اکوکمپ چیست و استانداردهای آن کدام است؟
اکوکمپ یا مقصد گردشگری مناطق جغرافیایی هستند که دارای امکانات خاص گردشگری می باشند. این ساده ترین و البته پیش پا افتاده ترین اکوکمپ هاست. در این مطلب در اصفهان تور به معرفی کامل اکوکمپ و استانداردهای آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
با افزایش اهمیت مسائل زیست‌محیطی در اقدامات توسعه‌ای گردشگری، فرآیندهای نوآوری و برنامه‌ریزی توسعه گردشگری، رویکردی پایدار، هم‌گام با محیط‌زیست را بیش از پیش در دستور کار خود قرار داده‌است.
مقصد گردشگری، یک منطقه جغرافیایی است که در آن تمامی خدمات و زیرساخت‌های مورد نیاز گونه خاصی از گردشگر یا بخشی از بازار گردشگری، در آن فراهم است. (بیگر، ۱۹۹۶)
برپایه تعریف بالا، که با تعریف سازمان جهانی گردشگری نیز تطبیق بالایی دارد، از ملزومات نام‌گذاری یک منطقه خاص، به عنوان یک مقصد گردشگری، وجود خدمات و زیرساخت‌ها است، به طوری که عدم وجود این‌دو، مکان مورد نظر را در تعریف مقصد نخواهد گنجاند.
از این‌رو، یک مقصد گردشگری، باید دارای خدمات گردشگری که شامل آژانس‌های گردشگری، راهنمایان گشت‌های محلی، برگزارکنندگان تورها و فعالیت‌هایی از این دست است، و زیرساخت‌های گردشگری مانند اقامت‌گاه‌ها، رستوران‌ها و مراکز خوراک و نوشیدنی، حمل‌ونقل، جاذبه‌های بهینه‌شده یا ساخته‌شده و مانند آن باشد.
با این تعاریف، اکوکمپ را می‌توان یک مقصد گردشگری دانست که در آن، تمامی خدمات و زیرساخت‌ها، هماهنگ و مطابق بر زیست‌بوم و محیط‌زیست منطقه باشد.
به بیان دیگر، اکوکمپ، یک مقصد گردشگری بهینه‌شده براساس معیارهای استاندارد زیست‌محیطی و معیارهای مدیریتی استاندارد هماهنگ با مسائل و چالش‌های زیست‌محیطی است.
از این‌رو، مقاصدی که به عنوان اکوکمپ شناخته می‌شوند، باید دارای استانداردهای زیست‌محیطی و مدیریتی مورد نیاز باشند که از جمله آن‌ها ISO1400، ISO9001، EIA، EMS، EID می‌باشد.
نیازمندی‌های مورد نظر کسب سری استانداردهای ISO14000 :
تعیین خطی‌مشی زیست‌محیطی به پشت‌وانه مدیران ارشد
شناسایی جنبه‌های زیست‌محیطی مقصد و اثرات آن بر محیط‌زیست
شناسایی الزامات رعایتی زیست‌محیطی
توسعه اهداف و برنامه‌ها، و فرآیندهای مدیریت زیست‌محیطی آن‌ها
منابع، نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اختیارات تعریف‌شده برای مدیریت محیط‌زیست
توسعه مهارت، آموزش و آگاهی
فرآیند ارتباطی میان EMS و سهام‌داران و علاقه‌مندان
توسعه مستندسازی فعالیت EMS براساس معیارهای استاندارد
توسعه فرآیندهای نظارت بر مستندات
توسعه فرآیندهای نظارت بر فعالیت‌های اجرایی
توسعه آمادگی‌های اضطراری و واکنش‌ها
توسعه فرآیندهای دارای توانایی نظارت و اندازه‌گیری برای فعالیت‌هایی که اثرات محیطی دارند
ارزیابی انطباق روش‌ها و کارکردها
ایجاد روش‌هایی برای مدیریت کارکردهای غیرمنطبق، اقدامات اصلاحی و پیش‌گیرانه
توسعه روش‌های مدیریت سوابق
دارا بودن برنامه ممیزی درونی EMS و اقدامات اصلاحی
توسعه روش بازبینی فرآیند مدیریتی، توسط مدیران ارشد
همان‌گونه که در نیازمندی‌های استاندارد ISO14000 آمده است، مشخص است که یک مقصد گردشگری اکوکمپ، نمی‌تواند خارج از این الزامات و برنامه‌ها وجود داشته و عمل کند، چراکه به محض خروج از این معیارها، اثرات محیطی و زیست‌محیطی آن از برنامه خارج گشته و ناپایدار می‌گردد.
همچنین، استاندارد ISO9001 که بر مفاهیم مدیریت کیفیت تأکید دارد، با شناسایی فرآیندهای مقصد، الزامات مستندسازی، مدیریتی، مدیریت منابع و محصولات مقصد، باعث ایجاد پایداری در فرآیندهای مدیریتی مقصد گشته و در بالا بردن کیفیت منطقه و محصولات، رضایت‌مندی گردشگران، کارآمدی فعالیت‌های بازاریابی و تبلیغاتی و افزایش درآمدهای مقصد نقش مؤثر بازی می‌نماید.
لازم به ذکر است که وجود استانداردهایی چون سامانه مدیریت محیط‌زیستی (EMS)، ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA) ، و طراحی اثرات زیست‌محیطی (EID)، از الزامات یک اکوکمپ استاندارد می‌باشد.
ویژگی‌های کلی اکوکمپ‌ها
اکوکمپ‌ها معمولا به گونه‌ای طراحی و اجرا می‌گردند که میزان حداقلی دی‌اکسیدکربن را تولید نموده و وارد طبیعت کنند.
اکوکمپ‌ها معمولا از مواد بومی منطقه ساخته می‌شوند.
اکوکمپ‌ها معمولا از انرژی سبز برای تأمین انرژی مورد نیاز خود بهره‌مند می‌گردند، که در این میان، انرژی خورشیدی از پرکاربردترین آن‌هاست.
اکوکمپ‌ها به طور کامل پسماندهای خود را مدیریت می‌کنند.
اکوکمپ‌ها در حفاظت از طبیعت ، پوشش‌های گیاهی و گونه‌های جانوری مشارکت کاملا فعال و مؤثر دارند.
اکوکمپ‌ها بر ایجاد تجارب سفر منطبق با توسعه پایدار برای گردشگران تأکید دارند.
اکوکمپ‌ها بر ایجاد محیط کار و مدیریت پویا و کارآمد نیروهای انسانی مقصد، تأکید دارند.
شایان ذکر است که در ایجاد مقاصد اکوکمپ، به‌گونه بسیار ویژه‌ای می‌توان به کارکردهای گردشگری روستایی، گردشگری کشاورزی، و گردشگری نوآورانه توجه نمود.
همانند تمامی پدیده‌های انسانی دیگر، اکوکمپ‌ها نیز در دست توسعه و پیش‌رفت می‌باشند و شاید زمانی برسد که روستاها و شهرهایی کاملا منطبق با این کارکرد به وجود آیند، چراکه شاید بهترین و بهینه‌ترین راه برای زندگی هم‌گام با کره‌خاکی باشند.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
مهمترین چالش کمپ های گردشگری
در سال های اخیر کمپ های گردشگری زیادی در ایران افتتاح شده اند که عده ای موفق و عده ای ناموفق بوده اند. در این مطلب در اصفهان تور این موضوع را بیشتر بررسی کرده ایم. با ما همراه باشید.
«۳۷۱ کمپ اقامتی و رفاهی طی ۱۰ سال ساخته شده‌اند که فقط ۵۲ درصد آن‌ها واگذار شده و مابقی باید تبدیل به احسن شوند، چون یا جانمایی اشتباهی داشته‌اند و یا به پارک شهری شبیه شده‌اند.»
جلال تاجیک – مدیرکل مناطق نمونه و زیرساخت‌های گردشگری معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری – درباره وضعیت کمپ‌های اقامتی و رفاهی که یکی از پروژه‌های گردشگری دولت قبل به شمار می‌آمد، می گوید: در ۱۰ سال گذشته ۳۷۱ کمپ از محل “اعتبار طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای” ساخته شد که ۵۲ درصد آن‌ها توسط مدیران کل میراث فرهنگی و گردشگری استانی به صورت قراردادی واگذار شد که البته در بررسی‌ها و ارزیابی به ایرادی در این قراردادها نرسیدیم، هرچند مهمترین ضعف ساختاری کمپ‌ها را شناسایی کردیم.
وی با بیان این‌که واگذاری و تبدیل به احسن ۵۰ درصد دیگر کمپ‌ها از طریق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی پیگیری می‌شود، افزود: از این سازمان درخواست کرده‌ایم ساز و کار قانونی مربوط به واگذاری‌ها در دور جدید را مشخص کند.
این مقام مسؤول در معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره‌ی علت این درخواست اظهار کرد: با توجه به ویژگی خاصی که کمپ‌های رفاهی و اقامتی باید داشته باشند، متاسفانه کمپ‌های ساخته شده بیشتر از آن‌که دارای ساختار یک محل رفاهی باشند، شبیه پارک شهری شده‌اند.
او گفت: وضعیت موجود کمپ‌ها نشان می‌دهند، برای اجرای چنین پروژه‌ای بررسی‌های لازم صورت نگرفته، برای همین اصلی‌ترین چالش آن‌ها، جانمایی است.
تاجیک برای تایید این ادعای خود مصداقی آورد و گفت: «کمپ آبعلی» و برخی دیگر از کمپ‌ها آن‌قدر جانماییِ بدی دارند که اصلا صلاح نمی‌دانیم این پروژه‌ها ادامه پیدا کنند و یا حتی به سرمایه‌گذار واگذار شوند، چرا که اگر بخواهیم فقط جاده دسترسی به این کمپ را احداث کنیم، باید چند برابر اعتبار بکار گرفته شده در آن کمپ، هزینه کنیم.
وی اضافه کرد: ساختار کمپ‌های ایجاد شده نشان می‌دهد، تقدم و یا تأخر اولویت‌ها مسأله داشته است و در برخی از این فضاها ابتدای پروژه امکاناتی ایجاد شده، که در آن مرحله از کار، اصلا نیاز نبوده اضافه شود.
مدیرکل مناطق نمونه و زیرساخت‌های گردشگری با بیان این‌که هنوز کارشناسی گسترده‌ای روی کمپ‌های احداث شده، صورت نگرفته است، گفت: تا همین جای کار هم ایرادها را می‌پذیریم و معتقدیم اولین گام برای اصلاح وضعیت موجود، تبدیل به احسن پروژه‌ها است که با تایید سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باید صورت گیرد.
تاجیک سپس به ایده‌ای برای اجرای مشترک این پروژه‌ها با شهرداری اشاره کرد و افزود: به جای انجام مستقل این پروژه می‌توان طی تفاهمی با شهرداری‌ها در ورودی شهرهای مقصد گردشگری تعداد اندکی کمپ با شرایط متفاوت احداث کرد. این کمپ‌ها محل استقرار ایستگاه‌های اطلاع‌رسانی گردشگری و بازارچه‌های صنایع دستی نیز خواهند بود. این ایده به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ارائه شده که اگر موافقت شود در برنامه ششم توسعه می‌توان با این شیوه پروژه‌ی کمپ‌ها را ادامه داد.
تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور
