پل های تاریخی در اردبیل کم نیستند و بدون شک یکی از جذابیت های تاریخی این شهر همین پل های متعدد آن به شمار می رود. با هم نگاهی داریم به یکی از پل هایی که نه تنها از لحاظ تاریخی بلکه به لحاظ سیاسی نیز دارای اهمیت می باشد :

پل ججین یا هفت چشمه که در شهر اردبیل قرار دارد، یکی از پل های تاریخی شهر اردبیل است که گردشگران زیادی را برای بازدید به سوی خود جذب می‌ کند.

این پل در قریه ججین که امروزه بخشی از حاشیه غربی شهر اردبیل به شمار می‌ آید بر روی رودخانه بالخلو برپا شده است و گذر وسایل نقلیه سبک و افراد پیاده رو را تأمین می‌ کند و به نام های یدی گوز (هفت چشمه)، ججین و داشکسن نیز معروف است.

پل ججین دارای هفت چشمه با پایه‌ های سنگی و طاق‌ های ضربی جناقی آجری می باشد و حالت تقارنی دارد. دهانه وسطی پل باعث زاویه دار بودن عرشه شده است ملات به کار رفته در ساختمان پل، گچ و آهک می‌ باشد.

ججین یادگار دوره صفویه بوده و از سال ۱۳۷۴ هجری شمسی عملیات مرمت آن شروع شده است. همچنین این پل نیز از نظر سیاسی نیز اهمیت دارد زیرا ستارخان سردار ملی مشروطیت بعد از فرار از زندان نارین قلعه اردبیل خود را به کنار این پل رسانده و به یاران خود، که با اسب در این محل منتظرش بوده‌ اند، ملحق می‌شود و از این نقطه راه عتبات عالیات را پیش می‌ گیرد و در نجف اشرف فتوای مشروطه را از مجتهدین اخذ کرده و به ایران بر می‌ گردد.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

اردبیل به لحاظ آب و هوایی به عنوان یکی از خوش آب و هواترین مناطق در کشور به شمار می آید. آب و هوای خوب اردبیل باعث شده است که در تمامی مناطق این استان در فصل بهار و تابستان سرسبزی حیرت انگیزی را مشاهده کنید. البته قطعا از برف و کولاک های شدید اردبیل در پاییز و زمستان هم بی خبر نیستید. با هم قصد داریم نگاهی جزئی تر به جغرافیا و آب و هوای اردبیل در فصول مختلف سال بپردازیم :

كوهستان عظیم وآتش فشان سبلان كه به زبان آذری ساوالان خوانده می شود از كوه های متعدد بلندی چون صائین ، نرمیق ، قوشه داغ ، و… تشكیل شده است. دامنه های این كوهستان در بخش مركزی از چهارسو به شهرستان های مشکین شهر و اهر در شمال ، تبریز در مغرب ، سراب درجنوب و اردبیل در شرق مشرف می باشد. سبلان به شكل مخروط زیبائی است و دهانه آتش فشان خاموش آن در حال حاضر به صورت دریاچه ای در آمده است. اطراف این دریاچه در تمام سال پوشیده از برف و یخ است. قله اصلی یا آتش فشان آن به نام “سلطان ساوالان” بلندترین نقطه آذربایجان و پس از دماوند بلندترین قله ایران است. کوهستان ساوالان از كانون های مهم آبگیر دائمی رودهای آذربایجان می باشد. دامنه های شمالی آن به دره رود قره سو و اهرچایی و دامنه های جنوبی آن به شاخه ها ی آجی چای منتهی می گردد. بنابراین سبلان بخش عمده ای از آب های حوضه رود ارس و دریاچه ارومیه را تامین می كند در دامنه های سبلان چشمه های فراوان آب گرم وآب سرد معدنی وجود دارد كه در فصول مختلف مورد استفاده اهالی وگردشگران قرار می گیرد. در بالای قله سبلان حفره ای وجود دارد كه دهانه آتش فشان سبلان بوده است و امروزه به صورت دریاچه ای در فصل گرم ظاهر می شود.

استان اردبیل بیشترین اثر را از ارتفاعات كوهستانی سبلان ،طالش و بزغوش گرفته است .رشته كوه سبلان با ۴۸۱۱ متر ارتفاع دراین استان واقع شده است وكوهستان سبلان در غرب اردبیل با آب های جاری وآثارفراوان آتش فشان به صورت چشمه های معدنی آبگرم سرعین وسردابه ،به سبب جذب انبوه مسافرین گردیده ویكی از زیباترین مناطق جهانگردی استان را پدیدآورده است .سه جریان آب وهوایی با ویژگیهای متفاوت اقلیم وآب وهوای استان راتحت تاثیر خود قرارمی دهد :

۱- جریان مدیترانه ای با ماهیت معتدل كه بیشتربخارهای خود را در كوهستان های تركیه ،زاگرس وآذربایجان غربی از دست می دهد ،از غرب استان اردبیل راتحت تاثیر قرار میدهد .این جریان منشآ مهم واصلی بارش های جوی ایران است ورود آن به منطقه با تعدیل درجه حرارت ورطوبت هوا همراه است .

۲-جریان هوای سیبری آسیای مركزی كه ماهیتی بری وسرد دارد،از شمال شرقی وارد می شود وپس از عبور از دریای خزر وجذب بخار آب استان اردبیل را تحت تاثیر قرار می دهد ودر تابستان باعث كاهش شدید گرما وخنك شدن هوا می شود.

۳-جریان شمالی كه دارای ماهیتی سرد است ،ورود این جریان از شمال وشمال غرب با سرمای شدید و بارش سنگین در استان همراه است . به طور كلی میزان  بارش جوی در استان بین  ۲۵۰تا ۶۰۰میلیمتر وفصل بهار و زمستان،فصل های بارندگی در منطقه می باشد. زبان تركی آذری ،زبان مادری عامه مردم این منطقه است ودین رسمی مردم استان اردبیل اسلام ومذهب آنان شیعه جعفری است . آثار باستانی استان شامل : تپه قره شیران ،تپه نادر ،تپه قنبر ،مجموعه بازار اردبیل ،قلعه كهنه وخانه حاج میرزا ابراهیم صادقی می باشد .

دمای هوا

توزیع دمای  هوادرسطح استان متناسب باتوپوگرافی وسایرویژگیهای طبیعی آن است نواحی پست واقع دردره رودخانه ارس ودشت مغان گرمترین وارتفاعات سبلان سردترین مناطق استان می باشند. میانگین سالانه دمای هوادربین  ۹/۷ تا۲/۱۵   درجه سانتی گراددرنوسان می باشد.ومیانگین حداكثردرجه حرارت دربین  ایستگاههای استان بین ۳/۱۴ تا ۵/۲۰ درجه سانتی گرادمتغیراست ومیانگین حداقل درجه حرارت دربین این ایستگاههابین ۵/۱  تا ۷/۹  درجه سانتی گرادمتغیرمی باشدولی وجوددرجه حرارتهای مطلق بین ۵/۳۸- درجه سانتی گرادتا۴۴درجه سانتی گرادبه ترتیب درایستگاههای فیروزآبادخلخال ومشیران است كه حاكی ازاختلاف شدیددمائی است .ودرجدول زیردمای سالانه تهیه گردیده است .

تعدادروزهای یخبندان

برحسب موقعیت وشرایط جغرافیایی مناطق ونواحی مختلف استان اردبیل ، تعدادروزهای یخبندان درسال بیشترازمناطق جلگه ای ودشت های استان است ودرنقاط مرتفع برفگیراستان، تعدادروزهای یخبندان به حدود۶ماه درسال میرسد. برحسب آماربلند مدت جوی تعدادروزهای یخبندان شهرستان اردبیل ۱۲۸روزومشگین شهر۸۸روزوپارس آباد۵۳روزومشیران ۷۹روزوخلخال ۱۵۴روزو سرعین۱۴۷روزوفیروزآباد۱۶۶روزاست .این آمارنشان میدهندكه باافزایش ارتفاع ازشمال استان به جنوب ونقاط مرتفع تعدادروزهای یخبندان افزایش می یابدودرارتفاعات بالای ۲۲۰۰مترازسطح دریاجزو اقلیم ارتفاعات فوقانی محسوب میشود.

توفان رعدوبرق

توفان رعدوبرق ازآن دسته پدیده های جوی است كه رخدادآن ممكن است باخسارت مالی یاحتی تلفات جانی همراه باشدواصولاوقوع این پدیده موجب ایجادترس ووحشت می شوددرمركزاستان اردبیل درهرسال تقریبا۸تا۹روزتوام باتوفان رعدوبرق است كه فراوانی آن درماههای اردیبهشت وخردادكه ماههای گذرفصل سرد به فصل گرم استان است، بیشترازسایرماههای سال میباشد.درمشگین شهرتعدادروزهای توفانی درسال درحدود۶روزدرخلخال۱۳روزدرپارس آبادمغان ۱۱روزدرسال است .درمشگین شهرماههای بهار، درخلخال اردیبهشت وخردادودرپارس آبادمغان هم اردیبهشت وخردادبیشترازسایرماههای سال درمعرض توفان رعدوبرق قرارمی گیرند.

باد 

جریان هواهمیشه ازنقطه ای به نقطه دیگردرحال حركت می باشدباحركت این جریان كه ازسیسستم فشارزیادبه طرف سیستم فشاركم میباشدبادراتولیدمینمایددرهرمنطقه دونوع باد یافت میشودكه یكی بادهای محلی است ودیگری بادهای جبهای كه بانفوذجبهه به طرف منطقه شروع میشود.درحالت كلی بادهای عمومی استان عبارتنداز:

بادشرقی : درفصول مختلف سال كه به بادمه یابادخزری معروف است ازطرف شرق به طرف غرب میوزدوحداكثررطوبت دریای خزرراباخودبه مناطق مختلف می آوردوعلت آنرامیتوان اختلاف ارتفاع اردبیل ودریای خزر را ذكرنمود.

بادغربی : این بادنیزمیتوانددرفصول مختلف سال بوزدودراصطلاح محلی به بادگرمیچ معروف است ودراثرعبورتوده هوای مدیترانه ای ودریای سیاه اتفاق می افتدومعروفترین باددرمنطقه بشمارمی رودكه سبب تبخیروخشكاندن زمین كشاورزان می شود.

باد غالب : علاوه بربادهای ذكرشده بادهای دیگری نیزدراستان اردبیل مشاهده می شودكه به نامهای مختلفی موسوم هستندودرگلبادهای رسم شده مشخص میشود. جهت وزش بادغالب درشهرستان اردبیل طی ماههای دی وبهمن جنوب غربی كه سرعت آن دردی ماه ۷/۹ودربهمن ۱/۹متربرثانیه است ودراسفندماه باتغییرجهت ازجنوب غربی به شرقی سرعت آن نیزكاهش یافته وبه ۸/۶متربرثانیه می رسد.درتمام طول  فصل بهاروتابستان وماه اول پاییزجهت بادغالب دراردبیل ،شرقی وسرعت آن درفروردین ماه ۱/۷ودراردیبهشت ۱/۷درخردادماه ۲/۷درتیرماه ۶/۷درمرداد۱/۷درشهریورومهر۶/۶متربرثانیه است .ازماه دوم پاییزجهت وزش بادهای غالب جنوبغربی شده كه این جهت وزش درطول ماههای آذرودی وبهمن تداوم می یابد.سرعت بادغالب درآبان ماه ۹ ودرآذرماه ۶/۸ متربرثانیه است .دراردبیل بیشترین سرعت بادغالب ۷/۹متربرثانیه دردیماه وكمترین سرعت ۶/۶متربرثانیه درماههای شهریورومهراست .وسرعت بادهای غالب بطورنسبی درفصول سردسال بیشترازماههای گرم سال میباشد. شدیدترین بادوزیده شده درطول دوره آماری بلندمدت اردبیل باجهت جنوبغربی وسرعت ۳۴متربرثانیه بوده است . بادهای غالب مشگین شهركه درجدول نشان داده شده است ۹ماه ازسال جنوبغربی وسه ماه شمالغربی میباشدوسرعت بادغالب بین ۲/۴تا۲/۸متربرثانیه درهرسال میباشد.وحداكثرسمت وسرعت باددرطول دوره آماری ۲۹متربرثانیه ازسمت جنوب میباشد. بادهای غالب شهرستان خلخال ۷ماه غربی و۵ماه شرقی میباشدكه دربادغالب آن غربی باسرعت ۳/۴متربرثانیه است وحداكثرسرعت باداتفاق افتاده جنوبغربی با۲۴متربرثانیه است درپارس آبادبادغالب شرقی با۵متربرثانیه است وحداكثرسمت وسرعت اتفاق افتاده جنوبشرقی با۲۳متربرثانیه است كه درسال ۱۹۸۹اتفاق افتاده است

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

اردبیل به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و قدیمی که اقوام بسیاری را در خود جای داده است صنایع دستی بسیاری دارد که قصد داریم در این مطلب به معرفی برخی از آن ها بپردازیم. در صورت سفر به این استان حتما به عنوان یادگاری هم که شده چند مورد را تهیه کنید، قطعا پشیمان نخواهید شد.

صنایع دستی اردبیل بیش تر توسط عشایر و ساكنان شهرها و روستاهای كوچك منطقه صورت می گیرد . قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی از کهن ترین صنایع دستی شهرستان اردبیل است که دارای شهرت فراوان و اهمیت ویژه ای هستند . گلیم بافی در این میان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و فرش اردبیل در مجموعه فرش های نفیس آذربایجان به شمار می آید . نقشه شكسته و اسلیمی ، زمینه فرش های تولیدی فرش بافان اردبیلی را تشكیل می دهد . از مهم ترین طرح های این نقشه ها می توان به طرح قیچی ، تک گل ، ستاره ، ریزماهی ، وان ، هریس ، زیرخاكی ، كله قوچ ، زرین قلم ، طرح قره باغ ، لچک ترنج و مانند این ها اشاره كرد . بر اساس آمار موجود ۸۰ درصد فرش تولیدی شهرستان اردبیل ، به خارج از كشور و بیش تر به كشورهای آلمان ، ایتالیا ، فرانسه و ژاپن صادر می شود .

از دیگر صنایع دستی شهرستان اردبیل می توان شال بافی ، جوراب های پشمی ، پشتی ، قلاب دوزی ، خورجین بافی ، نقره كاری ، قلمزنی ، خاتم كاری ، صنایع چوبی و فلزی و سفال گری را نام برد .

نمین

مهم ترین صنایع دستی منطقه قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی بوده كه قالی و گلیم ساخته دست مردم نمین جزو محصولات صادراتی شهرستان محسوب می شوند.

كوثر

از میان هنرهای دستی معروف این شهرستان می توان به تهیه شال ، جاجیم‌های ابریشمی و پشمی ، گلیم بافی ، پلاس ، لباس های پشمی وکرکی و بافت مسند اشاره كرد.

خلخال

از میان هنرهای دستی معروف این شهرستان می توان به تهیه شال ، جاجیم‌های ابریشمی و پشمی ، گلیم بافی ، پلاس ، لباس های پشمی وکرکی و بافت مسند اشاره نمود .

متأسفانه بعد از متروک شدن نوغان داری ( پرورش كرم ابریشم ) بافت جاجیم‌های ابریشمی نیز متروک شد و حالا درهر كجا جاجیم‌های خلخال پیدا شود باید آن را جزو اشیاء عتیقه محسوب نمود . شال پشمی خلخال كه قسمت عمده آن در بخش شاهرود تهیه می ‌شود از صادرات مهم خلخال بوده كه آن هم فعلاً کاهش یافته است .

بافت گلیم و مسند نیز در خلخال رواج دارد . در این منطقه گاه مسندهای بسیار نفیس دیده می ‌شود كه هنرمندان خلخالی آن را به صورت برجسته می ‌بافند .

گرمی

از نظر صنایع دستی ، تولیدات این منطقه قابل اهمیت است . نوعی ورنی یا گلیم ریز فرش نما در روستای اینجلو تولید می شود كه در نوع خود منحصر به فرد بوده و یكی از اصلی ترین تولیدات سنتی گرمی محسوب می شود . شال بافی در اجارود و روستاهای تابعه آن رواج زیادی دارد و هنرمندان این رشته ، كالاهای بسیار مرغوبی به بازار مصرف عرضه می دارند .

از دیگر صنایع دستی گرمی می توان خورجین و پلاس و شال گردن و بافتن دوزی را نام برد.

پارس آباد

فرش بافی مهم ترین صنایع دستی منطقه است . عشایر و روستاییان منطقه مغان در استان اردبیل ورنی‌های نفیسی تولید می ‌كنند که نقش و نگارهای زیبای روی بدنه‌ آن ها بیش ‌تراز طبیعت منطقه و شیوه زندگی عشیره‌ای آن ها الهام گرفته است . با این که در گذشته ساخت ورنی در این منطقه رواج زیادی داشته است ، اما متأسفانه گرانی این محصول رفته رفته از شمارمشتریان داخلی آن کاسته است . هم اكنون ورنی بافان مغان براساس نیاز بازارهای داخلی یا خارجی به تولید آن می ‌پردازند ، به همین خاطر از تولید این محصول تا حد زیادی کاسته شده است .

مشكین شهر

از مهم ترین این صنایع می توان به قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی اشاره نمود . قالی های مشكین شهر شباهت زیادی به قالی های سراب دارد . در این منطقه قالی ها و كناره های بادوام و ضخیم با طرح های هندسی بافته می شوند . از مهم ترین طرح هایی كه در قالی بافی این شهرستان به كار می روند می توان به لچک ، ترنج ، كله قوچ ، زرین ، قلم و تک گل اشاره نمود . قالی از صادرات مهم این شهرستان به شمار می رود . صنایع پارچه بافی و صنایع كوچك محلی نیز در این شهرستان رواج دارد

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

قبلا در مطلبی با عنوان “شیرینی های اردبیل” به تعدادی از خوشمزه ترین شیرینی های اردبیل اشاره کردیم که می توانند بهترین سوغات از این شهر باشند، در این مطلب قصد داریم دیگر خوردنی ها و مواردی که می تواند به عنوان سوغاتی اردبیل محسوب شود را معرفی کنیم. با اصفهان تور همراه باشید:

عسل طبیعی

مهمترین سوغاتی اردبیل در بخش خوراکی عسل است که از گذشته به عنوان عسل اردبیل و یا عسل طبیعی سبلان شناخته می شود و امروزه درصد قابل توجهی از عسل مورد نیاز کشور در این استان تولید و روانه بازار سایر استان ها و کشورهی دیگر می شود. این استان با تولید سالانه شش هزار تن عسل در رتبه سوم تولید این محصول در کشور ایستاده است.

عسل اردبیل به دلیل وجود دشت های پر از گل و گیاهانی چون پونه، گشنیز، گون، آویشن، اقاقیا و… در دامنه سبلان بسیار مرغوب، با کیفیت و خوش طعم بوده و با موم و بدون موم عرضه می شود که براساس تاکید پزشکان مصرف عسل با موم خواص درمانی بیشتری دارد. بهترین نوع عسل دامنه سبلان عسل بهاره است.

البته عسلی برای درمان مفید است که بیش از یکسال از تولید آن نگذشته باشد، رطوبت خود را از دست نداده باشد و رنگ و طعم آن تغییر نکرده باشد.

عسل های اردبیل با توجه به گیاهی که از آن تولید می شود رنگ های متفاوتی داشته و از خواص درمانی و شفا بخشی همچون ضدعفونی کننده دستگاه گوارش، بهبود زخم ها، درمان بیماری های قلبی، عصبی، رماتیسم و… برخودار است. برخی از عسل های تولیدی استان اردبیل را با خواص دارویی معرفی می کنیم.

عسل چهل گیاه: عسل تولیدی اردبیل با توجه به گیاه استفاده شده خواص و طعم و رنگ مخصوصی داشته و دارای نام خاصی است و معمولا نام گیاه بر آن گذاشته می شود. اما در فصل بهار به علت تنوع زیاد گیاه شهدهای به دست آمده از عطر و بوی مختلفی برخوردار بوده و امکان تشخیص نوع غالب شهد وجود ندارد، به این نوع عسل اصطلاحا عسل چهل گیاه می گویند و دارای خواص دارویی نظیر مسکن سرفه و درمان بیماری های ریوی است.

عسل یونجه: خواص دارویی: چاق کننده، ازدیاد شیر مادر، ضد سرفه، تقویت اعصاب، معالج رعشه و تصفیه کننده خون، تقویت مغز و حافظه، کاهش نفخ و مفید برای گرفتگی عروق و ناراحتی‌های روده.

عسل گل قنقال: خواص دارویی: ضد سرفه های خلط آور، نرم کننده سینه، کنترل اسپاسم.

عسل بابونه: خواص دارویی: کاهش تب، میگرن، سردرد، آرتروز، کاهش حساسیت، ضد درد، کاهش فشار خون، دردهای استخوانی، تقویت سیستم ایمنی بدن و تقویت مغز و حافظه.

عسل آفتابگردان: خواص دارویی: مدر و نرم کننده سینه، مفید برای ناراحتی‌های ریه و حنجره و مسکن سرفه و سرماخوردگی.

عسل گون و آویشن: خواص درمانی: رفع نگرانی، ضد صرع، درمان بیماری های تنفسی، درمان درد های مفصلی، تقویت بینایی.

عسل شبدر و اسپرس: خواص دارویی: منظم کردن هورمن های بدن، آرامبخش.

عسل گشنیز: این نوع عسل از نظر رنگ زرد مایل به قرمز است و معطر بوده و خواص دارویی اشتهاآور، مقوی برای معده و مناسب برای بیمارهای عفونی عنوان می شود.

تاکید شده گردشگرانی که قصد خرید عسل مرغوب در اردبیل را دارند باید عسل موم‌دار و باکیفیت را بخرند. در حال حاضر قیمت عسل طبیعی در استان اردبیل ۶۰ هزار تومان است.

سرشیر (قیماق)

استان اردبیل به دلیل شرایط خاص طبیعی یکی از استان های مطرح در بحث دامپروری و تولید گوشت قرمز مرغوب و خوش طعم و نیز فرآورده های لبنی است، در این بین سرشیر یکی از مهمترین و معروف ترین فرآورده دامی این منطقه است.

سرشیر چربی طبیعی شیر است که در اثر جوشاندن آن به دست می آید و شبیه به خامه است و طعم بسیار لذیذ و خوشمزه ای دارد. تهیه آن به عنوان سوغاتی به توجه به امکان نگهداری کوتاه مشکل بوده اما در شرایط خاص امکان پذیر است، اما برای وعده صبحانه جذابیت بسیار مطلوبی برای گردشگران دارد.

برای تهیه سرشیر بیشتر از شیر گاومیش که بسیار پرچربی و غلیظ است، استفاده می شود. این محصول در بین گردشگران وارد شده به استان اردبیل بسیار پر طرفدار بوده و تقاضا برای آن زیاد است.

این محصول شاید در برخی از مناطق کشور نیز وجود داشته باشد ولی سرشیر اردبیل به دلیل برخورداری از طعم و مزه خاص و بی نظیر در سطح کشور شناخته شده بوده و گردشگران وعده های صبحانه خود را به آن پر می کنند.

عسل و سرشیر (بال قیماق) معروف ترین محصول و سوغاتی مناطق اطراف سبلان و به خصوص شهر توریستی سرعین است.

«رسته» شکلات ۱۰۰ ساله

یکی از غذاهای کمتر شناخته‌شده اما قدیمی اردبیل شکلات محلی به نام رسته است. رسته ترکیبی از شیر، شکر، گلوکز، کره طبیعی، خامه مخصوص سرشیر، مغز گردو و کاکائو است. شاید بتوان گفت جزو نادر شکلات‌هایی است که در تولید آن از آرد استفاده نمی‌شود.

فرآیند پخت و تهیه این شکلات نزدیک به ۲۴ ساعت زمان نیاز دارد و پخت به دقت نظارت و کنترل بسیارزیادی نیاز دارد. برای تهیه این محصول شیر، شکر، گلوکز و خامه در دیگ مسی جوشانده می‌شود، میزان جوشاندن آن به تشخیص شیرینی پز بوده و قوام آن در هنگام جوشش امتحان می شود.

این امتحان با آب سرد و بر اساس تکنیک‌های خاصی است که فوت‌های کوزه‌گری این صنعت را تداعی می‌کند. بعد از جوشیدن به حد کفایت و تغییر رنگ به قهوه‌ای، مخلوط از روی حرارت برداشته‌شده و سرد می‌شود. اینجا مرحله اضافه کردن کره طبیعی، کاکائو و گردو است.

در نهایت بعد از اینکه مخلوط آماده در قالب‌های فلزی ریخته شد با دستگاه برش به صورت سنتی برش خورده و آماده مصرف می‌شود. این شکلات فقط در یکی از محلات قدیمی اردبیل به نام کوچه عارف به فروش می‌رسد و می‌توان گفت تنها و اصلی‌ترین شکلات محلی اردبیل است.

تخمه و آب‌نبات

شاید زمانی که سرخ پوستان آمریکا این گیاه را به خاطر مصرف غذایی کاشته و پرورش می دادند، هرگز تصور نمی کردند که چندین دهه بعد این محصول به یکی از مهمترین سوغاتی های اردبیل تبدیل شود.

آفتاب گردان گیاهی یک ساله بوده و تا حدود سه متر رشد می کند و در اکثر نقاط دنیا وجود دارد. گل آن درشت و به قطر ۳۵ سانتیمتر می باشد. در وسط گل قرمز رنگ آن دایره ای قهوه ای رنگ وجود دارد که تخم های آفتاب گردان دورتادور آن را گرفته اند.

تخمه آفتاب‌گردان اردبیل طعم ویژه ای دارد که یکی از دلایل آن روش مغز پخت کردن آن است. همین امر باعث شده که طعم آن از سایر تخمه های مناطق کشور متفاوت باشد و به نوعی به سوغاتی این منطقه تبدیل شود.

امروزه اکثر گردشگران تخمه اردبیل را به عنوان سوغاتی تهیه و با خود می برند، ضمن اینکه این محصول از سال ها پیش به یکی از مهمترین هدایای اردبیلی ها برای بستگان و یا دوستان در سایر شهرها تبدیل شده و هر شهروند اردبیلی در سفر به استان های دیگر تخمه به عنوان سوغاتی تقدیم می کنند.

در کنار سوغاتی های سنتی که می‌توان در اردبیلی طعم آن را مزه کرد سوغاتی‌ مثال‌زدنی دیگر اردبیل آب‌نبات است که در اغلب فروشگاه‌های حاشیه مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی واقع در میدان عالی قاپو به فروش می‌رسد.

آب‌نبات‌ اردبیل همچون تخمه به دلیل اینکه با استفاده از اصول و شیوه‌های خاصی تولید می‌شود طعم مجزایی دارد. علاوه بر این انواع طعم‌ها را می توان در آب‌نبات‌های اردبیل مشاهده کرد که می‌تواند نیاز تمامی ذائقه‌ها را تأمین کند

صنایع دستی استان اردبیل

مردم خوش‌ز‌بان و خوش‌صحبت استان اردبیل در زمینه‌های صنعتی چون گلیم بافی، جاجیم بافی، سفال گری، رودوزی، عروسک بافی، چاقو سازی، نقاشی روی چرم، قلم زنی و… فعالیت دارند.

بافتنی‌های سنتی

یکی از صنایع دستی استان اردبیل بافتنی‌های سنتی است که زنان زبردست و خلاق با استفاده از میل بافتنی این هنر ایرانی را به رخ می‌کشند. کلاه، جوراب، شال گردن و … بافتنی‌های این شهر است که مردم استان اردبیل با ذوق و هنر خود آن‌ها را تهیه می‌کنند. گردشگران از این بافتنی‌ها برای خود و اقوامشان به عنوان سوغاتی خریداری می‌کنند.

لباس‌های محلی

دوختن لباس‌های محلی، از صنایع دستی معروف استان اردبیل است که اهالی این شهر با دستان ظریف و هنرمند خود به دوختن لباس‌های محلی در طرح ها و رنگ‌های زیبا و متنوع می‌پردازند. لباس‌های محلی عشایر نمونه‌ای از این لباس‌ها است.

مسگری

استان اردبیل در صنعت مسگری تاریخچه‌ای قدیمی دارد و مردم این شهر انواع ابزار و ظرف‌ها را با استفاده از مسگری درست می‌کردند. اما امروزه این صنعت در استان اردبیل وجود ندارد و تنها بازاری به اسم مسگران در این شهر دایر است.

سازهای سنتی

ساخت سازهای سنتی یکی دیگر از صنایع دستی استان اردبیل به حساب می‌آید. موسیقی‌های سنتی مستلزم استفاده از سازهای سنتی است که هنرمندان زبردست اردبیل با دقت کامل به ساخت این سازها می‌پردازند.

ساز آذری، تنبک، سنتور، سه تار، کمانچه و …  انواعی از سازهای سنتی است که در تهیه‌ی آن از چوب درخت‌های فلفل، گردو، شمشاد و توت استفاده می‌شود و سپس سیم‌هایی روی آن تعبیه می‌کنند تا با ضربه زدن به این سیم‌ها صدای دلنشینی به گوش برسد.

مردم  اردبیل، خلخال و مشکین شهر در ساخت انواع سازهای سنتی مهارت دارند و بهترین و باکیفیت‌ترین سازها را در اختیار علاقه مندان به موسیقی قرار می‌دهند.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

سرعین در ایران به چشمه های آب گرم خود معروف است. سالانه افراد زیادی از ایران و حتی خارج از کشور صرفا برای این که تنی به آب های زلال سرعین بزنند به این شهر سفر می کنند. در این مطلب در اصفهان تور قصد داریم سری به سرعین و آب گرم های این شهر بزنیم، با ما همراه باشید :

سفری به سرعین

در ۲۵ کیلومتری شهر اردبیل، شهری به نام سرعین وجود دراد که چشمه های آبگرمش سبب شهرت آن شده اند و هرساله در تابستان تعداد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به سرعین می روند تا هم از آب و هوای خنک و پاکیزه و مناظر زیبای آن لذت ببرند و هم از چشمه های آب گرم سرعین و خاصیت و ویژگی های منحصر به فرد آن استفاده کنند.

سرعین نامش را هم از همین دارایی ارزشمندش اخذ کرده، سرعین در لغت به معنای سرچشمه می باشد.

در این شهر چندین چشمه آّب گرم وجود دارد که بسیاری برای تفریح و بسیاری دیگر برای خواص درمانی آن ها، این شهر را انتخاب می کنند.

به غیر از آب گرم، دو استخر آب سرد با آبی گازدار نیز در این شهر وجود دارد که می توان از آّب گازدارش نوشید. این استخرها در ۵ کیلومتری سرعین قرار دارد و در دره ای به نام ویلا دره واقع شده که طبیعت و چشم اندازی فوق العاده دارد.

چشمه‌های آب گرم 

مکانی را که آب گرم یا داغ همیشه از آن خارج می شود، چشمه آب گرم یا چشمه گرمابی می گویند. برخی از این چشمه ها که در ایران نیز تعدادشان کم نیست، دارای درصد بالایی مواد معدنی حل شده است ؛ به همین خاطر بسیاری از مردم، از خاصیت درمانی آن ها استفاده می کنند.

اردبیل در ایران با تعداد بالای این چشمه ها ؛ ۱۱۸دهنه چشمه معدنی مقام اول را دارد. اسیدی ترین چشمه آب گرم اردبیل قوتورسویی در جنوب مشکین شهر، گرم ترین چشمه شابیل اردبیل در لاهرود و گاومیش گلی مرتفع ترین چشمه می باشند.

۱ ) مجتمع آبدرمانی سبلان سرعین | بزرگترین مرکز آب درمانی خاورمیانه

مجتمعی بزرگ که از كم نظيرترين آبدرماني ها در خاورميانه و آسيا مي باشد و با کلیه امکانات از جمله استخرهای متعدد سرپوشیده و حوضچه‌های آبگرم تحت فشار ( جکوزی )، سونای خشک و بخار، دوش‌ها و وان‌های انفرادی متعدد، خدمات پزشکی و درمانی مجزا برای مردان و زنان، پارکینگ اختصاصی و … می باشد و تمامی این امکلانات با استانداردهای جهانی آبدرمانی ساخته شده است و اکنون به عنوان بزرگترین مرکز آبدرمانی خاورمیانه شناخته شد است.

۲ ) آبگرم قره سو ( اعصاب سویی )

آبگرم قره سو که غربی ترین چشمه آب گرم سرعین است ، آبی با ۴۴ درجه سانتیگراد دما  به صورت جوشان در سطح زمین که جریانی دائمی دارد و در فصل های مختلف جریان آن متغیر است. طعم آب این چشمه کمی گس است و بی رنگ و بی بو می باشد.

سولفات، کلرور، بیکربنات و سدیم، پتاسیم و منیزیم، آنیون ها و کاتیون های موجود در این آّب است.

خواص درمانی:

آّب این چشمه برای آرامش اعصاب و همچنین تسکین دردهای روماتیسمی مفید و سودمند است.

۳ ) آبگرم قهوه خانه ممتاز۱ و ۲

آبگرم قهوه خانه همت | ممتاز۱

این آبگرم در حياط قهوه خانه ی همت واقع شده و اهالی آن را اشاغي قهوه سوئي می نامند.

آبگرمی با ظاهری تقریبا تیره و ترش مزه در میان حیاط قهوه خانه ممتاز قرار دارد که دارای کلرو، بکربنات، کربنات، پتاسیم، منیزیم و سدیم و  PH ۶ ؛ و دمای ۴۷ درجه سانتی گراد می باشد.

خواص درمانی :

محتویات این آب گرم برای تسکین بیماری ها و دردهای دست و پا مفید است.

آبگرم معدني قهوه خانه یعقوب | ممتاز۲

در جنب قهوه خانه همت (ممتاز۱ ) آبگرمی داخل قهوه خانه یعقوب با دو حوضچه روباز وجود دارد که به آبگرم قهوه خانه یعقوب معروف است و دارای دوش، حوضچه کلر، رختکن سنگی و… می باشد.

آبگرمی با دمای ۴۳ درجه سانتي گراد و آبی ترش مزه و تیره رنگ می باشد. ترکیبات مهم آن عبارتند از كلرور،بيكربنات و  منيزيم، سديم و پتاسيم.

امروز دورتا دور این آبگرم را دیوار کشیده  و از فضای قهوه خانه جدا شده است.

۴ ) چشمه گوز سویی ( آب چشم )

چشمه ای با آبی اسیدی و بی بو وگس مزه و دمای تقریبی ۲۱ درجه سانتیگراد در این شهر می باشد که میزان آبدهی آن بسیار پایین است و از آبهای بیکربنات کلسیک می باشد.

در کف حوضچه آن دو نقطه وجود دارد که از آن ها مقدار قابل توجهی هوا و گاز کربنیک خارج می شود.

خواص درمانی :

در  این آب کلسیم و بی کربنات وجود دارد و معروف است که برای بهبود بیماری های چشمی مفید می باشد.

۵ ) آبگرم ژنرال ( جنرال )

آبگرم ژنرال نیز مثل دیگر چشمه های سرعین در کف دره قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۰۰۰ متر می باشد.

آبدرمانی ژنرال یا جنرال بخشی از مجتمع هتل آپارتمان سپید سرعین به حساب می آید. این آبگرم از دو بخش زنانه و مردانه تشکیل شده

آب آن کمی ترش و بی رنگ است و دمایی در حدود ۴۳ درجه سانتی گراد دارد و ترکیبات آن سولفات بی‌کربنات، کلرور و پتاسیم، منیزیم، کلسیم و سدیم، و PH اسیدی می باشد.

گفته می شود در خلل جنگ جهانی اول که آذربایجان به دست روس ها اشغال شده بود ، یک ژنرال روسی در زمان در اقامتش در سرعین برای درکان جراحات خود از این آب گرم استفاده کرده و به همین این آبگرم ، ژنرال نام گرفته است.

خواص درمانی :

ترکیبات موجود در آب این آبگرم برای بهبودی درهای عضلانی و روماتیسمی می تواند موثر باشد.

۶ ) آبگرم گاومیش گلی | پر آب‌ترین و بزرگترین چشمه آب معدنی ایران

آبگرمی با درجه ۴۶ سانتی گراد، بی رنگ و ترش مزه در حوض که به صورت دائمی جوشان است و از لحاظ وسعت و آبدهی، پرآب ترین چشمه معدنی سرعین شناخته شده است که روی دره در ارتفاع ۱۹۴۰ متری از سطح دریا واقع شده است. آب این چشمه در ردیف آب های کلروره ، بی‌کربنات سدیک و کلسیک گرم است.

بوی هیدروژن سولفوره را از این آب استشمام خواهید کرد. این چشمه آب معدنی دارای استخری روباز به بزرگی ۴۰۰ متر و عمق ۱۳۰سانتی متر می باشد.

خواص درمانی:

کاتیون ها و آنیون های موجود در آن عبارتند از کربنات ، بی‌کربنات، کلروره، سولفات و پتاسیم، منیزیم، کلسیم و سدیم می باشد و به همین دلیل برای بهبود بیماری های زنان، عمومی، قلبی، روماتیسمی و خنازیر مفید است.

۷ ) آبگرم پهنلو ( پهن‌سو )

شرقی ترین و پست ترین آبگرم سرعین ، آب گرم پهنلو يا پهن سو است که آبی نیمه اسیدی با دمای تقریبی ۴۳ درجه سانتیگراد با رنگی متمایل به سبز می دارد که از چشمه ای همیشه جوشان و در ارتفاع ۱۹۵۰ متری از سطح دریا حاصل می شود.

حوض این آب گرم روباز است و امکاناتی نظیر رختكن مسقف، ۶ عدد دوش آبگرم ، حوضچه كلر ، سرويس بهداشتي و غرفه لوازم بهداشتي و آرايشي را داراست.

امروز با انتقال آب به این استخر ، هم حجم آن و هم میزان دمای آب افزایش یافته و به همین دلیل این چشمه از گرم ترین چشمه های آب گرم سرعین به حساب می آید .

آب گرم پهنلو تنها میزبان آقایان است و برای ورود اطفال باید بلیت تهیه کنید.

آب چشمه پهنلو جزو آب های کلرو بی کربنات سدیم می باشد و دارای ترکیباتی چون کلرو، سدیم، پتاسیم و سولفات می باشد.

خواص درمانی:

افرادی که از بیماری های اعصاب و عمومی و دردهای مفصلی رنج می برند، آب گرم این چشمه برای تسکین دردشان موثر خواهد بود.

۸ ) آبدرمانی بش باجیلار ( پنج خواهران )

دومین آبگرم سرعین از نظر ظرفیتو یکی از قدیمی ترین آبگرم ها، آبگرم بش باجیلار است که در گذشته به آن، آب گرم “دره لر سویی” گفته می شده؛

از آن جهت که آب از پنج چشمه می جوشد به آن بش باجیلار می گویند.

ترکیبات آن به بی‌کربنات، کلرور، سولفات و کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم و از نوع کلرو بیکربنات سدیم و گرم می باشد. آب آن کدر و کمی بودار و ترش مزه است و دمایی درحدود ۳۵ درجه دارد.

آب استخر از آب چشمه هاي بش باجيلار و  آب دوشهای آن از آبگرم گاوميش گلي  و آب سرد دوشها نيز از آب لوله كشي شهر تامين مي شود.

در کنار این چشمه آب گرم، مجتمع آب درمانی بش باجیلار احداث شده که دارای استخر سرپوشیده بزرگ، سونای خشک و بخار، جکوزی آبگرم، دوش‌های انفرادی، خدمات پزشکی و درمانی وبوفه وپارکینگ می باشد.

خواص درمانی:

افرادی که از بیماری های عمومی و درهای مفصلی و عصبی رنج می برند، این آب گرم برای آنها سودمند است.

۹ ) آب‌معدنی ارجستان

در ۲۱کیلومتری غرب اردبیل، روستای ارجستان چند چشمه آب معدنی سرد و گازدار و بی مزه با دمایی در حدود ۱۰ الی ۱۵ درجه سانیگراد وجود دارد.

اگر بسته های آب معدنی “مس کو” را در این محدوده دیده باشید، آب این بسته ها از همین روستا تامین می شود.

علاوه بر آب معدنی خوراکی، برای استفاده ی آبتنی گردشگران، روی مظهر آب حوضچه ای سیمانی سرپوشیده ساخته اند.

چشمه آب معدنی راجستان دارای کلرورو بی‌کربنات، کلسیم، منیزیم و پتاسیم و گاز آن نیز کربنیک می باشد.

آدرس: ۲۱کیلومتری غرب اردبیل، روستای ارجستان. ‪

۱۰ ) آبگرم ساری سو

آبگرمی با جریان دائمی ولی متغیر در فصل های مختلف سال که در مرکز شهر سرعین قرار دارد. از آن جهت ساری سو نامیده می شود “ساری “در زبان ترکی به معنای “زرد” و “سو” به معنی  “آب” است و  رسوبات املاح معدنی سبب شده تا سنگ های اطراف آن زرد رنگ کرده و آب نیز از لابه لای سنگی این چنین می جوشد و به نظر آبی زرد رنگ از آن بیرون می آید.

آب گرم ساری سو، آبی تقریبا زردمتمایل به سبز رنگ دارد که بودار و طعم دار است. اگر کی ازآن را بچشید ترشی آن را حس خواهید کرد.

ترکیبات موجود در این آب گرم شامل سولفات، کلرور، بیکربنات و سدیم، پتاسیم و منیزیم است.

بانوان می توانند شب ها به این آب گرم بروند چون برخلاف  آبگرم گاومیش گلی، سار سو همیشه شب ها برای بانوان مهیا شده است.

خواص درمانی : 

دمای آب در حدود ۴۷ درجه سانتیگراد است و در جهت بهبود بیماری هایی چون دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است.

۱۱ ) آبگرم حمام شفا

یکی دیگر از آب گرم های این شهر، حمام شفا می باشد؛ دمای آب آن حدود ۴۰درجه سانتی گراد با ظاهری کدر، بی رنگ و بی بو دارد و با طعمی ترش. چشمه ای که آب این حمام را تامین می کند در هر ثانیه ۵ لیتر آب می دهد.

آبگرم حمام شفا از آبهای معدنی کلرو بی کربنات سدیم است و دارای کربنات، سدیم، کلرو، کلسیم می باشد.

خواص درمانی :

می گویند آب این چشمه برای امراض پوستی، دردهای مفاصل و بهبود بیماری های عصبی مفید است.

۱۲ ) مجتمع مدرن آبدرمانی شهر آفتاب سرعین

این مجتمع با  تمامی نیازهای گردشگری در دره سلامت سرعین با محیطی آرام و دنج واقع شده است. مجتمع آبدرمانی شهر آفتاب در دو فاز طراحی شده که ساخت فاز دوم آن رو به اتمام است. فاز اول آن نیز در چهارطبقه با تجهیزات و امکانات مناسب پذیرای مهمانان و گردشگران می باشد. کاربری چهارطبقه این فاز به شرح زیر می باشد:

طبقه اول: استخر بزرگسالان وخردسالان، سونا خشک و بخار، تونل آب سرد، جکوزی و کلیه امکانات مربوط به بخش استخر

طبقه دوم: این طبقه، تقریبا تشریفاتی است و VIP های خصوصی، کافی شاپ و دفترمدیریت در این طبقه  لحاظ شده است.

طبقه سوم : در این طبقه غرفه های فروش لوازم و وسایل مرتبط با آب درمانی، رستوران های fastfood، شهربازی وجود دارد.
 طبقه چهارم:  طبقه چهارم مخصوص استراحت در رستورانی دنج و زیباست. این طبقه داری رستوران خانوادگی و سفرخانه سنتی است.

۱۳ ) مجتمع آبدرمانی سرعین ایرانیان

یکی از بزرگترین و مجهزترین مجتمع های آب درمانی شهر سرعین است که در سوم خرداد ۱۳۸۹به بهره برداری رسید. امکانات مناسب و شرایط مجتمع باعث شده تا گردشگران بی شماری این مرکز را در سفر خود به سرعین انتخاب کنند.

امکانات مجتمع آب درمانی ایرانیان عبارت است از:

استخر آبگرم معدنی با ظرفیت ۵۰۰ متر مکعب، استخر جوانان با ظرفیت ۲۵۰ متر مکعب و استخر کودکان با ظرفیت ۱۰۰ متر مکعب، سونای خشک، بخار، جکوزی و بخشهای ورزشی و درمانی.

۱۴) مجتمع هتل و آبدرمانی قهوه سوئی

مجتمع هتل و آبدرمانی قهوه سوئی امکاناتی نظیر واحدهای سوئیت ، آپارتمان های یک خوابه و دو خوابه و سه خوابه و واحدهای VIP ، واحدهای اقامتی به تعداد ۲۹ عدد با ظرفیت حداکثری ۱۶۰ نفر می باشد. همچنین این مجتمع تفریحی و آبدرمانی امکانات دیگری دارد از قیبل :

یک رستوران مدرن به ظرفیت ۳۲۰ نفر

حمام و سرویس بهداشتی(ایرانی/فرنگی)

مجهز به تورهای سیاحتی درون شهری و برون شهری

و…

آبگرم قهوه سویی یکی دیگر از آبگرم های سرعین است که در دسته ی آبهای کلر بیکربناته کلسیک گازدار که دارای رسوبات آهن هستند ، قرار می گیرد و از این جهت آب بسیار گرمی دارد. مقدار سیلیس موجود در آبگرم قهوه سویی بسیار زیاد است و به همین جهت برای تسکین دردهای مفصلی بسیار موثر است و حمام کردن در آن حس خوب و آرامش بخشی به همراه دارد.

این آب مزه ی فلزی ترکیبات آهن و گزندگی دی اکسید کربن دارد. این آبگرم  گوگرد و گاز H۲S ندارد و به همین جهت بو ندارد.

خواص درمانی :

آب این آبگرم براي درمان بيماري هاي سيستم حرکتي ( درد دست و پا ) و بيماري هاي عصبي بسیار مفید است.

این مجتمع ۲۴ ساعته آماده پذیرایی از مسافران است.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

اردبیل با توجه به بافت تاریخی خود و حضور ایل های مختلف از اقوام مختلف ایرانی دارای لباس های محلی متنوع، رنگارنگ و جذابی است که دیدن و حتی خریدن آن ها خالی از لطف نمی باشد. در این مطلب در اصفهان تور به معرفی لباس های محلی اردبیل خواهیم پرداخت.

لباس‌های محلی ایل شاهسون و ارسباران یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های فرهنگی این ایل به شمار می‌آیند. مردان ایل پوشاک اختصاصی ندارند، کت و شلوار و کلاه آنان معروف به کِپی (kepi) یا کلاه ترک داری که نظیر کلاه مردان گیلان است؛ تشکیل دهندۀ پوشاک مردان شاهسونی است.

لباس بانوان ایل شاهسون هریک یادآور گوشه‌ای از پوشش مردم سایر مناطق ایران زمین است. روسری بانوان را چارقد گلداری تشکیل می‌دهد که با یک کلاغی بسته می‌شود. پیراهن زنان ایل شاهسون از رنگ‌های متنوع و شاد تشکیل شده و بلند است. تنبان؛ شلیته‌ای است که می‌پوشند و شبیه تنبان‌های بانوان گیلان، بختیاری و قشقایی است. جلیقه زنان شاهسون را پارچه‌های دوخته شده بدون آستین تشکیل می‌دهد که روی آن‌ها سکه‌های طلا و نقره دوخته شده است و تعداد سکه‌ها نشان دهنده میزان ثروت خانواده است. زنان کفش‌های دست‌دوزی به پا می‌کنند که در رنگ‌های متنوع و شاد تهیه شده‌اند. پوشش یاد شده در میان برخی روستاهای استان آذربایجان شرقی و غربی نیز متداول است.

هر چند گفته می‌شود البسه بومی محلی اردبیل از تنوع برخوردار است اما طی سال‌های اخیر به مرور زمان کاتالوگ‌های لباس‌های وارداتی به مغازه‌ها، خیاطی‌ها و پاساژها راه یافته و به جای معرفی لباس‌های بومی، البسه ترک و اروپایی نگاه زنان و دختران و حتی مردان را شگفت زده ساخته است.

به عقیده جامعه‌شناس اردبیلی رگه‌هایی از لباس‌های بومی و محلی را نه در مناطق شهری که در مناطق روستایی و عشایری و خاصه بین عشایر کوچ‌نشین می‌توان پیدا کرد. عشایر شاهسون و بخشی از عشایر ارسباران که در این استان اقامت فصلی دارند آیینه تمام‌نما و میراث داران اصلی پوشاک هستند.

داور عبداللهی تصریح کرد: در این مناطق متناسب با فصول چهارگانه پوشاک متفاوتی وجود دارد و متناسب با مراسم مختلف الگوی لباس مردان، زنان، کودکان و بزرگ‌سالان با هم متفاوت است به ویژه اینکه برای بزرگ‌سالان و خاصه زنان این مناطق پوشاک کارکرد تمایز بخشی خاصی دارد و زن تازه‌عروس با نوع کلاغی رنگ آن و روسری چارقدی که می‌بندد از بقیه دختران و زنان متأهل از ویژگی‌های نوع گره، نوع رنگ (شاد و سفید و تیره) و حتی کیفیت دوخت مشخص می‌شوند. نوع و جنس پوشاک زنان با منزلت اجتماعی و اقتصادی آنها تناسب دارد و در یک مجلس زنانه به خوبی می‌توان این تمایز را مشاهده کرد.

همچنان که این جامعه‌شناس تأکید دارد لباس عشایر شاهسون اردبیل آخرین بازمانده‌های پوشاک بومی محلی این استان است.

لباس بانوان ایل شاهسون که نمادی از فرهنگ جاری و سنت‌ها و باورهای این ایل است از ۹ تکه مجزا تشکیل می‌شود و زنان عشایر همواره تمامی این ۹ تکه را به تن دارند.

محقق ایل شاهسون شهروز جدید مغانلو در کتاب دلبافته های خود تکه‌های لباس را شامل پیراهن(کوینگ)، تنبان یا دامن شلیته‌ای(تومان)، روسری(یایلیق)، چارقد روی یایلیق(آلین یایلیقی)، عرقچین(آرخچن)، نیم تنه ساده مورد استفاده در زمستان‌ها(یل)، جلیقه بی‌آستین(جلقا)، جوراب و کفش(باشماق) برشمرده است.

وی با بیان اینکه پیراهن زنان ایل شاهسون از رنگ‌های متنوع و شاد تشکیل شده است، اضافه کرد: لباس محلی تحت نام کلی «تومان کوینگ» شناخته می‌شود.

جامعه‌شناس اردبیلی نیز تاکید کرد؛ رنگ و جنس و تعداد تنبان‌هایی که زنان ایل می‌پوشند بیانگر تمول و جایگاه اقتصادی – اجتماعی آنها است؛ بطوریکه لباس‌های با جنس فاخر نخی و گاهی ابریشم کاربرد خاصی دارد و نشان دهنده ثروت خانواده است.

عبداللهی معتقد است؛ نوع بالاپوش مردان و جنس کلاه هم متفاوت است البته این تنوع پوشاک مصرفی با محیط‌های کاری و منزلت مردان هم تناسب دارد و این حاکی از اهمیت جامعه‌شناسی لباس در مناطق روستایی است چرا که لباس مشخص کننده جایگاه طبقاتی و قشربندی اجتماعی مصرف‌کننده‌های آنها است درست به همان شکلی که در مناطق شهری مرسوم است؛ پاپوش‌های متنوع و رنگارنگ چه به شکل کفش و چه به شکل جوراب (در فصل سرد) جلوه خاصی به زیبایی پوشش مردان و زنان می‌دهد.

استاد دانشگاه‌های اردبیل تأکید کرد: نوع رنگ لباس‌ها و کاربردی بودن آنها متناسب با فصول و شرایط خاص از جمله مجالس عزا، جشن و سرور مانند ختنه کنان کودکان پسر و نامزدی و ازدواج دختران و پسران زیبایی و جلوه خاصی دارد.

وی افزود: البته نوع پوشاک در قلمرو استانی تقریباً در مناطق روستایی استان اردبیل یکی است اغلب پوشاک زنان شامل تنبان، جلیقه، سرپوشی بنام کلاغی و پیراهن‌های رنگارنگ است در مورد مردان چنین تمایزی دیده نمی‌شود.

عبداللهی تأکید کرد: باید اذعان داشت که تنوع پوشاک مناطق روستایی و عشایری استان در مقایسه با مردان بیشتر در بین زنان دیده می‌شود مردان از کت‌وشلوار که از مظاهر زندگی مدرن شهری است بیشتر استفاده می‌کنند گویا در زندگی عشایری زنان مهم‌ترین تصویرگران و پیام‌رسانان منزلت خانواده‌ها هستند به تعبیر دیگر زنان دارندگان نشانه‌های سبک زندگی سنتی در این مناطق هستند.

زنان عشایر و روستایی اردبیل برای تهیه پوشاک خود متکی به قابلیت ها و ابتکارات خود هستند.

از ویژگی های منحصر به فرد لباس زنان روستا نشین ، استفاده از پارچه هایی با رنگهای شاد و متنوع است. البته ، اکنون دختران روستایی رغبت زیادی به این نوع پوشش نشان نمی دهند و لباسهای آماده را ترجیح می دهند. اما ، در طراحی و دوخت این لباس ها همه معیارهای لازم برای پوشش کامل و سازگاری آن برای استفاده در تمام فصل ها در نظر گرفته شده است.

تنوع و زیبایی رنگ های پارچه های استفاده شده، مستقیما از طبیعت و محیط اطراف الهام می گیرد. در گذشته برای دوخت یک پیراهن از سوزن هایی با سایزهای متفاوت استفاده می شد. امروزه به دلیل پیشرفت صنعت، این پوشاک به طریق ماشینی تولید می شود.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

یکی از معروف ترین سوغاتی ها و اقلام اردبیل شیرینی های خوشمزه و متنوع آن است که قطعا کسی توان گذشتن از آن ها را ندارد. در این مطلب می خواهیم به بررسی شیرینی های اردبیل بپردازیم، البته قبل از آن از این که دهان شما با خواندن این مطالب و دیدن عکس شیرینی ها آب می افتد عذر می خواهیم!

استان اردبیل، یکی از استان‌های قرار گرفته در شمال غربی کشور، با حضور مناطقی از جمله آبگرم سرعین، چشمه‌های آب معدنی واقع در سرعین و لاهرود، کیوی، نیر و مشگین‌شهر، دریاچه‌ی زیبای شورابیل، کوهستان حیرت‌انگیز سبلان و آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری ایران شناخته می‌شود. بیشتر مردم ساکن در این استان را مردم آذری زبان تشکیل داده‌اند که از فرهنگی غنی و مثال‌زدنی برخوردار هستند.

مردم استان اردبیل نیز مانند سایر مناطق کشور، از غذاها و شیرینی‌های سنتی بسیار متنوع و دوست‌داشتنی برخورداراند که می‌‌توان به یارتما، پیشی، چنگونی، باقلوای زعفرانی، سه‌گوش، قطاب، شیرینی کشمشی، باقلوای بادام، میندال یا قرابیه‌ی گردو، راحت‌الحلقوم، حلوای زعفرانی، حلوای سیاه، قطاب عسلی، قچکورگی، نان فطیر، نان چای چروکی، نان شری فطیری و بسیاری دیگر نام برد. البته به گفته‌ی مسئولان صنعت غذایی این استان، برخی از این شیرینی‌های سنتی، از دیگر مناطق کشور وارد رژیم و فرهنگ غذایی آن‌ها شده است، ولی قطعا حلوای سیاه، پارتاما، قطاب و باقلوای اردبیل از شیرینی‌ها و خوراکی‌های بکر و مخصوص استان اردبیل به شمار می‌آیند.

حلوای سیاه (قره حلوا)

حلوای سیاه یکی از مشهورترین و منحصربه‌فردترین شیرینی‌ها و خوراکی‌های سنتی استان اردبیل است که به نظر می‌رسد از قدمتی برابر با ۱۰۰ سال برخوردار است. این خوراکی بومی، به دلیل حضور مواد اولیه‌ی غنی و مغذی از جمله شیرینی‌های با طبیعت گرم محسوب شده و در فصول سرد سال بویژه فصل زمستان، نسبت به سایر دوران سال، توسط خانواده‌های این استان طبخ و میل می‌شود. بانوان و آشپزهای استان اردبیل همچنان به روش گذشتگان و اصول اولیه‌ی پخت حلوای سیاه، متعهد بوده و همین امر سبب شده است تا این خوراکی‌ لذیذ و منحصربه‌فرد بومی، همچنان خاصیت درمانی وانرژی‌زایی خود را حفظ کند. جوانه‌ی گندم، آرد سبوس‌دار، کره‌ی حیوانی، شیره‌ی عسل، پودر پسته، گردو و نارگیل از جمله مواد اصلی در تهیه و تدارک حلوای سیاه اردبیل به شمار می‌آیند. طبق اظهار نظر کارشناسان تغذیه، این شیرینی سنتی سرشار از کالری، پروتئین، کربوهیدرات، چربی و ویتامین‌های c،b و e و املاح کلسیم، فسفر، منیزیم و اسیدهای آمینه است. همچنین مصرف این خوراکی فوق‌العاده می‌تواند در درمان و بهبود برخی از مشکلات جسمی مانند کمردرد، درهای مفصلی، هضم غذا و افزایش وزن بسیار مفید و موثر واقع شود. پیشنهاد می‌کنیم پس از سفر به این استان زیبا و بازدید از مناطق گردشگری، از تهیه‌ی این شیرینی لذیذ و خوشمزه غافل نشوید.

باقلوای اردبیل

همانگونه که می‌دانید، باقلوا یکی از شیرینی‌های سنتی و اصیل کشور محسوب می‌شود که در شهرهایی مانند قزوین و کاشان و برخی دیگر از مناطق کشور، به عنوان خوراکی بومی شناخته شده است. در رژیم غذایی مردم استان اردبیل نیز با توجه به اقلیم محل سکونت و ذائقه‌ی آن‌ها، باقلوای مخصوصی را در برنامه‌ی غذایی سنتی خود تهیه و طبخ کرده که از طرفداران بسیاری برخوردار است. بانوان کدبانو و هنرمند این استان با استفاده از تخم‌مرغ، شیر، ماست، روغن مایع، بکینگ‌پودر، آرد گندم، کره، گردو، نشاسته، پودر پسته، شکر، آب لیمو ترش به تهیه و طبخ این شیرینی بومی و سنتی می‌پردازند.

قطاب عسلی خلخال

قطاب عسلی، از جمله شیرینی‌های سنتی و بومی استان اردبیل و شهرستان خلخال محسوب می‌شود. هرچند انواع دیگری از این خوارکی خوشمزه در برخی از نقاط کشور تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد که می‌توان به قطاب مشهور استان یزد اشاره کرد. شیرینی که به عنوان یکی از خوراکی‌های اصیل و بومی این استان قلمداد شده و از شهرتی جهانی برخوردار است. اما مردم شهرستان خلال، در برنامه‌ی غذایی سنتی خود، نوعی از قطاب را که به قطاب عسلی معروف است، تهیه کرده و مورد مصرف قرار می‌دهند. این شیرینی دوست‌داشتنی و لذیذ با استفاده از موادی مانند: تخم‌مرغ، ماست، آرد سفید، روغن، مغز گردو، عسل، پودر شکر، گلاب، هل، پودر دارچین و پودر میخک این خوراکی‌ بومی و سنتی را تهیه می‌کنند. از خواص قطاب عسلی می‌توان به طبیعت گرم آن به دلیل حضور عسل، مغز گردو، پودر هل و پودر دارچین اشاره کرد که برای حفظ سلامت بدن، بسیار مفید و ضروری است.

حلوای زنجبیل اردبیل

حلوا یکی از خوراکی‌ها و شیرینی‌های سنتی کشور محسوب شده که به دلیل استفاده از مواد اولیه‌ای مانند آرد، روغن، شکر و … به عنوان خوراکی بسیار مقوی و مغذی، قلمداد می‌شود. تنوع جالب و شگفت‌انگیزی از حلواهای تهیه شده در سراسر کشور وجود دارد که در نوع خود منحصربه‌فرد و قابل توجه است. حلوهایی مانند: حلوای هویج، حلوای خرما، حلوای جوانه‌ی گیاهان گندم‌گون و … توسط بانوان و مادران کدبانو و هنرمند سراسر کشور تهیه و طبخ می‌شود. حلوای زنجبیل یکی از این شیرینی‌های سنتی و بومی استان اردبیل است که به نظر می‌رسد در برخی از نقاط کشور از جمله استان آذربایجان و استان گلستان، به عنوان خوراکی بومی و سنتی شناخته شود.  این خوراکی مغذی در مناطق سردسیری کشور از طرفداران بسیاری برخوردار است که می‌‌توان دلیل آن‌را طبیعت گرم زنجبیل دانست. مردم استان اردبیل با ترکیب آرد گندم، روغن جامد، کره،پودر زنجبیل و پودر شکر و در برخی موارد پودر قند، این خوراکی لذیذ و دوست‌داشتنی را تهیه می‌کنند. اکثر مردم استان اردبیل در ایام ماه مبارک رمضان و هنگام وعده‌ی افطار از حلوای زنجبیلی استفاده می‌کنند.

قچکورگی

با پایان سال و نزدیک شدن به ایام نوروز، بانوان هنرمند و کدبانوی سراسر کشور به طبخ و تدارک انواع شیرینی‌های محلی و سنتی دیار خود می‌پردازند. خوراکی‌هایی که عطر و بوی آن‌ها حس و حالی وصف‌نشدنی را نه تنها برای اعضای خانواده بلکه برای رهگذران کوچه‌ها و محله‌های جای‌جای میهنمان، به ارمغان خواهد آورد. مردم شهرستان خلخال نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با شروع سال نو تنور طبخ انواع شیرینی و خوراکی‌های سنتی خانواده‌ها داغ داغ خواهد بود. شیرینی سنتی قچکورگی، خوراکی است بومی این شهر که طعم و عطر دوست‌داشتنی آن، هوش از سر هر انسانی می‌زداید. آرد برنج مهم‌ترین ماده‌ در طبخ قچکورگی است که پس از ترکیب با ادویه‌ و چاشنی‌های محلی، توسط مادران و بانوان کدبانوی شهرستان خلخال تهیه و درون سفره‌ی هفت‌سین سال نو، قرار داده می‌شود. همچنین مردم این شهرستان طبق رسمی سنتی، این خوراکی لذیذ را به عنوان هدیه‌ی شب سال نو، به نوعروسان خود پیشکش می‌کنند.

نان برنجی خلخال (قند چوریی)

شاید با شنیدن نام نان‌برنجی، استان کرمانشاه و سوغات معروف و محبوب این دیار، در ذهن‌ها تداعی شود. اما استان اردبیل و شهرستان خلال نیز از جمله نقاطی از کشور محسوب می‌شوند که می‌توان طبخ و تهیه‌ی نان‌برنجی مخصوص و سنتی را به آن‌ها نسبت داد. نان برنجی خلخال، از شهرتی جهانی برخوردار بوده و در زبان محلی به نام قندچوریی شناخته می‌شود. دلیل نام‌گذاری آن نیز استفاده از پودر قند در طبخ و تهیه‌ی این شیرینی سنتی و اصیل شهرستان خلخال است. متاسفانه امروزه به دلیل عدم دسترسی آسان به مواد مورد نیاز این خوراکی بومی، خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به جای تهیه‌ی آن در منازل خود، از بازار و به صورت آماده، به تهیه‌ی نان برنجی اقدام کنند.

حلوای سفید (آغ حلوا)

همانگونه که پیش‌تر بیان شد، تنوع بی‌نظیر و فوق‌العاده‌ای از انواع حلوا در نقاط مختلف کشور تهیه و مورد استفاده‌ی خانواده‌های ایرانی قرار می‌گیرد. با وجود تفاوت در مواد مصرفی و طعم آن‌ها، اکثر حلواهای طبخ شده در یک نکته و آن هم رنگ تیره و مایل به قهوه‌ای، مشترک و یکسانند. در استان اردبیل نوعی حلوا تهیه می‌شود که بومی این استان بوده و به دلیل رنگ منحصربه‌فردی که دارد، در نوع خود جالب به نظر می‌رسد. حلوای سفید که در گویش مردم استان اردبیل به آغ حلوا مشهور است، نام این شیرینی و خوراکی محلی است که از طرفداران بسیاری در سراسر این استان برخوردار است. حلوای سفید از خوراکی‌های محلی شهرستان خلخال بوده که ممکن است از روش‌‌های مختلفی برای تهیه و طبخ آن استفاده شود. اما آنچه در تدارک این خوراکی بومی توسط بانوان کدبانوی این استان صورت می‌پذیرد، ترکیب موادی مانند: آرد برنج، شیره‌ی بال (شیره‌ی حلوا)، وانیل (درصورت تمایل به جای وانیل از گلاب استفاده می‌شود)، زنجبیل و زعفران است که در پایان به تولید حلوایی لذیذ و مطبوع خواهد انجامید. معمولا مردم شهرستان خلخال در عید سعید فطر این شیرینی لذیذ را تهیه کرده و به نوعروسان هدیه می‌کنند

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

اردبیل با توجه به این که اقوام مختلف را در خود جای داده است دارای تنوع زبانی و گویشی فراوانی است که می تواند در نوع خود جالب باشد. با هم انواع زبان ها و گویش های رایج در اردبیل را بررسی می کنیم.

تاریخچه زبان منطقه

قبل ازمهاجرت آریاها به فلات ایران ، مردمی در این سرزمین زندگی می كردندكه بومی محل بودند و به زبان مخصوصی سخن می گفتند. آمدن آریاها را بدین نواحی از بیست تا چهارده قرن قبل ازمیلا د می داند ولی تحقیقات دیگری كه در این زمینه صورت گرفته است حكایت از آن دارد كه پنجهزار سال پیش قوم “اورارتو” كه محققان آنرا شاخهای از نژاد آریایی می دانند دراین ناحیه ، یعنی منطقه ای كه درجنوب كوههای قفقاز از ارمنستان تا كردستان و خلخال و سراب (در شرق وجنوب اردبیل ) واقع است ، زندگی می كردند. زبانها ی باستانی با آن كه دراصل و ریشه یكی بوده است به سه شكل پارسی قدیم ، اوستائی و پهلوی منقسم می دانند و بیشتر زبانهای كنونی ایران را شاخه های دگرگون گشته آنها می پندارند. زبان اوستائی از آن جهت كه اوستا ، كتاب دینی زردشت ، بدان نوشته شده است بزبان اوستائی معروف گشته است. این پیامبر ایران باستان از آذربایجان و به احتمال قریب به یقین از مغان اردبیل و دامنه های كوه سبلان برخاسته وكه همان زبان مادها بود به این ترتیب میتوان گفت كه زبان اوستائی قدیمترین زبان آریائی است كه احیاناً اردبیلیان باستان بدان سخن گفته اند چون مادها شكست خوردند زبان پارسی ، بر اثر تسلط هخامنشیان ، در آذربایجان نفوذ یافت ولی ساكنان این منطقه باز زبان پیشین خود راحفظ كردند وحتی در عهد سلوكیها و اشكانیها وساسانیها نیز بزبان آذری ،كه همان زبان مادی آمیخته با لغاتی از زبان بومیان پیشین بود سخن می گفتند.

زبان تركی

زبان تركی رهاورد تركان است كه با نفوذ تدریجی آنها در این منطقه كم كم رایج گشته است. طوایف ترك نژاد برای بدست آوردن مراتع و چراگاه بسمت ایران آمدند ولی با اقتداری كه دولتهای اشكانی و ساسانی داشتند اجازه ورود به ایران نمی یافتند چون ساسانیان منقرض شدند و درنتیجه قبایل ترك بداخل ایران نفوذ كردند.

رواج زبان تركی در آذربایجان قبل از سلطنت صفویان

بعضی ها چنین پنداشته اند كه شاه اسماعیل صفوی این زبان را رواج داد وآنرا زبان مردم آذربایجان نمود در حالیكه در زمان او بیش از یكصد سال ازآزادی وتوطن قزلباشها در آن نواحی می گذشت و لذا وقتیكه شاه اسماعیل قیام كرد زبان تركی بین مردم آذربایجان شایع بود و عامه نیز بدان سخن می گفتند.

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور