اگرچه معماری و سبک زندگی در مشهد متأثر از فرهنگ اقوام مختلف بوده اما یک اصل مشترک داشته که با همگرایی حول ارادت به بارگاه رضوی شکل‌گرفته است؛ ما در اصفهان تور نگاهی داریم بر معماری بناهای تاریخی مشهد،پس با ماهمراه شوید:

مجموعه معماری – آرامگاهی حرم مطهر حضرت رضا(ع)

بدون تردید حرم مطهر رضوی به عنوان یکی از شش مجموعه معماری – آرامگاهی ایران، با ارزش جهانی، نظیر یک دایره‌‌المعارف هنر اسلامی تجربیات اساتید معماری سبک‌های مختلف ساختمانی را در بر دارد که در حقیقت در هر دوره تاریخی به رغم تحولات سیاسی، ‌تغییرات و تکامل بنیادی و فضایی در کالبد آن به وجود آمده است.

پس از آن که پیکر مطهر حضرت رضا(ع) در کاخ حمید بن قحطبه طائی در اراضی سناباد به خاک سپرده شد، این مکان مورد توجه مسلمین قرار گرفت. آنچه امروزه این جایگاه معنوی را مزین نموده، فضاهای معماری، رواق‌ها، صحن‌‌های متبرکه و تاسیسات عام‌المنفعه علمی‌ـ‌ فرهنگی است که از دوران سامانیان تا عصر حاضر در آن ایجاد شده و به شکوهش افزوده است. در این میان جغرافیانویسان و مورخان بسیاری از قرون مختلف اسلامی ابنیه آن را ستوده‌اند.

حرم مطهر امام هشتم(ع) به لحاظ معماری و تزیینات یکی از جامع‌ترین و باشکوه‌ترین ابنیه جهان اسلام به شمار می‌رود که علاوه بر وجهه معنوی آراسته به بیشترین شیوه‌‌های هنری، از جمله انواع کاشیکاری، گچبری، اقلام سته خط در خوشنویسی، آیینه‌‌‌کاری، معرق چوب، منبت، حجاری، خاتم و… است که سلسله‌‌وار فضاها، طرح‌ها و رنگ‌ها را به نقطه کانونی آن یعنی بقعه مطهر یا مضجع شریف آن امام همام پیوند می‌‌دهد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با احداث و الحاق فضاهای فرهنگی – مذهبی و رفاهی به این مجموعه، آستان متبرکه و بارگاه مطهر رضوی توسعه و گسترش چشمگیری داشته است.

 ضریح مطهر

پس از گزارش ابن بطوطه در حدود سال ۷۳۰ق از اولین ضریح چوبی‌–‌ فلزی برروی مضجع شریف حضرت رضا‌(ع)، دومین ضریح متعلق به سال ۹۵۷ق در عصر صفویه بوده است. در سده‌های پس از آن نیز ضریح‌هایی در سال‌های ۱۱۶۰ و ۱۲۳۸قمری و ۱۳۳۸شمسی جایگزین آن گردید. ساخت ضریح فعلی در سال ۱۳۷۲ش به امر تولیت آستان قدس رضوی و با طرحی از استاد فرشچیان آغاز شد. ساختار این اثر با ترکیبی از آهن، فولاد، چوب گردو، پوشش طلا و نقره و آراستگی‌های منحصر به فرد در نهایت استحکام به وزن ۱۲ تن و ابعاد ۷۳/۳ و ۷۸/۴ با بلندی چهار متر در مدت هفت سال پایان یافت.

گنبد طلا و گلدسته‌ها

مشخص‌ترین نماد و نشانه مضجع شریف رضوی گنبدی زراندود است که از دور دست‌ها قابل رویت بوده و آرزوی زیارت آستان منورش را در یادها زنده می‌کند. گفته شده است که نخستین گنبد به دستور سلطان سنجر سلجوقی و به اهتمام وزیرش “شرف الدین قمی” بر فراز مضجع حضرت بنیان گردید. در عهد صفویه ابتدا شاه طهماسب (۹۳۰ تا ۹۸۴ق) گنبد را مطلا کرد و سپس شاه عباس اول (۹۹۶ تا ۱۰۳۸ق) ساقه گنبد را با خشت‌های طلا پوشاند. از دیگر عناصر معماری حرم مطهر حضرت رضا(ع) مجموعه مناره‌ها و یا گلدسته‌های آن است. نحوه محاسبه معماری گنبد طلا و دو گلدسته قدیمی به لحاظ تقارن دید، به ویژه از خیابان‌های اصلی به سوی حرم مطهر به نحوی است که از هر سو گنبد طلا بین دو مناره مزبور دیده می‌شود.

نقاره‌خانه‌‌

از جمله اماکن مهم و تاریخی حرم مطهر نقاره‌خانه است که اکنون بر روی ایوان شرقی صحن انقلاب قرار دارد.

بنابر شواهد تاریخی نقاره‌زنی در آستان مقدس رضوی از دوره غزنویان مرسوم گردیده و در قرون پس از آن ادامه یافته است. بنا به رسم قدیم در طول سال به استثنای محرم و صفر، در هر شبانه روز دو نوبت دقایقی قبل از طلوع و غروب آفتاب و ولادت ائمه اطهار(ع) به استثنای شهادت‌ها، نقاره با طنین خاصی نواخته می‌‌شود.

سقاخانه اسماعیل طلایی

این بنای زرین در میان صحن انقلاب قرار دارد. بنا بر متون قدیم، بین سال‌های ۱۱۴۴ تا ۱۱۴۵ق به دستور نادرشاه افشار سنگابی را یکپارچه از سنگ مرمر با ظرفیت سه کر، از هرات به مشهد آوردند و شخصی به نام استاد اسماعیل طلاکار بر فراز سنگاب پوششی هشت ضلعی و سقفی گنبدی شکل بنا نهاد و آن را طلا کاری کرد. سقف گنبدی شکل سقاخانه بر روی پایه‌هایی از سنگ مرمر کنده‌کاری شده و کاشی قرار دارد و سطح آن از بالای کاشی پایه‌ها با خشت‌های مطلا و پیرامون آن با اسماء الله تزیین شده است.

بقعه شیخ طبرسی:

ابوعلی فضل بن حسن بن فضل طبرسی، معروف به شیخ طبرسی (۴۶۷ تا ۵۴۸ق) از نامدارترین فقهای شیعه در سده پنجم و ششم هجری است که در فقه، حدیث، تفسیر، ادب، لغت و ریاضیات یگانه عصر خود بود. وی در حوزه علمیه مشهد نزد عالمان نامور به فراگیری علوم پرداخت و مدت ۲۵ سال نیز در بیهق به تعلیم و تصنیف مشغول گشت که در این مدت کتب ارزشمندی از جمله تفسیر مجمع‌البیان را تالیف نمود. نوشته‌اند شیخ طبرسی در شورش غزان به شهادت رسید و پیکرش را در گورستان قتلگاه مشهد به خاک سپردند. بنای مقبره این عالم بزرگ در کنار بست طبرسی واقع است.

مسجد جامع گوهرشاد

واقع در مجموعه معماری حرم مطهر حضرت رضا(ع) که در زمره مشهورترین و عظیم‌ترین مسجد چهار ایوانی ایران در سال ۸۲۱ه.ق به امر « گوهرشاد آغا» همسر شاهرخ تیموری بنا گردید. وسعت این مکان ۹۳۰۹ مترمربع و مشتمل بر چهار ایوان، یک گنبد و گنبدخانه، هفت شبستان، چندین در ورودی و یک صحن است. علاوه بر وجود گنبدی بزرگ بر فراز ایوان قبله (مقصوره)، در طرفین آن دو مناره‌ی زیبا به ارتفاع تقریبی ۴۰ متر قرار دارد. کتیبه ایوان توسط هنرمند دوره تیموری و فرزند گوهرشاد و شاهرخ، یعنی «بایسنقر میرزا»، از بهترین ثلث‌نویسان آن عصر خوشنویسی شده، که حاشیه دور ایوان را آراسته است. از دیگر نفایس این مسجد جامع منبری با تزیینات منبت کاری از چوب گردو و گلابی است که در ساخت آن هیچ‌گونه میخ و یا فلز به کار گرفته نشده و به نام «منبر صاحب الزمان(ع)» مشهور می‌باشد. این بنای باشکوه توسط معمار معروف ایرانی دوره تیموری «قوام‌الدین شیرازی» بنیان گردیده است.

مدرسه دودر

از جمله بناهای تاریخی واقع در مجموعه حرم مطهر امام هشتم(ع)، باید از ساختمان مدرسه امیر سیدی موسوم به «یوسفیه» یا «دودر» نام برد که در غرب حرم مطهر و مقابل مدرسه دیگری به نام پریزاد واقع شده است. این بنا در سال۸۴۳ق ساخته شده و از نوع ابنیه چهار ایوانی و دارای غرف و حجره‌هایی بر طرفین ایوان‌ها در دو طبقه است که از نظر شکل و وسعت با یکدیگر تقارن چندانی ندارند. مدرسه دارای ۶۰۰ مترمربع مساحت و ۳۲ حجره است. در زیر گنبد جنوب شرقی بنا، سنگ قبر بانی آن «غیاث‌‌الدین امیر یوسف خواجه بهادر» دیده می‌شود. وی در سال ۸۴۶ق وفات یافته است. گنبد غربی مدرسه نیز گورگاه «امیر سیدی» از امرای بزرگ عهد تیموری و خاندان بانی مدرسه است. فضای معماری بنا پس از زلزله سال ۱۰۸۴ق، در سال ۱۰۸۸ق به امر مادر شاه سلیمان صفوی مرمت شده است.

مدرسه پریزاد

این بنای تاریخی در حرم مطهر واقع گردیده و بنیان آن را به «پریزاد خانم» از منسوبان گوهرشاد آغا تیموری نسبت می‌دهند. بنای مزبور از ابنیه سده نهم هجری بوده و حدوداً همزمان با اتمام جامع گوهرشاد ساخته شده است. مدرسه پریزاد بنایی است نسبتاً کوچک در دو طبقه که به قولی جهت سکونت طلاب، علما و مدرسانی که به قصد تدریس یا زیارت و وعظ به مشهد می‌آمدند برپا گردیده است. این بنای چهار ایوانی مشتمل بر غرفه‌ها و حجره‌هایی به انضمام تزیینات آجرکاری، کاشیکاری و نقوش اسلیمی است. به استناد مضمون یکی از کتیبه‌ها، این مدرسه نیز بعد از وقوع زلزله سال ۱۰۸۴ق، در سال ۱۰۹۱ به دستور «نجف قلی خان بیگلربیگی» مرمت شده است.

آرامگاه پیر پالاندوز

این بنا در ضلع شمال شرقی حرم مطهر و ابتدای خیابان نواب صفوی قرار دارد. بنیان اولیه بقعه در زمان شاه محمد خدا بنده (پدر شاه عباس صفوی) به سعی و اهتمام قنبر علی بن خواجه حسین در سال ۹۸۵ق صورت گرفته است. مقبره منسوب به مدفن شیخ محمد مقتدی کارندهی (کاردهی) از عرفای شیعه مذهب ذهبیه، مشهور به «پیر پالاندوز» می‌باشد که در قریه کارده مشهد به دنیا آمد و در شهر مشهد خانقاهی برپا ساخت. وی اگرچه از شیوخ سلسله ذهبیه بوده، اما برای امرار معاش پالان‌دوزی می‌کرده است. بقعه پیر پالاندوز در سال‌های اخیر بازسازی شده و مشتمل بر درگاه ورودی، رواق‌ها و فضاهای طرفین، صحن و فضای اصلی مقبره است. نمای دیوارهای بیرونی با طاق‌نماها، قاب، لچکی و کاشی‌کاری زیبا آراسته گردیده و درون آن با نقش‌های باشکوه هندسی و ترنج مزین شده است.

کاروانسرای بابا قدرت

این کاروانسرا در بلوار ۱۷ شهریور و در خیابان فرعی منشعب از این گذرگاه به نام «صدر» واقع می‌باشد. وسعت بنای مزبور که در زمان فتحعلی‌شاه توسط اسحاق خان قرائی برای استراحت و اطراق موقتی کاروان زائرین مشهد الرضا(ع) ساخته شده ۱۵۰۰ مترمربع و دارای یک حیاط مرکزی با ۱۶ اتاق و ایوانچه پیرامون آن است. در دو سوی بنا و پشت اتاق‌ها، فضای دو اصطبل قرار دارد و در چهار گوشه بیرونی آن نیز برج‌هایی دیده می‌شود که به مرور زمان تغییر شکل یافته‌اند. علاوه بر ایوان ورودی در امتداد آن ایوان دیگری به صورت دو اشکوبه ایجاد شده است که به بالاخانه‌ی آن منتهی می‌گردد.

سرای قدیمی عزیز اله‌اف

این مکان پیش از این در حاشیه‌ی جنوبی شهر و در محدوده‌‌‌ی محله عیدگاه واقع بوده اما امروزه در مرکز شهر مشهد و در گذر عباسقلی‌خان قرار دارد. سرای مزبور در سال ۱۳۴۷ق توسط حاج غلامحسین سالم مشهدی به عنوان تجارتخانه و محلی برای صادرات محصولات مختلف بنیان گردید و تا مدت‌ها بنایی بسیار ممتاز و پر رونق بود. این بنا در سه طبقه و متشکل از حجره‌های پیرامون یک حیاط مرکزی بزرگ و حیاط فرعی کوچکتر در بخش شرقی ایجاد شده و در حال حاضر نیز بازار خرید و فروش کالای روزمره‌ی مردم مشهد و زائرین است.

خانه‌ی حاج حسین آقای ملک

مرحوم حاج حسین آقای ملک در سال ۱۲۸۸ق (۱۲۵۱ش) در تهران چشم به جهان گشود و پس از مدتی تحصیلات خود را در محضر مرحوم میرزا ابوالحسن جلوه ادامه داد. در دوران جوانی، برای اداره املاک پدر خود (حاج کاظم ملک التجار) ساکن شهر مشهد گردید. وی از ابتدای زندگی به مطالعه و جمع آوری کتب علاقه‌مند بود و این عشق را تا آخر عمرش حفظ نمود تا این‌که از سال ۱۳۱۶ش کتابخانه، موزه و عمده‌ی املاک خود را وقف کتابخانه با مدیریت تولیت آستان مبارکه رضوی نمود. وی سرانجام در سال ۱۳۵۱ش در تهران دارفانی را وداع گفت اما در حرم رضوی مدفون شد. (غفرلله‌له). سکونتگاه حاج حسین ملک در مشهد امروزه در ضلع شرقی خیابان امام خمینی(ره)، مقابل ساختمان دارایی قرار دارد. این خانه قدیمی در دو طبقه و با زیربنای حدود ۶۰۰ مترمربع در وسعتی معادل ۱۶۵۹ مترمربع در اوایل قرن چهاردهم خورشیدی ساخته شده است. خانه‌ی جهانگردی نیز در همین مکان قرار دارد.

حمام مهدی قلی‌بیک (حمام رضوی)

این بنای تاریخی به عنوان یکی از بزرگترین حمام‌های ایرانی در بازار بزرگ مشهد، در کنار مقبره امیر غیاث‌الدین ملک شاه (مسجد ۷۲ تن) قرار دارد، اما امروزه مسیر دسترسی به این مکان ارزشمند از طریق خیابان اندرزگو ۱۳ ممکن می‌باشد. بنای مزبور به اهتمام «مهدی قلی بیک جانی قربانی» امیر آخورباشی شاه عباس صفوی در اوایل سده یازده قمری بنیان گردیده است. این بنا که بیشتر به حمام شاه شهرت داشته، مجموعه‌‌ای از فضاهای متعدد و متفاوت مشتمل بر پلکان ورودی، سر بینه، بینه، گرمخانه و… است. بزرگترین و زیباترین بخش این مکان بینه آن است که در طرح و نقشه‌ای مربع با هشت ستون سنگی و پوشش مدور، آراسته به نگارگری در سیزده لایه است، حمام مزبور در سال ۱۳۸۵ش به موزه مردم‌شناسی آستان قدس رضوی تغییر کاربری داد.

مدرسه عباسقلی‌خان

این مدرسه تاریخی در حاشیه‌ی جنوبی خیابان نواب صفوی (پایین خیابان) واقع گردیده و تنها مدرسه باقی‌مانده از دوره صفویه است که تا حدود زیادی هویت اولیه خود را حفظ کرده است و امروزه از فضای آن به عنوان خوابگاه طلاب کشور افغانستان استفاده می‌شود.

مدرسه مزبور در سال ۱۰۷۷ق در زمان حکمرانی شاه سلیمان صفوی، به اهتمام عباسقلی‌خان (والی یا بیگلربیگی خراسان) و سرپرستی وزیرش «سعدالین محمد» ساخته شده است که در جریان توسعه حریم حرم رضوی و تعریض خیابان در سال ۱۳۷۶ش، سر در آن به طور ماهرانه‌ای۱۰ متر به عقب کشیده شد.

مدرسه نواب

این مدرسه از بناهای معتبر دوره صفوی در شهر مشهد است که امروزه در حاشیه شمالی خیابان شیرازی قرار دارد و در زمان شاه سلیمان صفوی به همت میرزا ابوصالح رضوی در سال ۱۰۸۶ق با ۷۵ حجره در دو طبقه بنیان گردیده است. بنای مزبور در سال ۱۳۶۸ به طور کامل تخریب و دوباره تجدید عمارت شد.

مصلی پایین خیابان

بنای تاریخی مصلی پایین خیابان امروزه در حاشیه بلواری به همین نام در شهر مشهد قرار دارد اما در گذشته در بیرون از حصار شهر واقع بوده و نظر کاروانیان را به سوی خود جلب می‌نمود. بنای مزبور از نظر طرح و نقشه‌ی کلی معماری شامل ایوانی مرتفع و دو ایوانچه منتهی به فضاهای چهار ضلعی در طرفین با وضعیتی متقارن است. از جمله تزیینات مصلی باید به کاشی معرق، گچبری، مقرنس و گره‌های هندسی و شمسه اشاره کرد. این بنا در سال ۱۰۸۷ق مقارن با زمامداری شاه سلیمان صفوی به سعی و اهتمام «حاجی ملک» و معماری «حاجی شجاع بنای اصفهانی» به امر نواب عالی مقام «ابو صالح» از نقبای سادات رضوی مشهد (بانی مدرسه نواب) بنیان گردیده است.

گنبد سبز

این بنا در میان میدانی به همین نام در خیابان آخوند خراسانی واقع گردیده و گنبد سبز نام جدیدی است که به این بنا داده شده است. بقعه‌ی مزبور پیش از این با نمای ساده در بدنه و گنبد، در میان قبرستانی از دوره صفویه به نام «میرهوا» قرار گرفته بود. بعدها به‌وسیله دیوارکشی محصور گردیده و پیرامون آن محوطه‌سازی شده است. با توسعه شهر مشهد و خیابان کشی‌ها، الحاقات از اطراف بنا برچیده شده و میان میدانی قرار گرفته است. نمای این بنا در سال ۱۳۵۳ش کاشیکاری شده و مرمت‌هایی در درون آن نیز انجام گردیده است. فضای داخلی بقعه دارای کتیبه‌ای است با مضمون صلوات کبیره و حدیثی از پیامبر اکرم(ص) که در پایان آن، نام راقم این سطور با عبارت «نمقه حسین بن محمد المشهدی» و تاریخ ۱۰۵۸ق دیده می‌‌شود. اگرچه برخی این مکان را مقبره شیخ محمد مؤمن می‌دانند اما عده‌‌ای نیز معتقدند بقعه مزبور آرامگاه شیخ محمد مومن عارف استرآبادی از شیوخ ذهبیه است.

آرامگاه امیر غیاث‌الدین شاه ملک (مسجد ۷۲ تن)

این بنای تاریخی به عنوان نمادی از هویت مشهدالرضا(ع) در انتهای بازار بزرگ، در خیابان اندرزگوی ۱۳ واقع است. مکان مزبور مدفن امیر غیاث‌الدین شاه ملک یا ملکشاه، امیر الامراء و سپهسالار توس در زمان حکومت الغ‌بیک است که در سال ۸۲۹ق وفات یافته و در این مکان به خاک سپرده شده است. فضای مقبره مشتمل بر ایوان اصلی ورودی و چهار ایوانچه به حالت تقارن است که در طرفین ایوان اصلی قرار گرفته و به درون بنا راه می‌یابد. بر اساس کتیبه موجود این بنا در سال ۸۵۵ق تزیین، کاشی‌کاری و یا مرمت شده و در دوره‌های بعد به مسجد شهرت یافته است. به سال ۱۳۴۵ش در زیر بنا سردابی کشف و چهار قبر در آن شناسایی شد.

مقبره میرزا ابراهیم رضوی

میرزا ابراهیم دومین و بزرگترین واقف سادات رضوی است که در سال ۱۰۴۲ق وفات نمود. وی از اجله‌ی سادات رضوی خراسان در زمان صفویه بوده و نسب شریفش با بیست و یک واسطه به امام‌زاده «ابو جعفر موسی مبرقع»‌ فرزند حضرت جواد(ع) می‌رسد. مقبره میرزا ابراهیم واقع در ملک شخصی خود وی در مجاورت مجموعه فرهنگی‌– تفریحی کوهسنگی در دامنه کوه و انتهای خیابان بهشتی، با منظر ایوانی کاشی‌کاری شده جلب‌نظر می‌نماید. محراب نفیس این مکان دارای ماده تاریخ سال ۱۰۴۷ق است. مقبره میرزا ابراهیم رضوی تنها بنا و یادگار تاریخی از دوره شاه صفی در مشهد است.

باغ ملک‌آباد

یکی از باغات مشهور آستان قدس رضوی است که پس از تصرف روستای ملک‌آباد از حاج تقی ملک‌التجار در زمان استانداری پاکروان (سال۱۳۱۵ش) ایجاد شد و سالیان متوالی مقر نایب ‌التولیه‌های آستان قدس رضوی بوده است. بعدها از سوی حکومت پهلوی کاخی در ضلع جنوبی باغ با زیربنای ۱۳۸۷ مترمربع احداث شد. طرح دکوراسیون و مبلمان داخلی این کاخ را شرکت دوانسن فرانسوی انجام داد و ظروف مورد استفاده در آن از آلمان و تابلوهای نقاشی از ایتالیا خریداری و به این مکان انتقال یافت. پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، این مکان در سال ۱۳۵۹ به کاخ موزه تبدیل و بعد از چند سال تعطیل شد. امروزه این باغ دارای درختان متنوع میوه، فضای گلخانه‌ای جهت تولید گل و گیاه، قنات و تعدادی حلقه چاه است و ثمر سالیانه آن صدها تن محصولات باغی و گلخانه‌ای است.

باغ خونی

به استناد مدارک موجود و منابع مکتوب اوایل دوران قاجار، گستره این باغ در بخش جنوبی حصار شهر مشهد به عنوان نمادی از باغ ایرانی احداث گردید. احتمالاً نام این مکان برگرفته از وجود چشمه‌ای در آن بوده چرا که خانی یا خونی به معنی چشمه است. مالک باغ حاج محمد مهدی تاجر قندهاری معرفی شده که در سفرنامه مک گرگر (شرح سفری به ایالت خراسان) در سال۱۲۹۲ق از این باغ و زیبایی‌های آن یاد شده است.

با توجه به رویدادهای سیاسی باغ خونی در اختیار کنسولگری روسیه به فرماندهی ژنرال سرکسی میکولوتوف قرار گرفت و به این ترتیب در سال ۱۳۲۰ق پایگاهی برای واقعه مهم و تاریخی گلوله باران حرم حضرت رضا(ع) توسط روس‌ها گردید که مردم متحصن در بارگاه مطهر رضوی را با توپ شرپنل به خاک و خون کشیدند. وسعت باغ خونی حدود ۵/۶ هکتار با یک عمارت مرکزی است.

مجموعه فرهنگی باغ ـ آرامگاه نادری

نادرشاه افشار سر سلسله دودمان افشاریه که برای اولین بار شهر مشهد را مرکز حکومت نمود، اولین مقبره‌ی خویش را در این شهر، بین سال‌های ۵ – ۱۱۴۳ق در چهار باغ بنیان نهاد و رقباتی را وقف آن کرد. اما مقبره‌ی دوم را پس از مراجعت از هندوستان (۱۱۵۳ق) در شمال «خیابان» و مقابل آرامگاه پیشین ساخت که بعدها ویران شد همان‌جایی که اکنون مقبره نادرشاه قرار دارد. قوام‌السلطنه در اواخر دوره قاجار در محل دومین مقبره، آرامگاه دیگری برای وی بنا نمود، تا سرانجام به سعی و اهتمام انجمن آثار ملی در فاصله سال‌های ۱۳۳۵تا ۱۳۴۲ش آرامگاه مناسب و شایسته نادرشاه بنا شد. ساختمان مقبره با طرح مهندس هوشنگ سیحون و نقشه‌ی شرکت کا.ژ.ت مشتمل بر تالار مزار، دو فضای موزه‌ای و برج مرتفعی برای برپا نمودن مجسمه مفرغی نادر و سپاهیانش سوار بر اسب می‌باشد که پایه و اساس آن به اشکال هندسی مربع و مثلث طراحی شده است. سنگ قبر نادر در میان بنا جای گرفته و تداعی کننده جنگ و یا الماس کوه نور یا دریای نوراست. ستون‌های اطراف تالار نیز به صورت هشت ثلث با چهار قاعده در بالا و پایین نشانه‌‌ای از کلاه نادر است. مجموعه مجسمه‌های این بنا توسط استاد فقید ابوالحسن صدیقی طراحی و در کارخانه برونی ایتالیا با برنز ریخته شده است. آرامگاه کلنل محمد تقی خان پسیان نیز در این باغ قرار دارد. این مجموعه در چهار راه شهدا (نادری سابق) واقع است

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

بهترین سوغاتی های مشهد، زعفران، زرشک، خشکبار، جیلی بیلی، فیروزه، مهر و تسبیح، جانماز، عطریات، نقل و نبات هستند. در ادامه توضیح مختصری داریم از معروف ترین سوغاتی های مشهد،پس یا ما همراه شوید:

مشهد، مرکز استانی است که تنوع زیادی از محصولات، کالاها و صنایع در آن میتوان دید و همه آنها در مراکز خرید شهر، عرضه می شوند. معمولا زائران پس از انجام زیارت، به دنبال خرید برای دوستان و اقوام خود هستند. خوشبختانه آنچه در ویترین مغازه ها به چشم میخورد تنوع زیادی دارد و میتوان برای هر سنی و سلیقه ای خرید کرد.

زعفران، طلای سرخ

ارزشمندترین سوغاتی مشهد «زعفران» است. این محصول یکی از گرانبهاترین تولیدات کشاورزی کشور است، که خراسان بیشترین سهم را در تولید آن دارد. این محصول در بخش های مرکز و جنوب استان خراسان کشت میشود. مشهد بعنوان مرکز بسته بندی و صادرات این محصول، ارائه دهنده ی زعفران در مدل ها و قیمت های مختلف است.

«زعفران» گلی با گلبرگ های ارغوانی و کلاله ای قرمز رنگ می باشد، که کلاله ی خشک شده ی آن مورد استفاده قرار می گیرد.

رنگ زیبا، رایحه ی سحرانگیز، مزه ی فوق العاده ای که دارد، آن را مناسب استفاده برای چاشنی و رنگ غذا کرده است و در صنایع مختلف رنگ سازی، نساجی و صنایع چرم کاربرد دارد. همچنین دارای خواص دارویی است که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان افسردگی (مهمترین)
• کنترل کلسترول و چربی خون
• شادی آور
• تقویت حافظه
• کاهش فشارخون
• جوانسازی پوست
• ضد سرطان بودن

زعفران مرغوب دارای رنگ قرمز تیره است و در صورت قرار گرفتن در آب، دیر رنگ خواهد بود.

اشکال عرضه این محصول بصورت درشت (پوشال)، ریز (سرگل)، دسته (دارای ریشه) می باشد. که محبوبترین آن پوشال است.

زرشک

در اکثر زعفران فروشی ها، زرشک هم بفروش می رسد. زائران این دو محصول را با هم خریداری می کنند. زرشک از محصولات کشاورزی جنوب خراسان است، و مرغوبترین آن را میتوان از مشهد مقدس تهیه کرد.

دو نوع رایج آن اناری و پفکی (برای مجالس) است. زرشک علاوه بر اینکه در طبخ غذاهای اصیل ایرانی استفاده می شود، خواص درمانی دارد که میتوانم به موارد زیر اشاره کنم:

• انطباق عروق
• تسکین درد کیسه صفرا
• افزایش اشتها
• افزایش ایمنی بدن در برابر بیماری های عفونی

یکی از اصیل ترین غذاهای ایرانی زرشک پلوست و محبوبیت زیادی دارد. زرشک و زعفران اصلی ترین مواد آن است و ترکیبشان از نظر بنده طعم فوق العاده ای دارد.

فیروزه، جواهرگران بها

با شنیدن اسم فیروزه، ویترین هایی که با انگشتر و زیورآلات ساخته شده و از این سنگ گرانبها مزین شده اند را بیاد می آوریم، که نظر هر کسی را به خود جلب می کند. آنچه در مورد فیروزه باید دانست اینکه معروفترین معدن های فیروزه در استان خراسان واقع شده است، و شهر مقدس مشهد، یکی از مراکز تراش فیروزه در دنیاست. بطوریکه مقدار زیادی فیروزه برای تراش از سایر نقاط دنیا به مشهد فرستاده می شود.

در بسیاری از روایات و احادیث همراه داشتن انگشتر فیروزه به خصوص برای آقایان توصیه شده است.

در دوران کوروش و داریوش بعنوان هدیه به دیگر سلاطین داده می شد. اروپاییان از آن به عنوان هدیه ای فراموش نشدنی یاد کرده اند. پیشنهاد میدهم برای اقوام و خویشاوندان خود به عنوان یک سوغاتی به یادگار ببرید.

مهمترین خواص درمانی این سنگ عبارتند از:

• تقویت چشم
• درمان بیماری های تنفسی
• درمان بیماری های روحی

یکی از مهمترین کاربرد های فیروزه که زیاد شنیده ام دفع چشم زخم و حفاظت در برابر نیروهای منفی است. سنگ فیروزه مظهر عشق، دوستی، خوش یمنی، آرامش است. افزایش اعتماد به نفس نیز یکی دیگر از خواص سنگ فیروزه می باشد.

نیشابور معدن مرغوبترین سنگ های فیروزه است، که رنگ آبی سیر و سختی بالایی دارد. رنگ پریدگی و وجود ناخالصی و افزایش رنگ سبز کیفیت پایین آن را نشان میدهد. تراش های فیروزه معمولا به صورت کبوچان، دانه تسبیحی و فانتزی است.

خشکبار

در میان مغازه های متنوع، فروشگاه های وسوسه برانگیزی به چشم میخورند، که ظرف هایی پر از برگه های مختلف آلوچه، میوه های خشک، نخود و کشمش، گردو، پسته و…. در معرض دید گذاشته اند و کمتر کسی میتواند بی تفاوت از کنار آن ها عبور کند. آجیل و خشکبار در فرهنگ مردم ایران مخصوصا مشهد جایگاه ویژه ای دارد و به دلیل مغذی بودن و پروتئینی که دارد، برای همه سنین توصیه میشود.

محصولات عرضه شده شامل نخود و کشمش، بادام، فندق و پسته، انواع تخمه، بادام هندی و زمینی، انجیر خشک، برگه هلو، برگه زرد آلو، عناب، لواشک، آلوچه و انواع میوه های خشک شده است. از نظر مشهدی ها محبوبترین این ها لواشک و برگه ی میوه هاست.

نبات و نقل

نبات کریستال های زیبایی است که از تبلور آب و شکر بدست می آید. نبات ها به دو شکل در دسترس هستند شاخه نبات برای تزیین سفره هفت سین و عقد، نبات چوبی برای مصرف خوراکی. نبات بسیار مقوی و شادی آور است و در درمان دل درد موثر است.

نبات با طعم های زعفرانی، دارچینی، زیره، لیمویی، گل محمدی، نعنایی، آویشن در مغازه های اطراف حرم به چشم میخورد و میتوانید بعنوان یک سوغاتی متبرک با خود ببرید.

نقل فراورده ی دیگری از شکر است که مصرف در کنار چایی خالی از لطف نیست و در طعم های گردویی، کاکائوی، نارگیلی، هل، گلاب، زعفرانی میتوان تهیه کرد.

مهر ، جانماز و تسبیح

فضای معنوی و روحانی حرم مطهر، بر حال و هوای اکثر مغازه های اطراف تاثیر گذاشته است، میتوانیم مهر، جانماز و تسبیح در آنجا پیدا کنیم. بیشتر زائران حتما مهر، تسبیح و جانماز برای تبرک می خرند.

مهرها معمولا در شکل ها و سایزهای مختلف در دسترس هستند.

تسبیح که جایگاه ویژه ای در تمام ادیان دارد با جنس های مختلفی همچون شاه مقصود، انواع عقیق، دلربا، فیروزه، کهربا ارائه می شود.

جانماز و سجاده ها بیشتر از جنس ترمه و مخمل گلدوزی شده کاشان دوخته شده است و در قیمت های مختلف خریداری میشوند.

جیلی بیلی

تا مدت ها این نام تعریف خاصی نداشت، در مشهد شکلات های رنگی با این شکل را جیلی بیلی می نامند که در اصل پاستیل هایی بود با رنگ و طعم های مختلف و در آنجا تولید می شدند. این مهره های رنگی بخاطر تنوع رنگ و طعم، جذابیت خاصی برای بچه ها و حتی بزرگتر ها دارند. از جیلی بیلی میتوان بعنوان یک خوراکی مقوی و پروتئین دار استفاده کرد. این شکلات به نظر از قشنگترین سوغاتی ها برای بچه هاست.

تا جایی که اطلاع دارم علاوه بر مصرف خوراکی میتوانیم برای تزئین غذا و دسر استفاده کنیم.

عطریات

استفاده از عطر یکی از موارد توصیه شده در اسلام است، در نتیجه زائران قبل از تشرف استفاده می کنند. به همین دلیل اکثر مغازه های اطراف حرم نمایشگاه عطریات مختلف با رایحه های گل مریم، بهارنارنج، گل یخ، گل سنجد، یاس سفید و عطرهای میوه ای هستند. که بهترین آنها عطر حرم، عطر گل محمد، عطر یاس هستند. فکر می کنم عطر حرم و عطر یاس، میتواند یادآور حال و هوای حرم امام رضا (ع) باشد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

علاقه مندان به شکم گردی در مشهد گزینه های زیادی روی میز دارند،چون مشهد پراست از رستوران های جورواجور و غذاهای خوشمزه، ما در اصفهان تور نگاهی داریم به تعدادی از معروف ترین رستوران های مشهد ،پس با ما همراه شوید:

رستوران پسران کریم مشهد

رستوران پسران کریم مشهد از رستوران های قدیمی و معروف مشهد با کیفیت عالی غذاها و با سرویس دهی و قیمت مناسب در محیطی دنج و خانوادگی آماده پذیرایی می باشد. این رستوران غذاهای ایرانی سرو می کند که یکی از غذاهای محبوب این رستوران چلو ماهیچه است. شعبه مرکزی رستوران بنایی قدیمی تر داشته و سالن آن به طور معمول بسیار شلوغ است. بیرون بر این رستوران فاقد پیک می باشد. همچنین آژانس مجاور رستوران غذای سفارشی شما را به آدرس دلخواهتان ارسال می کند.

شعبه سوم این رستوران هم چند سالی است در برج آلتون مشهد واقع درخیابان دانشگاه در فضایی دیدنی و شیک افتتاح شده است.

آدرس شعبه مرکزی : مشهد – بلوار سجاد – خیابان فرهاد – فرهاد ۲۲ – انتهای کوچه سمت راست – رستوران پسران کریم
تلفن: ۰۵۱۳۷۶۲۳۴۵۰ و ۰۵۱۳۷۶۸۵۰۵۳

آدرس شعبه اول: مشهد – انتهای خیابان خیام شمالی – مجتمع مروارید
تلفن: ۰۵۱۳۷۵۳۰۰۱۴

آدرس شعبه دوم: مشهد – خیابان دانشگاه – برج تجاری آلتون

رستوران معین درباری مشهد

رستوران معین درباری مشهد با قدمت صد ساله دارای غذاهای اصیل و سنتی ایرانی است و کباب های این رستوران در بین مردم مشهد و گردشگران بسیار مشهور و محبوب است. انواع سالاد و دسر در کنار غذاها سرو می شود.
آدرس: مشهد – خیابان پاسداران (جم) – بین پاسداران ۲و۴ – مقابل هتل باختر – رستوران معین درباری اصل
تلفن: ۰۵۱۳۸۵۹۸۹۸۵ و ۰۵۱۳۸۵۹۸۸۹۸

رستوران ارم شاندیز

رستوران ارم شاندیز مشهد یکی از رستوران های اصیل ایرانی در مشهد است که بخاطر سرویس دهی سریع و مدرن در بین رستوران ها متماییز شده است. شیشلیک این رستوران بسیار معروف و طرفداران زیادی دارد.
آدرس: مشهد شاندیز نرسیده به میدان دوم رستوران ارم شاندیز
تلفن: ۰۵۱۳۴۲۸۴۰۰۰

رستوران اطلسیه مشهد

رستوران اطلسیه مشهد با داشتن سقف شیشه ای و سالن پذیرایی بسیار بزرگ، کیفیت غذایی بالا و همچنین بوفه باز دارد. کافی شاپ این مجموعه در فضای باز و دارای آلاچیق های بسیار زیبا است.
آدرس: مشهد – بلوار خیام شمالی – بام مجتمع وصال – جنب الماس شرق – رستوران و تالار اطلسیه مشهد
تلفن: ۰۵۱۳۷۱۱۴۷۶۱

رستوران قصر هدیش مشهد

رستوران قصر هدیش مشهد بیشتر غذاهای فرنگی و ایتالیایی را با کیفیت و قیمت بالا سرو می کند.
آدرس: مشهد – انتهای بلوار جانباز – تقاطع بلوار فرامرز عباسی – جنب مجتمع تجاری کیان سنتر – رستوران قصر هدیش مشهد
تلفن: ۰۵۱۳۶۰۹۱۷۷۳

رستوران باران مشهد

مجموعه رستوران های باران مشهد مکانی مناسب برای برپایی مهمانی ها، جشن ها و قرارهای مهم است و در این رستوران انواع غذاهای فرنگی با تشریفات خاص انگلیسی و فرانسوی سرو می شود. غذای ایرانی نیز در منوی این رستوران وجود دارد و کیفیت غذا و سرویس دهی و فضای داخلی این مجموعه بسیار عالی و خوب است.
آدرس: مشهد – ابتدای جاده شاندیز – مقابل پارک آبی موج های خروشان (ایرانیان) – مدرس ۱ – مجموعه رستوران های مجلل و بین المللی باران
تلفن: ۰۵۱۳۵۵۹۳۷۱۰

رستوران هتل درویشی مشهد

رستوران روف گاردن هتل درویشی مشهد

رستوران روف گاردن در طبقه بالای لابی هتل قرار دارد، این رستوران هتل درویشی انواع غذاهای آسیایی و فرنگی با سس های مخصوص سرو می شود. فضای این رستوران بسیار زیبا و سرسبز است.

رستوران برکه هتل درویشی مشهد

رستوران برکه در فضایی بسیار جذاب و طبیعی همراه با آب روان که تلفیقی از فضایی سنتی و مدرن با قلیان، میوه و نوشیدنی های سنتی و … پذیرای مسافران و مهمانان است.

رستوران فیروزه هتل درویشی مشهد

رستوران فیروزه هتل درویشی مشهد با چیدمانی خاص و الهام گرفته از معماری اسلامی فضایی زیبا و خاص برای صرف غذاهای لذیذ ایتالیایی این رستوران در اختیار مهمانان قرار داده است.

رستوران مراکشی هتل درویشی مشهد

رستوران مراکشی در طبقه پایینی و در انتهای بازارچه هتل درویشی قرار دارد. غذاهای بسیار تند این رستوران همراه با برنج های دم کرده و در ظروف خاص سرو می شود.

رستوران آتریوم هتل درویشی مشهد

در انتهای لابی هتل درویشی رستوران آتریوم با سقف شیشه ای قرار دارد که غذاهای ایرانی سرو می کند. آدرس: مشهد – بلوار امام رضا – بین امام رضا ۲۸ و۲۶ – رستوران های هتل درویشی
تلفن: ۸۰۸۰

رستوران های رضایی مشهد

رستوران های رضایی از قدیمیترین رستوران های مشهد که در سال ۱۳۳۷ با نام کبابی یاس در خیابان نخریسی افتتاح گردید. رستوران رضایی انواع غذاهای ایرانی را سرو می کند. این رستوران ها به خاطر چلوهای معطر و کباب لذیذش معروف و دارای امکانات مدرن در طبخ، سفارش و تحویل غذا می باشند. رستوران رضایی به کیفیت خوب غذا در کنار قیمت مناسب مشهور است و با توجه به سرویس دهی و فضای آن مکانی مناسب برای خانواده هاست.

رستوران رضایی شعبه خیابان آخوند خراسانی (خیابان خاکی)

آدرس: مشهد – آخوند خراسانی (خاکی) – بین چهارراه خسروی و میدان گنبد سبز
تلفن: ۰۵۱۳۲۲۱۱۱۰۰
جدیدترین شعبه رستوران رضایی در نزدیکی حرم امام رضا(ع) و در سه طبقه ساخته شده است و همزمان بصورت کترینگ و سرو حضوری به گردشگران و مردم مشهد خدمات ارائه می کند.

رستوران کترینگ رضایی شعبه میدان آزادی (فلکه پارک)

آدرس: میدان آزادی (پارک)
تلفن: ۰۵۱۳۶۰۹۴۷۷۷ و ۰۵۱۳۶۰۹۲۴۴۴
کترینگ رضایی چهارمین شعبه رستوران های رضایی است که با نام تجاری جوجیکو در طبخ و توزیع غذا به مردم و گردشگران مشهد خدمت رسانی می کند و در این شعبه جوجه با شیوه نوین طبخ و بسته بندی می شود.

رستوران رضایی شعبه خیابان آبکوه

آدرس: مشهد – خیابان آبکوه – تقاطع آبکوه و کلاهدوز – نبش تقاطع
تلفن: ۰۵۱۳۸۴۴۲۰۰۰
سومین شعبه رستوران رضایی و از شعبات با کیفیت این رستوران می باشد که با سه سالن در خیابان آبکوه به مشتریان خدمات ارائه می کند.

رستوران رضایی شعبه خیابان دریادل

آدرس: مشهد – اواسط خیابان دریادل
دومین شعبه رستوران رضایی که در پی موفقیت شعبه اول در سال ۱۳۵۷ تاسیس گردید. چند سالی است ساختمان قدیمی این شعبه بازسازی و ظرفیت سالن آن افزوده شده است. در این شعبه خدمات غذای بیرون بر هم ارائه می گردد. از ویژگی های این رستوران سرویس دهی ناهار تا دیر وقت و ساعت ۱۷ می باشد که با توجه به نزدیکی به ایستگاه راه آهن مشهد برای مسافران نیز گزینه خوبی محسوب می گردد.

چلوکبابی رضایی (یاس)

اولین شعبه رستوران رضایی با بیش از ۵۵ سال سابقه با نام چلوکبابی یاس تاسیس شد و به علت کیفیت خوب کباب های آن به سرعت مشهور گردید.
آدرس: مشهد – خیابان فداییان اسلام (نخریسی)

رستوران رضایی شعبه میدان تلویزیون

جدیدترین شعبه رستوران رضایی مشهد در فضایی شیک جنب میدان تلویزیون (شهید منتظری) افتتاح شده است.
آدرس: مشهد – جنب میدان تلویزیون – ابتدای بلوارشهید منتظری – بعد از پمپ بنزین

رستوران راستگو مشهد

این رستوران دارای غذاهای بسیار با کیفیت و سرویس دهی خوب می باشد.
آدرس: مشهد – بلوار وکیل آباد – بعد از پل هاشمیه – بین وکیل آباد۲۳ (سید مرتضی) و ۲۵ (مفید)
تلفن: ۰۵۱۳۶۰۱۶۶۹۶ و ۰۵۱۳۶۰۱۶۶۹۸

رستوران مدائن مشهد

این رستوران یکی از بهترین رستوران های مشهد می باشد که غذاهای بسیار با کیفیت ارائه می دهد.
آدرس: مشهد – بلوار احمد آباد – اول عدالت تلفن: ۰۵۱۳۸۴۰۲۳۳۸

رستوران پدیده شاندیز

این رستوران با محیطی وسیع، زیبا و با صفا جزءبهترین رستوران های ارائه دهنده شیشلیک است و همچنین, دارای رستوران بین المللی، رستوران انتخاب آزاد، لمکده و رستوران تابستانی و باغ پرندگان می باشد. در صورتیکه قصد رفتن به رستوران پدیده مشهد را دارید می توانید با قطار شهری مشهد (مترو) به ایستگاه وکیل آباد مراجعه کرده و از آنجا با سرویس های موجود در ترمینال به شاندیز مراجعه کنید. در صورتی که قصد مراجعه به شهر ییلاقی شاندیز را دارید پیشنهاد می کنیم رستوران ارم شاندیز را نیز جز گزینه های خود در نظر بگیرید.
آدرس: مشهد شاندیز، پدیده شاندیز
تلفن: ۰۵۱۳۴۲۸۱۷۰۱

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

به دلیل وسعت استان خراسان و تنوع تاریخی و فرهنگی شهرستان مشهد،تعدا بناهای تاریخی و فرهنگی مشهد هم زیاد هستند،در این مطلب نگاهی داریم بر برخی از این مراکز فرهنگی و تاریخی،پس با ما همراه شوید:

«مجموعه معماری مشهد – آرامگاهی حرم حضرت امام رضا (ع)»

اهمیت و ارزش فراوان شهر مشهد ارتباط مستقیمی با بارگاه مطهر رضوی دارد. با توجه به ارزش معنوی و والای این بنا، بهترین و باشکوه ترین هنر های اسلامی را در این مجموعه زیارتی می توان دید.

حرم با شکوه امام رضا(ع) و مجموعه تاریخی و هنرمندانه آن شامل صحن ها، ایوان ها، رواق ها، موزه غنی و کتابخانه مرکزی آستان قدس برای مسلمانان اهمیت بسیاری دارد و برای آن ها مهم ترین مکان دیدنی و زیارتی بشمار میرود. این مجموعه مشتمل بر چهار ایوان مرتفع به نام های عباسی، طلا، شرقی (نقارخانه) و ایوان غربی و پنج صحن انقلاب، آزادی، امام خمینی، جمهوری اسلامی و قدس است…

“مسجد گوهرشاد مشهد”

مسجد گوهرشاد مشهد، عظیم ترین مسجد چهار ایوانی ایران میباشد، که در سال ۸۲۱ هجری قمری به دستور گوهرشاد آغا همسر شاهرخ تیموری و با معماری قوام الدین شیرازی در مجموعه حرم امام رضا (ع) بنا گشته است. (از دیگر جلوه های مسجد جامع گوهرشاد مشهد، منبر صاحب الزمان میباشد.

موزه مرکزی آستان قدس رضوی مشهد 

موزه مرکزی آستان قدس رضوی مشهد، در سال ۱۳۲۴ هجری قمری افتتاح شده و از غنی ترین موزه های ایران بشمار میرود. موزه مرکزی در ضلع شمال شرقی صحن امام خمینی (ره) واقع است و مجموعه ای از سکه های بی نظیر از دوره های مختلف تاریخی، اشیای عتیقه مسی، سنگی، طلایی، مفرغی و… در آن نگهداری میگردد.

مدرسه پریزاد مشهد

مدرسه پریزاد، که به پریزاد خانم، ندیمه گوهرشاد نسبت داده شده است، در سال ۸۲۳ هجری قمری در نزدیکی مسجد گوهرشاد بنا شده است. پریزاد مدرسه ای کوچک و ۴ ایوانی مشتمل بر غرفه ها و حجره هایی است و تزئینات آن عبارتند از: آجرکاری سردر ایوان ها و کاشیکاری با نقوش اسلیمی بر سردر غرفه های همکف “مدرسه پریزاد مشهد”…

مدرسه دودر مشهد
مدرسه دودر مشهد، در کنار حرم مطهر و مقابل مدرسه پریزاد قرار دارد و بر اساس کتیبه سر در آن در سال ۸۴۳ هجری قمری در دوران حکومت شاهرخ تیموری به دست غیاث الدین خواجه بهار بنا شده است.

تابران توس مشهد
ولایت توس در قرنهای گذشته، به منطقه ای در میان دو رشته کوه بینالود در جنوب و هزار مسجد در شمال گفته میشده است.

ولایت تابران توس، مشتمل بر چهار شهر تابران، رادکان، نوغان و تروغبذ بوده و تابران که اکنون به توس معروف میباشد، در قرن ۴ هجری قمری بزرگترین شهر منطقه بشمار میرفته است. آنچه از تابران توس قدیم بر جای مانده عبارتند از: باروی شهر، ارگ توس، گنبد هارونیه، بقایای مسجد جامع تابران باغ و بنای نوساز آرامگاه فردوسی!

حصارکهن دژ تابران توس مشهد

حصار کهن دژ تابران توس یا بارو، دیوار عظیمی از خشت و گل است که حدود ۶ کیلومتر بر گرد شهر تابران کشیده شده و امروزه در ۲۴ کیلومتری شمال شهر مشهد قرار گرفته است.

بنای هارونیه مشهد

بنای هارونیه مشهد، مکان تاریخی در حدود ۶۰۰ متری از آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی واقع شده است. در کنار بنای هارونیه، سنگ سیاهی به عنوان یادبود امام محمد غزالی از عرفای سده پنجم و ششم هجری مشاهده میگردد.

آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی مشهد
بر طبق روایات منصوربن حسن ملقب به ابوالقاسم فردوسی در سال ۳۲۹ هجری قمری در پاژ دیده به جهان گشود. او از نجیب زادگان توس و از طبقه دهقانان بود. فردوسی چهل ساله بود که کار هزار بیت سروده دقیقی توسی را آغاز کرد. در ۶۵ سالگی زمینه ارتباطش با سلطان محمود بوجود آمد، اما این رابطه حسنه چند سال بیشتر دوام نداشت. سرانجام فردوسی سال های پایانی عمر خود را در بینوایی و فقر گذراند، تا اینکه به سال ۴۱۱ و بنا به قولی ۴۱۶ قمری در توس رحلت نمود…

مقبره الشعرا مشهد
آرامگاه سرایندگان خراسانی در ضلع شرقی بلوار پردیس توس مشرف به میدان ورودی آرامگاه فردوسی قرار گرفته است.

بقایای مسجد جامع تابران مشهد
در طی جستجو ها و کاوشهای باستان شناسی در ۱۵۰ متری جنوب غربی هارونیه قدیمی ترین مسجد موجود در خراسان و یکی از منحصر به فرد ترین مساجد اولیه ایران کشف شد. بقایای این  مسجد با طول ۹۴ متر و عرض ۵۳ متر به سبک شبستانی ستوندار اولیه (خراسانی) بنا شده و احتمالا متعلق به اواسط سده پنجم هجری است. (امروزه این مکان به صورت یک سایت باستان شناسی مورد بازدید گردشگران واقع میشود.)

مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه (مسجد ۷۲ تن) مشهد
مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه مشهد، تاریخی که در بازار بزرگ واقع شده، بنای کنونی ابتدا مقبره ای بوده که امیر غیاث الدین بین سال های ۸۰۷ تا ۸۱۷ برای خود ساخته و در دوره های بعد به مسجد مبدل شده است. در حال حاضر این اثر تاریخی به مسجد ۷۲ تن مشهور میباشد.

مصلای پایین خیابان مشهد

مصلای پایین خیابان، در قسمت شرقی شهر مشهد، در حاشیه بلوار مصلی قرار گرفته است.

باغ خونی مشهد
در اوایل قاجاریه، در بخش جنوبی خارج از حصار های شهر مشهد، نمادی از باغ ایرانی با وسعت ۵/۶ هکتار بنا شد که به باغ خونی و یا به واسطه وجود چشمه ای در آن به باغ چشمه مشهور شده است…

پاژ مشهد
روستای پاژ نام زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی و روستایی میباشد در تقاطع جاده کارده به کلات نادری و ۱۵ کیلومتری شمال شهر مشهد، در میانه روستای پاژ و در ۷۰۰ متری شمال غرب آن دو تپه باستانی مشاهده میشود، که به آثار و بقایای پاژ قدیم ارتباط دارد.

چهار طاقی بازه هور مشهد
بنای چهار طاقی بازه هور مشهد، سنگی متعلق به دوره ساسانی و در فاصله تقریبی ۸۰ کیلومتری جنوب شهر مشهد در در کنار روستای رباط سفید در کنار جاده قدیم مشهد – تربت جام قرار گرفته است.

مدرسه نواب (صالحیه نواب) مشهد
مدرسه نواب مشهد، بدست ابوصالح رضوی در دوره سلطنت شاه سلیمان صفوی به سال ۱۰۸۶ قمری ساخته شده است. مدرسه نواب در خیابان شیرازی مشهد قرار گرفته که پس از تغییرات معماری، تجدید بنا گردیده است.

مدرسه میرزا جعفر مشهد

مدرسه میرزا جعفر مشهد، در ضلع شمالی صحن انقلاب قرار گرفته و از بناهای با ارزش دوره صفویه محسوب میشود؛ که در سال ۱۰۵۹ قمری با تلاش شخصی به نام میرزا جعفر سروقدی بنا شده و سال ۱۲۸۵ قمری با کاشی های معرق و سبک معماری بسیار ممتازی مزین شده است…

مصلی طرق مشهد
مصلی طرق، در جنوب شرقی مشهد، در روستای طرق قرار گرفته است. این مصلی تاریخی در سال ۸۳۷ قمری ساخته شده است.

رباط طرق مشهد
رباط طرق، رباط دو ایوانی در ابتدای جاده مشهد – نیشابور واقع است و شامل دو کاروانسرا متعلق به عهد صفویه و قاجار است، اهمیت این رباط به آن دلیل است که به عنوان آخرین منزل شهر مشهد، محل وداع یا استقبال بشمار میرفته است.

حمام مهدی قلی بیک (حمام شاه) مشهد
در راسته بازار بزرگ و نزدیک به مسجد ۷۲ تن امروزی، فضای حمام قدیمی مهدی قلی بیک بنای یکی از امرای تیموری معروف به مسجد واقع است، که در سال ۱۰۲۷ قمری و به همت مهدی قلی بیک امیر آخور باشی شاه عباس صفوی بنا شده است.

میل اخنگان (برج اخنگان) مشهد
بنای میل اخنگان، در ۳۲ کیلومتری شمال مشهد و در روستایی به همین نام واقع است. معماری ساختمان میل اخنگان برج، مقبره ای است هشت ضلعی که به دوره تیموری و قرن نهم هجری متعلق است. (گنبد مخروطی شکل و آجر کاری های آن شاهکار هنری میباشد.)

سنگ نگاره (شتر سنگ)

این سنگ نگاره بر کناره راه مشهد – شاندیز، نزدیک به روستای درخت بید قرار گرفته است بر سنگ های بزرگی معروف به شترسنگ نقش بسته است.

بر این سنگ نگاره نقوشی از قبیل شیر، بزکوهی، گاو میش و انسان های شکارچی حکاکی شده، که می توان قدمت آنها را به دوران نو سنگی منسوب کرد…

کتیبه خان تاشی مشهد
در ۲۵ کیلومتری جاده مشهد به سوی کلات بر سطح صخره ای در مجاورت راه و در دره کارده، سنگ نگاشته ای موسوم به خان تاشی وجود دارد؛ که نام آن واژه ای ترکی و دارای ده سطر به طول یک متر میباشد.

چهار طاقی چلاقد مشهد
بنای چهار طاقی چلاقد مشهد، در حدود یک کیلومتری روستای چلاقد در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد قرار دارد.

راه کهنه فاضل مشهد
در قدیم که تمامی راه های جنوب، جنوب شرقی و شرق در مسیر راه زیارتی – مذهبی به مشهد خاتمه مییافت؛ در محلی به نام طرق به هم میرسیدند. راه کهنه فاضل در کنار روستای ده غیبی واقع است و مربوط به قرون اولیه اسلامی میباشد.

موزه مردم شناسی رباط ویرانی مشهد

موزه مردم شناسی رباط ویرانی در ۱۰ کیلومتری جاده مشهد – شاندیز در روستای ویرانی، ویرانی ۱۹ قرار دارد.

هزاردستان مشهد
حوضخانه هزار دستان مشهد، که طراحی و معماری آن برداشت آزادی است از معماری حوضخانه های قدیم که بطور هنرمندانه بنا شده و در واقع موزه ای میباشد زنده، که علاوه بر نمایش آثار هنری با غذا و نوشابه های سنتی از میهمانان پذیرایی میکند، این حوضخانه در راستای بازار جنت قرار گرفته است.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

در این مطلب قصد داریم شما را با  اماکن متبرکه و زیارتگاه های شهرستان مشهد بیشتر آشنا کنیم ، پس با ما همراه شوید:

آستان متبرکه امام زادگان سید یاسر و سید ناصر مشهد

در حاشیه دره بند گلستان و در ۵ کیلومتری غرب شهر مشهد، در ابتدای روستای گلستان بنایی تازه ساز با نمای امروزی و آراسته به کاشی های معرق وجود دارد، که این مکان آستان مبارکه امام زادگان سید یاسر و سید ناصر (ع) از فرزندان ذکور حضرت امام موسی کاظم (ع) میباشد. اکثر زائرین این آستان مقدسه از مسلمانان کشور های عربی حاشیه خلیج فارس هستند…

آرامگاه امام زادگان

بی بی صنوبر

میر سبحان ولی مشهد

از اماکن مذهبی و زیارتگاه های شهر مشهد، باید مقبره امام زادگان بی بی صنوبر و میرسبحان ولی را ذکر نمود.

بنای امام زاده هاشم محتشم مشهد

آرامگاه امام زاده هاشم محتشم، در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر مشهد و در روستای پیوه ژن توقفگاهی قرار دارد که از زاویه گردشگری مذهبی دارای اهمیت میباشد. این مکان منسوب به مدفن امام زادگان هاشم و محتشم (ع) از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است…

آرامگاه امام زاده سید محمد علوی مشهد
آرامگاه امام زاده سید محمد علوی، در فاصله ۴۵ کیلومتری جاده مشهد به تربت حیدریه و در حاشیه آن بر روی یک بلندی قرار گرفته است.

آستان مقدس امام زاده یحیی مشهد

بقعه متبرکه اما زاده یحیی، در جاده مشهد – سرخس به فاصله ۵۵ کیلومتری از شهر مشهد و یک کیلومتری از روستای میامی واقع شده است. او از فرزندان و نوادگان امام زین العابدین (ع) میباشد، که در سال ۱۲۵ قمری شهید شد.

بقعه امام زاده سید عبدالعزیز مشهد
بقعه امام زاده سید عبدالعزیز، در فاصله ۳۴ کیلومتری جنوب غربی مشهد و در بخش احمدآباد، روستای ده سرخ واقع شده و بنا بر روایات محل دفن امام زاده عبدالعزیز برادرزاده امام رضا (ع) است و احتمالا بقعه کنونی در عصر قاجار بنا شده است.

تخت امام و چشمه امام مشهد
تخت امام، زمینی به وسعت ۶۰۰ متر مربع میباشد که در ۲۴ کیلومتری جنوب غربی مشهد در ده سرخ و در فاصله چند متری از چشمه امام واقع است. اهالی ده سرخ معتقدند تخت امام همان مکان مقدسی است که حضرت رضا (ع) با یاران خود در آنجا نماز به پا داشتند.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

اطراف مشهد پراست از گردشگاههای طبیعی و زیبا که میتوان رفت و از بودن در آنجا لذت برد، در این مطلب قصد داریم معرفی داشه باشیم از  گردشگاههای این شهر،پس با ما همراه شوید:

پارک جنگلی وکیل آباد مشهد

پارک وکیل آباد در فاصله ۱۰ کیلومتری جنوب غربی مشهد واقع شده است. این پارک دارای قنات آب گوارایی است.

پارک ملت مشهد

پارک ملت در مغرب مشهد و در حاشیه بلوار وکیل آباد قرار دارد. مساحت آن ۷۲۰۱۰۰ متر مربع است. پارک ملت از بزرگترین دیدنی ترین پارکهای مشهد بشمار میرود. در پارک ملت، شهربازی و سایر امکانات تفریحی برای کودکان موجود است.

«پارک کوهسنگی مشهد»

پارک زیبای کوه سنگی مشهد، در جنوب مشهد در انتهای خیابان دکتر علی شریعتی (کوهسنگی) و در دامنه کوههای جنوبی مشهد واقع است. پارک کوهسنگی، دارای استخر زیبا دیدنی و رستورانی برای پذیرایی عمومی است.

مجتمع تفریحی پارک شادی مشهد

کوهستان پارک شادی مجموعه‌ای است زیبا و دیدنی که در مجاورت پارک جنگلی وکیل‌آباد واقع است، در این مجموعه انواع وسایل تفریحی و سرگرمی برای همه وجود دارد. کوهستان پارک شادی می‌تواند اوقات خوشی را برای زائران مشهد مقدس فراهم مینماید.

“آبشار اخلومد (اخلمد) مشهد”
آبشار اخلمد، در مسیر جاده مشهد- قوچان و به فاصله ۸۴ کیلومتری مشهد آبشار زیبایی قرار دارد. در انتهای رودخانه پرآب آن دو آبشار قرار دارد، که ارتفاع یکی از آنها ۲۳ متر میباشد. از روستای (اخلمد) تا آبشار حدود ۳ کیلومتر فاصله است که این مسیر را باید پیاده عبور کرد. باغات فراوان و میوه‌های آن مخصوصاً سیب اخلمد مشهور میباشد…

«شاندیز مشهد»
شاندیز مشهد، در فاصله ۳۸ کیلومتری جنوب غربی مشهد قرار دارد. در این منطقه کوهستانی، چشم‌سارها و باغات زیادی است. پوستین دوزی از صنایع دستی این منطقه میباشد. (در اطراف شاندیز امکانات پیست اسکی نیز وجود دارد.)

“طرقبــه مشهد”

طرقبه مشهد، در ۱۶ کیلومتری جنوب غربی مشهد، بخش طرقبه قرار دارد. طرقبه در منطقه کوهستانی و دارای باغهای بسیاری میباشد. رودخانه‌ای از کنار آب عبور می‌کند. در آنجا پارک عمومی زیبایی قرار دارد. سبدهای دستی ساخته شده اهالی، سوغات آن محسوب میشود!

بند گلستان مشهد
در فاصله ۴ کیلومتری طرقبه، بند قدیمی گلستان بر روی رودخانه گلستان واقع است. طول تاج بند در حدود ۱۲۰ متر، ارتفاع آن ۱۴، عرض پایه ۲۸ و عرض تاج ۱۴ متر است.
این بند در حوالی ۴۰۰ الی ۵۰۰ سال قبل در دوره تیموریان ساخته شده، که در سالهای اخیر مرمت و بازسازی گشته است. بند گلستان در فصل بهار که به واسطه بارندگی، آب آن زیاد می‌شود. منظره بسیار جالب و زیبایی بوجود میآید.

سد طرق مشهد

در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشهد، بر روی رودخانه طرق (در نزدیکی بند قدیمی طرق) سد طرق احداث گردیده است.  هدف از احداث این سد، تامین نیازهای آبی شهر مشهد است.

شاهان گرماب مشهد
شاهان گرماب، در فاصله ۷۲ کیلومتری جنوب خاوری مشهد، بر بالای تپه‌ای واقع شده و دارای چشمه آب گرمی است که حرارت آن به ۴۸ درجه سانتیگراد می‌رسد. این آب معدنی برای درمان رماتیسم، آرتروز و عوارض کوفتگی بسیار مفید میباشد.

زشک مشهد

منطقه توریستی و تفریحی زشک، از روستاهای گردشگری و دیدنیهای ایران و مشهد میباشد، که در ۳۰کیلومتری مشهد واقع شده است . این منطقه ییلاقی که در دره‌ای زیبا واقع شده، با طبیعت بکر و زیبای خود با آب وهوایی خنک شرایط مناسبی را برای مردم شهر مشهد بوجود آورده است. (در این منطقه صنایع دستی و نانهای محلی متفاوتی وجود دارد که می‌تواند برای هر توریست و ایرانگردی جالب توجه باشد.)

خانه ملک مشهد

خانه ملک مشهد، در خیابان امام خمینی مشهد قرار گرفته و یکی از نمونه خانه های زیبای برجا مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه بشمار میرود. خانه ملک امروزه مرکز هنر های سنتی میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی میباشد.

نغندر مشهد
در مشهد، روستای نغندر از توابع بخش طرقبه و در فاصله ده کیلومتری آن قرار دارد. این روستای سرسبز و آباد با چشم انداز های طبیعی زیبا در دامنه های شمالی کوه های بینالود وجود دارد.

روستای کنگ (ماسوله دوم) مشهد
در مشهد، روستای کنگ در دامنه کوه های بینالود و در قسمت جنوبی این رشته کوه به فاصله ۲۲ کیلومتری شمال غربی طرقبه قرار گرفته است. (کنگ با داشتن چشم اندازهای کوهستانی، چشمه سارها و درختان مختلف بر دامنه کوهپایه های زیبا، چشمها را خیره میکند. معماری روستای کنگ بسیار شبیه به معماری ماسوله است و تقریبا بام هر خانه به عنوان حیات منزل بالاتر بشمار میرود.)

«بند گلستان مشهد»
از آثار تاریخی و دیدنیهای مشهد، سدی قدیمی مشهور به بند گلستان میباشد، که در ۱۲ کیلومتری غرب مشهد و در حدود ۴ کیلومتری طرقبه قرار دارد. این سد از آثار دوران تیموری است.

“بند طرق مشهد”
سد بند طرق، در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مشهد بر روی رودخانه طرق و در نزدیکی بند قدیمی واقع شده است.

رودخانه و دره کشف رود مشهد
مسیر و طول این رودخانه که در دره کشف رود در جریان است، حدود ۲۹۰ کیلومتر میباشد. این رودخانه از کوه های هزار مسجد و بینالود سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در پل خاتون سرخس به هریرود می پیوندد…

عنبران مشهد
روستای عنبران در ۲۶ کیلومتری مشهد و به فاصله یک کیلومتری طرقبه قرار دارد. مناظر سرسبز با علف های خودروی خوشبو سبب گشته این روستا ییلاقی را عنبران بگویند.

حصار مشهد

روستای حصار در مسیر مشهد به طرقبه و بعد از بند گلستان قرار گرفته و دارای باغ های وسیع میوه، آب و هوای خوب و چشم اندازهای زیبا است.

آندروخ مشــهد
آندروخ مشهد، روستایی خوش آب و هوا از حومه تبادکان، که در ۳۳ کیلومتری شمال شرقی مشهد و در مسیر کلات نادری قرار دارد.

روستای تاریخی پاژ مشهد

روستای پاژ در پانزده کیلومتری شمال شهر مشهد در تقاطع جاده کارده به کلات نادری قرار دارد؛ این روستا زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی میباشد.

روستای ییلاقی جاغرق مشهد

در ۲۱ کیلومتری جنوب غربی مشهد و در فاصله ی ۷ کیلومتری جنوب غربی طرقبه، روستای ییلاقی جاغرق قرار دارد و به روستاهای عنبران، طرقدر، کردینه، تغاره و شاندیز میرسد. جاغرق دارای آب و هوای معتدل کوهستانی میباشد و دارای زمستان های سرد و تابستان های معتدل است و از دیدنیهای زیبای مشهد میباشد…

سد چالیدره مشهد

سد چالیدره، از دره های فرعی منطقه طرقبه بوده و محیط تفریحی و گردشگری کاملا مجزا را فراهم کرده است. شاخص جاذبه گردشگری آن سد خاکی میباشد که برای آبیاری باغ‌های اطراف طرقبه مورد استفاده قرار میگیرد و دارای امکانات تفریحی مانند قایق پدالی، قایق سواری، ماهیگیری، رستوران و آلاچیق می باشد…

مجموعه پارک ساحلی آفتاب مشهد

مجموعه پارک ساحلی آفتاب بعنوان دومین پارک آبی مشهد در زمینی به مساحت ۴۰۰۰ متر مربع و زیربنای ۱۵۰۰۰ متر مربع در تابستان ۱۳۹۰ بهره برداری شد. این مجموعه ۷ طبقه از لحاظ زیربنا و تعداد طبقات بزرگترین پارک آبی طبقاتی جهان محسوب میشود.

شهربازی سرزمین خورشید در مشهد

روستای دهسرخ مشهد

در کیلومتر ۴۵ جاده مشهد- نیشابور در ۱۷کیلومتری شهر ملک آباد در مسیر عبور امام هشتم، حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام از نیشابور به سمت توس، روستای دهسرخ قرار گرفته  است…

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

شهر مشهد زادگاه مفاخر، عالمان و بزرگان زیادی بوده و هست که اینک آرامگاههای آنها در مشهد تبدیل شده به یکی از جاذبه های گردشگری این شهر، در اصفهان تور به تعدادی از این ابنیه های تاریخی میپردازیم:

ویژگیهای تاریخی فرهنگی مشهد                 

در شهر مشهد مردان بزرگی وجود داشته اند. از میان مفاخر بسیار زیاد شهر مشهد و شهر توس می توان افرادی مانند حکیم ابوالقاسم فردوسی، ثنایی مشهدی، حر عاملی، خدیوجم، رستم ساعاتی، سلطان علی مشهدی، محمد کاظم آخوند خراسانی، احمد دقیقی، شیخ طبرسی، محمد تقی ملک الشعرای بهار، امام محمد غزالی، خواجه نصرالدین توسی، خواجه نظام الملک و مهدی اخوان ثالث را بر شمرد! مبنی بر تاریخ …

ابنیه تاریخی مشهد

“مقبره شیخ بهایی مشهد”

شیخ بهایی از علما و شاعران و حکمای معروف مشهد است. «بهاءالدین محمد عاملی» معروف به «شیخ بهایی» در سال ۹۳۵ ه. ق در «بعلبک» بدنیا آمد. در هفت سالگی با پدرش به ایران مهاجرت کرد. او مدتی وزیر «شاه عباس» صفوی بود. در سیاست و فرهنگ ایران نقش اساسی ایفا میکرد. از این دانشمند تالیفات متعددی در دست میباشد؛ مقبره شیخ بهایی…

مدرسه عباسقلی خان مشهد

مدرسه عباسقلی خان مشهد، در ابتدای خیابان نواب صفوی واقع است. بانی مدرسه، «عباسقلی خان بیگلربیگی» بوده و تاریخ بنای آن سال ۱۰۷۷ ه. ق میباشد.

گنبد خشتی مشهد

از دیگر جاذبه های گردشگری مشهد: آرامگاه گنبد خشتی در خیابان طبرسی، کوچه نوغان، نزدیک فلکه طبرسی قرار دارد. در گنبد خشتی (امام‌زاده محمد) مدفون میباشد، نسبت این امامزاده با هجده واسطه به «امام سجاد» (ع) می‌رسد. گنبد این آرامگاه از آجر میباشد و به همین علت، به آن گنبد خشتی میگویند. سبک معماری آرامگاه به بناهای دوره صفویه شبیه میباشد.

“گنبد سبز مشهد”

از دیدنیهای مشهد، گنبد سبز در اواسط خیابان دکتر باهنر (خاکی) و در فلکه گنبد سبز قرار گرفته و به جهت رنگ فیروزه‌ای آن، به گنبد سبز مشهور است. گنبد سبز، مدفن «شیخ محمد مومن» عارف استرآبادی میباشد که به سال ۹۰۴ ه. ق وفات گردیده است. کتاب «تحفه حکیم مومن» در طب قدیم، از آثار این دانشمند میباشد…

“پیر پالاندوز مشهد”

در مشهد، «شیخ محمد عارف» که در سال ۹۸۵ ه. ق وفات یافته، مشهور به پیر پالاندوز از زاهدان معروف عصر خود بوده است. به این دلیل که این عارف برای امرار معاش، پالاندوزی می‌کرد؛ به «پیر پالاندوز» مشهور شده است.

«آرامگاه نادر (گنجینه باغ نادری) مشهد»

آرامگاه نادر مشهد، در چهار راه شهدا ، میان باغ مصفایی “آرامگاه نادر” بنا شده است. این بنا توسط انجمن آثار ملی درسال ۱۳۳۸ هجری شمسی ساخته شد. مجسمه نادر در حالی که سوار بر اسبی است با تبرزینی در دست، در بالای آرامگاه نادر نصب گردیده است. این مجسمه توسط موسسه مجسمه‌سازی (Bruni) در ایتالیا ساخته شده است. در محوطه آرامگاه نادر کتابخانه‌ای عمومی به نام کتابخانه «علامه طباطبایی» قرار دارد…

میامی (امام زاده یحیی) مشهد

«امام زاده یحیی» یکی از فرزندان زید و نوه امام «زین‌العابدین» (ع)، مادرش «ریطه» دختر «ابی هاشم عبدالله بن محمد حنیفه» است! در سال ۱۰۷ ه. ق بدنیا آمد.  این آرامگاه در دامنه کوه میامی ، به فاصله یک کیلومتری از قریه «میامی» قرار گرفته است.

“خواجه‌ربیع مشهد”

«ربیع بن حیثم» مشهور به (خواجه‌ربیع) از زاهدان مشهور بوده است. بقعه او در وسط باغی با گنبدی مرتفع واقع است. تاریخ ساختن خواجه ربیع، مربوط به قرن ۱۱ ه. ق و از بناهای دوره صفوی است…

وفات «خواجه‌ربیع» را سال ۶۳ هجری قمری گفته اند. (در کنار آرامگاه «خواجه‌ربیع» یکی از گورستانهای بزرگ و عمومی مشهد واقع است.)

“خواجه مراد مشهد”

«هرثمه بن عین» مشهور به «خواجه مراد» در سال ۲۱۰ ه. ق وفات یافته است. مقبره خواجه مراد در ۱۴ کیلومتری جنوب خاوری مشهد، در بلندیهای مشرف بر بینالود واقع شده است.

خواجه اباصلت مشهد
«اباصلت هروی» مشهور به «خواجه اباصلت» در سال ۲۳۶ ه. ق وفات یافته است. خواجه ابا صلت در کنار جاده مشهد، فریمان در فاصله ۱۱ کیلومتری مشهد قرار دارد.

«آرامگاه فردوسی» مشهد

«حکیم ابوالقاسم فردوسی» در سال ۴۱۱ ه. ق دار فانی را وداع گفت. او بزرگترین حماسه‌سرای ایران است که شاهنامه را در مدت ۳۰ سال سروده است. آرامگاه فردوسی مشهد، این شاعر بزرگ و مشهور ؛ در ۲۴ کیلومتری شمال غربی مشهد (توس) در مسیر جاده مشهد- قوچان قرار دارد. آرامگاه فردوسی در باغ بسیار بزرگ و باصفایی قرار دارد…

بنای هارونیه مشهد

یکی دیگر از دیدنیهای مشهد: در نزدیکی آرامگاه فردوسی، بنای هارونیه واقع است، که تاریخ دقیق ساختمان آن مشخص نمیباشد. ساختمان آن به آتشکده شبیه است؛ اینطور بر میآید که در دوره‌های اولیه اسلام، مسلمین آن را تغییر شکل داده به صورت مسجد در آورده باشند.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

در این مطلب قصد داریم به معرفی تاریخ و پیشینه ، جغرافیا، آب و هوا و…استان پهناور خراسان بپردازیم،پس با ما همراه شوید:

تاریخ و پیشینه

خراسان، در طول تاریخ شاهد ظهور و سقوط سلسله‌ها و دولت‌های بسیاری در قلمرو خود بوده است. اقوام مختلف اعراب، ترک‌ها، کردها، مغول‌ها، ترکمن‌ها و افغان‌ها زمان به زمان به این منطقه تغییرات را به ارمغان آورده‌اند.

جغرافی‌دانان باستان، ایران را به هشت بخش تقسیم کرده‌اند که خراسان بزرگ شکوفاترین و بزرگ‌ترین قلمرو بوده‌است.

امپراتوری اشکانیان برای چندین سال در نزدیکی مرو در خراسان مستقر بوده است. در دوران ساسانیان نیز استان توسط یک سپهبد که پادگوسبان نامیده می‌شده و چهار مرگراوس (margraves) که هر یک، فرمانده یکی از چهار بخش استان بوده‌اند، حکومت می‌شده‌است.

در دوران فتوحات مسلمانان در ایران، خراسان به چهار بخش تقسیم گردید و هر بخش به اسم شهر بزرگ خود یعنی نیشابور، مرو، هرات و بلخ نامیده شدند.

قدیمی‌ترین آثار حیات انسانی در ایران، شامل تعدادی ادوات و دست‌افزارهای سنگی با قدمت تخمینی ۸۰۰ هزار سال قبل، متعلق به دوران پارینه سنگی قدیم، از بستر رودخانه کشف رود مشهد به‌دست آمده است. در حالی‌که قدیمی‌ترین مکان‌های استقرار انسان، حداکثر با قدمت ۱۰۰ هزار سال در نواحی دیگر ایران نظیر آذربایجان، لرستان و غیره شناسایی شده‌اند.

از آن پس آثار و شواهد زندگی بیشماری از دوران نوسنگی تا آغاز دوران تاریخی در جلگه مشهد، دره اترک علیا (قوچان)، جلگه درگز، بجنورد، تربت حیدریه، بیرجند ،فردوس وغیره شناسایی شده‌اند. این شواهد و آثار به اقوام و ساکنان اولیه و بومی خراسان مربوط می‌شود که بنا به عقیده برخی محققان به عنوان اقوام آسیایی شهرت یافته‌اند و سراسر آسیای غربی از مدیترانه تا ترکستان و دره سند را فرامی گیرد؛ ولی در حقیقت مهمترین مقطع تاریخ خراسان در سرآغاز دوران تاریخی ایران با ورود اقوام آریایی به فلات ایران پیوند می‌خورد. در این واقعه که در آغاز هزاره اول ق. م اتفاق افتاد، آریایی‌ها تازه‌وارد از طریق خراسان به سمت مرکز ایران پیش رفتند و بخش اعظم آنها آنچنان که از توصیفات اوستا برمی آید، در خراسان و سیستان مستقر شدند و شاید به همین دلیل است که عمده حوادث آغاز تاریخ ایرانیان که در دو منبع اوستا و شاهنامه فردوسی ذکر شده است در مشرق ایران و در واقع در خراسان بزرگ رخ می‌دهد.

استان خراسان رضوی، قسمت نسبتاً کوچکی از خراسان تاریخی است. سرزمینی که در گذشته نواحی بسیار گسترده‌ای را در بر می‌گرفته و قلمرویی یکپارچه داشته است. اما امروزه بخشی از آن شامل سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی و قسمت‌هایی از استانهای دیگر، در کشور ایران واقع است و بخشهای بزرگ‌تری از آن در کشور افغانستان و جمهوری‌های شمال و شمال شرق ایران قرار دارد. خراسان بزرگ تاریخی، یکی از کانون‌های شکل گیری تمدن بشری بوده و چه در دوران‌های کهن و پیش از اسلام و چه در دوران تمدن اسلامی، مردمانی هوشمند و سخت کوش در آن می‌زیسته‌اند که در پیدایش و گسترش دانش و فرهنگ و پدیدآوردن عناصر تمدنی نقش بسزایی ایفا کرده‌اند.

تاریخچه تقسیمات استان

از قرن ۹ هجری قمری نام خراسان بر تمام ایالات اسلامی در شرق کویر لوت تا هندوکش به استثنای سیستان و بلوچستان و قهستان در جنوب اطلاق می‌گردیده است. پس از جنگ هرات در سال ۱۲۴۹ ه. ش خراسان به دو قسمت تجزیه شد و قسمتی که در غرب رود خانه هریرود واقع بود جزو ایران و شرق آن ضمیمه افغانستان گردید. در سال ۱۲۸۵ه. ش ایران به چهار ایالت بزرگ تقسیم شد که عبارت بودند از آذربایجان ،کرمان و بلوچستان، فارس و بنادر و خراسان و سیستان. از آن زمان تا سال ۱۳۱۶ ه. ش که اولین قانون تقسیمات کشوری در مجلس شورای ملی تصویب گردیده بود. بر هر ایالت یک والی و در هر ولایت یک حاکم حکومت می‌کرده است. در سال ۱۳۱۶ بر اساس قانون تقسیمات کشوری مصوب مجلس شورای ملی، کشور به ۱۰ استان و ۴۹ شهرستان تقسیم گردید که هر شهرستان شامل چند بخش و هر بخش شامل چند دهستان می‌گردید. خراسان نیز به ۷ بجنورد، بیرجند، سبزوار، قوچان، گناباد، مشهد و تربت حیدریه تقسیم شد. در سال ۱۳۲۳ شهرستانهای درگز، نیشابور، فردوس و کاشمر نیز تشکیل شد؛ و شهرستانهای استان به ۱۱ شهرستان ارتقاء یافت. درسال ۱۳۳۵ شهرستان درگز ضمیمه قوچان گردید و شهرستان تربت جام به شهرستان ارتقاء یافت . در سال ۱۳۳۹ مجدداً درگز به شهرستان تبدیل شد ، شیروان و اسفراین نیز ایجاد شدند در همان سال بخش طبس از شهرستان فردوس جدا تبدیل به شهرستان طبس شد. ^[۳] در سال ۱۳۵۴ بخش باخرز تربت جام به مرکزیت شهر تایباد از بخش به شهرستان تبدیل شد. در سال ۱۳۵۹ نام آن به تایباد تغییر یافت. همچنین در سال ۱۳۵۹ بخش قائنات شهرستان بیرجند به شهرستان قائنات تبدیل شد و تا سال ۱۳۶۲ خراسان شامل ۱۷ شهرستان و ۵۳ بخش و ۲۱۱دهستان بوده است.

با پایان یافتن اجرای مرحله اول این قانون، تشکیل شهرستانهای نهبندان، سرخس و خواف در تاریخ ۱۴/۵/۱۳۶۸ و چناران در ۱۴/۱/۶۹ همزمان با بخشهای شوسف، مرز داران، سنگان، و گلبهار به تصویب رسید. ایجاد بخشهای باخرز در شهرستان تایباد، سربیشه در بیرجند، سرحد در شیروان، جوین و رودآب و خوشاب در سبزوار، میان جلگه در نیشابور، زیر کوه در قائنات، فاروج در قوچان و جلگه زاوه در تربت حیدریه نیز به تدریج به تصویب رسید و در پی آن تابعیت دهستانهای استان در شهرستانهای استان به ۲۱و تعداد بخش‌ها به ۶۷رسید.

ایجاد شهرستان فریمان نیز در سال ۱۳۷۲ همراه با بخش قلندر آباد مورد تصویب واقع شد و بخشهای زوزن همراه دهستان کیبرو بستان در شهرستان خواف و نیمبلوک در قائنات، بخش نصرآباد همراه دهستان کاریزان در تربت جام، بخش گرمخان با دهستان گرمخان در شهرستان بجنورد، بخش جلگه‌رخ با دهستان رقیچه در تربت حیدریه، بخش کاخک در گناباد و بخش رضویه و دهستان کنه بیست در شهرستان مشهد، بتدریج تصویب و ابلاغ شد.

در تاریخ ۷۴/۳/۲۱ ایجاد شهرستان بردسکن همراه با بخش انابد و دهستان درونه آن مورد تصویب قرار گرفت. ایجاد شهرستان جاجرم نیز در تاریخ ۴/۲/۷۶ به تصویب رسید. درسال ۱۳۸۰ شهرستان طبس از خراسان منتزع و به استان یزد الحاق گردید. درسال ۱۳۸۱ شهرستان رشتخوار و در سال۱۳۸۲ ایجاد شهرستانهای خلیل‌آباد و کلات به تصویب رسید. در سال ۱۳۸۳ قانون تقسیم استان خراسان به سه استان تصویب شد؛ طبق این قانون استان خراسان به سه استان به شرح ذیل تقسیم گردید:

1. استان خراسان شمالی به مرکزیت بجنورد شامل شهرستانهای شیروان، بجنورد، جاجرم، مانه و سملقان، اسفراین و بخشهای تابعه و شهرستان فاروج منتزع از شهرستان قوچان.
2. استان خراسان جنوبی به مرکزیت بیرجند شامل شهرستانهای بیرجند، قائنات، نهبندان، سربیشه و بخش سرایان منتزع از شهرستان فردوس و بخشهای تابعه.
3. استان خراسان رضوی به مرکزیت مشهد شامل شهرستانهای مشهد، قوچان (به‌استثنای شهرستان فاروج)، درگز، چناران، سرخس، فریمان، تربت‌جام، تایباد، تربت حیدریه، فردوس (به استثناء بخش سرایان)، خواف و رشتخوار، کاشمر، بردسکن، نیشابور، سبزوار، گناباد، کلات و خلیل‌آباد و بخشهای تابعه.

پس از آن درسال۱۳۸۴ شهرستان مه ولات و سپس شهرستانهای بینالود،طرقبه وشاندیزوتخت جلگه فیروزه)، درسال ۱۳۸۶ به تصویب رسید. درسال ۱۳۸۷ شهرستانهای بجستان، جوین، جغتای، زاوه به تصویب هیئت دولت رسید. درسال ۱۳۸۹ نیز ایجاد شهرستانهای خوشاب و باخرز به تصویب رسید. داورزن درسال ۱۳۹۱ از تصویب هیئت دولت گذشت که در روز ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۱ فرمانداری آن افتتاح و آغاز به کار کرده است.

بر این اساس هم اکنون استان خراسان رضوی با وسعتی حدود ۱۱۷۷۶۹ کیلومترمربع معادل هفت درصد مساحت کل کشور و متشکل از ۲۸ شهرستان ،۷۰ بخش، ۷۲ شهر و ۱۶۴ دهستان می‌باشد.

جغرافیا

مساحت استان خراسان رضوی ۱۱۶۴۸۵٫۴۹ کیلومتر مربع است که ۷٪ کل مساحت ایران را در بر می‌گیرد. ۴۹٫۲٪ سطح استان را مناطق کوهستانی و ۵۰٫۸٪ آن را دشت‌ها تشکیل می‌دهند. این استان شامل ۴ حوزه آبریز اترک، قره‌قوم، کویر مرکزی و شرق ایران است.

ارتفاعات

استان خراسان رضوی به سبب وسعت زیاد ازنظر شرایط طبیعی بسیار متنوع و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگی‌های خاصی است. این استان از شمال و شمال شرق به طول تقریبی ۶/۵۳۱ کیلومتر دارای مرز مشترک با کشور ترکمنستان و از شرق به طول حدود ۳۰۲کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد ارتفاعات استان رامی توان به ارتفاعات شمالی و جنوبی تفکیک کرد. ارتفاعات شمال خراسان عموماً شرقی – غربی هستند حال آنکه ارتفاعات جنوب استان، امتداد شمالی – جنوبی دارند. بلندترین نقطه استان قله بینالود در ۳۶۱۵ متری و پست‌ترین نقطه استان در دشت سرخس با ارتفاع ۲۹۹متر از سطح دریا واقع شده است.

آب و هوا

این استان از نظر بارندگی و رطوبت دارای بارندگی نسبی و متوسط می‌باشد. در سال ۱۳۸۹ شهرستان قوچان با ۲۹۶ میلی‌متر بالاترین میزان بارندگی سالیانه و شهرستان گناباد با ۷۱ میلی‌متر کمترین میزان بارندگی سالیانه را در بین مراکز شهرستانهای دارای ایستگاه هواشناسی دارا بوده است.

جنگل‌ها

استان خراسان رضوی از لحاظ تقسیمات رویشی گیاهی جزء ناحیهٔ ایران تورانی به شمار می‌رود. مساحت کل جنگل‌های استان در سال ۱۳۹۵، ۹۹۶۲٫۵۷ کیلومتر مربع (حدود ۷٫۵٪ مساحت استان) است که شامل جنگل‌های نیمه‌خشک تا نیمه‌مرطوب و جنگل‌های خشک و بیابانی است.

جمعیت خراسان رضوی بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۰)، برابر ۵٬۹۹۴٬۴۰۲ نفر است که دومین استان ایران از نظر جمعیت محسوب می‌شود. این جمعیت، شامل ۲٬۹۹۹٬۵۲۹ نفر (۵۰٫۰۴٪) مرد و ۲٬۹۹۴٬۸۷۳ نفر (۴۹٫۹۶٪) زن می‌باشد. ۴٬۳۱۱٬۲۱۰ نفر (۷۱٫۹٪) در مناطق شهری و ۱٬۶۸۲٬۴۰۵ نفر (۲۸٫۱٪) در مناطق روستایی ساکن هستند. هم چنین ۷۸۷ نفر (۰٫۰۱٪) به صورت غیر ساکن در این استان زندگی می‌کنند

همچنین بر اساس نتایج سرشماری ۱۳۹۰ از کل جمعیت استان تعداد ۲۰۵٫۸۵۹ با تابعیت افغانستان، ۶٫۶۱۹ نفر با تابعیت عراق و ۴٫۱۹۰ نفر از دیگر کشورها می‌باشد. براین اساس ۳٫۶ درصد ساکنان استان غیر ایرانی هستند.

بر اساس آمار سرشماری ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ رشد جمعیت خراسان رضوی ۱٫۶۸٪ است که اندکی بالاتر از نرخ رشد جمعیت ایران در این مدت (۱٫۶۴٪) می‌باشد.

شهر مشهد که مرکز خراسان رضوی است، بزرگترین شهر این استان نیز به شمار می‌رود که جمعیت آن، ۲٬۷۶۶٬۲۵۸ نفر (معادل ۴۶٫۱٪ جمعیت استان) می‌باشد. (برای اطلاعات بیشتر، فهرست شهرهای استان خراسان رضوی را ببینید)

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

مشهد جز شهرهایی است که دارای پارک های فراوانی است که میتوانید در آنها به تفریح بپردازید و از طبیعت زیبای  آن لذت ببرید، ما در اصفهان تور قصد داریم به معرفی معروف ترین پارک های این شهر مقدس بپردازیم،پس با ما همراه شوید:

پارک بزرگ ملت

این بوستان با وسعتی بالغ بر ۷۲ هکتار در سال ۱۳۴۵ در ابتدای بلوار وکیل‌آباد احداث گردید و یکی از مهمترین و وسیع‌ترین تفرج‌گاه‌ها و مراکز گردشگری – تفریحی مشهد به شمار می‌آید. ورودی‌های پارک شامل ضلع شمالی (بلوار معلم)، ضلع جنوبی (بلوار وکیل‌آباد)، سمت غربی (بلوار امامت)، ورودی شرقی (بلوار آزادی) و ورودی جدیدالاحداث شمال غربی (چهارراه آزادشهر) بوده و مجموع تسهیلات آن مشتمل بر زمین‌های متعدد بازی فوتبال، والیبال، اسکیت، استخر شنا و زمین وسایل بازی کودکان است. یکی از قابلیت‌های مهم این بوستان وجود مجموعه شهربازی است که در آن سعی شده از وسایل جدید بازی برای پر کردن اوقات زائرین، مسافران و اهالی شهر مشهد استفاده شود.

از طرفی این مکان علاوه بر جنبه تفریحی به لحاظ وجود مجتمع فرهنگی ـ هنری امام رضا(ع) در محدوده آن، از نظر فرهنگی نیز حایز اهمیت است. بوستان ملت از جمله اماکنی است که با توجه به جایگاه شهری و تسهیلات و امکانات موجود همه روزه پذیرای تعداد کثیری از مجاوران و مسافران و مشتاقان فضای سبز و طبیعت زیبا می‌باشد.

مجموعه شهربازی پارک ملت

وسعتی معادل چهار هکتار از پارک بزرگ ملت به مجموعه شهربازی اختصاص یافته است. این پروژه با همکاری شهرداری مشهد و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و متخصصان ساخت ماشین‌آلات تفریحی به انجام رسیده است که در اسفند ماه ۱۳۸۰ش با انعقاد قرارداد میان شهرداری و سرمایه‌گذاران کار آن آغاز و در اسفند ماه ۱۳۸۳ به اتمام رسیده است. این مجموعه دارای انواع وسایل بازی، مناسب کودک تا بزرگسال است که می‌توان لحظات سرشار از هیجان و سرگرم کننده‌ای را در آن تجربه نمود. از جمله این وسایل و دستگاه‌های تفریحی می‌توان به ماشین برقی، GYROSWING، بزرگترین‌ترن هوایی ایران ویژه بزرگسالان به ارتفاع ۵/۱۶ متر و طول ریل ۶۴۰ متر، هلی‌کوپتر کودک، ترن هوایی کودک، دستگاه‌های قطار، سورتمه و بشقاب پرنده و… اشاره نمود. افزون بر این دستگاه فان‌فار (چرخ و فلک) شهربازی پارک ملت، پس از لندن و ایتالیا، با ارتفاع ۸۰ متر و وزن ۲۶۰ تن و ۵۶ کابین با ظرفیت ۴۴۸ نفر، سومین فان‌فار جهان محسوب می‌شود. بالاترین نقطه این دستگاه مکانی است که می‌توان حرم مطهر رضوی، ‌بافت شهر مشهد و طبیعت زیبای پیرامون شهر و… را مشاهده نمود.

 باغ ملی

این بوستان کوچک در یکی از خیابان‌های قدیمی شهر مشهد به نام «ارگ» و با اسم فعلی امام خمینی(ره)،جنب بازار جنت قرار دارد. گویا در گذشته «ارگ شهر» یا ارگ اولیه که متعلق به ملک محمود سیستانی بوده در این مکان واقع بوده و آب قنات رکن‌آباد از قنات‌های مشهور قدیمی شهر مشهد نیز از میان این باغ عبور می‌نمود.

این مکان در سال ۱۳۴۵ش توسط حاج‌حسین ملک به شهرداری مشهد واگذار گردید و در حال حاضر با فضاهای دلنشین قدیمی، آبنماها و اشجار مرتفع، استراحتگاهی کوچک برای عابرین در دل شهر مشهد محسوب می‌گردد. تندیس مشاهیر علم و ادب و عرفان نیز در این بوستان کوچک نصب شده است.

بوستان بسیج

این مکان تفریحی در شمال‌شرقی مشهد و در حاشیه صد متری کمربندی فجر، بین پل فجر و تقاطع گلشهر با وسعت ۱۶ هکتار به صورت محصور واقع شده و در سال ۱۳۷۸ش تاسیس گردیده است. از امکانات عمومی و رفاهی این بوستان می‌توان به زمین بازی برای کودکان، کتابخانه مسجد، بوفه اغذیه سبک و فروشگاه اشاره نمود. آبنمای میان این بوستان و درختان اقاقیا، افرا، زیتون، کاج و سرو و درختچه‌های تزیینی به طراوت آن افزوده است.

مجموعه فرهنگی – تفریحی کوهسنگی

این محدوده به هیات مثلثی است که بخش عمده آن را ارتفاعات سنگی تشکیل می‌دهد. در این اراضی دو کوه کم ارتفاع سنگی قرار دارد که شکل و جنسیت خاص آن‌ها سبب نام‌گذاری این مکان شده است. از ارتفاعات کوهسنگی چشم‌انداز زیبایی از شهر مشهد و حرم مطهر رضوی دیده می‌شود. وجود باغ‌های متعدد در شهر مانند باغ ملک‌آباد، باغ آستان قدس به زیبایی این مناظر می‌افزاید. بهترین و زیباترین منظر از شهر و پیرامون آن از فراز ارتفاعات کوهسنگی در ساعات بعدازظهر و عصر رؤیت می‌شود. بنابر روایات معتبره اسلامی، کوهسنگی همان مکانی است که حضرت رضا(ع) در جریان هجرت تاریخی – سیاسی خود از مدینه به مرو در زمان ورود به عارفی (مثقب) به این کوه تکیه نمودند و فرمودند: خداوند به آن برکت دهد. همچنین در دوره تیموری و صفوی نیز از این کوه یاد شده است. مساحت پروژه مجموعه فرهنگی – تفریحی کوهسنگی در حدود یکصد هکتار است که به صورت هشت باغ، شامل بهشت، فرهنگی، سنگی، طبیعی، آرامگاه، ‌ورزشی و تفریحی طراحی شده است. به طوری که در هر یک از باغ‌ها حس تازه‌ای متبلور می‌شود. مزار شهدای گمنام نیز همچون نگینی بر تارک کوه می‌درخشد. امروزه بازار هنر خراسان نیز از جاذبه‌های گردشگری این مجموعه محسوب می‌شود. علاوه بر آن ساختمان سیزده طبقه موزه بزرگ خراسان از طرح‌های آینده در کوهسنگی قرار دارد. فروشگاه‌های پیرامون این مجموعه عرضه‌کننده انواع ملزومات و سوغات از جمله ظروف ساخته شده از سنگ سیاه هرکاره می‌باشد.

مرکز علمی و فن‌آوری فیزیکسرای کوهسنگی

این مجموعه علمی که از سوی شهرداری مشهد واقع در بخشی از بوستان کوهسنگی با نصب دستگاه‌های خاص نشان‌دهنده قوانین فیزیک ایجاد گردیده هدف از آن جلب‌نظر علاقه‌مندان، دانشجویان و دانش‌آموزان برای آشنایی با نیروهای طبیعت بوده و عموم مردم در یک فضای علمی به صورت کاربردی قادر می‌باشند از نزدیک با نحوه کار هر یک از این دستگاه‌ها آشنا شوند. از جمله این ابزارها و وسایل می‌توان به دستگاه رعد و برق مصنوعی (بوبین تسلا)، دستگاه مه نور، استروبوسکوپ، آینه‌های مقعر صوتی ربات پیانیست و چنگ لیزری اشاره کرد.

بوستان و کمپ بابا قدرت

این بوستان در انتهای بلوار فرودگاه قرار دارد. وسعت آن حدود ۲۰ هکتار است و در سال ۱۳۸۰ش احداث شده است. در سال‌های نخستین دهه ۱۳۴۰ش عملیات تاسیس جنگل‌های مصنوعی منطقه مزبور و متعاقب آن احداث فرودگاه مشهد آغاز گردید. از سال ۱۳۷۰ش این محدوده به عنوان کمپ زائر و تا پایان خرداد ۱۳۷۹ به عنوان ساختمان اداری سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری و سپس در سال ۱۳۸۰ش با انتقال این واحد اداری به مکانی دیگر به نام «بوستان بابا قدرت» جنبه عمومی یافت. امکانات این پارک در حال حاضر شامل پارکینگ، محوطه بازی کودکان، مکان بازی‌های کامپیوتری، سرویس بهداشتی و… است. محوطه‌های گلکاری شده، چمن و درختزار این بوستان اوقات مفرحی را برای زائرین و مجاوران شهر مشهد پدید می‌آورد.

پارک جنگلی و کمپ طرق

این بوستان طبیعی با وسعت تقریبی ۱۸۶ هکتار در بزرگراه شهید کلانتری در حاشیه میدان غدیر واقع گردیده و با وجود گونه‌های گیاهی جنگلی و اشجار متنوع جاذبه مطلوبی را برای گردشگران ایجاد نموده است. پارک جنگلی دارای تیپ‌های درختی پهن برگ، مخلوط و سوزنی برگ بوده و اقاقیا و زبان گنجشک بیشترین نوع در سطح این محدوده می‌باشد. افزون بر این اشجار متنوعی از قبیل افرا، نارون چتری، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، کاتالپا، سپیدار و سیب در این پارک دیده می‌شوند که تعداد آن‌ها نسبت به دیگر درختان کمتر است. این مکان در سال ۱۳۷۷ش با ایجاد یکصد هکتار جنگل دست کاشت از منابع طبیعی و ایجاد امکانات رفاهی – تفریحی به یکی از بزرگترین پارک‌های جنگلی تبدیل شده است. بخشی از این محیط اختصاص به کمپ طرق دارد که از سوی شهرداری مشهد امکاناتی نظیر سکوی برپایی چادر مسافرتی، فروشگاه، سرویس بهداشتی، روشنایی معابر و‌ زمین بازی کودکان در آن ایجاد گردیده است.

بوستان وحدت

این بوستان در تقاطع بلوار وحدت و بلوار ولایت با مساحتی حدود۱۵ هکتار واقع شده که طراحی جدید آن در سال ۱۳۸۰ش انجام گرفته است. طی سال‌های ۱۳۶۰ و پس از آن این بوستان شهری به عنوان محل برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می‌گرفت. مجموعه تفریحی این پارک مشتمل بر دریاچه طبیعی، محل اجرای نمایش در فضای باز، آبنما و آبشار طبیعی، زمین بازی کودکان و… است. به دلیل نزدیکی این بوستان به حرم مطهر حضرت رضا(ع) زائرین و مسافران بسیاری برای گذران اوقات به این مکان می‌آیند.

 پردیس قائم

این بوستان با وسعتی معادل ۱۶۳۹۲۶ مترمربع در شمال شهر مشهد واقع شده و از جنوب به بلوار صد متری قائم، از شمال به شهرک امام هادی(ع)، از شرق به بلوار توس و از غرب به باغ آستان قدس رضوی منتهی می‌گردد. این مکان در سال ۱۳۷۸ش به مجموعه بوستان‌‌های شهری افزوده شده است.

از امکانات و تسهیلات این بوستان می‌توان به ساختمان نگهبانی، مکانی بازی‌های کامپیوتری، آلاچیق برای استفاده خانواده‌ها، بوفه، آبنمای موزیکال و آبشار مصنوعی و… اشاره نمود. انواع گونه‌های گیاهی تزیینی، درختان و درختچه‌‌ها در فضای داخلی پردیس قائم وجود دارد که روی هم رفته طبیعت زیبایی را برای شهروندان و زائرین به ارمغان می‌آورد.

بوستان میرزا کوچک خان

محدوده این بوستان در خیابان دانش شرقی و در مجاورت سراهای بازار امام رضا(ع) واقع است. بوستان میرزا کوچک‌خان با فضاهای مفرح دارای استخر، امکانات تفریحی، زمین بازی کودکان به انضمام وسایل آن است. با وجود فضای سبز، درختان قدیمی و گونه‌های مختلف گیاهی این بوستان همواره مورد توجه زائرین و ساکنین اطراف قرار دارد.

بوستان امت

واقع در انتهای سی متری طلاب و از جمله پارک‌هایی است که در سال ۱۳۶۶ش تاسیس و وسعت آن حدود ۳۰۳۰۰ مترمربع است. این بوستان دارای مجموعه شهربازی، غرفه‌های عرضه ملزومات زائرین و شهروندان و امکانات تفریحی، بهداشتی و رفاهی است. شهربازی این مجموعه با دستگاه‌های مختلف از قبیل چرخ و فلک بشقاب پرنده و… برای کودکان خاطرات خوشی را ترسیم می‌نماید.

مسیر پلکانی بابا کوهی

شهر مشهد در امتداد شمال غربی به جنوب‌شرقی گسترده شده است و دیوارهایی از دامنه کوه‌های بینالود در آن وجود دارد که دارای قلل متعدد و مناظر متنوع بوده و مورد توجه علاقه‌مندان طبیعت، کوهنوردان، صخره‌نوردان می‌باشد یکی از این قسم ارتفاعات در منطقه آب و برق، انتهای خیابان هنر قرار دارد. این ارتفاعات به بابا کوهی معروف بوده و با وجود شیب ملایم و پوشش گیاهی بسیار و تعبیه پله‌ها تا رأس این کوه، مکانی برای کوهپیمایی خانوادگی، اطراق در استراحتگاه‌های ایجاد شده در دامنه است. این ویژگی، بابا کوهی را به یک تفرج‌گاه شهری تبدیل نموده است. از بالای این ارتفاعات می‌توان چشم‌انداز زیبایی از شهر مشهد را در کلیه فصول سال مشاهده نمود. از جمله امکانات آن می‌توان به بوفه، اتاق نگهبانی، زمین وسایل بازی کودکان و پارکینگ اشاره نمود.

مجموعه تفریحی – فرهنگی کوهستان پارک

این مجموعه واقع در انتهای بلوار وکیل‌آباد شهر مشهد محدوده‌ای به وسعت ۳۰ هکتار را به خود اختصاص داده که در سال ۱۳۶۸ تاسیس و فعالیت آن در نهم تیر ماه ۱۳۷۰ آغاز شد. زیر بنای ساختمان‌های احداث شده در مکان مزبور ۱۸ هکتار می‌‌باشد. کوهستان پارک علاوه بر پر کردن اوقات فراغت زائرین محترم و مجاوران، محل‌هایی مشخص نیز برای استراحت خانواده‌ها و صرف غذا دارد. از جمله تسهیلات این مجموعه هماهنگی با اتوبوسرانی و تاکسیرانی برای سرویس‌دهی به علاقه‌مندان است.

این مجموعه شامل واحد افلاک نما برای استفاده دانشجویان و دانش‌آموزان، وسایل و دستگاه‌های متنوع بازی و سرگرمی، فروشگاه‌های سوغات و صنایع دستی است.

باغ وحش وکیل‌آباد

پیشینه تاسیس اولین باغ‌وحش شهر مشهد به سال۱۳۳۹ش می‌رسد که محل آن در محدوده خواجه‌ربیع فعلی قرار داشت. با ایجاد شرکت باغ‌وحش وکیل‌آباد در سال ۱۳۵۹ش مشهد شاهد ایجاد دوباره باغ‌وحش در ورودی پارک جنگلی وکیل‌آباد در زمینی به وسعت چهار هکتار بود. این مکان بزرگترین باغ‌وحش ایران است و بیشترین حیوانات و گونه‌های جانوری را دارد که از جمله می‌توان به شیر، ببر، خرس، خوک، گراز، گربه وحشی، انواع پرندگان، چهار نوع گوزن، شامپانزه و… اشاره کرد.

مجتمع ورزشی ـ تفریحی ارشاد

این مجموعه با وسعت ۷ هکتار واقع در انتهای بلوار وکیل‌آباد، نرسیده به دو راهی شاندیز ـ طرقبه، فرعی سمت راست توسط بخش خصوصی در سال ۱۳۶۱ش به بهره‌برداری رسیده است. از جمله امکانات این مکان باید به زمین اسکیت، زمین والیبال، زمین تنیس، کارتینگ (ماشین‌های کوچک مسابقه)، میدان پرش با اسب (مانژ) به صورت روباز و سرپوشیده به همراه آموزش سوارکاری اشاره کرد. فضای این مجموعه با وجود سایه‌های دلپذیر و امکانات تفریحی مکان مناسبی برای خانواده‌های علاقه‌مند می‌باشد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور