یکی از معروف ترین سوغاتی ها و اقلام اردبیل شیرینی های خوشمزه و متنوع آن است که قطعا کسی توان گذشتن از آن ها را ندارد. در این مطلب می خواهیم به بررسی شیرینی های اردبیل بپردازیم، البته قبل از آن از این که دهان شما با خواندن این مطالب و دیدن عکس شیرینی ها آب می افتد عذر می خواهیم!

استان اردبیل، یکی از استان‌های قرار گرفته در شمال غربی کشور، با حضور مناطقی از جمله آبگرم سرعین، چشمه‌های آب معدنی واقع در سرعین و لاهرود، کیوی، نیر و مشگین‌شهر، دریاچه‌ی زیبای شورابیل، کوهستان حیرت‌انگیز سبلان و آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری ایران شناخته می‌شود. بیشتر مردم ساکن در این استان را مردم آذری زبان تشکیل داده‌اند که از فرهنگی غنی و مثال‌زدنی برخوردار هستند.

مردم استان اردبیل نیز مانند سایر مناطق کشور، از غذاها و شیرینی‌های سنتی بسیار متنوع و دوست‌داشتنی برخورداراند که می‌‌توان به یارتما، پیشی، چنگونی، باقلوای زعفرانی، سه‌گوش، قطاب، شیرینی کشمشی، باقلوای بادام، میندال یا قرابیه‌ی گردو، راحت‌الحلقوم، حلوای زعفرانی، حلوای سیاه، قطاب عسلی، قچکورگی، نان فطیر، نان چای چروکی، نان شری فطیری و بسیاری دیگر نام برد. البته به گفته‌ی مسئولان صنعت غذایی این استان، برخی از این شیرینی‌های سنتی، از دیگر مناطق کشور وارد رژیم و فرهنگ غذایی آن‌ها شده است، ولی قطعا حلوای سیاه، پارتاما، قطاب و باقلوای اردبیل از شیرینی‌ها و خوراکی‌های بکر و مخصوص استان اردبیل به شمار می‌آیند.

حلوای سیاه (قره حلوا)

حلوای سیاه یکی از مشهورترین و منحصربه‌فردترین شیرینی‌ها و خوراکی‌های سنتی استان اردبیل است که به نظر می‌رسد از قدمتی برابر با ۱۰۰ سال برخوردار است. این خوراکی بومی، به دلیل حضور مواد اولیه‌ی غنی و مغذی از جمله شیرینی‌های با طبیعت گرم محسوب شده و در فصول سرد سال بویژه فصل زمستان، نسبت به سایر دوران سال، توسط خانواده‌های این استان طبخ و میل می‌شود. بانوان و آشپزهای استان اردبیل همچنان به روش گذشتگان و اصول اولیه‌ی پخت حلوای سیاه، متعهد بوده و همین امر سبب شده است تا این خوراکی‌ لذیذ و منحصربه‌فرد بومی، همچنان خاصیت درمانی وانرژی‌زایی خود را حفظ کند. جوانه‌ی گندم، آرد سبوس‌دار، کره‌ی حیوانی، شیره‌ی عسل، پودر پسته، گردو و نارگیل از جمله مواد اصلی در تهیه و تدارک حلوای سیاه اردبیل به شمار می‌آیند. طبق اظهار نظر کارشناسان تغذیه، این شیرینی سنتی سرشار از کالری، پروتئین، کربوهیدرات، چربی و ویتامین‌های c،b و e و املاح کلسیم، فسفر، منیزیم و اسیدهای آمینه است. همچنین مصرف این خوراکی فوق‌العاده می‌تواند در درمان و بهبود برخی از مشکلات جسمی مانند کمردرد، درهای مفصلی، هضم غذا و افزایش وزن بسیار مفید و موثر واقع شود. پیشنهاد می‌کنیم پس از سفر به این استان زیبا و بازدید از مناطق گردشگری، از تهیه‌ی این شیرینی لذیذ و خوشمزه غافل نشوید.

باقلوای اردبیل

همانگونه که می‌دانید، باقلوا یکی از شیرینی‌های سنتی و اصیل کشور محسوب می‌شود که در شهرهایی مانند قزوین و کاشان و برخی دیگر از مناطق کشور، به عنوان خوراکی بومی شناخته شده است. در رژیم غذایی مردم استان اردبیل نیز با توجه به اقلیم محل سکونت و ذائقه‌ی آن‌ها، باقلوای مخصوصی را در برنامه‌ی غذایی سنتی خود تهیه و طبخ کرده که از طرفداران بسیاری برخوردار است. بانوان کدبانو و هنرمند این استان با استفاده از تخم‌مرغ، شیر، ماست، روغن مایع، بکینگ‌پودر، آرد گندم، کره، گردو، نشاسته، پودر پسته، شکر، آب لیمو ترش به تهیه و طبخ این شیرینی بومی و سنتی می‌پردازند.

قطاب عسلی خلخال

قطاب عسلی، از جمله شیرینی‌های سنتی و بومی استان اردبیل و شهرستان خلخال محسوب می‌شود. هرچند انواع دیگری از این خوارکی خوشمزه در برخی از نقاط کشور تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد که می‌توان به قطاب مشهور استان یزد اشاره کرد. شیرینی که به عنوان یکی از خوراکی‌های اصیل و بومی این استان قلمداد شده و از شهرتی جهانی برخوردار است. اما مردم شهرستان خلال، در برنامه‌ی غذایی سنتی خود، نوعی از قطاب را که به قطاب عسلی معروف است، تهیه کرده و مورد مصرف قرار می‌دهند. این شیرینی دوست‌داشتنی و لذیذ با استفاده از موادی مانند: تخم‌مرغ، ماست، آرد سفید، روغن، مغز گردو، عسل، پودر شکر، گلاب، هل، پودر دارچین و پودر میخک این خوراکی‌ بومی و سنتی را تهیه می‌کنند. از خواص قطاب عسلی می‌توان به طبیعت گرم آن به دلیل حضور عسل، مغز گردو، پودر هل و پودر دارچین اشاره کرد که برای حفظ سلامت بدن، بسیار مفید و ضروری است.

حلوای زنجبیل اردبیل

حلوا یکی از خوراکی‌ها و شیرینی‌های سنتی کشور محسوب شده که به دلیل استفاده از مواد اولیه‌ای مانند آرد، روغن، شکر و … به عنوان خوراکی بسیار مقوی و مغذی، قلمداد می‌شود. تنوع جالب و شگفت‌انگیزی از حلواهای تهیه شده در سراسر کشور وجود دارد که در نوع خود منحصربه‌فرد و قابل توجه است. حلوهایی مانند: حلوای هویج، حلوای خرما، حلوای جوانه‌ی گیاهان گندم‌گون و … توسط بانوان و مادران کدبانو و هنرمند سراسر کشور تهیه و طبخ می‌شود. حلوای زنجبیل یکی از این شیرینی‌های سنتی و بومی استان اردبیل است که به نظر می‌رسد در برخی از نقاط کشور از جمله استان آذربایجان و استان گلستان، به عنوان خوراکی بومی و سنتی شناخته شود.  این خوراکی مغذی در مناطق سردسیری کشور از طرفداران بسیاری برخوردار است که می‌‌توان دلیل آن‌را طبیعت گرم زنجبیل دانست. مردم استان اردبیل با ترکیب آرد گندم، روغن جامد، کره،پودر زنجبیل و پودر شکر و در برخی موارد پودر قند، این خوراکی لذیذ و دوست‌داشتنی را تهیه می‌کنند. اکثر مردم استان اردبیل در ایام ماه مبارک رمضان و هنگام وعده‌ی افطار از حلوای زنجبیلی استفاده می‌کنند.

قچکورگی

با پایان سال و نزدیک شدن به ایام نوروز، بانوان هنرمند و کدبانوی سراسر کشور به طبخ و تدارک انواع شیرینی‌های محلی و سنتی دیار خود می‌پردازند. خوراکی‌هایی که عطر و بوی آن‌ها حس و حالی وصف‌نشدنی را نه تنها برای اعضای خانواده بلکه برای رهگذران کوچه‌ها و محله‌های جای‌جای میهنمان، به ارمغان خواهد آورد. مردم شهرستان خلخال نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با شروع سال نو تنور طبخ انواع شیرینی و خوراکی‌های سنتی خانواده‌ها داغ داغ خواهد بود. شیرینی سنتی قچکورگی، خوراکی است بومی این شهر که طعم و عطر دوست‌داشتنی آن، هوش از سر هر انسانی می‌زداید. آرد برنج مهم‌ترین ماده‌ در طبخ قچکورگی است که پس از ترکیب با ادویه‌ و چاشنی‌های محلی، توسط مادران و بانوان کدبانوی شهرستان خلخال تهیه و درون سفره‌ی هفت‌سین سال نو، قرار داده می‌شود. همچنین مردم این شهرستان طبق رسمی سنتی، این خوراکی لذیذ را به عنوان هدیه‌ی شب سال نو، به نوعروسان خود پیشکش می‌کنند.

نان برنجی خلخال (قند چوریی)

شاید با شنیدن نام نان‌برنجی، استان کرمانشاه و سوغات معروف و محبوب این دیار، در ذهن‌ها تداعی شود. اما استان اردبیل و شهرستان خلال نیز از جمله نقاطی از کشور محسوب می‌شوند که می‌توان طبخ و تهیه‌ی نان‌برنجی مخصوص و سنتی را به آن‌ها نسبت داد. نان برنجی خلخال، از شهرتی جهانی برخوردار بوده و در زبان محلی به نام قندچوریی شناخته می‌شود. دلیل نام‌گذاری آن نیز استفاده از پودر قند در طبخ و تهیه‌ی این شیرینی سنتی و اصیل شهرستان خلخال است. متاسفانه امروزه به دلیل عدم دسترسی آسان به مواد مورد نیاز این خوراکی بومی، خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به جای تهیه‌ی آن در منازل خود، از بازار و به صورت آماده، به تهیه‌ی نان برنجی اقدام کنند.

حلوای سفید (آغ حلوا)

همانگونه که پیش‌تر بیان شد، تنوع بی‌نظیر و فوق‌العاده‌ای از انواع حلوا در نقاط مختلف کشور تهیه و مورد استفاده‌ی خانواده‌های ایرانی قرار می‌گیرد. با وجود تفاوت در مواد مصرفی و طعم آن‌ها، اکثر حلواهای طبخ شده در یک نکته و آن هم رنگ تیره و مایل به قهوه‌ای، مشترک و یکسانند. در استان اردبیل نوعی حلوا تهیه می‌شود که بومی این استان بوده و به دلیل رنگ منحصربه‌فردی که دارد، در نوع خود جالب به نظر می‌رسد. حلوای سفید که در گویش مردم استان اردبیل به آغ حلوا مشهور است، نام این شیرینی و خوراکی محلی است که از طرفداران بسیاری در سراسر این استان برخوردار است. حلوای سفید از خوراکی‌های محلی شهرستان خلخال بوده که ممکن است از روش‌‌های مختلفی برای تهیه و طبخ آن استفاده شود. اما آنچه در تدارک این خوراکی بومی توسط بانوان کدبانوی این استان صورت می‌پذیرد، ترکیب موادی مانند: آرد برنج، شیره‌ی بال (شیره‌ی حلوا)، وانیل (درصورت تمایل به جای وانیل از گلاب استفاده می‌شود)، زنجبیل و زعفران است که در پایان به تولید حلوایی لذیذ و مطبوع خواهد انجامید. معمولا مردم شهرستان خلخال در عید سعید فطر این شیرینی لذیذ را تهیه کرده و به نوعروسان هدیه می‌کنند

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور