چرا آژانس های مسافرتی در اصفهان قادر به پر کردن تور های طبیعت گردی و یکروزه نیستند .

چرا لیدر تورهای دارای کارت میراث یا بدون کارت میراث به راحتی توانایی پر کردن تور های خود را دارند .

علت چیست ؟

در این مقاله با کمک تجربیات و یافته های  چند ساله خود از بازار تورهای طبیعت گردی و تورهای ایرانگردی به نکاتی به صورت کلی اشاره خواهم کرد . بدیهی است در بعضی موارد ، استثناعاتی وجود دارد که ناقض این مقاله می باشد .

در ابتدای امر باید خاطر نشان کنم که در سیستم گردشگری ، سه انجمن یا تشکل حرفه ای وجود دارد . که فعالیت قانونی کلیه فعالان گردشگری ذیل این سه تشکل خلاصه می شود .

• انجمن شرکت های خدمات مسافرتی و گردشگری
• انجمن راهنمایان گردشگری
• جامعه هتل دارن

شاید انجمن ها یا تشکل های دیگری نیز باشند  که به صورت موازی عمل می کنند ولی این سه تشکل در بر گیرنده  و حامی  عمده فعالان گردشگری در استان اصفهان  می باشند .

جامعه هتل دارن  گروهی از مراکز اقامتی هستند که تقریبا همه آنها شناخته شده و با درجه های مختلف و تعداد محدود  مشغول خدمات دهی به مسافران  ورودی به اصفهان  می باشند . وظایف شان ،نوع ارتباط شان ، و… مشخص بوده و القاعده تداخل کاری  زیادی با انجمن آژانس داران و راهنمایان گردشگری شهر اصفهان ندارند .

اما در ارتباط با تور های طبیعت گردی و همچنین تور های ورودی  یک شکاف عمیق اجرایی بین آژانس های مسافرتی و راهنمایان گردشگری  نه تنها در اصفهان بلکه در بیشتر شهرهای پر جمعیت ایران وجود دارد .

مشکل اساسی در گردشگری این است که گردشگری یک شغل به شدت قابل کپی می باشد .   یعنی اگر شما یک مرتبه با یک تور تفریحی یا یکروزه مسافرت کنید  با کمی اعتماد به نفس و جسارت ، خلاقیت و  البته ارتباط به دوستان و آشنایان می توانید هفته بعد مشابه همین تور را شاید با کیفیت بهتر اجرا کنید . ما می دانیم که مخاطب اصلی تور های یکروزه و طبیعت گردی  قشر جوان جامعه می باشد . و البته می دانیم که در بعضی مواقع گرایش مشتری به نوع خاص خدمات می باشد که باعث عرضه بی حد و اندازه  یک نوع خاص از خدمات  می گردد .

یک راهنمای گردشگری با ارتباط با دوستان و همکاران  ، ایجاد یک کانال تلگرامی و صفحه انیستاگرام  و با تمرکزی که در طول هفته برای پر کردن تور می گیرد به راحتی همانند یک آژانس مسافرتی سیار ،  کوچک  یک تور یکروزه را طراحی  ، فروش و اجرا می کند. در صورتی که نه هزینه اجاره ، حقوق کارمند ، هزینه دارایی و خیلی موارد هزینه ای دیگر را ندارد . طبیعتا سود خوبی هم حاصل می شود . وچون بدلیل نداشتن مجوز از مراکز ذی صلاح  به  هیچ ارگانی پاسخگو نیست  میتواند از برخی خط قرمز ها ( تور های مختلط ، بزن و برقص ، سرو مشروبات غیر مجاز و…)  که مورد پسند برخی مسافران می باشد  ، عبور کند  . بنابراین  طبیعتا خدمات وی با استقبال گروه مسافران جوان که از آزادی عمل کمتری در سطح جامعه برخوردار هستند و می توانند با حضور در این تور ها ؛عقده گشایی کنند  مواجه می شود . و به همین سادگی وبا استفاده از بازاریابی دهان به دهان  ، به محض اینکه برنامه تور اعلام میشود با یک اطلاع رسانی ساده به سرعت ظرفیت تور تکمیل می گردد .  البته در ماه های گذشته تلاش های زیادی  صورت گرفته که از  فعالیت اینگونه تور ها  جلو گیری به عمل آید .

در مقابل یک آژانس مسافرتی که با مجوز سازمان میراث فرهنگی فعالیت می کند . اگر چه  با برگزاری استاندارد و بی نقص یک تور یکروزه  و با برخورداری از رسانه های تبلیقاتی مختلف و ارتباط با مسافران متعدد  ، وجود کارمندان حرفه ای و… برای پر کردن ظرفیت یک تور ۴۰ نفره با مشکل روبرو می شود .

مشکل کجاست؟ علت چیست؟

علت های متعددی را می توان بیان کرد که به مواردی از آنها اشاره می شود .

• در تور یکروزه از اصفهان راهنما فقط یک دغدغه دارد آن هم پر کردن تور آخر هفته خود ،  ولی یک کارمند در آژانس مسافرتی چندین وظیفه بر عهده دارد که یکی از آن تور های طبیعت گردی می باشد . طبیعی است که راهنما بهتر می تواند تور مورد نظر خود را پرکند .
• راهنمایان به دلیل انتخاب مشتری خود از یک طیف خاص مثلا گروه جوانان ، دانشجویان ، فقط بانوان دست باز تری در جهت اجرای برنامه های شاد  را دارند .  در صورتی که این خط قرمز ها برای آژانس مسافرتی به دلیل نظارت های بالاسری بسیار محدود تر می باشد و دیگر اینکه مسافران ثبت نامی در آژانس مسافرتی از همه قشری هستند  (پیر جوان مذهبی خانواده ) پس  می بایست برنامه ها مناسب همه مسافران باشند . پس طبیعی است که تور ها راهنمایان راحت تر پر می شود .
• و مورد آخر که بسیار مهم می باشد و شاید مهم ترین عاملی که تاثیر فراوان در پر کردن ظرفیت تور ها یک روزه دارد (برند شخصی ) یا personal beranding می باشد .

باید توجه داشته باشیم مسافر در یک آژانس مسافرتی  یک بار یا دو بار  ان هم به مدت کمتر از یکساعت برای خرید تور حضور پیدا می کند . ولی ارتباط مسافر با یک لیدر تور در تمام مدت تور می باشد. عمده خدمات در مدت تور به مسافر توسط لیدر تور داده می شود . با هم مسافرت می کنند ، می خنددند ، شادی می کنند ، عکس یادگاری می گیرند و در نهایت  اگر مسافر از خدمات لیدر تور راضی باشد . باهم ارتباط برقرار می کنند و مسافر منتظر برنامه های بعدی  لیدر می ماند و حتی بقیه دوستان خود را متقاعد می کند که  هفته بعد با اوبه مسافرت بروند .  و کاملا طبیعی است که مسافر آژانسی را که توسط آن در این تور ثبت نام کرده ، فراموش می کند و مستقیما با خود لیدر تور برای مسافرت های بعدی هماهنگ می شود .( چون با لیدر تور رفیق شده است )

بنابراین قدرت برند شخصی  مهم ترین ابزاری است که در اختیار راهنمایان گردشگری هست  که آژانس مسافرتی از آن بی بهره می باشد . البته این رویه به غلط جای افتاده است   . صحیح ان است که قدرت برند آژانس مسافرتی قوی تر از راهنما باشد . ولی در این مورد خاص( تور های طبیعت گردی ) به دلیل کم کاری و بی توجهی آژانس ها به این سطح از خدمات و فعالیت بیشتر راهنمایان ، قدرت برند شخصی  آنها بیشتر شده است .

بعد از مدتی لیدر تور با خود فکر می کند.  تمام این مسافران به خاطر من هست که در این تور ثبت نام می کنند  همه زحمتهای اجرایی تور را که من متقبل می شوم  ، پس چرا باید بخشی از سود حاصل رابه آژانس بدهم ؟ مسافران هم که همه من را می شناسند و می خواهند با من مسافرت کنند . پس با ایجاد یک کانال تلگرامی و عضویت همه مسافران در آن  ، برنامه های آتی خود را اعلام می کند و با اعتمادی که بین راهنما و مسافر حاصل شده ، مسافر برای حساب شخصی وی پول واریز می کند و چون نهاد های نظارتی از اعمال قانون و نظارت بر اینگونه تور ها قاصر هستند  ، شاهد رشد قارچ گونه تور های یکروزه شاد شاد هستیم   . اینجاست که اختلاف عمیق اجرایی بین صنف راهنمایان و شرکت های خدمات مسافرتی به وجود می آید . مدیران شرکت های خدمات مسافرتی می گویند اگر به اینگونه  راهنمایان اعتماد کنیم و تور خود را  به ایشان بسپاریم  ، مسافر دفعه اول و آخری هست که با ما مسافرت می کند و اصطلاحا توسط راهنما بر می خورد . که ادعای کاملا درستی دارند  . جالب اینجاست  که از زبان یکی از راهنمایان شنیدم  اگر ما مسافر به آژانس معرفی کنیم  مسافر بر می خورد  . پیش خودم خنده تلخی کردم و فکر کردم اگر بجای این هم درد سر و زحمت آژانس داری از ابتدا یک هزینه نا چیز گرفتن کارت میراث را کشیده بودم با این روند بازار قائدتا موفق تر بودم !!!

حال سوال اساسی اینجاست

طبق چه قانونی راهنمایان تور اجرا می کنند ؟

چگونه مردم به یک شخص حقیقی اعتماد می کنند و مبالغی را به حساب انها وایز می کنند ؟

مگر طبق قانون وظیفه اجرای تور با آژانس های دارای مجوز بند ب از میراث فرهنگی نیست  ؟

چرا هیچ ارگانی جلوی فعالیت ایشان را نمی گیرد ؟

درحقیقت چندین سال می باشد که این سوالات و خیلی سوالات دیگر در جامعه گردشگری مطرح می باشد و همه دستگاه های ذی ربط نیز به انداز بظاعت خود با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند . ولی متاسفانه به دلایل مختلف  توانایی برخورد قاطع وجود ندارد . شاید برخورد قاطع نیاز نیست . من فکر می کنند که مدیران گردشگری باید به این نتیجه برسند که صنف راهنما و آژانس دار ، لازم و ملزوم یکدیگر هستند  و می بایست با تفاهم و انعطاف بیشتری بایکدیگر همکاری کنند .

مهران سلطان الکتاب

فعال گردشگری