غار کرفتو؛ زیبای کردستان

پست شده به وسیله : اشکان علینقیان/ 936 0

غار کرفتو در استان کردستان یکی از دیدنی ترین غارهای ایران است که می تواند مقصد خوبی برای علاقمندان به غارنوردی و هیجان باشد. با ما در اصفهان تور همراه باشید تا به معرفی کامل این غار بپردازیم.

در جاده کوهستانی و پیچ در پیچ، وقتی آخرین پیچ جاده را به سمت کرفتو سپری می کنید ناگهان با نمایی شگفت آور از صخره ای عظیم مواجه می شوید که درون آن غاری باستانی پنهان شده است.

غار کرفتو در استان کردستان و مرز کردستان با آذربایجان غربی، محدوده شهرستان دیواندره واقع شده و.در دل صخره ای عظیم و با ارتفاع تقریبی ۳۰ تا ۲۵ متری از سطح زمین از دوران پیش از تاریخ محل اسکان انسان ها بوده است!

این غار در دل کوهی صخره ای شکل گرفته و از چهار طبقه تشکیل شده است…

غار کرفتو یک غار طبیعی است اما از آن جایی که در دوره های مختلف تاریخی محل سکونت انسان ها شده، به یکی از مهم ترین غار های دست ساز ایران تبدیل شده است…

بخش دست ساز غار که معماری صخره ای دارد دارای راهرو ها و اتاق های متعدد و تو در تو است که با ابعاد خاصی تعبیه شده اند…بیشتر اتاق ها نورگیر و پنجره دارند و در جلوی اتاق های طبقات مختلف، بالکن های سنگی طبیعی شکل گرفته است که نمایی بسیار زیبا به دره ها و کوه های اطراف دارد…

درون بیشتر راهروها و دالان های طبیعی و دست ساز غار کرفتو برق کشی شده است و نور مناسب برای بازدید وجود دارد…

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور

 

غار کلماکره استان لرستان

پست شده به وسیله : اشکان علینقیان/ 902 0

غار کلماکره در شهرستان پلدختر استان لرستان، یکی از پررمز و رازترین غارهای تاریخی و طبیعی ایران است. در مورد این غار که مدفن ششمین گنجینه‌ی بزرگ جهان بوده، داستان‌های بسیار جالبی وجود دارد، اگر به غار و تاریخ علاقه دارید با اصفهان تور همراه باشید تا داستان یک غار تاریخی را برای شما روایت کنیم.

غار کلماکره در بخش مرکزی شهرستان پلدختر استان لرستان و در نزدیکی روستایی به نام طاق ملک حسین، در شرق یکی از آخرین دره‌های صخره‌ای کوه آهکی ملّه در پلدختر قرار دارد و به علت اینکه پیشانی غار حدود ۱/۵ متر پایین‌تر از دهانه‌ی آن است، غار برای مدت‌های طولانی از نظرها پنهان بوده است. درباره‌ی محل این غار اختلاف نظرهایی وجود دارد، چرا که اهالی پلدختر آن را به نام خود و مردم رومشکان هم آن را متعلق به خود می‌دانند، اما در اسناد رسمی این غار در حوزه‌ی شهرستان پلدختر ثبت شده است.

 

تاریخچه‌ی غار

داستان غار کلماکره از ابتدا تا انتها پر از رمز و راز است و روایت‌‌های مختلفی درباره‌ی آن وجود دارد. قدمت این غار به حدود ۲۷۰۰ سال پیش بازمی‌گردد و برخی معتقدند که اینجا مدفن ثروت پادشاهان ساسانی بوده و یکی از مهم‌ترین خزائن دولت‌های ایران باستان مثل هخامنشیان و ساسانیان در این غار نگه‌داری می‌شده است. عده‌ای دیگر این غار را مربوط به دوران نوعیلامیان و ماقبل هخامنشیان می‌دانند و می‌گویند که این گنجینه، میراث یا هدایای پادشاهان متعدد است.

در هر صورت یکی از روایت‌ها درباره‌ی گنجینه‌ی غار کلماکره این است که پس از تصرف بابل و بین‌النهرین توسط کورش، تمام خزائن معابد بابل از شوش به این غار منتقل شدند. روایت دیگری هم می‌گوید که این گنجینه در زمان حمله‌ی اسکندر به ایران به کوه‌های پلدختر منتقل شد و چهار نگهبان برای محافظت از آن انتخاب شدند. این چهار نگهبان به مرگ طبیعی از دنیا رفتند و هر کدام نفر قبل از خود را دفن کرده است. در زمان کشف غار در سال‌های گذشته، بقایای اسکلت‌های این نگهبانان پیدا شد. یکی از باستان‌شناسانی که مدتی را در غار کلماکره به اکتشاف گذرانده می‌گوید که خاکی اول غار، گورستانی است که ۱۲ تدفین در آن انجام شده است.

در سال‌های اخیر یک پژوهشگر ایرانی (رسول بشاش) با انجام مطالعاتی روی کتیبه‌های اشیای مربوط به غار موفق به کشف نام یک خانواده‌ی سلطنتی مربوط به یک سرزمین ناشناخته شد. گویا آثار باارزش موجود در غار متعلق به سرزمین ساماتی (ساماتوره) است که بنیان‌گذار آن پادشاهی به نام آمیریش، فرزند دابالا است. این سلسله‌ی محلی دارای ثروتی بسیار زیاد بوده و در دوره‌ی عیلامی نو بر سرزمین کوچکی در جنوب لرستان فرمانروایی می‌کرده‌اند و به هنگام زوال حکومت عیلام و قدرت گرفتن تدریجی امپراطوری هخامنشی، بخشی از گنجینه‌ی سلطنتی این سلسله در غار کلماکره نگهداری می‌شده است. با این وجود عده‌ای از باستان‌شناسان معتقدند که این گنجینه به پادشاهی خاصی تعلق ندارد. برخی دیگر هم بر این باورند که ظروف نقره‌ای کشف شده، احتمالا از غنائمی است که کاسیان (ساکنان اصلی لرستان) از یغماگران و سپاهیان آنتی‌گون (از سرداران اسکندر مقدونی) پس گرفته‌اند.

علت نام‌گذاری

کلماکره (Kalmakareh) از سه کلمه‌ی «کل»، «ما» و «کره» تشکیل شده است. «کل» در گویش لری نوعی حیوان حلال‌گوشت کوهی با شاخ‌های کمانی رو به بالا یا همان نرینه‌ی بز کوهی است. «ما (مان)» به معنای مأوا و مکان استقرار و «کره» نیز نوعی درخت مشابه انجیر با میوه‌های نامرغوب و غیرخوراکیست که در بدو ورودی غار قرار داشته است. این درخت تا سال ۷۴ بر دهانه‌ی غار وجود داشته، اما بعد از آن توسط حفاران غیرمجاز برای تهیه‌ی آتش قطع شده و در حال حاضر وجود خارجی ندارد. پس به طور کلی کلماکره به معنای مأوای کل و درخت انجیر است که در واقع مشخصات غار را ارائه می‌دهد.

 

داستان کشف شدن

درباره‌ی چگونگی کشف غار کلماکره حرف و حدیث‌های بسیاری وجود دارد. داستانی که در همه جا ثبت شده به شرح زیر است: در سال ۱۳۶۸ یک چوپان (شکارچی) محلی در تعقیب یک بز کوهی این غار را کشف می‌کند. وی مشاهده می‌کند که بز کوهی چندبار داخل این غار می‌رود و از آن خارج می‌شود. در اولین بازدید این مرد (که عزیز کلماکره‌ای نام دارد) از غار، وی یک سکه‌ی قدیمی پیدا می‌کند و پس از نشان دادن این سکه به یک فروشنده‌ی عتیقه به ارزش غار پی می‌برد. وی دفعات بعد مجهزتر وارد غار شده و اشیای بیشتری پیدا می‌کند که کم‌کم آن‌ها را به فروش می‌رساند. چند سال بعد سازمان میراث فرهنگی از وجود این غار مطلع می‌شود و گروهی را برای حفاظت از غار کلماکره و گنجینه‌ی باقی‌مانده‌ی آن به محل می‌فرستد، اما دیگر چیز چندانی برای محافظت باقی نمانده بود، چرا که افراد محلی، قاچاقچیان، حفاران، دلال‌ها، مال‌خرها، دزدها، جاعلان آثار هنری و حفاران ساده‌لوح اشیا موجود در این غار را که شامل سکه و تعدادی مجسمه‌ی نقره‌ای از اشکال حیوانات و جام‌های نقره‌ای مربوط به دوران هخامنشیان و حکومت مادهاست، به یغما برده‌اند. متأسفانه سازمان میراث فرهنگی نیز در این مورد اهمال می‌کند و تنها با بستن دهانه‌ی غار آنجا را ترک می‌کنند و به سایر قاچاقچیان فرصت می‌دهند، گنجینه‌ی باقی‌مانده را هم غارت کنند. اکنون در غار تنها تعدادی ستون درهم‌ریخته باقی مانده و تمام دیواره‌های آن تخریب شده است.

در فیلم مستندی که به تازگی درباره‌ی غار کلماکره ساخته شده است، عزیز کلماکره‌ای داستان دیگری را می‌گوید. او نه شکارچی است و نه چوپان، بلکه راننده‌ی ماشین سنگینی است از اهالی روستاهای اطراف. وی می‌گوید از سال ۱۳۵۰ توسط عمویش با غار آشنا شده و بالاخره در سال ۱۳۵۷ دلش را به دریا می‌زند و بر ترس خود غلبه می‌کند و به غار می‌رود. وی پس از اینکه بار اول یک سکه را در ورودی غار پیدا می‌کند و آن را به یک فرد صاحب‌نظر نشان می‌دهد، مجهزتر به غار می‌رود. وی با تفنگش به سقف غار شلیک می‌کند و انبوهی از سکه‌های طلا و نقره بر سرش می‌ریزد. او که می‌داند به تنهایی نمی‌تواند همه‌ی غار را بگردد، پس از مدت‌ها بررسی تصمیم می‌گیرد پسرعمه‌اش را هم در راز خود شریک کند. آن‌‌ها در کنار ستون‌‌ها و سرستون‌ها و طاقچه‌‌ها اشیایی پیدا می‌کنند و معتقدند که حدود هشت یا نه انبار دیگر هم از عتیقه وجود داشته که آن‌‌ها به علت دستگیر شدن، موفق به دستیابی به آن نشدند. پس از دستگیری آنان محل غار لو می‌رود و تا سال ۱۳۶۸، غار کلماکره به طور کامل از اشیای باستانی تخلیه می‌شود. طبق گزارش‌ها در این مدت، روزانه ۵۰ الی ۷۰ نفر در حال تاراج غار مشاهده می‌شدند. در این زمینه بسیاری از افراد پیکان انتقاداتشان را علاوه بر مردم قانون‌شکن سمت سازمان میراث فرهنگی به علت اهمال فراوانش در مورد غار کلماکره گرفته‌اند.

 

معماری غار

زمین‌شناسان می‌گویند که غار کلماکره بیشتر یک مکان طبیعی است تا تاریخی. این غار پر است از پدیده‌های زیبای طبیعی و ستون‌های جالب. غار از چهار تالار نسبتا بزرگ تشکیل شده که هر کدام دارای ستون‌های رسوبی و آویزهای شکوهمندی هستند که ارتفاع برخی از آن‌ها تا ۱۵ متر می‌رسد. غار کلماکره پر است از استالکتیت‌ها و استالاکمیت‌های طلایی، حوضچه‌های پرآب، دهلیزها و حفره‌ها. آبچال‌های طبیعی درون غار، ستون‌های رسوبی و سقف‌آویزهای زیبا از جذابیت‌‌های این غار هستند.

مساحت کلی فضای شناخته شده‌ی غار، ۴۳۰۰ متر و طول فضاهای متصل به هم و شناخته شده‌ی مسیر فعلی آن در حدود ۶۷۰ متر است. قسمت ورودی غار دارای فضایی به طول تقریبی ۲۰ متر و به عرض حدود ۸ متر است. ارتفاع غار از سطح زمین ۵۵۰ متر است.

تالار اول محل نگهبانی محافظان بوده است که در آن اتاقکی هم برای نگهبانی به ارتفاع ۸۰ سانتی‌متر و وسعت ۲ متر و از جنس قلوه‌سنگ و ملاط گل رس و کاه وجود داشته که اکنون تخریب شده است. در این تالار استالاکمیت‌هایی نیز وجود دارند که نتیجه‌ی دخالت انسان هستند، که حتی از آن‌ها هم به علت تخریب اثر چندانی باقی نمانده است. در تالار دوم خمره‌های بزرگ و کوچکی وجود داشته که به طرز خاصی روی ستون‌های آهکی نازک قرار گرفته بودند و احتمالا محل نگهداری مایحتاج روزانه بوده‌اند. جالب است که درباره‌ی تالار سوم و چهارم که محل اصلی نگهداری گنجینه‌ی غار بوده‌اند، اطلاعات چندانی در گزارش‌های باستان‌شناسی نیامده است.

 

تهیه و تنظیم : واحد تولید محتوای اصفهان تور