مسجد تاریخی و بزرگ جامع بروجرد
مسجد جامع بروجرد یکی از مساجد تاریخی و زیبای شهر بروجرد است. این مسجد که مربوط به قرون ۲ و ۳ هجری می باشد چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته و امروز به عنوان یکی از بناهای تاریخی بروجرد از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. قصد داریم در این مطلب به بررسی مسجد جامع بروجرد بپردازیم. با اصفهان تور همراه باشید.
مسجد جامع بروجرد که به مسجد جمعه (با گويش بروجردي مچد جمه mached jomma ) نيز شناخته مي‌شود، مسجدي تاريخي و از بناهاي معماري سرشناس در شهر بروجرد است. مسجد جامع بروجرد يکي از نخستين مسجدهاي ساخته شده در ايران است که در قرن دوم تا سوم هجري در شهر بروجرد بنا نهاده شده است. اين مسجد زيبا در دل يکي از محله‌هاي تاريخي شهر نام دو دانگه واقع شده و به لحاظ معماري و قدمت، از بناهاي منحصر به فرد استان لرستان و شهر بروجرد است
مسجد جامع بروجرد در اصل بر روي يک آتشکده بنا نهاده شده است. عرب ها در حمله به ايران آتشکده‌هاي زيادي را تبديل به مسجد کردند که مسجد جامع بروجرد نيز نمونه‌اي از همين دست است. بين سال‌هاي ( ۱۵۰ الي ۲۲۶ ) قمري که و در زمان حکومت ابودلف بر غرب ايران، بناي مسجد جامع بروجرد با حضور وزير وي با نام حمويه يا حموله آغاز شد. شبستان شمالي مسجد نيز اندکي ديرتر و در قرن چهارم ساخته شد. با توجه به تاريخ طولاني (دوازده قرن) اين مسجد، آسيب‌هاي متعددي بر آن وارد شده و بارها مورد بازسازي قرار گرفته است. شواهد و کتيبه‌هاي گوناگون، از بازسازي مسجد در دوره‌هاي سلجوقي، صفوي و قاجار خبر مي‌دهند. محوطه سازي مسجد در قرون چهار و پنج هجري و نيز الحاقات و تعميرات آن بر طبق کتيبه‌هاي موجود، در سال‌هاي ۱۰۲۲، ۱۰۶۹، ۱۰۹۲ ، ۱۲۰۹ قمري صورت گرفته است
معماري مسجد جامع بروجرد بسيار منحصر بفرد و يکي از شاهکارهاي تاريخي معماري ايران مي‌باشد که هم ويژگي هاي معماري اسلامي و هم معماري باستاني ايران (ساسانيان) را در خود جاي داده است. بخش قديمي تر بنا، گنبدخانه آن است که در ضلع جنوبي قرار گرفته است و به اعتقاد مردم محلي و نيز بر اساس شواهد معماري، پيش از تبديل اين بنا به مسجد، آتشکده‌اي بزرگ بوده است. معماري اين بخش، مشابه چارطاق هاي دوران ساساني است . مسجد داراي دو درب غربي و شرقي است که به صورت غير مستقيم به صحن اصلي باز مي‌شوند. در جنوب صحن، گنبد و ايوان اصلي مسجد که قديمي ترين بخش آن است قرار دارد و در ضلع شمالي نيز شبستان مسجد با ارتفاعي کمتر از ساير بخش‌ها قرار گرفته که در تابستانها فضاي خنکي را ايجاد مي‌کند. ايوان جنوبي داراي دو گلدسته است که بعدها به مجموعه افزوده شده است.
بناي اوليه اين مسجد به صورت مجموعه‌اي شامل مسجد، حمام، آب انبار، ساختمان غـريب خانه، ميدان و ساير متعلقات بوده که امروزه بعضي از اين آثار از بين رفته است. بناي مسجد جامع از نظر شکل از نوع مساجد تک ايواني اسـت کـه داراي دو در ورودي در قسمتهاي شرقي و غربي است. بنا شامل يک حياط مرکزي، ايوان، فضاي گنبدخانه و شبستانهاي اطراف آن و يک شبستان وسيع زمستاني در طرف شمال حياط مرکزي است. بنابر شواهد موجود، صفويان، زنديان و قاجارها تعميرات بنيادي در مسجد انجام داده‌اند و بخش‌هايي به آن افزوده.اند. يکي از ديدني‌هاي اصلي اين مسجد منبر چوبي نه پله آن است و حکاکي روي آن، تاريخ هزار و شصت و هشت هجري قمري را نشان مي‌دهد. سازنده آن، يارمحمد نجار بوده است. در بين اهالي بروجرد شايع است که امام حسن مجتبي دومين امام شيعيان سفري به بروجرد داشته و بر بالاي اين منبر سخنراني کرده است که با توجه به تاريخ ساخت منبر و نبودن اطلاعات کافي، امري نادرست مي‌نمايد.
مسجد جامع بروجرد در جريان بمباران هواپيماهاي عراقي در خلال جنگ ايران و عراق خسارات شديدي ديد و بخش‌هايي از شبستان شمالي آن ويران شد. همچنين زمين لرزه‌هاي متعدد و بارندگي‌هاي شديد، آسيب‌هاي جدي بر آن وارد آورده است. آخرين بار در اثر زمين لرزه سال ۱۳۸۵ موجب فرو ريختن گلدسته‌ها و آسيب ديدن پنجاه درصدي مسجد شد.که دوباره مورد مرمت قرار گرفت.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
مسجد سلطانی بروجرد
در همه جای ایران مسجدها معمولا یکی از بناهایی هستند که از دیرباز وجود داشته و امروز به یک بنای تاریخی تبدیل شده اند. یکی از جاذبه های دیدنی استان لرستان در شهر بروجرد قرار دارد. مسجد تاریخی سلطانی بنایی است که در این مطلب در اصفهان تور به بررسی آن پرداخته ایم.
مسجد سلطاني که امروزه با نام مسجد امام شناخته مي‌شود يکي از بناهاي تاريخي ديدني شهر بروجرد است که در مرکز شهر و در کنار راسته بازار بروجرد بنا نهاده شده است. اين مسجد در زمان فتحعلي شاه قاجار بر روي ويرانه‌هاي يک مسجد بسيار قديمي ساخته شد و يکي از بزرگ‌ترين مسجدهاي تاريخي کشور مي‌باشد. دو نمونه نسبتاً مشابه در همان زمان در شهرهاي قزوين و تهران ساخته شدند که هر سه اين مسجدها در دوره پهلوي تحت نام مسجد شاه شناخته مي‌شدند. معماري مسجد سلطاني بروجرد برگرفته از معماري مسجد شاه تهران است
مسجد سلطاني داراي چهار طاق و ايوان بزرگ در چهارگوشه است. صحن بزرگ مسجد داراي ابعاد ۶۷ در ۴۱ متر است و حوض بزرگي در وسط آن صحن قرار دارد. مسجد داراي سه درب است که درب غربي به خيابان صفا، درب شمالي به خيابان جعفري و درب شرقي به بازار دواتگرها باز مي‌شود. در اطراف صحن، حجره‌هايي براي طلاب علوم ديني ساخته شده است که تعداد آنها به ۶۱ حجره مي‌رسد. مسجد سلطاني از مدرسه‌هاي و حوزه‌هاي معتبر ديني است و بويژه در زمان سکونت آيت‌الله بروجردي در اين شهر از رونق بسياري برخوردار بوده است .در ايوان غربي اين مسجد کتيبه‌اي قرار دارد که بيان مي‌دارد فتحعلي شاه ماليات خبازان اين شهر را بخشيده است..مسجد سلطاني در زمين لرزه فروردين ۱۳۸۵ خسارت زيادي ديد و بخش‌هاي زيادي از ايوانهاي جنوبي و شمالي آن فرو ريخت. که دوباره مرمت گرديد.
