در سرتاسر جهان ادیان غیرالهی و آداب و رسوم خرافی بسیاری وجود دارد که شاید حتی باورمان نشود که در عصر صنعت و تکنولوژی و در سال ۲۰۱۷ چنین چیزهایی حتی در روستاهای دور افتاده نیز وجود داشته باشد. در این گزارش دو قسمتی در اصفهان تور که قسمت دوم آن را می توانید در اینجا مطالعه کنید به بررسی ادیان غیرالهی و آداب و رسوم خرافی در جهان نگاهی داشته ایم. با ما همراه باشید.

با گذشت بیش از ۱۴۰۰سال از دعوت آخرین فرستاده خدا به پرستش و عبادت خدای یگانه، و با وجود مبعوث شدن ۱۲۴ هزار پیامبر برای نشان دادن مسیر صحیح به بشریت در اعصار گونان و ریشه کنی جهالت انسان، در قرن ۲۱ و در اوج پیشرفت کشورها در زمینه های اقتصادی، علمی، صنعت، تکنولوژی، بهداشت و درمان، آموزش و ارتباطات و … در اقصی نقاط جهان، از شرقی ترین اجتماعات در حال توسعه و تازه توسعه یافته تا غربی ترین کشورهای صنعتی و پیشرفته که پیشتازان اقتصاد و پیشرفت در جهان بشمار می آیند، ریشه های جهالت هنوز هم خشک نشده است.

میل به خرافه و توسل به غیر خداوند متعال و یکتا، همچنان در میان جوامع غربی و شرقی رواج دارد. گرایش هایی که از پرستش تا تقدیس و تکریم غیر خدا و عادات و عقاید خرافی را در بر میگیرد. در این گزارش به برخی از بارزترین و شایع ترین موارد پرستش غیر خدا، تقدیس و تکریم اشیاء و عادات و عقاید خرافی و باطل غرب و شرق پرداخته خواهد شد.

شایعترین و در عین حال آشکار ترین گرایش خرافی که پیامبران الهی از جمله حضرت ابراهیم (ع) و پیامبر گرامی اسلام (ص) سعی در ریشه کنی آن از جوامع انسانی زمان خود داشتند، گرایش به بت پرستی به جای پرستش خداوند یکتا بود.

بت پرستی به معنای پرستش یک شی‌ء به عنوان خدا و یا انجام اعمالی شبیه به پرستش، همچون ادای احترام بیش از حد به هر چیزی جز خدای واحد است. بت‌پرستی در تمامی ادیان ابراهیمی به شدت منع شده است، البته مصادیق بت‌پرستی ممکن است میان این ادیان متفاوت باشد.

در ادیان غیر ابراهیمی پرستش اشیاء دست‌ساز منعی ندارد، اما در داخل آن ادیان از لفظ “بت‌پرستی” استفاده نمی‌شود.

در هندوئیسم تمامی انواع پرستش از درجه یکسانی برخوردارند و بنابراین عبادت تمثال‌ها یا “بت‌ها” نه توصیه می‌شود و نه منع. با این که هندوئیسم معمولاً با شمایل مذهبی انسان‌انگاره همچون “مورتی‌ها” معرفی می‌شود، منع‌ شمایل‌نگاری نیز با نمادهایی ذهنی از خدا معرفی می‌شود. از آن گذشته، هندوها بر این باورند که تمرکز بر شمایل انسان‌انگاره ساده‌تر است. لرد کریشنا در بهاگاواد گیتا، فصل ۱۲، آیه ۵ گفته است:

“تمرکز بر خدای غیرآشکار به مراتب سخت‌تر از تمرکز بر خدای دارای شکل است، چرا که انسان نیاز دارد هر چیزی را با حواسش درک کند.”

بت پرستی سنتی یا همان پرستش و تقدیس تندیس هایی از جنس سنگ، چوب، فلزات، گچ و … از اولیه ترین گونه های پرستش و توسل به غیر پروردگار دو عالم است. هرچند، برخی از این مذاهب، خود را بت پرست ندانسته و در توجیه و توضیح این رفتار، تندیس یا همان بت را وسیله و واسطه ای برای تقرب جستن به خدا می دانند.

به جز بت پرستی سنتی، گونه های دیگری از پرستش نیز در جهان وجود دارد که از اجزای طبیعت تا اعضای بدن انسان را شامل می شود. در ادامه گزارش مشرق، به برخی از عجیب ترین و تأمل برانگیزترین انواع پرستش و آداب و عادات خرافی مردم نقاط مختلف جهان پرداخته شده است.

آلت‌پرستی در ژاپن پیشرفته

شاید حتی فکر کردن به آن هم حال انسان را دگرگون کند و احساس انزجار را در انسان برانگیزد؛ تصور آن نیز غیر ممکن به نظر می رسد که عده ای، عضوی از بدن را که حتی بردن نام آن نیز شرم آور شمرده می شود می پرستند و تقدیس می کنند.

یکی از خدایان و انواع پرستش، پرستش “آلت مردان و زنان” در ژاپن است.

این جهالت ناگوار و شرم آور در روستای کوماکی ژاپن در جریان است و پرستشگاهی مختص آلت مردانه در این منطقه وجود دارد. پرستش آلت در این منطقه به همین جا ختم نشده و محدود به پرستشگاه نیست. هر ساله در فصل بهار همه اهالی برای تماشای یک آلت چوبی بزرگ در خیابان گرد هم جمع می‌شوند.

گفته می‌شود این سنت خرافی از حدود ۱۵۰۰ سال پیش پایه‌گذاری شده است. این جشن برای افزایش باروری و کشت محصول برگزار می‌شود.

هر ساله در تدارک برای اجرای این مراسم یک آلت جدید از چوب سرو ساخته می‌شود. طول آن ۲٫۵ متر است و ۲۸۰ کیلوگرم وزن دارد.این مجسمه به دست هنرمندانی خاص و با استفاده از ابزارآلات و تکنیک‌های کهن ساخته می‌شود. (از نمایش مجسمه های ساخته شده معذوریم)

از دیگر باورهای خرافی مردم این منطقه این است که این مجسمه نمادی از جوهر وحدت مردان و زنان و زمین است! مردان در این جشن با لباس های سفید شرکت می کنند و رداهای سفیدی که مردان می‌پوشند نمادی از پاکی و قداست است و تنها مردانی که این لباس را به تن دارند قادر به حمل این مجسمه هستند. این مردان همچنین باید ۴۲ ساله باشند، سنی که به باور ژاپنی‌ها سن بداقبالی است.

در این مراسم علاوه بر به نمایش درآمدن مجسمه هایی از آلت مردان، شمایل مشابهی از آلت زنان نیز ساخته شده و پس از تزئین با گل و پارچه های رنگی، در خیابان گردانده می شود.

در حاشیه این جشن ها، انواع بستنی ها و شکلات ها در اشکال آلت های مورد پرستش تهیه و به شرکت کنندگان داده می شود.

شیطان پرستی

شیطان پرستی از انواع پیچیده کفر و پرستش غیر خداوند باری تعالی به شمار می رود. شیطان پرستی هم در جوامع مختلف کارکردی اعتراضی نسبت به شرایط موجود به خود گرفته و هم در شکل سنتی آن، پرستش و تقدیس شیطان را شامل می شود.

شیطان پرستی از چندین مذهب با ایدئولوژی‌ها و عقاید فلسفی و پدیده‌های اجتماعی متفاوت تشکیل شده است. از ویژگی‌های مشترک این ادیان ارتباطی نمادین با شیطان، تجلیل خصلت‌های آن و حتی ستایش شیطان است. پیشینه شیطان‌پرستی به قرن ۱۷ بازمی‌گردد اما ردیابی ریشه‌های آن کار دشواری است.

در شاخه‌ای از شیطان‌پرستی که شیطان‌پرستی سنتی نامیده می‌شود باور اصلی بر این است که شیطان نوعی وجود حقیقی برای تکریم یا ستایش است، چه در قالب انسان، روح، موجود فضایی یا نوعی خدا. حال آن که در شاخه‌ای دیگر که شیطان‌پرستی لاوِی نام دارد شیطان صرفاً نمادی از فردگرایی است.

کتاب مقدس شیطان پرستان لاوی

شیطان‌پرستی سنتی نیز خود به زیرمجموعه‌های گوناگونی تقسیم‌بندی می‌شود. در برخی از این فرقه‌ها شیطان جایگاهی والاتر از بشر ندارد و صرفاً در حکم یک دوست و همراه است. حال آن که در برخی فرقه‌های دیگر شیطان یک موجود والاتر است، اما نه لزوماً والاترین قدرت. در برخی، شیطان را خالق هستی می‌دانند و در برخی دیگر آن را خود هستی. اما در تمام شاخه‌های شیطان‌پرستی سنتی اعتقاد بر این است که شیطان دارای وجود خارجی است. جالب آن که تنها بخش بسیار اندکی از شیطان‌پرستان سنتی شیطان را در مفهوم مسیحی‌اش که همانا منشاء تمام بدی‌هاست می‌پرستند و در بسیاری از شاخه‌ها شیطان را نمادی از پلیدی نمی‌دانند.

از دیگر ویژگی‌های این فرقه اعتقاد به جادوگری طی مراسمی خاص است.

ظهور شیطان پرستی از خانواده ای یهودی – آتئیست

بنیان‌گذار فرقه شیطان‌پرستی لاویی فردی به نام آنتون لاوی از خانواده‌ای یهودی است . وی نگارنده کتاب “انجیل شیطانی” نیز هست. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات، ملاحظات و مراسمی است که وی در سال ۱۹۶۹ به چاپ رسانید و دربرگیرنده اصول این فرقه است. پیروان این کتاب را “شیطان‌پرستان آتئیست” می‌خوانند، چرا که باور دارند خدا دارای وجود خارجی نیست، بلکه فرافکنی هر فرد از شخصیت خود است. طی سی چاپ ، بیش از یک میلیون نسخه از این کتاب به فروش رفته است.

بیشتر پیروان این فرقه و سایر فرقه های شیطان پرستی از اروپا و آمریکا هستند. تعداد شیطان پرستان در آمریکای شمالی در حدود ۲۰ هزار نفر تخمین زده شده است. خاستگاه شیطان پرستی به دهه ۱۹۵۰ میلادی در آمریکا و انگلیس باز می گردد اما در مجموع برخلاف آنچه که از سوی رهبران آن تبلیغ می شود پیروان چندانی جذب این فرقه نشده اند و بیشترین آمار آن ها همان ۲۰ هزار نفر آمریکای شمالی بوده است.

لاوی همچنین بنیانگذار کلیسای شیطان پرستان نیز بود. با مرگ لاوی در سال ۱۹۹۷، پیتر گلیمور به عنوان کشیش اعظم این کلیسا، جانشین وی و عهده دار مراسم مذهبی! شیطان پرستان شد.

پرستش طبیعت

در میان ادیان و رسوم خرافی و الحادی، پرستش و تقدیس طبیعت نیز از جمله مواردی است که هم در غرب و هم در شرق، به چشم می خورد. گرچه طبیعت از جلوه های آفرینش الهی و از آیات پروردگار است، اما برخی همانند مثل اشاره به ماه، در حیرت انگشت اشاره کننده مانده و از ماه غافلند.

پرستش طبیعت نوعی نظام دینی بر مبنای تقدیس و تکریم پدیده‌های طبیعی است. از جمله مذاهبی که پرستش طبیعت در آن‌ها یافت می‌شود پانته‌ایسم، پاننته‌ایسم، دئیسم، شامانیسم و چندخدایی هستند. پرستش طبیعت دارای اشکال گوناگونی است و عناصر مختلف طبیعت از جمله آتش، درخت، ماه و خورشید، حیوانات و … را دربرمی‌گیرد.

پرستش آتش

پرستش آتش در ادیان گوناگون وجود داشته است، چرا که آتش بخش بسیار مهمی از فرهنگ بشر از زمان دیرینه سنگی بوده است.

نخستین نشانه‌ها از آتش کنترل‌شده مربوط به ۷۹۰ هزار سال پیش است. از منظر باستان‌شناسی، نخستین شواهد مربوط به پرستش آتش در فرهنگ هندوایرانی به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. با این که عبارت “آتش‌پرستان” اغلب به زرتشتیان اشاره دارد، این اندیشه که زرتشتیان آتش را می‌پرستند ناشی از نوعی مجادله ضدزرتشتی است. به اعتقاد زرتشتیان در آتشکده‌ها آتش نمادی از حقیقت و پاکی است. به همین دلیل آتش پرست خواندن زرتشتیان صحیح نبوده و زرتشتیان نیز همانند دیگر ادیان ابراهیمی، خدای واحد را می پرستند.

اما در برخی شاخته‌های هندوئیسم آتش، یا آگنی، عنصر اصلی در مراسمی به نام یانجا است و نقش رابطی میان عبادت‌کنندگان و خدایان است. در ویشناو، شاخه‌ای از هندوئیسم، آتش را زبان خدای بزرگ نارایانا می‌دانند.

این جایگاه والای آتش در همچنان در بسیاری از مذاهب و فرهنگ‌ها به چشم می‌خورد، چه در مراسم جسدسوزانی و چه در مراسم آتش‌بازی و یا روشن کردن شمع در بسیاری از مراسم مذهبی و یا حتی مشعل المپیک که در طول بازی‌ها باید روشن باشد.

پرستش حیوانات

پرستش و یا تقدیس حیوانات اغلب به دلیل رابطه ای است که پرستندگان آن، میان حیوان با خداوند قائل می شوند.

اصطلاح پرستش حیوانات را مذهب‌گرایان غربی و مجادله‌گرایان یونان و رم علیه ادیانی که خدایانشان در قالب حیوان تجلی می‌یابد در معنایی منفی به کار می‌بردند. اما در اکثر موارد پرستش حیوانات، این خود حیوان نیست که پرستش می‌شود. بلکه باور بر این است که قدرت مقدس خدا در حیوانی خاص تجلی می‌بابد. این پدیده در مذاهب بسیاری، از جمله هندوئیسم، بودیسم، مسیحیت و مذاهب یونان و رم و مصر مشاهد شده است. برای نمونه، یونانی‌ها خرد را به جغد ارتباط می‌دادند و بر این باور بودند که آتن، الهه خرد، دارای رابطه خاصی با پرندگان بوده است. بنا براین او را با تصویر جغد به نمایش در می‌آورند.

در سنت‌های مسیحی، همین ارتباط میان عیسی مسیح و بره نیز به چشم می‌خورد. در مصر باستان نیز پرستش حیوانات بخش مهمی از مذهب به شمار می‌رفت. هاتور و باستِت، دو الهه مصری، به ترتیب به شکل یک گاو و یک گربه به نمایش در می‌آمدند.

در مصر باستان تقدیس حیوانات تا حدی بوده که اجسادشان را در کنار اجساد انسان‌ها مومیایی می‌کردند.

در ایران باستان نیز گاو حیوان مقدسی به شمار می‌رفت.

پرستش درخت

پرستش درختان به نوعی گرایش در میان جوامع گوناگون در طول تاریخ به پرستش و یا اسطوره‌سازی درختان اشاره دارد. درختان همواره نقش برجسته‌ای در بسیاری از اسطوره‌ها و مذاهب داشته‌اند. درختان همواره نمادی از رشد، فساد و رستاخیر بوده‌اند. کهن‌ترین نماد میان‌فرهنگی از شکل‌گیری جهان “درخت دنیا” است، که نماد جاودانگی و باروری نیز هست.

یکی از جوامعی که درختان را پرستش می‌کردند سامی‌ها بودند. درختی که معمولاً در فلسطین مقدس شمرده می‌شد درخت بلوط یا درخت سقز بود.

سگ، نگهبان درهای بهشت!

سگ در میان هندوهای نپال و برخی از بخش‌های هند دارای اهمیتی مذهبی است. در این فرقه‌ها طی مراسمی پنج‌روزه به نام “تیهار” که تقریباً هر سال در ماه نوامبر برگزار می‌شود سگ‌ها را پرستش می‌کنند.

در هندوئیسم باور بر این است که سگ پیام‌آوری از سوی یاما، خدای مرگ است و سگ‌ها نگهبانان درهای بهشت‌اند. بنابراین مردم برای این که سگ‌ها آن‌ها را در بهشت راه دهند، برای راضی نگاه داشتن سگ‌ها روزی را در ماه نوامبر به نام کوکور-تیهار، که در زبان نپالی به معنای روز سگ است، مراسم برگزار می‌کنند. در این روز سگ‌ها را به روش‌های گوناگون مقدس می‌دارند، مانند گذاشتن خال تیلاکا بین دو چشم سگ، سوزاندن عود و آذین کردن حیوان با گل همیشه بهار.

ادامه این گزارش را  اینجا بخوانید!

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور