صنایع دستی استان اردبیل
اردبیل به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و قدیمی که اقوام بسیاری را در خود جای داده است صنایع دستی بسیاری دارد که قصد داریم در این مطلب به معرفی برخی از آن ها بپردازیم. در صورت سفر به این استان حتما به عنوان یادگاری هم که شده چند مورد را تهیه کنید، قطعا پشیمان نخواهید شد.
صنایع دستی اردبیل بیش تر توسط عشایر و ساكنان شهرها و روستاهای كوچك منطقه صورت می گیرد . قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی از کهن ترین صنایع دستی شهرستان اردبیل است که دارای شهرت فراوان و اهمیت ویژه ای هستند . گلیم بافی در این میان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و فرش اردبیل در مجموعه فرش های نفیس آذربایجان به شمار می آید . نقشه شكسته و اسلیمی ، زمینه فرش های تولیدی فرش بافان اردبیلی را تشكیل می دهد . از مهم ترین طرح های این نقشه ها می توان به طرح قیچی ، تک گل ، ستاره ، ریزماهی ، وان ، هریس ، زیرخاكی ، كله قوچ ، زرین قلم ، طرح قره باغ ، لچک ترنج و مانند این ها اشاره كرد . بر اساس آمار موجود ۸۰ درصد فرش تولیدی شهرستان اردبیل ، به خارج از كشور و بیش تر به كشورهای آلمان ، ایتالیا ، فرانسه و ژاپن صادر می شود .
از دیگر صنایع دستی شهرستان اردبیل می توان شال بافی ، جوراب های پشمی ، پشتی ، قلاب دوزی ، خورجین بافی ، نقره كاری ، قلمزنی ، خاتم كاری ، صنایع چوبی و فلزی و سفال گری را نام برد .
نمین
مهم ترین صنایع دستی منطقه قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی بوده كه قالی و گلیم ساخته دست مردم نمین جزو محصولات صادراتی شهرستان محسوب می شوند.
كوثر
از میان هنرهای دستی معروف این شهرستان می توان به تهیه شال ، جاجیمهای ابریشمی و پشمی ، گلیم بافی ، پلاس ، لباس های پشمی وکرکی و بافت مسند اشاره كرد.
خلخال
از میان هنرهای دستی معروف این شهرستان می توان به تهیه شال ، جاجیمهای ابریشمی و پشمی ، گلیم بافی ، پلاس ، لباس های پشمی وکرکی و بافت مسند اشاره نمود .
متأسفانه بعد از متروک شدن نوغان داری ( پرورش كرم ابریشم ) بافت جاجیمهای ابریشمی نیز متروک شد و حالا درهر كجا جاجیمهای خلخال پیدا شود باید آن را جزو اشیاء عتیقه محسوب نمود . شال پشمی خلخال كه قسمت عمده آن در بخش شاهرود تهیه می شود از صادرات مهم خلخال بوده كه آن هم فعلاً کاهش یافته است .
بافت گلیم و مسند نیز در خلخال رواج دارد . در این منطقه گاه مسندهای بسیار نفیس دیده می شود كه هنرمندان خلخالی آن را به صورت برجسته می بافند .
گرمی
از نظر صنایع دستی ، تولیدات این منطقه قابل اهمیت است . نوعی ورنی یا گلیم ریز فرش نما در روستای اینجلو تولید می شود كه در نوع خود منحصر به فرد بوده و یكی از اصلی ترین تولیدات سنتی گرمی محسوب می شود . شال بافی در اجارود و روستاهای تابعه آن رواج زیادی دارد و هنرمندان این رشته ، كالاهای بسیار مرغوبی به بازار مصرف عرضه می دارند .
از دیگر صنایع دستی گرمی می توان خورجین و پلاس و شال گردن و بافتن دوزی را نام برد.
پارس آباد
فرش بافی مهم ترین صنایع دستی منطقه است . عشایر و روستاییان منطقه مغان در استان اردبیل ورنیهای نفیسی تولید می كنند که نقش و نگارهای زیبای روی بدنه آن ها بیش تراز طبیعت منطقه و شیوه زندگی عشیرهای آن ها الهام گرفته است . با این که در گذشته ساخت ورنی در این منطقه رواج زیادی داشته است ، اما متأسفانه گرانی این محصول رفته رفته از شمارمشتریان داخلی آن کاسته است . هم اكنون ورنی بافان مغان براساس نیاز بازارهای داخلی یا خارجی به تولید آن می پردازند ، به همین خاطر از تولید این محصول تا حد زیادی کاسته شده است .
مشكین شهر
از مهم ترین این صنایع می توان به قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی اشاره نمود . قالی های مشكین شهر شباهت زیادی به قالی های سراب دارد . در این منطقه قالی ها و كناره های بادوام و ضخیم با طرح های هندسی بافته می شوند . از مهم ترین طرح هایی كه در قالی بافی این شهرستان به كار می روند می توان به لچک ، ترنج ، كله قوچ ، زرین ، قلم و تک گل اشاره نمود . قالی از صادرات مهم این شهرستان به شمار می رود . صنایع پارچه بافی و صنایع كوچك محلی نیز در این شهرستان رواج دارد
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
سوغات اردبیل
قبلا در مطلبی با عنوان “شیرینی های اردبیل” به تعدادی از خوشمزه ترین شیرینی های اردبیل اشاره کردیم که می توانند بهترین سوغات از این شهر باشند، در این مطلب قصد داریم دیگر خوردنی ها و مواردی که می تواند به عنوان سوغاتی اردبیل محسوب شود را معرفی کنیم. با اصفهان تور همراه باشید:
عسل طبیعی
مهمترین سوغاتی اردبیل در بخش خوراکی عسل است که از گذشته به عنوان عسل اردبیل و یا عسل طبیعی سبلان شناخته می شود و امروزه درصد قابل توجهی از عسل مورد نیاز کشور در این استان تولید و روانه بازار سایر استان ها و کشورهی دیگر می شود. این استان با تولید سالانه شش هزار تن عسل در رتبه سوم تولید این محصول در کشور ایستاده است.
عسل اردبیل به دلیل وجود دشت های پر از گل و گیاهانی چون پونه، گشنیز، گون، آویشن، اقاقیا و… در دامنه سبلان بسیار مرغوب، با کیفیت و خوش طعم بوده و با موم و بدون موم عرضه می شود که براساس تاکید پزشکان مصرف عسل با موم خواص درمانی بیشتری دارد. بهترین نوع عسل دامنه سبلان عسل بهاره است.
البته عسلی برای درمان مفید است که بیش از یکسال از تولید آن نگذشته باشد، رطوبت خود را از دست نداده باشد و رنگ و طعم آن تغییر نکرده باشد.
عسل های اردبیل با توجه به گیاهی که از آن تولید می شود رنگ های متفاوتی داشته و از خواص درمانی و شفا بخشی همچون ضدعفونی کننده دستگاه گوارش، بهبود زخم ها، درمان بیماری های قلبی، عصبی، رماتیسم و… برخودار است. برخی از عسل های تولیدی استان اردبیل را با خواص دارویی معرفی می کنیم.
عسل چهل گیاه: عسل تولیدی اردبیل با توجه به گیاه استفاده شده خواص و طعم و رنگ مخصوصی داشته و دارای نام خاصی است و معمولا نام گیاه بر آن گذاشته می شود. اما در فصل بهار به علت تنوع زیاد گیاه شهدهای به دست آمده از عطر و بوی مختلفی برخوردار بوده و امکان تشخیص نوع غالب شهد وجود ندارد، به این نوع عسل اصطلاحا عسل چهل گیاه می گویند و دارای خواص دارویی نظیر مسکن سرفه و درمان بیماری های ریوی است.
عسل یونجه: خواص دارویی: چاق کننده، ازدیاد شیر مادر، ضد سرفه، تقویت اعصاب، معالج رعشه و تصفیه کننده خون، تقویت مغز و حافظه، کاهش نفخ و مفید برای گرفتگی عروق و ناراحتیهای روده.
عسل گل قنقال: خواص دارویی: ضد سرفه های خلط آور، نرم کننده سینه، کنترل اسپاسم.
عسل بابونه: خواص دارویی: کاهش تب، میگرن، سردرد، آرتروز، کاهش حساسیت، ضد درد، کاهش فشار خون، دردهای استخوانی، تقویت سیستم ایمنی بدن و تقویت مغز و حافظه.
عسل آفتابگردان: خواص دارویی: مدر و نرم کننده سینه، مفید برای ناراحتیهای ریه و حنجره و مسکن سرفه و سرماخوردگی.
عسل گون و آویشن: خواص درمانی: رفع نگرانی، ضد صرع، درمان بیماری های تنفسی، درمان درد های مفصلی، تقویت بینایی.
عسل شبدر و اسپرس: خواص دارویی: منظم کردن هورمن های بدن، آرامبخش.
عسل گشنیز: این نوع عسل از نظر رنگ زرد مایل به قرمز است و معطر بوده و خواص دارویی اشتهاآور، مقوی برای معده و مناسب برای بیمارهای عفونی عنوان می شود.
تاکید شده گردشگرانی که قصد خرید عسل مرغوب در اردبیل را دارند باید عسل مومدار و باکیفیت را بخرند. در حال حاضر قیمت عسل طبیعی در استان اردبیل ۶۰ هزار تومان است.
سرشیر (قیماق)
استان اردبیل به دلیل شرایط خاص طبیعی یکی از استان های مطرح در بحث دامپروری و تولید گوشت قرمز مرغوب و خوش طعم و نیز فرآورده های لبنی است، در این بین سرشیر یکی از مهمترین و معروف ترین فرآورده دامی این منطقه است.
سرشیر چربی طبیعی شیر است که در اثر جوشاندن آن به دست می آید و شبیه به خامه است و طعم بسیار لذیذ و خوشمزه ای دارد. تهیه آن به عنوان سوغاتی به توجه به امکان نگهداری کوتاه مشکل بوده اما در شرایط خاص امکان پذیر است، اما برای وعده صبحانه جذابیت بسیار مطلوبی برای گردشگران دارد.
برای تهیه سرشیر بیشتر از شیر گاومیش که بسیار پرچربی و غلیظ است، استفاده می شود. این محصول در بین گردشگران وارد شده به استان اردبیل بسیار پر طرفدار بوده و تقاضا برای آن زیاد است.
این محصول شاید در برخی از مناطق کشور نیز وجود داشته باشد ولی سرشیر اردبیل به دلیل برخورداری از طعم و مزه خاص و بی نظیر در سطح کشور شناخته شده بوده و گردشگران وعده های صبحانه خود را به آن پر می کنند.
عسل و سرشیر (بال قیماق) معروف ترین محصول و سوغاتی مناطق اطراف سبلان و به خصوص شهر توریستی سرعین است.
«رسته» شکلات ۱۰۰ ساله
یکی از غذاهای کمتر شناختهشده اما قدیمی اردبیل شکلات محلی به نام رسته است. رسته ترکیبی از شیر، شکر، گلوکز، کره طبیعی، خامه مخصوص سرشیر، مغز گردو و کاکائو است. شاید بتوان گفت جزو نادر شکلاتهایی است که در تولید آن از آرد استفاده نمیشود.
فرآیند پخت و تهیه این شکلات نزدیک به ۲۴ ساعت زمان نیاز دارد و پخت به دقت نظارت و کنترل بسیارزیادی نیاز دارد. برای تهیه این محصول شیر، شکر، گلوکز و خامه در دیگ مسی جوشانده میشود، میزان جوشاندن آن به تشخیص شیرینی پز بوده و قوام آن در هنگام جوشش امتحان می شود.
این امتحان با آب سرد و بر اساس تکنیکهای خاصی است که فوتهای کوزهگری این صنعت را تداعی میکند. بعد از جوشیدن به حد کفایت و تغییر رنگ به قهوهای، مخلوط از روی حرارت برداشتهشده و سرد میشود. اینجا مرحله اضافه کردن کره طبیعی، کاکائو و گردو است.
در نهایت بعد از اینکه مخلوط آماده در قالبهای فلزی ریخته شد با دستگاه برش به صورت سنتی برش خورده و آماده مصرف میشود. این شکلات فقط در یکی از محلات قدیمی اردبیل به نام کوچه عارف به فروش میرسد و میتوان گفت تنها و اصلیترین شکلات محلی اردبیل است.
تخمه و آبنبات
شاید زمانی که سرخ پوستان آمریکا این گیاه را به خاطر مصرف غذایی کاشته و پرورش می دادند، هرگز تصور نمی کردند که چندین دهه بعد این محصول به یکی از مهمترین سوغاتی های اردبیل تبدیل شود.
آفتاب گردان گیاهی یک ساله بوده و تا حدود سه متر رشد می کند و در اکثر نقاط دنیا وجود دارد. گل آن درشت و به قطر ۳۵ سانتیمتر می باشد. در وسط گل قرمز رنگ آن دایره ای قهوه ای رنگ وجود دارد که تخم های آفتاب گردان دورتادور آن را گرفته اند.
تخمه آفتابگردان اردبیل طعم ویژه ای دارد که یکی از دلایل آن روش مغز پخت کردن آن است. همین امر باعث شده که طعم آن از سایر تخمه های مناطق کشور متفاوت باشد و به نوعی به سوغاتی این منطقه تبدیل شود.
امروزه اکثر گردشگران تخمه اردبیل را به عنوان سوغاتی تهیه و با خود می برند، ضمن اینکه این محصول از سال ها پیش به یکی از مهمترین هدایای اردبیلی ها برای بستگان و یا دوستان در سایر شهرها تبدیل شده و هر شهروند اردبیلی در سفر به استان های دیگر تخمه به عنوان سوغاتی تقدیم می کنند.
در کنار سوغاتی های سنتی که میتوان در اردبیلی طعم آن را مزه کرد سوغاتی مثالزدنی دیگر اردبیل آبنبات است که در اغلب فروشگاههای حاشیه مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی واقع در میدان عالی قاپو به فروش میرسد.
آبنبات اردبیل همچون تخمه به دلیل اینکه با استفاده از اصول و شیوههای خاصی تولید میشود طعم مجزایی دارد. علاوه بر این انواع طعمها را می توان در آبنباتهای اردبیل مشاهده کرد که میتواند نیاز تمامی ذائقهها را تأمین کند
صنایع دستی استان اردبیل
مردم خوشزبان و خوشصحبت استان اردبیل در زمینههای صنعتی چون گلیم بافی، جاجیم بافی، سفال گری، رودوزی، عروسک بافی، چاقو سازی، نقاشی روی چرم، قلم زنی و… فعالیت دارند.
بافتنیهای سنتی
یکی از صنایع دستی استان اردبیل بافتنیهای سنتی است که زنان زبردست و خلاق با استفاده از میل بافتنی این هنر ایرانی را به رخ میکشند. کلاه، جوراب، شال گردن و … بافتنیهای این شهر است که مردم استان اردبیل با ذوق و هنر خود آنها را تهیه میکنند. گردشگران از این بافتنیها برای خود و اقوامشان به عنوان سوغاتی خریداری میکنند.
لباسهای محلی
دوختن لباسهای محلی، از صنایع دستی معروف استان اردبیل است که اهالی این شهر با دستان ظریف و هنرمند خود به دوختن لباسهای محلی در طرح ها و رنگهای زیبا و متنوع میپردازند. لباسهای محلی عشایر نمونهای از این لباسها است.
مسگری
استان اردبیل در صنعت مسگری تاریخچهای قدیمی دارد و مردم این شهر انواع ابزار و ظرفها را با استفاده از مسگری درست میکردند. اما امروزه این صنعت در استان اردبیل وجود ندارد و تنها بازاری به اسم مسگران در این شهر دایر است.
سازهای سنتی
ساخت سازهای سنتی یکی دیگر از صنایع دستی استان اردبیل به حساب میآید. موسیقیهای سنتی مستلزم استفاده از سازهای سنتی است که هنرمندان زبردست اردبیل با دقت کامل به ساخت این سازها میپردازند.
ساز آذری، تنبک، سنتور، سه تار، کمانچه و … انواعی از سازهای سنتی است که در تهیهی آن از چوب درختهای فلفل، گردو، شمشاد و توت استفاده میشود و سپس سیمهایی روی آن تعبیه میکنند تا با ضربه زدن به این سیمها صدای دلنشینی به گوش برسد.
مردم اردبیل، خلخال و مشکین شهر در ساخت انواع سازهای سنتی مهارت دارند و بهترین و باکیفیتترین سازها را در اختیار علاقه مندان به موسیقی قرار میدهند.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
آب گرم های سرعین اردبیل
سرعین در ایران به چشمه های آب گرم خود معروف است. سالانه افراد زیادی از ایران و حتی خارج از کشور صرفا برای این که تنی به آب های زلال سرعین بزنند به این شهر سفر می کنند. در این مطلب در اصفهان تور قصد داریم سری به سرعین و آب گرم های این شهر بزنیم، با ما همراه باشید :
سفری به سرعین
در ۲۵ کیلومتری شهر اردبیل، شهری به نام سرعین وجود دراد که چشمه های آبگرمش سبب شهرت آن شده اند و هرساله در تابستان تعداد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به سرعین می روند تا هم از آب و هوای خنک و پاکیزه و مناظر زیبای آن لذت ببرند و هم از چشمه های آب گرم سرعین و خاصیت و ویژگی های منحصر به فرد آن استفاده کنند.
سرعین نامش را هم از همین دارایی ارزشمندش اخذ کرده، سرعین در لغت به معنای سرچشمه می باشد.
در این شهر چندین چشمه آّب گرم وجود دارد که بسیاری برای تفریح و بسیاری دیگر برای خواص درمانی آن ها، این شهر را انتخاب می کنند.
به غیر از آب گرم، دو استخر آب سرد با آبی گازدار نیز در این شهر وجود دارد که می توان از آّب گازدارش نوشید. این استخرها در ۵ کیلومتری سرعین قرار دارد و در دره ای به نام ویلا دره واقع شده که طبیعت و چشم اندازی فوق العاده دارد.
چشمههای آب گرم
مکانی را که آب گرم یا داغ همیشه از آن خارج می شود، چشمه آب گرم یا چشمه گرمابی می گویند. برخی از این چشمه ها که در ایران نیز تعدادشان کم نیست، دارای درصد بالایی مواد معدنی حل شده است ؛ به همین خاطر بسیاری از مردم، از خاصیت درمانی آن ها استفاده می کنند.
اردبیل در ایران با تعداد بالای این چشمه ها ؛ ۱۱۸دهنه چشمه معدنی مقام اول را دارد. اسیدی ترین چشمه آب گرم اردبیل قوتورسویی در جنوب مشکین شهر، گرم ترین چشمه شابیل اردبیل در لاهرود و گاومیش گلی مرتفع ترین چشمه می باشند.
۱ ) مجتمع آبدرمانی سبلان سرعین | بزرگترین مرکز آب درمانی خاورمیانه
مجتمعی بزرگ که از كم نظيرترين آبدرماني ها در خاورميانه و آسيا مي باشد و با کلیه امکانات از جمله استخرهای متعدد سرپوشیده و حوضچههای آبگرم تحت فشار ( جکوزی )، سونای خشک و بخار، دوشها و وانهای انفرادی متعدد، خدمات پزشکی و درمانی مجزا برای مردان و زنان، پارکینگ اختصاصی و … می باشد و تمامی این امکلانات با استانداردهای جهانی آبدرمانی ساخته شده است و اکنون به عنوان بزرگترین مرکز آبدرمانی خاورمیانه شناخته شد است.
۲ ) آبگرم قره سو ( اعصاب سویی )
آبگرم قره سو که غربی ترین چشمه آب گرم سرعین است ، آبی با ۴۴ درجه سانتیگراد دما به صورت جوشان در سطح زمین که جریانی دائمی دارد و در فصل های مختلف جریان آن متغیر است. طعم آب این چشمه کمی گس است و بی رنگ و بی بو می باشد.
سولفات، کلرور، بیکربنات و سدیم، پتاسیم و منیزیم، آنیون ها و کاتیون های موجود در این آّب است.
خواص درمانی:
آّب این چشمه برای آرامش اعصاب و همچنین تسکین دردهای روماتیسمی مفید و سودمند است.
۳ ) آبگرم قهوه خانه ممتاز۱ و ۲
آبگرم قهوه خانه همت | ممتاز۱
این آبگرم در حياط قهوه خانه ی همت واقع شده و اهالی آن را اشاغي قهوه سوئي می نامند.
آبگرمی با ظاهری تقریبا تیره و ترش مزه در میان حیاط قهوه خانه ممتاز قرار دارد که دارای کلرو، بکربنات، کربنات، پتاسیم، منیزیم و سدیم و PH ۶ ؛ و دمای ۴۷ درجه سانتی گراد می باشد.
خواص درمانی :
محتویات این آب گرم برای تسکین بیماری ها و دردهای دست و پا مفید است.
آبگرم معدني قهوه خانه یعقوب | ممتاز۲
در جنب قهوه خانه همت (ممتاز۱ ) آبگرمی داخل قهوه خانه یعقوب با دو حوضچه روباز وجود دارد که به آبگرم قهوه خانه یعقوب معروف است و دارای دوش، حوضچه کلر، رختکن سنگی و… می باشد.
آبگرمی با دمای ۴۳ درجه سانتي گراد و آبی ترش مزه و تیره رنگ می باشد. ترکیبات مهم آن عبارتند از كلرور،بيكربنات و منيزيم، سديم و پتاسيم.
امروز دورتا دور این آبگرم را دیوار کشیده و از فضای قهوه خانه جدا شده است.
۴ ) چشمه گوز سویی ( آب چشم )
چشمه ای با آبی اسیدی و بی بو وگس مزه و دمای تقریبی ۲۱ درجه سانتیگراد در این شهر می باشد که میزان آبدهی آن بسیار پایین است و از آبهای بیکربنات کلسیک می باشد.
در کف حوضچه آن دو نقطه وجود دارد که از آن ها مقدار قابل توجهی هوا و گاز کربنیک خارج می شود.
خواص درمانی :
در این آب کلسیم و بی کربنات وجود دارد و معروف است که برای بهبود بیماری های چشمی مفید می باشد.
۵ ) آبگرم ژنرال ( جنرال )
آبگرم ژنرال نیز مثل دیگر چشمه های سرعین در کف دره قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۰۰۰ متر می باشد.
آبدرمانی ژنرال یا جنرال بخشی از مجتمع هتل آپارتمان سپید سرعین به حساب می آید. این آبگرم از دو بخش زنانه و مردانه تشکیل شده
آب آن کمی ترش و بی رنگ است و دمایی در حدود ۴۳ درجه سانتی گراد دارد و ترکیبات آن سولفات بیکربنات، کلرور و پتاسیم، منیزیم، کلسیم و سدیم، و PH اسیدی می باشد.
گفته می شود در خلل جنگ جهانی اول که آذربایجان به دست روس ها اشغال شده بود ، یک ژنرال روسی در زمان در اقامتش در سرعین برای درکان جراحات خود از این آب گرم استفاده کرده و به همین این آبگرم ، ژنرال نام گرفته است.
خواص درمانی :
ترکیبات موجود در آب این آبگرم برای بهبودی درهای عضلانی و روماتیسمی می تواند موثر باشد.
۶ ) آبگرم گاومیش گلی | پر آبترین و بزرگترین چشمه آب معدنی ایران
آبگرمی با درجه ۴۶ سانتی گراد، بی رنگ و ترش مزه در حوض که به صورت دائمی جوشان است و از لحاظ وسعت و آبدهی، پرآب ترین چشمه معدنی سرعین شناخته شده است که روی دره در ارتفاع ۱۹۴۰ متری از سطح دریا واقع شده است. آب این چشمه در ردیف آب های کلروره ، بیکربنات سدیک و کلسیک گرم است.
بوی هیدروژن سولفوره را از این آب استشمام خواهید کرد. این چشمه آب معدنی دارای استخری روباز به بزرگی ۴۰۰ متر و عمق ۱۳۰سانتی متر می باشد.
خواص درمانی:
کاتیون ها و آنیون های موجود در آن عبارتند از کربنات ، بیکربنات، کلروره، سولفات و پتاسیم، منیزیم، کلسیم و سدیم می باشد و به همین دلیل برای بهبود بیماری های زنان، عمومی، قلبی، روماتیسمی و خنازیر مفید است.
۷ ) آبگرم پهنلو ( پهنسو )
شرقی ترین و پست ترین آبگرم سرعین ، آب گرم پهنلو يا پهن سو است که آبی نیمه اسیدی با دمای تقریبی ۴۳ درجه سانتیگراد با رنگی متمایل به سبز می دارد که از چشمه ای همیشه جوشان و در ارتفاع ۱۹۵۰ متری از سطح دریا حاصل می شود.
حوض این آب گرم روباز است و امکاناتی نظیر رختكن مسقف، ۶ عدد دوش آبگرم ، حوضچه كلر ، سرويس بهداشتي و غرفه لوازم بهداشتي و آرايشي را داراست.
امروز با انتقال آب به این استخر ، هم حجم آن و هم میزان دمای آب افزایش یافته و به همین دلیل این چشمه از گرم ترین چشمه های آب گرم سرعین به حساب می آید .
آب گرم پهنلو تنها میزبان آقایان است و برای ورود اطفال باید بلیت تهیه کنید.
آب چشمه پهنلو جزو آب های کلرو بی کربنات سدیم می باشد و دارای ترکیباتی چون کلرو، سدیم، پتاسیم و سولفات می باشد.
خواص درمانی:
افرادی که از بیماری های اعصاب و عمومی و دردهای مفصلی رنج می برند، آب گرم این چشمه برای تسکین دردشان موثر خواهد بود.
۸ ) آبدرمانی بش باجیلار ( پنج خواهران )
دومین آبگرم سرعین از نظر ظرفیتو یکی از قدیمی ترین آبگرم ها، آبگرم بش باجیلار است که در گذشته به آن، آب گرم “دره لر سویی” گفته می شده؛
از آن جهت که آب از پنج چشمه می جوشد به آن بش باجیلار می گویند.
ترکیبات آن به بیکربنات، کلرور، سولفات و کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم و از نوع کلرو بیکربنات سدیم و گرم می باشد. آب آن کدر و کمی بودار و ترش مزه است و دمایی درحدود ۳۵ درجه دارد.
آب استخر از آب چشمه هاي بش باجيلار و آب دوشهای آن از آبگرم گاوميش گلي و آب سرد دوشها نيز از آب لوله كشي شهر تامين مي شود.
در کنار این چشمه آب گرم، مجتمع آب درمانی بش باجیلار احداث شده که دارای استخر سرپوشیده بزرگ، سونای خشک و بخار، جکوزی آبگرم، دوشهای انفرادی، خدمات پزشکی و درمانی وبوفه وپارکینگ می باشد.
خواص درمانی:
افرادی که از بیماری های عمومی و درهای مفصلی و عصبی رنج می برند، این آب گرم برای آنها سودمند است.
۹ ) آبمعدنی ارجستان
در ۲۱کیلومتری غرب اردبیل، روستای ارجستان چند چشمه آب معدنی سرد و گازدار و بی مزه با دمایی در حدود ۱۰ الی ۱۵ درجه سانیگراد وجود دارد.
اگر بسته های آب معدنی “مس کو” را در این محدوده دیده باشید، آب این بسته ها از همین روستا تامین می شود.
علاوه بر آب معدنی خوراکی، برای استفاده ی آبتنی گردشگران، روی مظهر آب حوضچه ای سیمانی سرپوشیده ساخته اند.
چشمه آب معدنی راجستان دارای کلرورو بیکربنات، کلسیم، منیزیم و پتاسیم و گاز آن نیز کربنیک می باشد.
آدرس: ۲۱کیلومتری غرب اردبیل، روستای ارجستان.
۱۰ ) آبگرم ساری سو
آبگرمی با جریان دائمی ولی متغیر در فصل های مختلف سال که در مرکز شهر سرعین قرار دارد. از آن جهت ساری سو نامیده می شود “ساری “در زبان ترکی به معنای “زرد” و “سو” به معنی “آب” است و رسوبات املاح معدنی سبب شده تا سنگ های اطراف آن زرد رنگ کرده و آب نیز از لابه لای سنگی این چنین می جوشد و به نظر آبی زرد رنگ از آن بیرون می آید.
آب گرم ساری سو، آبی تقریبا زردمتمایل به سبز رنگ دارد که بودار و طعم دار است. اگر کی ازآن را بچشید ترشی آن را حس خواهید کرد.
ترکیبات موجود در این آب گرم شامل سولفات، کلرور، بیکربنات و سدیم، پتاسیم و منیزیم است.
بانوان می توانند شب ها به این آب گرم بروند چون برخلاف آبگرم گاومیش گلی، سار سو همیشه شب ها برای بانوان مهیا شده است.
خواص درمانی :
دمای آب در حدود ۴۷ درجه سانتیگراد است و در جهت بهبود بیماری هایی چون دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است.
۱۱ ) آبگرم حمام شفا
یکی دیگر از آب گرم های این شهر، حمام شفا می باشد؛ دمای آب آن حدود ۴۰درجه سانتی گراد با ظاهری کدر، بی رنگ و بی بو دارد و با طعمی ترش. چشمه ای که آب این حمام را تامین می کند در هر ثانیه ۵ لیتر آب می دهد.
آبگرم حمام شفا از آبهای معدنی کلرو بی کربنات سدیم است و دارای کربنات، سدیم، کلرو، کلسیم می باشد.
خواص درمانی :
می گویند آب این چشمه برای امراض پوستی، دردهای مفاصل و بهبود بیماری های عصبی مفید است.
۱۲ ) مجتمع مدرن آبدرمانی شهر آفتاب سرعین
این مجتمع با تمامی نیازهای گردشگری در دره سلامت سرعین با محیطی آرام و دنج واقع شده است. مجتمع آبدرمانی شهر آفتاب در دو فاز طراحی شده که ساخت فاز دوم آن رو به اتمام است. فاز اول آن نیز در چهارطبقه با تجهیزات و امکانات مناسب پذیرای مهمانان و گردشگران می باشد. کاربری چهارطبقه این فاز به شرح زیر می باشد:
طبقه اول: استخر بزرگسالان وخردسالان، سونا خشک و بخار، تونل آب سرد، جکوزی و کلیه امکانات مربوط به بخش استخر
طبقه دوم: این طبقه، تقریبا تشریفاتی است و VIP های خصوصی، کافی شاپ و دفترمدیریت در این طبقه لحاظ شده است.
طبقه سوم : در این طبقه غرفه های فروش لوازم و وسایل مرتبط با آب درمانی، رستوران های fastfood، شهربازی وجود دارد.
طبقه چهارم: طبقه چهارم مخصوص استراحت در رستورانی دنج و زیباست. این طبقه داری رستوران خانوادگی و سفرخانه سنتی است.
۱۳ ) مجتمع آبدرمانی سرعین ایرانیان
یکی از بزرگترین و مجهزترین مجتمع های آب درمانی شهر سرعین است که در سوم خرداد ۱۳۸۹به بهره برداری رسید. امکانات مناسب و شرایط مجتمع باعث شده تا گردشگران بی شماری این مرکز را در سفر خود به سرعین انتخاب کنند.
امکانات مجتمع آب درمانی ایرانیان عبارت است از:
استخر آبگرم معدنی با ظرفیت ۵۰۰ متر مکعب، استخر جوانان با ظرفیت ۲۵۰ متر مکعب و استخر کودکان با ظرفیت ۱۰۰ متر مکعب، سونای خشک، بخار، جکوزی و بخشهای ورزشی و درمانی.
۱۴) مجتمع هتل و آبدرمانی قهوه سوئی
مجتمع هتل و آبدرمانی قهوه سوئی امکاناتی نظیر واحدهای سوئیت ، آپارتمان های یک خوابه و دو خوابه و سه خوابه و واحدهای VIP ، واحدهای اقامتی به تعداد ۲۹ عدد با ظرفیت حداکثری ۱۶۰ نفر می باشد. همچنین این مجتمع تفریحی و آبدرمانی امکانات دیگری دارد از قیبل :
یک رستوران مدرن به ظرفیت ۳۲۰ نفر
حمام و سرویس بهداشتی(ایرانی/فرنگی)
مجهز به تورهای سیاحتی درون شهری و برون شهری
و…
آبگرم قهوه سویی یکی دیگر از آبگرم های سرعین است که در دسته ی آبهای کلر بیکربناته کلسیک گازدار که دارای رسوبات آهن هستند ، قرار می گیرد و از این جهت آب بسیار گرمی دارد. مقدار سیلیس موجود در آبگرم قهوه سویی بسیار زیاد است و به همین جهت برای تسکین دردهای مفصلی بسیار موثر است و حمام کردن در آن حس خوب و آرامش بخشی به همراه دارد.
این آب مزه ی فلزی ترکیبات آهن و گزندگی دی اکسید کربن دارد. این آبگرم گوگرد و گاز H۲S ندارد و به همین جهت بو ندارد.
خواص درمانی :
آب این آبگرم براي درمان بيماري هاي سيستم حرکتي ( درد دست و پا ) و بيماري هاي عصبي بسیار مفید است.
این مجتمع ۲۴ ساعته آماده پذیرایی از مسافران است.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
لباس های محلی اردبیل
اردبیل با توجه به بافت تاریخی خود و حضور ایل های مختلف از اقوام مختلف ایرانی دارای لباس های محلی متنوع، رنگارنگ و جذابی است که دیدن و حتی خریدن آن ها خالی از لطف نمی باشد. در این مطلب در اصفهان تور به معرفی لباس های محلی اردبیل خواهیم پرداخت.
لباسهای محلی ایل شاهسون و ارسباران یکی از مهمترین جاذبههای فرهنگی این ایل به شمار میآیند. مردان ایل پوشاک اختصاصی ندارند، کت و شلوار و کلاه آنان معروف به کِپی (kepi) یا کلاه ترک داری که نظیر کلاه مردان گیلان است؛ تشکیل دهندۀ پوشاک مردان شاهسونی است.
لباس بانوان ایل شاهسون هریک یادآور گوشهای از پوشش مردم سایر مناطق ایران زمین است. روسری بانوان را چارقد گلداری تشکیل میدهد که با یک کلاغی بسته میشود. پیراهن زنان ایل شاهسون از رنگهای متنوع و شاد تشکیل شده و بلند است. تنبان؛ شلیتهای است که میپوشند و شبیه تنبانهای بانوان گیلان، بختیاری و قشقایی است. جلیقه زنان شاهسون را پارچههای دوخته شده بدون آستین تشکیل میدهد که روی آنها سکههای طلا و نقره دوخته شده است و تعداد سکهها نشان دهنده میزان ثروت خانواده است. زنان کفشهای دستدوزی به پا میکنند که در رنگهای متنوع و شاد تهیه شدهاند. پوشش یاد شده در میان برخی روستاهای استان آذربایجان شرقی و غربی نیز متداول است.
هر چند گفته میشود البسه بومی محلی اردبیل از تنوع برخوردار است اما طی سالهای اخیر به مرور زمان کاتالوگهای لباسهای وارداتی به مغازهها، خیاطیها و پاساژها راه یافته و به جای معرفی لباسهای بومی، البسه ترک و اروپایی نگاه زنان و دختران و حتی مردان را شگفت زده ساخته است.
به عقیده جامعهشناس اردبیلی رگههایی از لباسهای بومی و محلی را نه در مناطق شهری که در مناطق روستایی و عشایری و خاصه بین عشایر کوچنشین میتوان پیدا کرد. عشایر شاهسون و بخشی از عشایر ارسباران که در این استان اقامت فصلی دارند آیینه تمامنما و میراث داران اصلی پوشاک هستند.
داور عبداللهی تصریح کرد: در این مناطق متناسب با فصول چهارگانه پوشاک متفاوتی وجود دارد و متناسب با مراسم مختلف الگوی لباس مردان، زنان، کودکان و بزرگسالان با هم متفاوت است به ویژه اینکه برای بزرگسالان و خاصه زنان این مناطق پوشاک کارکرد تمایز بخشی خاصی دارد و زن تازهعروس با نوع کلاغی رنگ آن و روسری چارقدی که میبندد از بقیه دختران و زنان متأهل از ویژگیهای نوع گره، نوع رنگ (شاد و سفید و تیره) و حتی کیفیت دوخت مشخص میشوند. نوع و جنس پوشاک زنان با منزلت اجتماعی و اقتصادی آنها تناسب دارد و در یک مجلس زنانه به خوبی میتوان این تمایز را مشاهده کرد.
همچنان که این جامعهشناس تأکید دارد لباس عشایر شاهسون اردبیل آخرین بازماندههای پوشاک بومی محلی این استان است.
لباس بانوان ایل شاهسون که نمادی از فرهنگ جاری و سنتها و باورهای این ایل است از ۹ تکه مجزا تشکیل میشود و زنان عشایر همواره تمامی این ۹ تکه را به تن دارند.
محقق ایل شاهسون شهروز جدید مغانلو در کتاب دلبافته های خود تکههای لباس را شامل پیراهن(کوینگ)، تنبان یا دامن شلیتهای(تومان)، روسری(یایلیق)، چارقد روی یایلیق(آلین یایلیقی)، عرقچین(آرخچن)، نیم تنه ساده مورد استفاده در زمستانها(یل)، جلیقه بیآستین(جلقا)، جوراب و کفش(باشماق) برشمرده است.
وی با بیان اینکه پیراهن زنان ایل شاهسون از رنگهای متنوع و شاد تشکیل شده است، اضافه کرد: لباس محلی تحت نام کلی «تومان کوینگ» شناخته میشود.
جامعهشناس اردبیلی نیز تاکید کرد؛ رنگ و جنس و تعداد تنبانهایی که زنان ایل میپوشند بیانگر تمول و جایگاه اقتصادی – اجتماعی آنها است؛ بطوریکه لباسهای با جنس فاخر نخی و گاهی ابریشم کاربرد خاصی دارد و نشان دهنده ثروت خانواده است.
عبداللهی معتقد است؛ نوع بالاپوش مردان و جنس کلاه هم متفاوت است البته این تنوع پوشاک مصرفی با محیطهای کاری و منزلت مردان هم تناسب دارد و این حاکی از اهمیت جامعهشناسی لباس در مناطق روستایی است چرا که لباس مشخص کننده جایگاه طبقاتی و قشربندی اجتماعی مصرفکنندههای آنها است درست به همان شکلی که در مناطق شهری مرسوم است؛ پاپوشهای متنوع و رنگارنگ چه به شکل کفش و چه به شکل جوراب (در فصل سرد) جلوه خاصی به زیبایی پوشش مردان و زنان میدهد.
استاد دانشگاههای اردبیل تأکید کرد: نوع رنگ لباسها و کاربردی بودن آنها متناسب با فصول و شرایط خاص از جمله مجالس عزا، جشن و سرور مانند ختنه کنان کودکان پسر و نامزدی و ازدواج دختران و پسران زیبایی و جلوه خاصی دارد.
وی افزود: البته نوع پوشاک در قلمرو استانی تقریباً در مناطق روستایی استان اردبیل یکی است اغلب پوشاک زنان شامل تنبان، جلیقه، سرپوشی بنام کلاغی و پیراهنهای رنگارنگ است در مورد مردان چنین تمایزی دیده نمیشود.
عبداللهی تأکید کرد: باید اذعان داشت که تنوع پوشاک مناطق روستایی و عشایری استان در مقایسه با مردان بیشتر در بین زنان دیده میشود مردان از کتوشلوار که از مظاهر زندگی مدرن شهری است بیشتر استفاده میکنند گویا در زندگی عشایری زنان مهمترین تصویرگران و پیامرسانان منزلت خانوادهها هستند به تعبیر دیگر زنان دارندگان نشانههای سبک زندگی سنتی در این مناطق هستند.
زنان عشایر و روستایی اردبیل برای تهیه پوشاک خود متکی به قابلیت ها و ابتکارات خود هستند.
از ویژگی های منحصر به فرد لباس زنان روستا نشین ، استفاده از پارچه هایی با رنگهای شاد و متنوع است. البته ، اکنون دختران روستایی رغبت زیادی به این نوع پوشش نشان نمی دهند و لباسهای آماده را ترجیح می دهند. اما ، در طراحی و دوخت این لباس ها همه معیارهای لازم برای پوشش کامل و سازگاری آن برای استفاده در تمام فصل ها در نظر گرفته شده است.
تنوع و زیبایی رنگ های پارچه های استفاده شده، مستقیما از طبیعت و محیط اطراف الهام می گیرد. در گذشته برای دوخت یک پیراهن از سوزن هایی با سایزهای متفاوت استفاده می شد. امروزه به دلیل پیشرفت صنعت، این پوشاک به طریق ماشینی تولید می شود.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
غذاهای اردبیل
اردبیل را می توان بهشت شکم پرستان ایرانی نامید. اردبیل با داشتن ده ها نوع غذای سنتی و خوشمزه و البته شیرینی های منحصر به فرد و بسیار عالی می تواند بهترین انتخاب برای شکم پرستان برای سفر باشد. در مطلبی جداگانه در اصفهان تور به شیرینی های اردبیل پرداختیم، حالا نوبت غذاهای سنتی اردبیل است. با ما همراه باشید:
استان اردبیل یکی دیگر از نواحی حیرتانگیز و دوستداشتنی کشور ایران است که مردمانی با فرهنگ غنی و ناب ایرانی در آن روزگار میگذرانند. میهماننوازی و فراهم نمودن بهترین شرایط میزبانی، از جمله آداب و آئین آنها به شمار میآید که در سراسر کشور شناخته شده و مشهور است. بانوان خوشسلیقه و هنرمند این استان، غذاهایی لذیذ و منحصربهفرد را با چاشنی عشق و محبت تهیه و اعضای خانوادهی خود را به چشیدن خوراکیهایی مملو از گرمای علاقه و مهر خود بهرهمند میسازند. شهرت دستپخت مادران این استان در سراسر ایران شناخته شده است. طعم غذاهای محلی تهیه شده در تنور گرم و سرشار از حرارت محبت مادرانهی خانوادههای استان اردبیل، بینظیر و مثال زدنی است. خوراکیهایی اصیل و بکر مانند: آش میوه، تره اسفناج، آش دوغ (آیران آشی)، پیچاخ قیمه، رشتهپلو قیسی، خورشت هویج، شیرپلو، باسترپلو، خشیل، کوکو ماه، خورشت بادام اردبیلی، آش شیر، آش یارما، بزباش، چیغیرتما، خارشت قاتق، ترشیقرمه، تاسکباب، قیقاناق، آش اوماج، ترحلوا، سوغان سو و بسیاری دیگر از غذاهای سنتی که در طبخ و تدارک هرکدام، داستانها و پندهایی از گذشته نهفته است.
آش میوه
یکی از غذاهای مخصوص و سنتی استان اردبیل با ترکیب تنوع لذیذی از میوههای خشک تهیه میشود که به آش میوه شهرت یافته است. همانگونه که میدانیم، مصرف میوه توسط کارشناسان تغذیه و سلامتی بسیار توصیه شده است چرا که برای سلامت بدن مفید و ضروری به شمار میآید. مردم این استان با ترکیب میوههای خشک مانند: آلوی خورشتی، برگهی زردآلو، قیسیزردآلو، گوجهبرقانی و آلبالوخشک به تهیه و تدارک آش میوه میپردازند. در طبخ این غذای بومی نیازی به استفاده از سبزی نخواهد بود ولی در صورت تمایل میتوان از این مادهی مغذی نیز برای پخت آش میوه بهرهمند شد. مادران هنرمند این خطه از کشور برای تهیهی آش میوه از مواد دیگری همچون: پیاز، نخود، لوبیاقرمز، رشته آشی، گندم پوستکنده، برنج، عدس، نمک، زردچوبه و فلفل استفاده میکنند. آنها در صورت تمایل از سبزی (تره، جعفری، گشنیز و برگ چغندر) برای طبخ آش میوه بهره میبرند. قطعا حاصل ترکیب چنین مواد اولیهی سالم و مفید، غذایی است لذیذ، خوشعطر و مقوی که بسیاری از ویتامینهای مورد نیاز بدن را تامین خواهد کرد. پیشنهاد میکنیم هنگام سفر به این استان زیبا از امتحان کردن طعم آش میوهی بومی، غافل نشوید.
آش دوغ
آش دوغ یکی دیگر از غذاهای محلی استان اردبیل به شمار میآید که در برخی از استانهای دیگر کشور نیز به عنوان خوراکی بومی و سنتی شناخته میشود. مردم این استان علاقهی بسیاری به تهیهی انواع غذاهای مقوی و آبکی مانند تنوع جالب و لذیذی از آشها داشته که در برنامهی غذایی آنها به وضوح مشاهده میشود. آش دوغ نیز یکی از این خوراکهای پرطرفدار و رایج در بین خانوادههای استان اردبیل محسوب میشود. آشپزهای این استان با استفاده از نخود، برنج، سبزی (تره، جعفری و شوید)، دوغ تازهی ترش، نمک، فلفل و سیر تازه، به تدارک این غذای سنتی و بومی میپردازند. البته روشهای طبخ و مواد اولیهی مختلفی در تهیهی این آش وجود دارد که در برخی از آنها از بلغور، آرد، کلم برگ و برخی مواد دیگر نیز استفاده میشود. مصرف آش دوغ در فصل سرما بسیار دلچسب و لذیذ خواهد بود.
پیچاخ قیمه (خورشت بادام)
پیچاخ قیمه یا خورشت بادام اردبیل یکی از لذیذترین و خوشعطرترین غذاهایی است که مخصوص استان اردبیل بوده و طرفداران بسیاری را در سراسر ایران از آن خود کردهاست. از مواد مغذی و مفیدی که در تهیهی آن استفاده میشود، میتوان به خلال بادام، گوشت گوسفندی، پیاز، تخممرغ، ادویهی خورشتی (کاری، فلفل، زردچوبه، دارچین، هل ساییده شده و نمک)، زعفران، نمک و فلفل نام برد. این غذا بسیار مطبوع و خوشطعم بوده و به عنوان یکی از رایجترین غذاهای طبخ شده در این استان به شمار میآید. مردم استان اردبیل معمولا این غذا را همراه برنج، سبزیخوردن و ماست میل میکنند. کمتر گردشگری است که با سفر به این خطه از کشور، این غذای بومی را امتحان نکند.
تره اسفناج
اسفناج یکی از گیاهان بومی کشور محسوب میشود که به دلیل خواص و فواید بسیار زیاد و فوقالعادهای که متخصصان تغذیه آن را همانند گنجینهای گرانبها میپندارند، در سراسر جهان به تولید و پرورش آن میپردازند. مهمترین خاصیت موجود در این گیاه بومی، ضد سرطانی بودن آن است که اهمیت مصرف آن را دوچندان میکند. پائین آمدن کلسترول خون، بهبود کمخونی، افزایش ترشحات لوزالعمده، تقویت اعصاب و … تنها برخی از فواید مصرف اسفناج محسوب میشود که بیانکنندهی دلیل توصیهی کارشناسان غذایی و پزشکان به مصرف این گیاه مغذی و مفید است. مردم استان اردبیل با استفاده از اسفناج، لپه، سیر، پیاز، رب انار، روغن، فلفل، نمک، زردچوبه و تخممرغ، نوعی غذای بومی و سنتی به نام تره اسفناج را تهیه و طبخ میکنند. خوراکی بسیار لذیذ، مقوی و پرخاصیت که مصرف آن برای سلامتی مفید و ضروری است. البته افرادی که از بیماری ورم مفاصل، سنگ کلیه و مثانه رنج میبرند، باید در مصرف آن نسبت به سایرین دقت بیشتری را منظور کنند.
شیرپلو (سوتیپلو)
از دیگر غذاهای سنتی و محلی استان اردبیل شیرپلو یا سوتیپلو نام دارد که معمولا در آخرین چهارشنبهی سال (چهارشنبهسوری) تهیه و طبخ میشود. غذایی که با استفاده از برنج، شیر، روغن، گلاب و هل تهیه میشود. مادران و زنان خوشسلیقهی استان اردبیل پس از طبخ شیرپلو آنرا با خرما، روغن حیوانی و کشمش سرو میکنند تا اعضای خانوادهی خود را از غذایی کاملا مقوی و سالم بهرهمند سازند. مصرف این غذای محلی، به دلیل داشتن مواد اولیهی مفید و پرانرژی در ماه مبارک رمضان گزینهای مناسب برای وعدهی افطار یا سحر خواهد بود. به نظر میرسد این غذا با خورشت فسنجان، خورشت هویج، خورشت خلال بادام و خورشتهایی که شیرین طبخ میشوند نیز لذیذ و دلچسب باشد.
کشمشپلو
همانگونه که میدانید، کشمش از جمله مواد مغذی و مفید است که در رژیم غذایی مردم کشور از جایگاهی مهم و ارزشمند برخوردار است. این میوهی خشکشده به دلیل چربی کم، منبع فوقالعادهای از انواع ویتامین از جمله ویتامین D، آهن، کلسیم، پتاسیم و ویتامین B از جمله مواد مصرفی پیشنهادی کارشناسان تغذیه تلقی میشود. کشمشپلوی استان اردبیل، نمونهای از غذاهای سنتی و فوقالعاده لذیذ این منطقه از کشور به شمار میآید که علاوه بر خواص منحصربهفرد آن، به دلیل داشتن طعمی شیرین و لذیذ، در بین خانوادههای این استان بسیار پرطرفدار و دلپسند است. بانوان استان اردبیل با استفاده از موادی مانند: کشمش، برنج، شیر، نمک و روغن آن را تهیه و طبخ میکنند. قطعا ترکیب شیر و کشمش، طعمی جالب و مطبوع را به این غذای بومی خواهد بخشید.
یرکوکی خورشی (خورشت هویج)
هویج یکی دیگر از مواد خوراکی مغذی و بسیار مفید است که همواره مصرف آن از سوی پزشکان و کارشناسان تغذیه و سلامتی، توصیه شده است. مهمترین خاصیت هویج به دلیل ویتامین A موجود در آن است که از ویتامینهای مورد نیاز بدن به شمار میآید. انسانها نیز استفاده از این مادهی شگفتانگیز را در اولویتهای برنامهی غذایی خود قرار داده و به روشهای مختلفی آن را مصرف میکنند. خورشت هویج یکی دیگر از غذاهای سنتی و اصیل استان اردبیل است که طرفداران بسیاری را در سراسر این استان از آن خود کردهاست. البته ناگفته نماند که این غذا یکی از خوراکهای محلی و سنتی شهر تبریز نیز محسوب شده و خانوادههای بسیاری در این شهر زیبا و دوستداشتی به طبخ و تهیهی آن میپردازند. میتوان این غذا را با استفاده از هویج، گوشت قرمز، روغن، پیاز، زعفران، رب گوجهفرنگی، نمک، آبلیمو و آبغوره تهیه کرد.
آش یارما (آش بلغور)
از دیگر آشهای سنتی و بومی استان اردبیل، آش یارما یا آش بلغور است که علاوه بر داشتن طعم و عطری لذیذ، از خاصیت غذایی فراوانی به دلیل حضور بلغور گندم برخوردار است. بانوان کدبانوی استان اردبیل با استفاده از موادی همچون گوجهفرنگی، لوبیاقرمز، سبزی آش، عصارهی گوشت، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه، زعفران و آبغوره در کنار بلغور گندم، آش یارما را طبخ میکنند.
باسترماپلو
یکی دیگر از غذاهای محلی استان اردبیل باسترماپلو نام دارد که اصالت آن به بادکوبه (باکو) باز میگردد. مواد ترکیبی این غذا هنگام سرو دیده نمیشود، زیرا محتویات آن داخل خود غذا پنهان یا به اصطلاح مدفون میشود. به همین دلیل به این غذای سنتی باسترما (مدفون شده)، گفته میشود. این غذا بومی شهرستان آستارا نیز تلقی میشود. از نکات جالب دیگری که در مورد باسترماپلو میتوان بیان کرد، نحوهی سرو آن است که جالب و منحصربهفرد به نظر میرسد. آشپزهای استان اردبیل معمولا پس از طبخ این غذا آن را درون قابلمههای کوچک و تکنفره سرو میکنند. آنها با استفاده از مرغ، رب ازگیل، گردو، برنج، زعفران، پیاز، کره، رب به، رب آلوچه و سیبزمینی به طبخ این غذای لذیذ و فوقالعاده میپردازند.
چیغیرتما
چیغیرتما نوعی غذای محلی و مخصوص استان اردبیل است که در برنامهی غذایی بسیاری از شهرهای کشور نیز با نامهای دیگری رایج و شناخته شده است. چیغیرتما در زبان آذری به معنای اضافه کردن تخممرغ در آخرین مرحلهی طبخ غذا است که معمولا به املت گوجهفرنگی شهرت دارد. هرچند تنوع جالب و دوستداشتنی از انواع چیغیرتما در کشور توسط بانوان کدبانو و خوشذوق ایرانی تهیه و طبخ میشود، مانند چیغیرتمای بوقلمون، دومبالان چیغیرتما و …اما آنچه به عنوان غذای بومی و محلی استان اردبیل مشهور و شناخته شده است، چیغیرتمای مرغ نام دارد. بانوان کدبانوی این استان زیبا و دوستداشتنی برای طبخ غذای محلی و سنتی خود، علاوه بر پیاز، روغن، تخممرغ، گوجهفرنگی، نمک، فلفل و کره از مرغ نیز در طبخ آن استفاده میکنند که به چیغیرتمای مرغ معروف است. تهیه و آمادهسازی این غذای سنتی بسیار آسان و لذتبخش است. پیشنهاد میکنیم، فرصت را از دست ندهید و در منزل چیغیرتمای مرغ اردبیل را تهیه و میل کنید. نوش جان…
آش شیر
تنوع آش و غذاهای آبکی در استان اردبیل جالب و ستودنی است. غذاهایی مقوی، سالم و در عین حال لذیذ و خوشعطر که هوش از سر هر انسانی خواهد برد. آش شیر یکی دیگر از غذاهای سنتی و بومی استان اردبیل است. البته آش شیر در مناطق دیگری از کشور از جمله استان آذربایجان شرقی و شهرستان تبریز نیز به عنوان غذای بومی و سنتی محسوب شده و طرفداران بسیاری را از آن خود کردهاست. قطعا کلسیم موجود در شیر برای سلامت استخوانهای بدن لازم و ضروری است که میتوان با میل کردن این آش خوشمزه به این مهم دست یافت. آشپزهای استان اردبیل با استفاده از شیر، گندم پوستشده، نخود، نمک، فلفل، گردو، کشمش و بادام به طبخ این غذای سنتی و بومی میپردازند. البته برخی از مادران هنرمند استان اردبیل با توجه به ذائقهی افراد خانواده، مواد اولیهی ترکیبی را اضافه یا حذف میکنند.
ترشی قورمه
از مسائل ژنتیکی و موروثی که بگذریم، ذائقههای مختلف نسبت مستقیمی با اقلیم محل سکونت افراد خواهند داشت. وضعیت آب و هوا، پوشش گیاهی و مواد اولیهی بومی از جمله عوامل دیگری است که در شکل گرفتن سلایق غذایی افراد، موثر و قابل توجه است. استان اردبیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به دلیل نوع اقلیم مناسب خود، از تنوع غذایی منحصربهفردی برخوردار است. ترشیقرمه غذایی است محلی و سنتی استان اردبیل که احتمالا به دلیل استفاده از مواد اولیهی آن به این نام شهرت یافته است. مادران و زنان کدبانو و هنرمند استان اردبیل با استفاده از پیاز، زردچوبه، گوشت قرمز، لوبیا چشمبلبلی، آلوچهی خورشتی، زعفران و رب گوجهفرنگی این غذای محلی را تهیه و طبخ میکنند. مردم این خطه از سرزمین ترشیقرمه را با برنج، سبزیخوردن و ماست میل میکنند. البته میتوان با توجه به ذائقهی افراد خانواده، چاشنیهای دیگری را با این غذای لذیذ و خوشمزه سرو کرد.
دمییارما
یارما یا بلغور گندم، از غلات مفید و تامینکنندهی مواد مغذی و مورد نیاز بدن انسان به شمار میآید. غذاهای متنوعی با استفاده از این مادهی ارزشمند تهیه و طبخ میشود که میتوان به انواع آش، پلو، دسر و شیرینی اشاره کرد. دمییارما غذایی است سنتی و بومی استان اردبیل که به دلیل حضور بلغور گندم از طعمی دوستداشتنی و لذیذ برخوردار است. آشپزهای این استان با ترکیب موادی مانند: بلغورگندم، هویج، سیبزمینی، رب گوجهفرنگی، گوشت چرخکرده، پیاز، روغن، نمک، زردچوبه و فلفل به طبخ و تهیهی این غذای خوشعطر و پرطرفدار بومی میپردازند. بلغور گندم به دلیل خواصی همچون تقویت سیستم دفاعی بدن، درمان یبوست، کمک به بهبود و تنبلی عملکرد رودهها و تاثیر فراوان در ترمیم سلولهای پوستی همواره مورد توجه کارشناسان تغذیه و سلامتی قرار گرفته و یکی از بهترین مواد مصرفی خوراکی خواهد بود.
تاسکباب
تاسکباب یکی از غذاهای اصیل ایرانی است که در دو نوع مختلف تاسکباب مرغ و گوشت تهیه و طبخ میشود. تاسکباب مرغ غذای سنتی و بومی استان اردبیل محسوب شده و به دلیل طعم و عطر فوقالعادهای که دارد، از محبوبیت فراوانی بین خانوادههای این استان برخوردار است. ترکیب موادی مانند: گوشت سینه و ران مرغ، سیر، موسیر، زنجبیل تازه، پودر زیره، چوب دارچین، گردو، تخم گشنیز، روغن زیتون، دارچین، عسل، گشنیز، زعفران و فلفل چیلی نتیجهای شگفتانگیز و اشتهاآور درپی خواهدداشت و آن هم غذایی است لذیذ و خوشمزه به نام تاسکباب مرغ اردبیل که همراه نان، ماست و دیگر چاشنیهای مورد علاقهی مردم این خطه از کشور میل میشود. احتمالا به دلیل صرف زمان نسبتا زیاد و استفاده از مواد اولیهی مختلف در تهیه و طبخ این غذای سنتی، دفعات کمتری را نسبت به سایر غذاهای مصرفی، در برنامهی غذایی روزانهی اعضای خانواده از آن خود کند. اما طعم شگفتانگیز و فوقالعادهی تاسکباب مرغ اردبیل، ارزش صرف زمان را خواهد داشت.
گیلدیک آشی (نسترن وحشی)
مصرف انواع گیاهان و گلهای خوراکی، به بخشی از فرهنگ و آداب غذایی مردم سراسر جهان تبدیل شده است. با پیشرفت تکنولوژی در تمامی زمینهها بویژه در بخش پزشکی، بررسی خواص گیاهان و سبزیجات خوراکی، امکانپذیر و میسر است. همین امر میتواند بشر را به استفاده از مواد غذایی سالم، مغذی و مفید راهنمایی و یاری دهد. در استان اردبیل نوعی آش محلی و سنتی تهیه و طبخ میشود که بانوان کدبانوی این استان با استفاده از نسترن وحشی آن را آماده میکنند. گیلدیک آشی، نامی است که به این غذای سنتی اختصاص یافته و طرفداران خاص خود را دارد. آشپزهای استان اردبیل با استفاده از نسترن وحشی، آلبالوی خشک، آلوخشک، قیصی، حبوبات پخته ( نخود، لوبیاقرمز، عدس، لوبیاچیتی و لوبیاسفید)، کوفته ریزه تهیه شده با گوشت چرخکرده، برنج، رشتهی آشی، روغن، نعناع، نمک، زردچوبه و گردو به طبخ این غذای لذیذ و سنتی میپردازند.
خشیل
غذایی بسیار مقوی و لذیذ که معمولا هنگام فصول سرد سال تهیه و مصرف میشود. این غذای سنتی یکی دیگر از خوراکیهای محلی و بومی استان اردبیل محسوب میشود که به دلیل استفاده از شیرهی خرما و بلغور گندم بسیار مغذی و مناسب حفظ سلامت بدن به شمار میآید. البته این غذای اصیل در استان آذربایجان نیز به عنوان غذایی محلی و سنتی شناخته میشود که علاوه بر فصول سرد سال یکی از غذاهای رایج طبخشده در شب یلدا محسوب میشود. مردم استان اردبیل با استفاده از بلغور گندم، آرد، کره، شیرهی خرما، دارچین و شکر به طبخ و تدارک خشیل میپردازند. طعم شیرین این غذای بومی بسیار مطبوع و فوقالعاده است. پیشنهاد میکنیم این خوراک دوستداشتنی را در منزل تهیه کرده و از میل کردن آن در کنار اعضای خانوادهی خود لذت ببرید.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
عجيب ترين گورستان تاريخي اردبيل
اردبيل براي خيلي از گردشگران ايراني با طبيعت منحصر به فرد و آب و هواي لطيفش شناخته مي شود اما شايد کمتر کسي بداند که يکي از جالب ترين نقاط تاريخي کشور در منطقه براي اين استان قرار گرفته و در واقع وسيع ترين منطقه تاريخي استان اردبيل و با اهميت ترين سايت تاريخي مربوط به پيش از تاريخ در شمال غرب ايران به شمار مي رود.
منطقه باستاني معروف به شهر يري در شمال غربي روستاي پيرازميان در ۳۱ کيلومتري شرق مشگين شهر قرار دارد. جايي در کنار رود قره سو که وسعت آن به ۴۰۰ هکتار مي رسد و از سه قسمت دژ نظامي، معبد و قوشا تپه تشکيل مي شود. قدمت قلعه و معبد به ۱۴۵۰ پيش از ميلاد و قوشا تپه به ۷ هزاره پيش از ميلاد مي رسد.
محوطه شهر يري اولين بار در سال ۱۹۷۸ ق .م توسط هيئت چارلز برني شناسايي و بررسي شد. او معتقد بود که عمر بعضي آثار تا هزاره سوم قبل از ميلاد، عصر آهن، سفال خاکستري و نخودي و نارنجي هم مي رسد.
چارلز برني تاريخ اکثريت گورهاي اين محل را هزاره دوم و اول قبل از ميلاد مي دانست و حتي پيش بيني مي کرد که اين تاريخ به هزار سال قبل تر، يعني هزاره سوم قبل از ميلاد هم برسد. با اين حال آثاري از سکونت عصر برنز شناسايي نکرده بر اين نظريه اصراري نورزيد تا اين که در کاوش هايي که توسط هيئت دکتر نوبري در آذر ۱۳۸۲ انجام شد، اشياي با ارزشي از داخل گورها به دست آمد که در حال حاضر در موزه باستانشناسي خلخال نگهداري ميشوند.
عده اي از باستانشناسان قدمت اين محوطه را تا ۹ هزار سال هم تخمين مي زنند و معتقدند که سنگ تراشه هاي از اشکال انسان مربوط به ۷ هزار سال قبل از ميلاد مسيح در اين منطقه موجود است.
محوطه باستاني شهر پيرازميان در کنار رودخانه قره سو قرار دارد. جايي که بر روي سنگ هاي اطراف آن نقش و نگارهاي متعددي با طرح و ابعاد مختلف با ضربه زدن هاي منظم و دقيق با سنگ هاي سخت، استخوان حيوانات و فلزات سخت حک شده است. نقش هايي از بزکوهي، انسان درحالت هاي مختلف و چندين نقش نامشخص ديگر قابل مشاهده اند، تعداد آنها محدود است .
اما در نزديکي هاي همين محوطه، سنگ قبرهايي با نقش هايي يک نواخت از چهره انسان هايي که دهان ندارند ديده مي شوند که ابعاد آنها از ۲مترتا ۴۰ سانتيمتر متغير است و تعداد تقريبي آنها به بيش از صد مورد مي رسد. اين محوطه در منتهي اليه دشت مشگين شهر و به فاصله ۶۵ کيلو متري شمالغربي مرکز استان و در ۳۵ کيلو متري شرق شهرستان مشکين شهر و در ۲ کيلو متري شمال روستاي پير ازميان و از توابع بخش مشکين شرقي واقع شده و در آن مي توانيد يک قلعه وسيع با ديوار دفاعي سنگي از نوع خشکه چين را در کنار محلي براي برگزاري آيين هاي مذهبي و گورهاي باستاني متعدد ببينيد. تا به حال حدود ۴۵۰ گور در اين محل شناسايي شده است که ابعاد کوچکترين آنها ۳٫۲ متر و بزرگترين آنها ۸٫۲ متر است. علاوه بر اين، يک غار باستاني و تپه هاي متعلق به دوره هاي مختلف از ديگر ديدني هاي اين منطقه است که باستان شناسان زمان زيادي را براي تحقيق در آنها صرف کرده اند.
با تمام اين ها، اين روزها اگر گذارتان به منطقه تاريخي شهر پيرازميان بيفتد مي بينيد که وزش باد شديد و طوفان بخشي از محوطه باستاني شهر پيرازميان را در مشگين شهر تخريب کرده است. طوفان بخش حفاظت شده معبد را بطور کامل تخريب و سايبان محوطه را از جا کنده و به اطراف پرتاب کرده است.
اين در حالي است که مدير کل ميراث فرهنگي اردبيل در سال ۸۴ضمن بازديد از منطقه اعلام کرد که در سال ۸۵حريم شهر يري تعيين خواهد شد و اين منطقه باستاني به ثبت ملي و جهاني خواهد رسيد. ولي در مرداد سال ۸۵تحقيقات باستان شناسي منطقه تعطيل شد. او در مرداد سال ۸۶اعلام کرد که کار طراحي سازه محافظ انجام خواهد شد اما تا به حال هيچ اقدامي در جهت حفاظت از سنگ افراشت ها انجام نشده است.
به جز طوفان روزهاي گذشته، سرماي شديد زمستان عامل تهديد ديگري براي سنگ هاي منقش اين منطقه است که مي تواند آثار تاريخي اين تپه را از بين ببرد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
شیرینی های اردبیل
یکی از معروف ترین سوغاتی ها و اقلام اردبیل شیرینی های خوشمزه و متنوع آن است که قطعا کسی توان گذشتن از آن ها را ندارد. در این مطلب می خواهیم به بررسی شیرینی های اردبیل بپردازیم، البته قبل از آن از این که دهان شما با خواندن این مطالب و دیدن عکس شیرینی ها آب می افتد عذر می خواهیم!
استان اردبیل، یکی از استانهای قرار گرفته در شمال غربی کشور، با حضور مناطقی از جمله آبگرم سرعین، چشمههای آب معدنی واقع در سرعین و لاهرود، کیوی، نیر و مشگینشهر، دریاچهی زیبای شورابیل، کوهستان حیرتانگیز سبلان و آرامگاه شیخ صفیالدین اردبیلی به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری ایران شناخته میشود. بیشتر مردم ساکن در این استان را مردم آذری زبان تشکیل دادهاند که از فرهنگی غنی و مثالزدنی برخوردار هستند.
مردم استان اردبیل نیز مانند سایر مناطق کشور، از غذاها و شیرینیهای سنتی بسیار متنوع و دوستداشتنی برخورداراند که میتوان به یارتما، پیشی، چنگونی، باقلوای زعفرانی، سهگوش، قطاب، شیرینی کشمشی، باقلوای بادام، میندال یا قرابیهی گردو، راحتالحلقوم، حلوای زعفرانی، حلوای سیاه، قطاب عسلی، قچکورگی، نان فطیر، نان چای چروکی، نان شری فطیری و بسیاری دیگر نام برد. البته به گفتهی مسئولان صنعت غذایی این استان، برخی از این شیرینیهای سنتی، از دیگر مناطق کشور وارد رژیم و فرهنگ غذایی آنها شده است، ولی قطعا حلوای سیاه، پارتاما، قطاب و باقلوای اردبیل از شیرینیها و خوراکیهای بکر و مخصوص استان اردبیل به شمار میآیند.
حلوای سیاه (قره حلوا)
حلوای سیاه یکی از مشهورترین و منحصربهفردترین شیرینیها و خوراکیهای سنتی استان اردبیل است که به نظر میرسد از قدمتی برابر با ۱۰۰ سال برخوردار است. این خوراکی بومی، به دلیل حضور مواد اولیهی غنی و مغذی از جمله شیرینیهای با طبیعت گرم محسوب شده و در فصول سرد سال بویژه فصل زمستان، نسبت به سایر دوران سال، توسط خانوادههای این استان طبخ و میل میشود. بانوان و آشپزهای استان اردبیل همچنان به روش گذشتگان و اصول اولیهی پخت حلوای سیاه، متعهد بوده و همین امر سبب شده است تا این خوراکی لذیذ و منحصربهفرد بومی، همچنان خاصیت درمانی وانرژیزایی خود را حفظ کند. جوانهی گندم، آرد سبوسدار، کرهی حیوانی، شیرهی عسل، پودر پسته، گردو و نارگیل از جمله مواد اصلی در تهیه و تدارک حلوای سیاه اردبیل به شمار میآیند. طبق اظهار نظر کارشناسان تغذیه، این شیرینی سنتی سرشار از کالری، پروتئین، کربوهیدرات، چربی و ویتامینهای c،b و e و املاح کلسیم، فسفر، منیزیم و اسیدهای آمینه است. همچنین مصرف این خوراکی فوقالعاده میتواند در درمان و بهبود برخی از مشکلات جسمی مانند کمردرد، درهای مفصلی، هضم غذا و افزایش وزن بسیار مفید و موثر واقع شود. پیشنهاد میکنیم پس از سفر به این استان زیبا و بازدید از مناطق گردشگری، از تهیهی این شیرینی لذیذ و خوشمزه غافل نشوید.
باقلوای اردبیل
همانگونه که میدانید، باقلوا یکی از شیرینیهای سنتی و اصیل کشور محسوب میشود که در شهرهایی مانند قزوین و کاشان و برخی دیگر از مناطق کشور، به عنوان خوراکی بومی شناخته شده است. در رژیم غذایی مردم استان اردبیل نیز با توجه به اقلیم محل سکونت و ذائقهی آنها، باقلوای مخصوصی را در برنامهی غذایی سنتی خود تهیه و طبخ کرده که از طرفداران بسیاری برخوردار است. بانوان کدبانو و هنرمند این استان با استفاده از تخممرغ، شیر، ماست، روغن مایع، بکینگپودر، آرد گندم، کره، گردو، نشاسته، پودر پسته، شکر، آب لیمو ترش به تهیه و طبخ این شیرینی بومی و سنتی میپردازند.
قطاب عسلی خلخال
قطاب عسلی، از جمله شیرینیهای سنتی و بومی استان اردبیل و شهرستان خلخال محسوب میشود. هرچند انواع دیگری از این خوارکی خوشمزه در برخی از نقاط کشور تهیه و مورد استفاده قرار میگیرد که میتوان به قطاب مشهور استان یزد اشاره کرد. شیرینی که به عنوان یکی از خوراکیهای اصیل و بومی این استان قلمداد شده و از شهرتی جهانی برخوردار است. اما مردم شهرستان خلال، در برنامهی غذایی سنتی خود، نوعی از قطاب را که به قطاب عسلی معروف است، تهیه کرده و مورد مصرف قرار میدهند. این شیرینی دوستداشتنی و لذیذ با استفاده از موادی مانند: تخممرغ، ماست، آرد سفید، روغن، مغز گردو، عسل، پودر شکر، گلاب، هل، پودر دارچین و پودر میخک این خوراکی بومی و سنتی را تهیه میکنند. از خواص قطاب عسلی میتوان به طبیعت گرم آن به دلیل حضور عسل، مغز گردو، پودر هل و پودر دارچین اشاره کرد که برای حفظ سلامت بدن، بسیار مفید و ضروری است.
حلوای زنجبیل اردبیل
حلوا یکی از خوراکیها و شیرینیهای سنتی کشور محسوب شده که به دلیل استفاده از مواد اولیهای مانند آرد، روغن، شکر و … به عنوان خوراکی بسیار مقوی و مغذی، قلمداد میشود. تنوع جالب و شگفتانگیزی از حلواهای تهیه شده در سراسر کشور وجود دارد که در نوع خود منحصربهفرد و قابل توجه است. حلوهایی مانند: حلوای هویج، حلوای خرما، حلوای جوانهی گیاهان گندمگون و … توسط بانوان و مادران کدبانو و هنرمند سراسر کشور تهیه و طبخ میشود. حلوای زنجبیل یکی از این شیرینیهای سنتی و بومی استان اردبیل است که به نظر میرسد در برخی از نقاط کشور از جمله استان آذربایجان و استان گلستان، به عنوان خوراکی بومی و سنتی شناخته شود. این خوراکی مغذی در مناطق سردسیری کشور از طرفداران بسیاری برخوردار است که میتوان دلیل آنرا طبیعت گرم زنجبیل دانست. مردم استان اردبیل با ترکیب آرد گندم، روغن جامد، کره،پودر زنجبیل و پودر شکر و در برخی موارد پودر قند، این خوراکی لذیذ و دوستداشتنی را تهیه میکنند. اکثر مردم استان اردبیل در ایام ماه مبارک رمضان و هنگام وعدهی افطار از حلوای زنجبیلی استفاده میکنند.
قچکورگی
با پایان سال و نزدیک شدن به ایام نوروز، بانوان هنرمند و کدبانوی سراسر کشور به طبخ و تدارک انواع شیرینیهای محلی و سنتی دیار خود میپردازند. خوراکیهایی که عطر و بوی آنها حس و حالی وصفنشدنی را نه تنها برای اعضای خانواده بلکه برای رهگذران کوچهها و محلههای جایجای میهنمان، به ارمغان خواهد آورد. مردم شهرستان خلخال نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با شروع سال نو تنور طبخ انواع شیرینی و خوراکیهای سنتی خانوادهها داغ داغ خواهد بود. شیرینی سنتی قچکورگی، خوراکی است بومی این شهر که طعم و عطر دوستداشتنی آن، هوش از سر هر انسانی میزداید. آرد برنج مهمترین ماده در طبخ قچکورگی است که پس از ترکیب با ادویه و چاشنیهای محلی، توسط مادران و بانوان کدبانوی شهرستان خلخال تهیه و درون سفرهی هفتسین سال نو، قرار داده میشود. همچنین مردم این شهرستان طبق رسمی سنتی، این خوراکی لذیذ را به عنوان هدیهی شب سال نو، به نوعروسان خود پیشکش میکنند.
نان برنجی خلخال (قند چوریی)
شاید با شنیدن نام نانبرنجی، استان کرمانشاه و سوغات معروف و محبوب این دیار، در ذهنها تداعی شود. اما استان اردبیل و شهرستان خلال نیز از جمله نقاطی از کشور محسوب میشوند که میتوان طبخ و تهیهی نانبرنجی مخصوص و سنتی را به آنها نسبت داد. نان برنجی خلخال، از شهرتی جهانی برخوردار بوده و در زبان محلی به نام قندچوریی شناخته میشود. دلیل نامگذاری آن نیز استفاده از پودر قند در طبخ و تهیهی این شیرینی سنتی و اصیل شهرستان خلخال است. متاسفانه امروزه به دلیل عدم دسترسی آسان به مواد مورد نیاز این خوراکی بومی، خانوادهها ترجیح میدهند به جای تهیهی آن در منازل خود، از بازار و به صورت آماده، به تهیهی نان برنجی اقدام کنند.
حلوای سفید (آغ حلوا)
همانگونه که پیشتر بیان شد، تنوع بینظیر و فوقالعادهای از انواع حلوا در نقاط مختلف کشور تهیه و مورد استفادهی خانوادههای ایرانی قرار میگیرد. با وجود تفاوت در مواد مصرفی و طعم آنها، اکثر حلواهای طبخ شده در یک نکته و آن هم رنگ تیره و مایل به قهوهای، مشترک و یکسانند. در استان اردبیل نوعی حلوا تهیه میشود که بومی این استان بوده و به دلیل رنگ منحصربهفردی که دارد، در نوع خود جالب به نظر میرسد. حلوای سفید که در گویش مردم استان اردبیل به آغ حلوا مشهور است، نام این شیرینی و خوراکی محلی است که از طرفداران بسیاری در سراسر این استان برخوردار است. حلوای سفید از خوراکیهای محلی شهرستان خلخال بوده که ممکن است از روشهای مختلفی برای تهیه و طبخ آن استفاده شود. اما آنچه در تدارک این خوراکی بومی توسط بانوان کدبانوی این استان صورت میپذیرد، ترکیب موادی مانند: آرد برنج، شیرهی بال (شیرهی حلوا)، وانیل (درصورت تمایل به جای وانیل از گلاب استفاده میشود)، زنجبیل و زعفران است که در پایان به تولید حلوایی لذیذ و مطبوع خواهد انجامید. معمولا مردم شهرستان خلخال در عید سعید فطر این شیرینی لذیذ را تهیه کرده و به نوعروسان هدیه میکنند
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
سوگواری در شهر اردبیل
از دیرباز سوگواری های مردم اردبیل در مراسم مختلف زبانزد خاص و عام بوده است. شکل جالب و منظم سوگواری در این استان باعث شده است که سوگواری های این منطقه نیز به یکی از جاذبه های گردشگری آن تبدیل شود. در ادامه در اصفهان تور به بررسی سوگواری های اردبیل می پردازیم :
دین و فرهنگ
از روزیكه بشر به وجود آفریننده ای برای جهان توجه یافته همواره در این صدد بوده است كه اولاً كما هوحقه بشناسد و به حقیقت كبریائیش پی ببرد. طبیعی است كه رشد مغزی و فكری انسان ، در ادوار مختلف تاریخ ،كیفیت وتصورات او را درباره مبداء و موضوع و نحوه تفكرش را تغییر داده و علتی كه در پنجاه قرن پیش برای ایجاد اشیاء و محیط زندگی به نظر لازم می آمده با خدائی كه در ده قرن قبل به عنوان خالق جهان توجیه می شده فرق كلی یافته است.
دین اردبیلیان قبل از اسلام
ساكنان باستانی اردبیل كه از طایفه ماد و بازماندگان بومیان اولیه بوده اند و به قول مورخان ، مذهب هورمزدپرستی داشته اند هنگامی كه زردشت قیام كرد و دردشت مغان و اردبیل و دامنه های سبلان به تبلیغ احكام دین پرداخته جمعی از مردم بدان آئین گرویده اند. از نوشته مورخان چنین بر میآید كه ما از آئین هورمزدپرستی اطلاعی نداریم ولی زردشت آن دین را از اباطیل و اوهام زدود و آئین زردشت همان دین اصلاح شده مردم باستان شد درآن صورت باید قبول كرد كه دین مذكور مثل آئین زردشت مبتنی بر ثنویت بوده و درمقابل هورمزد كه آفریننده نور و نیكی ها بوده است به وجود خبیثی نیز اعتقاد داشته اند كه خالق بدیها وتاریكیها بوده است و زردشت پس از آنكه آن دین را از خرافات پاك ساخته این دو منشاء قدرت رابه نامهای “اهورامزدا ” و ” انگره مینیو” یا اهریمن معرفی كرده است.
دین اردبیلیان بعدازظهور اسلام
پس ازآنكه اردبیل به دست سپاه عرب گشاده شد دین اسلام جانشین آئین گذشته گشت به طوریكه اولین مسجد جامع اسلام این شهر درسال ۳۵ یا ۳۶ هجری به وسیله اشعب بن القیس الكندی ساخته شد و اعتقاد به وجود یگانه ، جانشین ثنویت كیش زردشتی گردید مردم دراندك زمانی به احكام قرآن و اصول دیانت جدید آشنائی یافتند و اهل عطا ، كه وعاظ و مبلغین موظف اسلامی بودند ، آنان را به وظایف و تكالیف شرعی آگاه ساختند.
اردبیل ومذهب تشیع
در اردبیل نیز با آنكه مذهب شایع آئین شافعی بود باز كسانی به خاندان حضرت علی ارادت می ورزیدند و هروقت مقتضیات زمان برای ترویج آن كیش مساعد می گشت به تبلیغ تشیع می پرداختند. در اردبیل ، با نفوذ و قدرتی كه فرزندان شیخ صفی الدین به دست آوردند ، شیعیگری رواج یافت و شیخ جنید و شیخ حیدر صفوی ، جد و پدرشاه اسماعیل اول ، در زمان خود به حمایت از آن مذهب برخاستند وخود شاه اسماعیل نیز ،پس از آنكه بر اریكه قدرت تكیه زد ، آن را مذهب رسمی ایرانیان گردانید از آن تاریخ مردم این شهر مذهب تشیع اختیاركردند وكنون نیز بدان مذهبند. به هر حال شیعیان اردبیل امام دوازدهم راحی وغائب می دانند و معتقدند پس از آنكه به امر خدا ظهوركرد دنیا را پر از عدل و داد خواهد كرد.
تعلیم وتربیت از لحاظ تاریخ ، با پیدایش خود بشر تعلیم تربیت نیز آغاز گشته است با این تفاوت كه با وجود وحدت هدف ، محتوای این دوكلمه در هر دوره ای با دوره های دیگر متفاوت بوده است. ما در همان سده های اولیه اسلام به نام دانشمندانی از اردبیل برمی خوریم كه نه تنها درمحدوده آذربایجان نشر علم و دانش می نموده اند بلكه برخی از آنان ، مثل ابوجعفر بن محمد اردبیلی از حافظان بنام قرآن بوده اند آنچه دركتابهای تاریخ در باب مدارس قدیم این شهر به چشم می خورد حكایت ازآن دارد كه اردبیل در دوره های بعد نیز از مراكز مهم تعلیم و تربیت و علوم قدیمه بوده و مخصوصاً در زمان شیخ صفی الدین وفرزندانش رونق زیادی داشته است. به هر تقدیر شیوه تعلیم وتعلم قرنها در اردبیل به صورت متد قدیمی بوده وخانقاهها ومساجد و مدارس علوم دینی و مكتبخانه ها به عنوان عمده ترین مراكز آموزشی به شمار می آیند. تغییر شرایط جهانی وگشوده شدن باب علم و دانش در غرب كه حاصل رنسانس دركشورهای غربی بود شیوه آموزشی را تغییر بنیادی داده وآن را از هر جهت دگرگون كرد ایجاد مدارس جدید بابرنامه های آموزشی علوم ریاضی وتجربی وجغرافیا و جامعه شناسی و تشكیل دانشگاههای بزرگ و انجام تحقیقات و پژوهشهای وسیع علمی راه جدیدی را برای پویندگان دانش بشری گشود. با وجود اینكه تقریبا پنجاه سال پس از تاسیس دارالفنون درتهران اولین سنگ بنای مدرسه جدید در اردبیل به نام مدرسه نصریه توسط محمد ولیخان تنگابنی گذاشته شد ، اولین فعالیت آموزش عالی درشهرستان اردبیل از سال ۱۳۵۷ آغاز به كاركرد كه از آن زمان تا كنون دانشگاه پیام نور واحد اردبیل و دانشگاه آزاد واحد اردبیل و دانشگاه محقق اردبیلی و علوم پزشكی در رشته های مختلف و هم چنین ایجاد دانشگاهها درشهرستانهای تابعه براعتلای علم ودانش دراردبیل گام برمی دارند.
سوگواری های مذهبی
شاخسه ی
یك ماه قبل از حلول ماه محرم به خصوص از فردای عید قربان با تشكیل دسته های شاه حسینی ، كه در محل به شكل “شاخسه ی” عنوان می شد مراسم آغاز می گشت تقریبا یك ساعت از شب گذشته ، با دستور رئیس شاه حسینی ها صف بسته می شد در حالیكه حاضرین چوبدستی را مثل شمشیر در دست راست می گرفتند دست چپ را از پشت بركمر نفر سمت راست قرار می دادند و به این طریق صف فشرده و مرتبی به وجود می آوردند. صف مردان به صورت محیط دایره بزرگی درآمده ودر جواب اشعار و ابیاتی كه رئیس دسته با آهنگ تحریك كننده ای می خواند همه كلمه شاه حسین را كه به صورت شاخسه ی تلفظ می كردند اشعار سردسته كه بیشتر جنبه حماسه داشت آمادگی گویندگان را برای فداكاری در راه حضرت حسین بن علی بیان می داشت وآهنگ هیجان انگیز وحركت پای افراد نیز با آن موزون بود. اجرای این مراسم هم اکنون در اردبیل منسوخ شده است.
طشت گذاری در اردبیل
از مراسم دیگر عزاداری كه خاص اردبیل است یكی هم طشت گذاری در مساجد وتكایا است. سه روز به آغاز محرم مانده طشت گذاری آغاز می شد و روز اول محلات بزرگتر اقدام به طشت گذاری می كردند و این سنت امروز نیز معمول است هر یك از محلات چند روز پیش دعوتنامه ای برای علما وبزرگان می فرستادند و از آنها برای طشت گذاری دعوت می كردند و چون این مراسم بعدازظهر صورت می گرفت از اینرو شركت طبقات نیز میسر می شد. طشتها را از چند روز پیش از طشت گذاری تمیز می شستند و در جائی از مسجد آماده حمل به مسجد می كردند. حمل طشتها به این طریق بود كه دسته سینه زنان و زنجیر زنان به محلی كه طشتهای محله در آنجا بود می رفتند و ریش سفیدان وكسانی كه حامل طشتها بودند آنها را بر دوش گرفته و جلوی دسته حركت می كردند چون طشتها به مسجد می رسید آنگاه طشتها را در جای مخصوص خود، كه غالبا طاقچه بزرگی با سقف ضربی بود می گذاشتند و بلافاصله آنها راپر از آب میكردند. قرائت فاتحه كنار طشت در بعضی از مساجد تشریفات و شان مخصوصی داشت در بین مساجد اردبیل فاتحه مسجد جامع به ویژه در شب عاشورا ، معروفیت زیادی داشت ودعای آن به وسیله خانواده سید احمد حسینی و پدران او خوانده می شد.
تشریفات حركت یك دسته در خیابان
جلوتر از همه و در پیشاپیش دسته بیرق محله حمل می شد این بیرق نماینده آبرو و احترام محله و شعبات آن است. بعد ازآنها ریش سفیدان محله و بین این علمها ، طبل زنها وسینه زنها و زنجیر زنها قرار دارند هر یك از محلات و شعبات تابعه آن چنین دسته ای تشكیل داده و در آنروز معین پشت سر هم به سمت بازار حركت می كنند. وقتی دسته جلوی مسجد محله دیگری می رسد بزرگان و ریش سفیدان آن محله در حالیكه بیرق محله را همراه دارند ، به استقبال می آیند طبل و شیپورزنان دراین لحظه از طرف دسته نسبت به محله ای كه وارد می شوند ادای احترام می كنند و باآهنگ خاصی سلام می گویند. هر یك از دودسته زنجیرزنها و سینه چیها پس از ورود به میدان جلوی مسجد به ترتیب نوحه خوانی وعزاداری می كنند وپس از پایان آن از طرف محله ای كه وارد آن شده اند با چای و شربت پذیرائی شده آنگاه با آهنگ طبل وشیپور به طرف محله دیگر حركت می كنند.
تاسوعا ومراسم شمع گذاری
روز نهم محرم یعنی تاسوعا مراسم دیگری دارد در این روز اردبیلیان در۴۱ مسجد شمع روشن می كنند. این شمعها نذری است و معمولا اشخاص برای برآورده شدن حاجات خود چنین نذری می نمایند. وقتی افراد چنین دسته ای به مسجدی می رسند در كنار طشت آن در ظرفهای مخصوص شمع سوز ، شمع ها را روشن می كنند و از طشت می بوسند وحاجت خود را طلب می كنند وقتی كه آفتاب غروب می كند در بیشتر مساجد مردم و دسته های شمع گذار در كنار طشت گرد می آیند و فاتحه می خوانند.
عاشورا در اردبیل
روز عاشورا اردبیل نمای حزن انگیزی دارد ترتیب داخلی دسته ها امروز نیز رعایت می گردد. ولی در گذشته اجزای دیگری هم بر آنها اضافه می شدكه امروز متروك یا ممنوع میباشد و آنها اسرا ، كه دختربچه هائی بودندكه لباس سیاه برآنها میپ وشانیدند و بر شترهائیكه روی آنها فرشهائی می انداختند سوار می كردند وخاطره اسیران كربلا را زنده می نمودند و دیگری قمه زنها ، جوانان ومردانی بودند كه برای برآورده شدن حاجات خود در این روز قمه زدن برسر خود را نذر می كردند وبالاخره شبیه گردانها نیز كسانی بودندكه درآن روز با پوشیدن لباسهای مخصوص صحنه هائی را به صورت جنگ عاشورا در میدانگاههای جلوی مساجد ترتیب می دادند بیشتر شبیه ها مربوط به سرگذشت خود امام حسین درمیدان كربلا بود پایان این صحنه ها ، قمه زنان خود را به وسط میدان می انداختند وبا قمه های تیزی كه در دست داشتند بر سر خود مینواختند. ولی قمه زدن وشبیه درآوردن در سال ۱۳۱۰ خورشیدی از طرف دولت ممنوع گردید. مراسم عاشورا معمولاً حوالی ساعت یك بعد از ظهر پایان می یافت ولذا دسته ها به هم می خورد و هركسی برای صرف ناهار می رفت شب یازدهم شب شام غریبان خوانده می شد اول شب مردم در مساجد جمع می گشتند ودر حالی كه چراغها را خاموش میكردند عزاداری می نمودند. سخنگویان و نوحه خوانان غالبا درباره احوال حرم سرای حضرت حسین بن علی و عیالات و اطفال آن حضرت در چنین شبی مطالبی می گویند.
عزاداری شاخسی روستای اندبیل
عزاداریها در هر روستایی با آداب و سنن همان روستا انجام م
یشود، اما در روستای اندبیل خلخال این عزاداری با سبک خاصی انجام میشود.
اهالی روستای اندبیل عزاداریهای سید و سالار شهیدان را به سبک خاص خود برگزار میکنند. مراسم عزاداری «شاه حسین» که در زبان محلی «شاخسی» گفته میشود و صدها سال در روستای اندبیل خلخال پیشینه تاریخی دارد با آداب و سبک خاصی انجام میشود که اهالی روستا با به دست گرفتن چوبدستیهایی و تکرار مضمونهایی در خصوص عاشورا و محرم به عزاداری میپردازند.
هماهنگی برگزاری این مراسم جلوه خاصی به مراسم «شاخسی» اندبیل بخشیده و اهالی شهر خلخال نیز به علت نظم در عزاداری «شاخسی» اندبیل در آن شرکت میکنند. هر روز که از ماه محرم میگذرد بر جمع عزاداران در میدان روستا اضافه شده و هر شب دسته عزاداری «شاخسی» بزرگتر و بزرگتر میشود بهطوری که میدان منتهی به مسجد روستا مملو از اهالی میشود. طبق رسم خاص دستههای عزاداری «شاخسی» از مساجد دیگر و عباسیه اندبیل بهسوی مسجد جامع آمده و عزاداران مسجد جامع از آنها به گرمی استقبال میکنند.
پس از اینکه مراسم «شاه حسین» آغاز میشود دستههای حاضر یکصدا ندای لبیک یا حسین و اسم ائمه اطهار را تکرار کرده و در محوطه مسجد به عزاداری میپردازند. اهالی روستای اندبیل که ساکن سایر مناطق کشور هستند هم به دلیل شکوه عزاداری در روستا تا روزهای هفت و هشت محرم خود را به روستا رسانده و در مراسم تاسوعا و عاشورا همراه اهالی زادگاه خود به عزاداری میپردازند. بعد از عزاداریها نیز اهالی محل و عزاداران در مسجد حاضر میشوند. در روستاهای خلخال از اولین روز ماه محرم مراسم و احسانات و نذریها از منازل و مساجد و حسینیهها آغاز شده و مردم از سفره احسانات بهرهمند میشوند. در سطح شهر ایستگاههای صلواتی از مردم در حین برگزاری مراسمات عزاداری پذیرایی کرده و تا ساعاتی از نصف شب این پذیرایی در خلخال ادامه دارد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
خان کندی روستای اردبیل
اردبیل با توجه به آب و هوای مطلوب خود دارای روستاهای سرسبز و زیبایی است که یکی از آن ها و البته شاید شاخص ترینِ آن ها روستای خان کندی باشد. با ما همراه باشید تا شما را با اعجاز طبیعت در این روستا آشنا سازیم:
هر کسی که اهل مسافرت در تابستان است، حتما در کنار سفر به شمال کشور، گزینه سفر به اردبیل را روی میز خانه می گذارد تا افراد خانواده با بررسی ها دست آخر به نتیجه یکسانی برسند.
در این نوشته می خواهیم یک بهشت گمشده را برای شما شرح دهیم. جایی که تنها اگر یک بار به آن سفر کنید، از آن پس به سفر به آن اعتیاد پیدا خواهید کرد.
روستای خان کندی به عنوان زیباترین روستای اردبیل شناخته می شود. این روستا چشمه ای خنک دارد و آب این چشمه آن قدر سرد است که حتی در وسط گرمای تابستان نیز نمی توانید یک دقیقه دست خود را در آن نگه دارید. به علاوه بررسی ها حاکی از آن است که آب این چشمه خواص درمانی زیادی داشته و سرشار از املاح مختلف می باشد.
جالب است بدانید که این روستا از لحاظ تاریخی نیز دیرینه ای دراز داشته و قدمت آن به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد. آب و هوای بسیار خوب و درختان پر از میوه های شاداب و سرحال، از دیگر ویژگی های این روستا هستند. به دلیل آب و هوای کوهستانی و خنک در تابستان این روستا اخیرا به شدت مورد توجه مسافران تابستانی قرار گرفته است.
دریاچه قالغانلو ، نمایانگر زیبایی های آفرینش
از دیگر جاذبه های این روستا، می توان به دریاچه قالغانلو اشاره داشت. این دریاچه زیبا در شرق روستای خان کندی جاری بوده و از ذوب شدن تدریجی برف کوه “قبله داشی” به وجود آمده است. به همین دلیل، وسعت دریاچه در فصول پاییز و بهار افزایش یافته اما در تابستان به دلیل افزایش تبخیر سطحی و هم چنین استفاده از آب آن برای آبیاری مزارع، از وسعت آن اندکی کاسته می شود.
از لحاظ اکولوژی این دریاچه دارای اکوسیستم غنی و قدرتمندی بوده و انواع موجودات آبزی در آن وجود دارند. با این حال، این دریاچه مکان فوق العاده ای برای ماهیان سردابی محسوب می گردد. لازم به ذکر است که این دریاچه نیز طبیعتی فوق العاده داشته و جالب است بدانید که هرکسی این دریاچه را می بیند، بلافاصله شروع به انداختن عکس سلفی با آن می کند.
به علاوه، به دلیل شرایط خاص طبیعی منطقه روستا، این روستا غنی از انواع گونه های نادر گیاهی و جانوری می باشد.
حیات وحش
شرایط طبیعی و جغرافیایی روستای خان کندی سبب شده است که حیات وحشی متشکل از انواع گونه ها در آن وجود داشته باشد. از مهم ترین این جانوران می توان به انواع کبک، کبوتر وحشی، زردپره، شاهین، بالابان، عقاب، روباه، جوجه تیغی، لاک پشت، شغال، گراز، گرگ و برخی دیگر جانوران اشاره نمود. در کنار همه این ها، ارتفاعات خان کندی، محلی مناسب برای پرورش زنبور عسل می باشد. این عسل به دلیل تهیه شدن از بهترین گل ها در روستا، جزء مرغوب ترین اصل ها در کشور محسوب می شود.
جاذبه های طبیعی
روستای “خان کندی” جاذبه های زیادی دارد و به طوری می توانیم بگوییم که این روستا سراسر جاذبه است. از مهم ترین کوه های این روستا، می توان به رشته کوه صلوات داغی واقع در اطراف روستای کندی اشاره کرد. در این رشته کوه، قله “قلی تاش” به ارتفاع ۲۵۸۰ متر و قبله داشی به ارتفاع ۲۵۵۰ متر از سطح دریا قد علم کرده اند. این کوه ها که در جنوب روستا واقع می باشند، نقش بسیار اساسی در تعدیل آب و هوای منطقه داشته و با آغاز بارش در فصول سرد سال، این کوه ها به صورت کاملا یکپارچه پوشیده از برف می شوند. این جمع شدن برف سبب می شود که با آغاز گرمی هوا در فصول بهار و تابستان، رودخانه ای فصلی شهر گرمی به نام “تولون چای” شکل می گیرد.
چشمه ها و روخانه ها
همان گونه که گفتیم، در فصول گرم سال، رودخانه تولون چای به صورت فصلی جریان دارد. سرچشمه این رودخانه، کوه های اطراف خان کندی شامل قبله داشی و قلی تاش هستند و با شیبی تند پس از طی مسیری از میان چندین روستا، سرانجام به شهرگرمی می رسند. این رودخانه با عبور از شهر گرمی، در مرز کشور جمهوری آذربایجان به رودخانه “بالهارود” می پیوندد و در شهر بیله سوار، به خاک جمهوری آذربایجان وارد می شود.
اما در کنار همه این ها، نباید از چشمه شفابخش “خان بولاغی” فراموش کرد. این چشمه دارای دبی جریان ۳ لیتر بر ثانیه بوده و در جنوب خان کندی و در قسمت بالا دستی آن جاری می باشد. جالب است بدانید که چه در فصل تابستان و چه در زمستان، دمای آب این چشمه نزدیک به صفر است و به همین دلیل بسیاری از مسافران اظهار دارند که : ” با لمس کردن این آب در تابستان زنده می شویم.
پوشش گیاهی
در این روستا مراتع زیادی وجود دارد که تماما پوشیده از انواع مختلف گونه های گون یونجه و شبدر کوهی است. گون گیاهی بوته ای بوده که حالت کوتاه و بالشتکی دارد. این گیاه در ارتفاعات و کوه های خان کندی به فراوانی یافت شده و به تراوه های آن کتیرا می گویند.
گون های این روستا، از نوع خاردار باخارهای بلند و پراکنده بوده و گونه دیگر با خارهای کوتاه و به هم فشرده می بشد که اهالی این منطقه به آن گون جوجه تیغی می گویند. لازم به ذکر است که هر نوع گون، در منطقه خاص خود می روید. این گیاه دارای ریشه های بلند و طویلی است که در دل خاک فرو رفته و این باعث می شود که این گیاه به سادگی از زمین کنده نشود.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
زبان و گویش اردبیل
اردبیل با توجه به این که اقوام مختلف را در خود جای داده است دارای تنوع زبانی و گویشی فراوانی است که می تواند در نوع خود جالب باشد. با هم انواع زبان ها و گویش های رایج در اردبیل را بررسی می کنیم.
تاریخچه زبان منطقه
قبل ازمهاجرت آریاها به فلات ایران ، مردمی در این سرزمین زندگی می كردندكه بومی محل بودند و به زبان مخصوصی سخن می گفتند. آمدن آریاها را بدین نواحی از بیست تا چهارده قرن قبل ازمیلا د می داند ولی تحقیقات دیگری كه در این زمینه صورت گرفته است حكایت از آن دارد كه پنجهزار سال پیش قوم “اورارتو” كه محققان آنرا شاخهای از نژاد آریایی می دانند دراین ناحیه ، یعنی منطقه ای كه درجنوب كوههای قفقاز از ارمنستان تا كردستان و خلخال و سراب (در شرق وجنوب اردبیل ) واقع است ، زندگی می كردند. زبانها ی باستانی با آن كه دراصل و ریشه یكی بوده است به سه شكل پارسی قدیم ، اوستائی و پهلوی منقسم می دانند و بیشتر زبانهای كنونی ایران را شاخه های دگرگون گشته آنها می پندارند. زبان اوستائی از آن جهت كه اوستا ، كتاب دینی زردشت ، بدان نوشته شده است بزبان اوستائی معروف گشته است. این پیامبر ایران باستان از آذربایجان و به احتمال قریب به یقین از مغان اردبیل و دامنه های كوه سبلان برخاسته وكه همان زبان مادها بود به این ترتیب میتوان گفت كه زبان اوستائی قدیمترین زبان آریائی است كه احیاناً اردبیلیان باستان بدان سخن گفته اند چون مادها شكست خوردند زبان پارسی ، بر اثر تسلط هخامنشیان ، در آذربایجان نفوذ یافت ولی ساكنان این منطقه باز زبان پیشین خود راحفظ كردند وحتی در عهد سلوكیها و اشكانیها وساسانیها نیز بزبان آذری ،كه همان زبان مادی آمیخته با لغاتی از زبان بومیان پیشین بود سخن می گفتند.
زبان تركی
زبان تركی رهاورد تركان است كه با نفوذ تدریجی آنها در این منطقه كم كم رایج گشته است. طوایف ترك نژاد برای بدست آوردن مراتع و چراگاه بسمت ایران آمدند ولی با اقتداری كه دولتهای اشكانی و ساسانی داشتند اجازه ورود به ایران نمی یافتند چون ساسانیان منقرض شدند و درنتیجه قبایل ترك بداخل ایران نفوذ كردند.
رواج زبان تركی در آذربایجان قبل از سلطنت صفویان
بعضی ها چنین پنداشته اند كه شاه اسماعیل صفوی این زبان را رواج داد وآنرا زبان مردم آذربایجان نمود در حالیكه در زمان او بیش از یكصد سال ازآزادی وتوطن قزلباشها در آن نواحی می گذشت و لذا وقتیكه شاه اسماعیل قیام كرد زبان تركی بین مردم آذربایجان شایع بود و عامه نیز بدان سخن می گفتند.