در آنجا سکونت کند و از بلاهای طبیعی و سرقت اموال در امان باشد.

این اهرام شاهکار تکنیک مهندسی، طراحی و معماری هستند. برش و اندازه‌گیری سنگ‌ها در حد اعجاب انگیزی دقیق بوده، به طوری که کوچکترین خطایی باعث بر هم خوردگی اشکال هندسی و حتی فرو ریختن بنا می‌شد. این بناها بزرگترین بناهای ساخت بشر تا کنون هستند. اهرام مصر تقریبا در یک دوره ۱۰۰۰ ساله و در زمان شکوفایی و عظمت فراعنه مصر بین سال‌های ۲۷۰۰ تا ۱۷۰۰ قبل از میلا‌د بنا شده‌اند.

هرم غول پیکر مصر از قدیمی ترین عجایب هفتگانه است و تنها بنایی است که در میان عجایب هفتگانه تا به امروز باقی مانده است.زمانی که این هرم ساخته شد بلندترین ساختمان جهان در آن زمان محسوب می شد و این رتبه را تا ٤٠٠٠ سال حفظ کرد. در حدود ٢٥٨٠سال قبل از میلاد مسیح این هرم‌ها را برای دفن فراعنه ساخته‌اند.

مجموعه اهرام جیزه شامل قسمت‌های زیر است:

هرم خوفو، هرم خفره، هرم منکور، معبد تدفینی خفره، معبد تدفینی، هرم فرعی، معبد دره‌ای خفره، معبد دره‌ای منکور، مقبره‌های ملکه هتفرس اول، مقبره‌های ملکه خنت کاوس اول، اهرام ملکه‌ها، مصطبه‌ها، تندیس ابوالهول، معبد ابوالهول، مقبره همیوفر، دفتر تحقیقات اهرام جیزه، گودال قایق‌ها، مقبره‌های کنده شده در صخره، گذرگاه سنگ‌فرش تدفینی، معبد سنگ منکور، گورستان جدید، گورستان غرب، گورستان شرق، مقبره کنده‌شده در صخره مصطبه، مقبره کنده ‌شده در صخره در منطقه مرکزی مصطبه.

افق خئوپس

قدیمی ترین و بزرگترین مقبره ساخته شده برای فرعون ” افق خئوپس” نام دارد. ورودی این مقبره در میانه سطح شمالی آن قرار دارد. پس از ورود به داخل هرم، راهروی باریک آن به دو بخش منشعب می شود که بخش اول آن به اتاقی حفر شده در زیر بنا منتهی شده و بخش دوم آن به اتاق کوچکی به نام تالار ملکه، و از آنجا به سرسرای بزرگ و پس از آن به تالار بزرگ شاه ختم می شود.

اهرام دیگر

دو هرم دیگر در دوران باستان، با نام های “خفرع بزرگ است” و ” منکورع روحانی است” شناخته می شدند و بخشی از مجموعه آرامگاهی باستانی بودند که در ابتدا به دستور سنفرو ساخته شد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

طولانی ترین رود جهان و مبدا یکی از تمدن های مهم بشری در کشور مصر قرار دارد. از نیل در کتب تاریخی و مذهبی از جمله قرآن زیاد خوانده ایم ولی امروز می خواهیم با جزئیات بیشتری از آن در اصفهان تور آشنا شویم. برای شناخت بیشتر این رودخانه زیبا و بلند با ما همراه باشید.

رودی که به امر موسی شکافت!

رود نیل (The Nile River) رودی که بستر کهن ترین تمدن بشری روی زمین بوده و هنوز هم رازهای بیشماری در دل خود نهفته دارد.

در فارسی باستان به این رود پیراو میگفتند و در مصر باستان نیز این رود را خِپی میگفته اند. این رود یکی از طولانی ترین رود های جهان است که در شمال قاره آفریقا قرار گرفته است .

طول رود نیل ۶۶۷۱ کیلومتر می باشد   که از رشته کوه هایی در آفریقا سرچشمه می گیرد و از کشور های از کشور های اوگاندا ,سودان و مصر  و از شهر های خارطوم پایتخت سودان و قاهره پایتخت مصر می گذرد و به دریای مدیترانه می ریزد.

سرچشمه هاى نيل تا قرن نوزدهم ناشناخته و اسرارآميز بود، اما سرانجام به كوشش گروهى از انسانهاى جسور و استثنايى سرچشمه هاى پنهانى نيل شناسايى شد نخستين اروپايى كه در عهد باستان براى كشف سرچشمه هاى پنهان نيل دست به يك سفر اكتشافى زد «هرودوتوس» يونانى بود كه، به او «هرودوت» مى گوييم.

رود نیل در واقع از بهم پیوستن دو رود نیل سفید و نیل آبی در خارطوم به وجود می‌آید. سرچشمه نیل سفید دریاچه ویکتوریا و سرچشمه نیل آبی دریاچه تانا واقع در اتیوپی است.

بنابر قول مشهور، این رود همان رودی است که برای عبور بنی اسرائیل به رهبری موسی به امر خدا شکافته شد و پس از ورود فرعون و سپاهیانش، به هم آمد و آنها غرق شدند.

راز رود نیل

این روزها نیل روزگار خوشی را سپری نمی کند ، رودی خسته از دوران ، همچنان به حیات خود ادامه می دهد . قرنها این رود مایه حیات و سرزندگی مردمانی بود که در حواشی این رود زندگی می کردند و از این طریق معاش خود را تامین می کردند . تماشای این رود علاوه بر زیبایی که در وجود انسان نقش می کند ، انسان را به دوران  بسیار دوری سوق می دهد ، در واقع انسان با خیره شدن به این رود به هزاران سال پیش سفر می کند .

راز رود نیل سالها بود که سر به مهر بود ، بسیاری از مردم اعصار گذشته همواره در تلاش بودند که راز این رود را کشف کنند ، دلیل پر آبی ، طغیان و سرچشمه این بلند ترین رود جهان ، همیشه مورد پرسش مردم در زمانهای قدیم بوده است . امروز در این مورد بیشتر صحبت میکنیم .

هیچ تمدنی در مصر بدون رود نیل نمی توانست دوام آورد . اقلیم مصر بیابانی است ، و رود نیل منبع اصلی آب است . رود نیل همواره نقشی حیاتی در تاریخ مصر ایفا کرده است . مصریان باستان و سیاحان خارجی به طور یکسان می کوشیدند تا عملکرد مرموز رود نیل را درک کنند . در قرن پنجم قبل از میلاد مورخی یونانی به نام هرودوت به سراسر مصر سفر کرد و آنچه را دید و شنید ثبت کرد . کتاب او ، تواریخ ، یکی از کهن ترین گزارش های مکتوب درباره تمدن مصر باستان بر اساس مشاهدات فردی خارجی است . اسرار رود نیل به خصوص کنجکاوی هرودوت را بر انگیخت . او کوشید علل طغیان های سالانه رود نیل را کشف کند . او سعی کرد مصریان خردمندی را بیابد که می توانستند به پرسش های او پاسخ دهند ، و طی پژوهش خود سه نظریه مختلف را شنید . در یک نظریه عقیده بر آن بود که بادها مانع جریان یافتن رود نیل به طرف دریا می شوند ، که این امر باعث می شد که آن رود طغیان کند . در یک نظریه دوم عقیده بر آن بود که رود نیل به همان طریقه اقیانوس حرکت می کرد . ولی نظریه سوم علاقه او را به بیش ترین حد جلب کرد . هرودوت این نظریه را در کتاب تواریخ شرح داده است .

نظریه سوم ، با وجود این که به نظر موجه ترین نظریه می رسد ، همچنین دورترین نظریه از واقعیت است . در این نظریه ادعا شده است که رود نیل از ذوب شدن برف پدید آمده است . رود نیل از لیبی و از طریق میانه اتیوپی جریان می یابد تا این که در مصر به انتها می رسد . بنابراین هنگامی که جریان این رود آن را از داغ ترین مکان ها به سمت مکانهایی می برد که به طور کلی سردترند ، چگونه ممکن است که در نواحی برفی سرچشمه بگیرد ؟„

هرودوت نظریه سوم را فورا کنار گذاشت ، و قویا اظهار داشت که این نظریه نا محتمل تر از آن است که در نظر گرفته شود . هر چند او اطلاع نداشت ، نظریه سوم نزدیک ترین نظریه به واقعیت است ، اما حدود دوهزار سال گذشت تا این واقعیت کشف شد . در ۱۸۵۸ میلادی کاشفی بریتانیایی به نام جان هنینگ اسپک سرچشمه رود نیل را کشف کرد :  دریاچه ویکتوریا در آفریقا . دریاچه ویکتوریا در ناحیه ای کوهستانی قرار دارد ، و باران های موسمی در این ناحیه در حقیقت باعث طغیان سالانه در فاصله ای دور در مصر می گردد .

قدیمی ترین مصریان به وضوح درک می کردند که رود نیل ، بی اغراق ، منبع زندگی یا مرگ برای آنان است . مورخ آدلف ارمن مبالغه نکرده است هنگامی که گفته است :

اکنون می فهمیم که تاثیر < رود نیل > بر تاریخ و دوره پیش از تاریخ مصر نه فروتنانه و نه کاملا سودمند بوده است . برای مثال ، طغیان های سالانه ای که ستون فقرات حاصلخیزی شگفت انگیز مصر بودند ، نگرانی عمومی بسیاری … ایجاد می کردند . اگر طغیان ها خیلی مرتفع بودند ، ممکن بود کل شهرها نابود شوند و هزاران تن در سیل های ناگهانی یا بعداً از قحطی از میان بروند .

رود نیل هر شکلی را که فرهنگ مصری قرار بود بپذیرد ایجاد می کرد ، از جمله مراسم مذهبی ، اقتصاد ، و ساختار زندگی روزمره در آن فرهنگ . این رود برای مصریان چنان حیاتی بود که دعاها و سرود هایی برای آن ساختند . برای مثال ، این دعای مصری مورخان را از نحوه نگرش مصریان دوره پیش از سلسله ها به قدرت زندگی بخش این رود مطلع می سازد . این دعا چنین قرائت می شود :  „  ستایش بر تو ، ای نیل ، که از زمین خارج می شوی ، و می آیی تا مصر را سیراب سازی …  . نیل مرغزارهایی را که [ خدای رع ]  [ یا رع ] برای تغذیه همه چارپایان آفرید آبیاری می کند . نیل به مکانهای بیابانی ، که دور از اب هستند ، آب می دهد ، این شبنم رع است که از آسمان فرو می بارد .

وقتی نیل مصر را ساخت

رود نیل مصر را از جهات مختلف شکل داد ، و دو گروه مجزای دوره پیش از سلسله ها را ایجاد کرد . این رود در نواحی سمت جنوب دره ای با شکوه ایجاد کرد . این دره مصر علیا پر از باتلاق ها ، زمین های مردابی ، و انبوهی از جانوران آبزی و ماهی ها بود . مردمی که در این ناحیه پدیدار شدند بر شکار و گردآوری خوراک متکی بودند ، و فرهنگ بدوی بدون اسکانی را ایجاد کردند که بر تملک و تسخیر زمین متمرکز بود .

همچنان که رود نیل به سمت شمال جریان می یافت ، ناحیه مثلثی حاصلخیزی را در کنار دریای مدیترانه ایجاد می کرد . این ناحیه ، که معروف به مصر سفلی بود ، برای کشت محصولاتی شامل جو و گندم عالی بود . مردمی که در این ناحیه ساکن بودند روستاهایی ساختند و به کشت محصولات زراعی پرداختند ، و جوامع ثابتی ایجاد که بر تجارت ، حکومت ، و اعتقادات مذهبی متکی بودند . این ” دو سرزمین ” چنان متمایز بودند که خود مصریان دو نام جداگانه به آنها دادند . دره مصر علیا تا – شِما نامیده می شد که به معنی ” سرزمین نی شِما ” است . تا – مهو ” سرزمین گیاه پاپیروس ” نام مربوط به دلتای  مصر سفلی بود . این که این دو فرهنگ چگونه و چه وقت پدیدار شدند هنوز کاملا معلوم نیست ف اما پژوهشگران به قدر کافی اطلاعات دارند تا تصویری صحیح از شکل احتمالی هر ناحیه در دوره پیش از سلسله ها به دست آورند .

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور