اگر اهل طبیعت گردی و مسافرت هستید ، پس حتما از استان همدان و زیبایی های باستانی و طبعیش دیدن کنید، ما در این نوشته شما را با مهمترین و بهترین مکان های شهر همدان بیشتر آشنا میکنیم.پس با ما همراه باشید.
مجسمه شیرسنگی :
از یادمان‌های تاریخ باستان در شهر همدان مجسمه شیر سنگی است که در انتهای خیابان ۱۲ متری سنگ شیر و در وسط میدان مربع شکلی به همین نام قرار گرفته‌است. تپه‌ای که در حال حاضر مجسمه شیر سنگی بر روی آن واقع شده تپه باستانی است زیرا تابوت متعلق به دوره اشکانی ازآن محل کشف شده و فعلاً در موزه تپه هگمتانه نگهداری میشود. این مجسمه به همراه قرینه اش ابتدا در دروازه شهر همدان قرار داشته‌است و اعراب به هنگام فتح همدان آن را باب الاسد به معنی دروازه شیر نامیده‌اند.
در سال ۳۱۹ ه.ق نیز که دیلمیان همدان را به تصرف خود در آوردند دروازه شهر را به کلی تخریب کردند. مردآویج دیلمی قصد داشت یکی از آنها را به ری منتقل نماید ولی چون موفق نشد پنجه‌های یکی از شیرهارا شکست و دیگری را به طور کامل تخریب نمود مجسمه آسیب دیده تا سال ۱۳۲۸ هجری شمسی بر روی زمین افتاده بود تا اینکه مهندس سیحون طراح و معمار آرامگاه بوعلی آن را در محل فعلی نصب کرد.
شهر باستانی هگمتانه:
تپه هِگْمَتانه تپه‌ای تاریخی با پیشینه‌ای متعلق به دوران مادها است که در شهر همدان قرار دارداز جمله ویژگیهای شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر بوده، که در بین آثار باستانی به دست آمده کم‌سابقه‌است. آثار کشف شده حاکی از وجود یک شبکهٔ منظم و پیشرفتهٔ آب‌رسانی در شهر حکومتی مادها و پارت‌ها است لوح زرین به نام «آریارمنه»: این لوح از زرِ ناب و به ابعاد ۱۲ در ۸ سانتیمتر و دارای ۱۰ سطر به خط میخی است. «آریارمنه»، جدِّ داریوش اول است. بنا به اظهار نظر باستان‌شناسان، این لوح قدیمی‌ترین اثر تاریخی است ودر موزهٔ برلن آلمان نگهداری میشود. بنا به گزارش کتاب هگمتانه تا امروز (چاپ سال ۱۳۳۲)، ۸ قطعه لوح زرین و سمین از کشفیات تپه هگمتانه و تخت جمشید بدست آمده که ۵ لوح طلا و یک نقره مربوط به تپه هگمتانه همدان است و تنها یک لوح طلا و یک نقره مربوط به تخت جمشید است. همین نکته اهمیت تاریخی و باستانی تپه هگمتانه را بهتر از هر مطلبی دیگر نشان می‌دهد.
تپه توشیجان ملایر:
نوشیجان آتشکده و قلعه‌ای باستانی در ۱۵ کیلومتری غرب ملایر در منطقه‌ای به نام «شورکات» و در کنار رودخانهٔ خرم‌آباد میباشد. با کاوش‌های باستان‌شناسان دراین تپه باستانی سه طبقه شناسایی شد که طبقه اول را به مادها، طبقه دوم را به هخامنشیان و طبقه سوم را به ساسانیان نسبت می‌دهند.
این تپه در سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
بقایای آثار بدست آمده از تپه مربوط به مادها و شامل موارد زیر
بنای قدیمی جبهه غربی تپه که نخستین آتشگاه است
تالار ستون‌دار آپادانا
معبد اصلی
اتاقها و انبارها
تونل – که احتمالاً ایجاد آن جنبه امنیتی داشته‌است.
کتیبه‌های گنجنامه :
که یادگاری از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است، بر دل یکی از صخره‌های کوه الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس آباد حکاکی شده‌است. کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی قدیم، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شده‌اند. متن پارسی در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد. متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی در ستون سوم قراردارد.
مقبره حیقوق نبی تویسرکان : حَبَقّوق (عبری: חֲבַקּוּק به معنی “در آغوش میگیرد) از پیامبران بنی‌اسرائیل است که حدود ۷۰۰ قبل از میلاد زندگی می‌کرده و در زمان پادشاهی کورش بزرگ به ایران مهاجرت و در تویسرکان ساکن شده و در همین شهر مُرده‌است. در تویسرکان آرامگاهی برای او برپا شده‌است. وی نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده‌است.
حدود سال ۵۹۰ قبل از میلاد، بخت النصر پادشاه کلده به اورشلیم حمله کرد و گروهی از یهودیان را به قتل رساند و نزدیک به بیست هزار نفر از آنان را اسیر و به شهر بابل پایتخت کلده که نزدیک بغداد فعلی قرار داشت انتقال داد. حیقوق نبی در بین این زندانیان بود و مدت طولانی در زندان به سر برد. در سال ۵۴۸ قبل از میلاد، کورش بزرگ پادشاه ایران به کلده حمله کرد و در جنگی لشکریان کلده را شکست داد و بابل را تصرف کرد و طی فرمانی دستور آزادی کلیه اسرا و زندانیان یهود را صادرنمود. پس از آزادی از بند اسارت بابلیان، حبقوق پیامبر به ایران مهاجرت کرد و در شهر تویسرکان یا رودآور ساکن شد.آرامگاه حیقوق نبی در تویسرکان طی قرون متمتدی چندین بار بازسازی شده‌است. این آرامگاه یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران محسوب میشود.
غار علیصدر:
تنها غار تالابی ایران و از معدود غارهای آبی جهان است. این غار در ارتفاعات ساری قیه نزدیک روستای علیصدر (یا علی سرد) شهرستان کبودراهنگ (استان همدان) واقع شده است. ارتفاع غار از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است. محوطه غار دالان‌های پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. از مجموعه رشته آبها، دریاچه بزرگی در درون غار بوجود آمده و از این رو نفوذ به عمق غار تنها با قایق میسر است. غار علیصدر یکی از دیدنی‌های جهانگردی استان همدان است.
سد اکباتان:
یکی از سدهای استان همدان است. این سد در نزدیکی شهر یالفان در ۱۰ کیلومتری شهر همدان بر رود قره سو احداث شده‌است.
ارتفاع سد در زمان ساخت ۵۴ متر (از پی) بوده است و در حال افزایش به ۷۹ متر میباشد.
گنبد علویان
این گنبد از ابنیه دوره سلجوقی است که در خیابان علویان واقع شده است و مدفن دو تن از سادات خاندان علوی همدان میباشد و تزئینات آن از شاهکارهای دوره ایلخانی است.
آرامگاه بوعلی سینا
ابوعلی سینا از مشاهیر، پزشکان و فلاسفه اسلامی است که در سال ۳۷۰ هجری در بخارا متولد شد. مجموعه آرامگاه و موزه بوعلی سینا در میانه میدانی به نام او در مرکز شهر همدان قرار دارد.
آرامگاه باباطاهر
باباطاهر همدانی از عرفا و شاعران قرن پنجم هجری قمری است و ظاهرا در اواخر قرن چهارم ولادت یافته است.
بنای کنونی آرامگاه که تلفیقی از معماریهای قرون ۷ و ۸هجری قمری و عصر حاضر میباشد، در سال ۱۳۴۶ خورشیدی آغاز و در سال ۱۳۴۹ پایان یافت.
مجموعه آثار تاریخی، فرهنگی موجود در مرکز شهر همدان
همجواری میدان تاریخی امام خمینی (ره) با بقعه استر و مردخای، شاهزاده حسین، بازار سنتی،مسجد جامع همدان و مجموعه باستانی همگتانه زمینه مساعدی را جهت بازدید، خرید و زیارت برای گردشگران فراهم آورده است.
مجتمع تفریحی عباس آباد
این مجتمع بر فراز تپه عباس آباد در ابتدای بلوار ارم مشرف به شهر همدان در دره زیبای عباس آباد واقع شده و دارای تاسیسات اقامتی، تفریحی، پذیرایی، قایق رانی، پیست اسکیت، چایخانه سنتی و مسیر پیاده روی است.
باغ موزه دفاع مقدس
این باغ موزه بزرگترین موزه دفاع مقدس در کشور است که در چندین فاز طراحی و اجرا گردیده و با صرف ۱۳ سال تلاش مداوم، منظر مستندی از هشت سال دفاع مقدس را به نمایش می گذارد.
موزه تاریخ طبیعی
این موزه با اهداف علمی، آموزشی و پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا در سال ۱۳۵۱ تاسیس شده که در آن انواع ماهی ها، آبزیان، پرندگان، خزندگان، پستانداران و نمونه های کمیاب کانی و فسیلی به نمایش در آمده است.
امام زاده محسن
امام زاده حسن یا امامزاده کوه بر فراز تپه ها ای در انتهای دره سرسبز و فرجین از توابع مریانج در ۱۵ کیلومتری همدان قرار دارد. در این بنا یکی از نوادگان امام حسین (ع) و یکی از صحابه پیامبر آرمیده است.
باغ عمارت نظری
باغ امارت نظری که به عنوان ساختمان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مورد استفاده قرار میگیرد در خیابان عارف قزوینی واقع شده است این عمارت در داخل باغی زیبا مربوط به اواخر دوره قاجاریه قرار دارد.
تله کابین گنجنامه
این تله کابین در دامنه زیبای الونددر ۵کیلومتری شهر همدان قرار دارد. خط تله کابین دونقطه مهم توریستی،گنجنامه و میدان میشان را به هم متصل می نماید،این مجتمع شامل : کافب شاپ، سکوی پرش بانجی جامپینگ، رستوران،تعادل هوایی، دیواره سنگ نوردی، تیرول (کابل پرواز)، شهربازی مسقف لژ و یگاند، رستوران سنتی، فست فود و بسیاری امکانات ورزشی و تفریحی دیگر است.
برج قربان
این بنا که از آثار قرن هفتم هجری می باشد، مدفن شیخ الاسلام حسن بن عطار و جمعی از امرای سلجوقی است، که در سال های ۴۸۸ تا ۵۶۷ هجری در همدان می زیسته اند، این اثر در مجاورت هنرستان دخترانه ابن سینا واقع شده است.
موزه مفاخر و مشاهیر
این موزه که در بخشی از بنای یادمان عین القضاه همدانی قرار دارد، تندیس های بزرگ و زیبای مشاهیری چون ابوعلی سینا،شیخ میر رضی الدین آرتیمانی، خواجه رشیدالدین فضل همدانی، حبقوق نبی، شهید مفتح و سید جمال الدین اسدآبادی به همراه مجموعه ای از تابلوهای مربوط به مناظر و زندگی اجتماعی مردم همدان را در معرض بازدید گردشگران قرار داده است.
موزه حمام قلعه
حمام قدیمی قلعه در یکی از محله های قدیمی و اصیل همدان به نام محله قلعه یا (قاشق تراشان) در خیابان شریعتی واقع شده که امروزه به عنوان موزه مردم شناسی پذیرای گردشگران ورودی به همدان است.
دژ و معبد باستانی نوشیجان
این اثر در ۶۰ کیلومتری جنوب همدان واقع شده است تا امروز شش فصل کاوش در این تپه صورت گرفته که در نتیجه این کاوشها سه دوره تاریخی شناسایی شده است به طوری که آثار فوقانی به دوره پارت، لایه میانی به دوره هخامنشی و آثار تحتانی موجود که قابل رویت است به دوره مادها مربوط میشود.
موزه حمام حاج آقا تراب
این حمام در بافت قدیمی شهر در محله علی آباد قرار دارد در سمت غرب و شرق، حجره ها و طاق نماهای زیبا قرار دارد و در سمت شمال، حجره شاه نشین وجود دارد و در جبهه ی بیرونی صحنه ای از شاهنامه(جنگ رستم با دیو سفید) با کاشی هفت رنگ به تصویر کشیده شده است.
خانه مسعودی
در ضلع شمالي شهرستان تويسركان در خيابان انقلاب ـ دستغيب منزل آقاي مسعودي واقع شده كه بركتيبه اي در كنار در ورودي شاه نشين طبقه اول تاريخ ساخت خانه را ۱۲۹۰(ه.ق)ذكر كرده اند .خانه مسعودي با مساحت ۱۲۷۰متر مربع در دوطبقه بنا شده است در هر طبقه يك اتاق اصلي وجوددارد ودر طرفين آن چند اتاق فرعي قرارگرفته كه در انتهاي هريك از اتاقها يك اتاقك (انبار ـ پستو) ساخته شده است سقف اتاقهاي شاه نشين لمبه كوبي وساير اتاقها با تير چوبي مسقف شده است .گچبريهاي برجسته با نقوش گل وبوته در شاه نشين طبقه دوم وجود دارد .همچنين در بالاي ديوارهاي اتاق شاه نشين طبقه اول عكسهايي از شاهان كياني تا قاجار بصورت نقاشي كاغذي جاي داده شده كه روي آن را با شيشه پوشانيده اند .آئينه كاري گچبريهاي برجسته ، نقاشي ديواري گل وبوته وانسان بالدار از عوامل تزئيني اين بنا مي باشد . آجر كاريهاي ساده وتزئيني سردر ورودي شاه نشين طبقه اول ودوم از ديگر عوامل تزئيني بنا محسوب ميشود.در اطراف مهتابي وحياط نيز طاقنمايي اجرا شده است .لازم به ذكر است درهاي چوبي فعلي قبلاً ارسي بوده است با اين توضيح كه درهاي ارسي بهنگام باز وبسته شدن داخل چهارچوب بطور عمودي به بالا حركت ميكرده اند.ارتفاع درهاي ارسي بيش از ۲متر بوده است .اين اثر در تاريخ ۲۷/۱۰/۷۷ به شماره ۲۲۴۶ در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است .
تپه گيان نهاوند
تپه گيان در ۲۳كيلومتري جنوب غربي نهاوند و۱۸كيلومتري جاده اي كه نهاوند را به جاده كرمانشاه وصل ميكند واقع شده است .اين تل در دهستان گيان واقع در بخش مركزي در دره خاوه قرار دارد وعبارت از تپه اي به طول ۱۵۰وعرض ۱۰۰متر كه راس آن امروزه حدود ۱۰متر بالاتر از سطح زمينهاي اطراف است.
كوههاي قوچال وبزبي با ارتفاع ۲۳۰۰متر بخشهاي جنوب وجنوب شرقي وكوههاي آردوشان با ارتفاع ۲۴۸۰ متر بخشهاي شمالي آنرا تشكيل ميدهند .در اين منطقه رودهاي پر آب دائمي جريان دارند كه مهمترين آنها سراب گيان است كه از ارتفاعات قوچال واقع در جنوب سرچشمه گرفته وبه گاماسياب مي پيوندد .تپه گيان ضمن بررسي كوتاه مدتي كه در سال ۱۹۳۶ م(۱۳۱۵ه.ش)توسط پروفسور هرتسفلد انجام گرفت و منجر به كشف نوعي سفال منقوش گرديد،شناسايي شد .متعاقب آن در سال ۱۹۳۸م (۱۳۱۷ه.ش)آقايان پروفسور مان كريشمن وژرژ كنتنو به نمايندگي از طرف موزه لوور در محل اقدام به حفاري نمودند ودر عمق ۱۹متري از سطح تپه به خاك بكر رسيده ودر نتيجه پنج طبقه استقراري از تمدن قديم نمايان شد ،طبقه پنجم به ضخامت ۱۰متر قديميترين طبقه استقراري آثار آن معرف دوران كالكولتيك ـدوره مس ـ هزاره پنجم ق.م ميباشد .در طبقات مكشوفه به وفور سفال بدست آمده ،سفالهاي مكشوفه از طبقات پنجگانه تپه گيان را مي توان به دو دسته سفالهاي منقوش رنگارنگ با زمينه نخودي وقرمز با نقوش سياه رنگ در روي ظروفي به اشكال كاسه ،فنجان ،خمره ،ظروف سه پايه ،ظروف دسته دار،ساغر دسته دار وبدون دسته با طرحهاي هندسي وموضوعات گياهي وحيواني تزئين شده اند كه قابل مقايسه با سفالهاي ناحيه جنوب ايران خصوصاً شوش مي باشد.
٭سفالهاي تك رنگ عمدتاً به رنگ سياه درخشان يا خاكستري سياه رنگ ويا قرمز رنگ وفاقد نقش بوده وهنرمند سفالگر بيشتر متوجه شكل ظرف بوده ودسته ظروف را به شكل حيوانات خصوصاً قوچ تزئين ويا حك نموده است .
٭در سفال گيان اشكال بز كوهي با شاخهاي متنوع ،مار ،پلنگ ،عقاب ،مرغان آبي در حال شناوري وخطوط واشكال هندسي ،نقشهاي شانه اي ديده مي شودوهنرمند با نقش دو سر وتعداد زيادي خطوط به جاي پاي پرنده پرداخته وبه اين ترتيب نقش را به طرز استيليزه (خارج از حد طبيعي )نشان داده است.
٭از يافته هاي ديگر مي توان به تعدادي قبور وهمچنين نقره وآهن براي ساختن ظروف فلزي همچون دستبند ،آبخوري وسرنيزه وتبر وكوزه ها اشاره كرد .
بطور خلاصه پژوهشها ثابت نموده كه تكامل سبك واسلوبهاي شوش در اين منطقه تداوم وزندگي جامعه بدون تغييرات وهرگونه وقفه ادامه يافته است وفن كوزه گري به شكل ظروف سفالين منقوش كه شباهت زيادي به ظروف شوش دارد رواج داشته است .
٭از نظر گاهنگاري تپه گيان تاريخي از اواخر هزاره پنجم تا اوائل هزاره اول قبل از ميلاد را در بر دارد .تپه گيان در سال ۱۳۱۰ به شماره ۳۶ در فهرست آثار ملي ثبت ويافته هاي سفالي آن در موزه ملي ايران وموزه هاي جهان در معرض نمايش قراردارد .
پیست اسکی الوند:
یا تاریک دره مکانی برای ورزش اسکی در استان همدان است
تپه عباس آباد
راه تاریخی توریستی همدان به تویسرکان
آتشکده بهرام- پارک سیفیه ملایر
گنبد علویان
برج قربان
مسجد جامع همدان
مقبره استر و مردخای
آرامگاه بوعلی سینا
آرامگاه عارف قزوینی
آرامگاه باباطاهر
آرامگاه میر رضی الدین در تویسرکان
جاذبه های طبیعی – گردشگری
اسدآباد:
باغ های دربند، پارک جنگلی، تالاب پیرسلیمان، تالاب حسن آباد چهار دولی یا چم شو، دشت ممنوعه اسعدآباد، طبیعت بهمن دره، طبیعت دره خنداب، طبیعت گردنه اسدآباد، طبیعت ارتفاع های حفاظت شده آلما بولاغ، طبیعت دشت اسدآباد، کهریز فصلی روستای بیتروان، کهریز روستای چنار علیا.
بهار:
دامنه رشته کوه الوند، حاشیه رودخانه سیمینه رود، حاشیه رودخانه خدابنده لو، طبیعت روستای وهنان، طبیعت روستای وهنان، طبیعت روستای حیدره قاضی خان، طبیعت شهر لالجین.
تویسرکان:
آبشار اللو سرکان، پارک نبوت، پناهگاه شکار ممنوع خان گرمز، دامنه کوه کمر زرد، دامنه کوه کلیان، دامنه کوه سیاه دره، چشمه دار توت تقی آباد، چشمه کمره سازیان، چشمه دروغه در قلی لاله، طبیعت دره هیلاق، طبیعت دره گاومیش دره، طبیعت دره خرس دره، طبیعت دره خنجر بیگ، طبیعت دره تخت در گنبله، طبیعت دره سرکان، طبیعت دره آرتیمان، طبیعت دره گزندر، طبیعت دره شهرستانه، طبیعت روستای گشانی، منطقه ییلاقی فاران.
رزن:
پارک جنگلی ملت، چشمه آب معدنی قینرجه، حاشیه رودخانه خمیگان، حاشیه رودخانه قوری چای، منطقه شکار ارتفاعات بقراطی.
کبودرآهنگ:
دامنه کوه قلعه آباد، چشمه بوقانی، چشمه باقلاما، غار علیصدر، غار سراب، غار سوباشی، غار آهکی قلی آباد، قله بوقاطی، طبیعت دره خلج دره، طبیعت دره قره داغ، طبیعت روستای وصله، طبیعت روستای سراب، طبیعت روستای آلان.
ملایر:
بام ملایر، پارک ترافیک کوهسار، تالاب فصلی آقا گل، حاشیه رودخانه حرم آباد، حاشیه رودخانه ملایر، دامنه کوه لشگر، دامنه کوه قصر قجر، دامنه کوه سرده، زیستگاه حیات وحش لشگر.
نهاوند:
طبیعت منطقه سرآب گیان، طبیعت منطقه سراب گاماسیاب، طبیعت منطقه سراب ملوسان، طبیعت منطقه فارسبان، طبیعت منطقه سراب کنگاور کهنه، چشمه علی، چشمه دو خواهران، چشمه چاله اولاد، چشمه ملا محمد طاهر.
همدان:
آبشار گنج نامه، آبشار دوزخ دره، پیست اسکی تاریک دره، دامنه الوند، دریاچه سد اکباتان، غار هیزج، غار آق قایا، غار بگلیجه، طبیعت دره های عباس آباد، طبیعت دره حیده، طبیعت امام زاده کوه، طبیعت دره زینا.
.