اردبیل به لحاظ آب و هوایی به عنوان یکی از خوش آب و هواترین مناطق در کشور به شمار می آید. آب و هوای خوب اردبیل باعث شده است که در تمامی مناطق این استان در فصل بهار و تابستان سرسبزی حیرت انگیزی را مشاهده کنید. البته قطعا از برف و کولاک های شدید اردبیل در پاییز و زمستان هم بی خبر نیستید. با هم قصد داریم نگاهی جزئی تر به جغرافیا و آب و هوای اردبیل در فصول مختلف سال بپردازیم :

كوهستان عظیم وآتش فشان سبلان كه به زبان آذری ساوالان خوانده می شود از كوه های متعدد بلندی چون صائین ، نرمیق ، قوشه داغ ، و… تشكیل شده است. دامنه های این كوهستان در بخش مركزی از چهارسو به شهرستان های مشکین شهر و اهر در شمال ، تبریز در مغرب ، سراب درجنوب و اردبیل در شرق مشرف می باشد. سبلان به شكل مخروط زیبائی است و دهانه آتش فشان خاموش آن در حال حاضر به صورت دریاچه ای در آمده است. اطراف این دریاچه در تمام سال پوشیده از برف و یخ است. قله اصلی یا آتش فشان آن به نام “سلطان ساوالان” بلندترین نقطه آذربایجان و پس از دماوند بلندترین قله ایران است. کوهستان ساوالان از كانون های مهم آبگیر دائمی رودهای آذربایجان می باشد. دامنه های شمالی آن به دره رود قره سو و اهرچایی و دامنه های جنوبی آن به شاخه ها ی آجی چای منتهی می گردد. بنابراین سبلان بخش عمده ای از آب های حوضه رود ارس و دریاچه ارومیه را تامین می كند در دامنه های سبلان چشمه های فراوان آب گرم وآب سرد معدنی وجود دارد كه در فصول مختلف مورد استفاده اهالی وگردشگران قرار می گیرد. در بالای قله سبلان حفره ای وجود دارد كه دهانه آتش فشان سبلان بوده است و امروزه به صورت دریاچه ای در فصل گرم ظاهر می شود.

استان اردبیل بیشترین اثر را از ارتفاعات كوهستانی سبلان ،طالش و بزغوش گرفته است .رشته كوه سبلان با ۴۸۱۱ متر ارتفاع دراین استان واقع شده است وكوهستان سبلان در غرب اردبیل با آب های جاری وآثارفراوان آتش فشان به صورت چشمه های معدنی آبگرم سرعین وسردابه ،به سبب جذب انبوه مسافرین گردیده ویكی از زیباترین مناطق جهانگردی استان را پدیدآورده است .سه جریان آب وهوایی با ویژگیهای متفاوت اقلیم وآب وهوای استان راتحت تاثیر خود قرارمی دهد :

۱- جریان مدیترانه ای با ماهیت معتدل كه بیشتربخارهای خود را در كوهستان های تركیه ،زاگرس وآذربایجان غربی از دست می دهد ،از غرب استان اردبیل راتحت تاثیر قرار میدهد .این جریان منشآ مهم واصلی بارش های جوی ایران است ورود آن به منطقه با تعدیل درجه حرارت ورطوبت هوا همراه است .

۲-جریان هوای سیبری آسیای مركزی كه ماهیتی بری وسرد دارد،از شمال شرقی وارد می شود وپس از عبور از دریای خزر وجذب بخار آب استان اردبیل را تحت تاثیر قرار می دهد ودر تابستان باعث كاهش شدید گرما وخنك شدن هوا می شود.

۳-جریان شمالی كه دارای ماهیتی سرد است ،ورود این جریان از شمال وشمال غرب با سرمای شدید و بارش سنگین در استان همراه است . به طور كلی میزان  بارش جوی در استان بین  ۲۵۰تا ۶۰۰میلیمتر وفصل بهار و زمستان،فصل های بارندگی در منطقه می باشد. زبان تركی آذری ،زبان مادری عامه مردم این منطقه است ودین رسمی مردم استان اردبیل اسلام ومذهب آنان شیعه جعفری است . آثار باستانی استان شامل : تپه قره شیران ،تپه نادر ،تپه قنبر ،مجموعه بازار اردبیل ،قلعه كهنه وخانه حاج میرزا ابراهیم صادقی می باشد .

دمای هوا

توزیع دمای  هوادرسطح استان متناسب باتوپوگرافی وسایرویژگیهای طبیعی آن است نواحی پست واقع دردره رودخانه ارس ودشت مغان گرمترین وارتفاعات سبلان سردترین مناطق استان می باشند. میانگین سالانه دمای هوادربین  ۹/۷ تا۲/۱۵   درجه سانتی گراددرنوسان می باشد.ومیانگین حداكثردرجه حرارت دربین  ایستگاههای استان بین ۳/۱۴ تا ۵/۲۰ درجه سانتی گرادمتغیراست ومیانگین حداقل درجه حرارت دربین این ایستگاههابین ۵/۱  تا ۷/۹  درجه سانتی گرادمتغیرمی باشدولی وجوددرجه حرارتهای مطلق بین ۵/۳۸- درجه سانتی گرادتا۴۴درجه سانتی گرادبه ترتیب درایستگاههای فیروزآبادخلخال ومشیران است كه حاكی ازاختلاف شدیددمائی است .ودرجدول زیردمای سالانه تهیه گردیده است .

تعدادروزهای یخبندان

برحسب موقعیت وشرایط جغرافیایی مناطق ونواحی مختلف استان اردبیل ، تعدادروزهای یخبندان درسال بیشترازمناطق جلگه ای ودشت های استان است ودرنقاط مرتفع برفگیراستان، تعدادروزهای یخبندان به حدود۶ماه درسال میرسد. برحسب آماربلند مدت جوی تعدادروزهای یخبندان شهرستان اردبیل ۱۲۸روزومشگین شهر۸۸روزوپارس آباد۵۳روزومشیران ۷۹روزوخلخال ۱۵۴روزو سرعین۱۴۷روزوفیروزآباد۱۶۶روزاست .این آمارنشان میدهندكه باافزایش ارتفاع ازشمال استان به جنوب ونقاط مرتفع تعدادروزهای یخبندان افزایش می یابدودرارتفاعات بالای ۲۲۰۰مترازسطح دریاجزو اقلیم ارتفاعات فوقانی محسوب میشود.

توفان رعدوبرق

توفان رعدوبرق ازآن دسته پدیده های جوی است كه رخدادآن ممكن است باخسارت مالی یاحتی تلفات جانی همراه باشدواصولاوقوع این پدیده موجب ایجادترس ووحشت می شوددرمركزاستان اردبیل درهرسال تقریبا۸تا۹روزتوام باتوفان رعدوبرق است كه فراوانی آن درماههای اردیبهشت وخردادكه ماههای گذرفصل سرد به فصل گرم استان است، بیشترازسایرماههای سال میباشد.درمشگین شهرتعدادروزهای توفانی درسال درحدود۶روزدرخلخال۱۳روزدرپارس آبادمغان ۱۱روزدرسال است .درمشگین شهرماههای بهار، درخلخال اردیبهشت وخردادودرپارس آبادمغان هم اردیبهشت وخردادبیشترازسایرماههای سال درمعرض توفان رعدوبرق قرارمی گیرند.

باد 

جریان هواهمیشه ازنقطه ای به نقطه دیگردرحال حركت می باشدباحركت این جریان كه ازسیسستم فشارزیادبه طرف سیستم فشاركم میباشدبادراتولیدمینمایددرهرمنطقه دونوع باد یافت میشودكه یكی بادهای محلی است ودیگری بادهای جبهای كه بانفوذجبهه به طرف منطقه شروع میشود.درحالت كلی بادهای عمومی استان عبارتنداز:

بادشرقی : درفصول مختلف سال كه به بادمه یابادخزری معروف است ازطرف شرق به طرف غرب میوزدوحداكثررطوبت دریای خزرراباخودبه مناطق مختلف می آوردوعلت آنرامیتوان اختلاف ارتفاع اردبیل ودریای خزر را ذكرنمود.

بادغربی : این بادنیزمیتوانددرفصول مختلف سال بوزدودراصطلاح محلی به بادگرمیچ معروف است ودراثرعبورتوده هوای مدیترانه ای ودریای سیاه اتفاق می افتدومعروفترین باددرمنطقه بشمارمی رودكه سبب تبخیروخشكاندن زمین كشاورزان می شود.

باد غالب : علاوه بربادهای ذكرشده بادهای دیگری نیزدراستان اردبیل مشاهده می شودكه به نامهای مختلفی موسوم هستندودرگلبادهای رسم شده مشخص میشود. جهت وزش بادغالب درشهرستان اردبیل طی ماههای دی وبهمن جنوب غربی كه سرعت آن دردی ماه ۷/۹ودربهمن ۱/۹متربرثانیه است ودراسفندماه باتغییرجهت ازجنوب غربی به شرقی سرعت آن نیزكاهش یافته وبه ۸/۶متربرثانیه می رسد.درتمام طول  فصل بهاروتابستان وماه اول پاییزجهت بادغالب دراردبیل ،شرقی وسرعت آن درفروردین ماه ۱/۷ودراردیبهشت ۱/۷درخردادماه ۲/۷درتیرماه ۶/۷درمرداد۱/۷درشهریورومهر۶/۶متربرثانیه است .ازماه دوم پاییزجهت وزش بادهای غالب جنوبغربی شده كه این جهت وزش درطول ماههای آذرودی وبهمن تداوم می یابد.سرعت بادغالب درآبان ماه ۹ ودرآذرماه ۶/۸ متربرثانیه است .دراردبیل بیشترین سرعت بادغالب ۷/۹متربرثانیه دردیماه وكمترین سرعت ۶/۶متربرثانیه درماههای شهریورومهراست .وسرعت بادهای غالب بطورنسبی درفصول سردسال بیشترازماههای گرم سال میباشد. شدیدترین بادوزیده شده درطول دوره آماری بلندمدت اردبیل باجهت جنوبغربی وسرعت ۳۴متربرثانیه بوده است . بادهای غالب مشگین شهركه درجدول نشان داده شده است ۹ماه ازسال جنوبغربی وسه ماه شمالغربی میباشدوسرعت بادغالب بین ۲/۴تا۲/۸متربرثانیه درهرسال میباشد.وحداكثرسمت وسرعت باددرطول دوره آماری ۲۹متربرثانیه ازسمت جنوب میباشد. بادهای غالب شهرستان خلخال ۷ماه غربی و۵ماه شرقی میباشدكه دربادغالب آن غربی باسرعت ۳/۴متربرثانیه است وحداكثرسرعت باداتفاق افتاده جنوبغربی با۲۴متربرثانیه است درپارس آبادبادغالب شرقی با۵متربرثانیه است وحداكثرسمت وسرعت اتفاق افتاده جنوبشرقی با۲۳متربرثانیه است كه درسال ۱۹۸۹اتفاق افتاده است

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور