نماد شهر اصفهان

نماد شهر اصفهان را بهتر بشناسیم

پست شده به وسیله : اصفهان تور/ 3283 0

آیا می دانستید کهن ترین شهر های تاریخی دنیا دارای یک نماد و یک داستان ایینی هستند که معمولا گردشگران و توریست ها آن شهر را به آن داستان یا نماد می شناسند. مثلا نماد شهر رم یک گرگ هست، که در حال شیر دادن به دو پسر بچه می باشد و این نماد در همه جا دیده می شود و هنگامی که شما وارد شهر رم می شوید این نماد را در جای جای شهر می بینید و در باره آن داستان ها می شنوید. یا نماد شهر بروکسل یک پسربچه ایستاده هست که در حال ادرار می باشد و مجسمه این پسر بچه در همه جای این شهر به چشم می خورد.  و یا نماد شهر آتن ، آتنا دختر زئوس که از پیشانی پدر خود به دنیا آمد و الاهه خرد و جنگ و پاسدار شهر آتن می باشد. در مورد اصفهان داستانهای بسیاری روایت شده است که سینه به سینه در بین  عوام نقل قول می شود.

نماد شهر اصفهان

در علت نامگذارى اصفهان وجوه مختلفى گفته‏ اند که برخى به اساطیر شباهت دارد و پاره‏اى از گفته‏ها هم سند و دلیلى ندارد، مانند قصه سوزانیدن  حضرت ابراهیم (ع)  توسط نمرود، که چون به اصفهانيان امر شد که در سوزانيدن خليل ‏الله شركت كنند و از قبول آن خوددارى كردند در باره آنها گفته شد: «اسپاه‏آن» يعنى آنها سواران خدايند. يا اينكه اصفهان از بناهاى اصبهان بن فلوج بن سام بن نوح(عليه‏السلام) است و يا در «روضات الجنات» آمده كه اينجا دريا بوده است ویا  اينكه حضرت سليمان(عليه‏السلام) با موكب وارد آاصفهان شد و از آب‏ و هواى آنجا لذت برد و لذا به وزيرش «آصف» به آنجا اشاره كرد و چون به بسيارى از لغات صحبت مى‏كرد به فارسى گفت آصف هان كه هان در فارسى اشاره به جاى نزديك است و مقصود اينكه زمينى كه مى‏طلبيدم همين است، از اين جهت آصف‏هان گفته شده است.

به نظر می رسد پایه و بنیه اصفهان در زمان تهمورث پادشاه پیشدادیان و فرزندش جمشید جم نهاده شده است. نام های اولیه اصفهان گابه، گی یا جی بوده است که محل اقامت، اولین اقوام آریایی بوده است.  بر اساس تاریخ اصفهان در زمان ال زیار و موسس آن مرداویج بوده است. و در زمان آل بویه، دیلمیان،سلجوقیان و صفویان پایتخت پارس بوده است. اصفهان در زمان ساسانیان به لحاظ گرد آمدن سپاهیان به سپاهان مشهر شد و در زمان صفویان بخاطر اوج رشد و پیشرفت در همه زمینه ها به نصف جهان ملب شد.
آنچه منطقى بنظر مى‏رسد وجه تسمیه‏اى است که حمزه اصفهانى اختیار کرده و آن چنین است: لفظ اصبهان و اصفهان و اصفاهان از اسپاهان که به معنى سپاه‏ها و لشگر است گرفته شده و اسپاه و اسپه نام لشگر است. از اينرو اصفهان را كه مركز سپاه بود. اسپاهان خوانده‏اند و چون مردم اصفهان از زمان كاوه آهنگر به سپاهى‏گرى شهرت داشتند و در دوره ساسانيان براى حمل درفش كاويانى فقط از وجود آن استفاده مى‏كردند و «اساوره»اى كه در بين تازيان شهرت دارد همان سواران برجسته مردم اصفهان هستند و لذا نام اصفهان كه معرب از كلمه اسپاهان است بر اين شهر نهاده شده است.

اصفهان شناسی

نماد شهر اصفهان

نگاره تاریخی منقوش بر کاشی کاری های سردر بازار قیصریه اصفهان یک جهان معلق میان خیر و شر است.

در قدیم نیاکان ما شهرها را بر اساس طالع روز و ماه احداث می‌کردند. آنها برای حرکت ستارگان، خورشید و ماه و تشابه آنها با برج‌های صورت فلکی، ارزش و قدرت فوق‌العاده‌ای تصور می‌کردند و این تشابه و تقارن را در برخی از برج‌ها، خوش یمن و در برخی دیگر نحس می‌پنداشتند. بر همین اساس شهرها را در برج‌هایی بنیان‌گذاری می‌کردند که خوش یمن و نیکو باشد.

بر اساس مستندات تاریخی برپایی بارو و حصار بزرگ اصفهان برای تامین امنیت این شهر تاریخی در دوران حکومت دیلمیان و در زمان حکومت رکن الدوله دیلمی (۳۶۶- ۳۲۲ هجری قمری ) انجام شد. رکن الدوله باروی اصفهان را بر بنیان زایچه این شهر به هنگام قرار گرفتن قمر در برج قوس، بنا نهاد. چرا که به باور آنها طالع خوش یمن بنیان اصفهان در “برج قوس” دیده شده بود.ایرانیان با دانستن نجوم، بنیان اصفهان را در برج قوس تعیین کردند و آن را بر سر در بازار قیصریه قرار دادند. ”  نگاره تاریخی منقوش برکاشیکاری‌های سردر بازار قیصریه در دوران صفوی با اقتباس از صورت فلکی برج قوس (آذرماه ) با محتوایی متعالی طراحی شد و امروز از آن به عنوان نماد اصفهان یاد می شود.

نماد اصفهان یک شاهکار گرافیکی تاریخی است

نگاره منقوش بر سر در ضرابخانه صفوی ( بانک ملت امروزی ) در بازار قیصریه یک طرح گرافیکی معرف ساختمان ضرابخانه بوده است؛ این نگاره از سه قسمت تشکیل شده، قسمت سر انسان در واقع سر شهریار صفوی است که کلاه قزلباشی بر سر و تیر و کمانی در دست دارد، بخشی از این نگاره تنه شیر به نماد برج اسد، نشان ثروت و مکنت است که بر همین اساس به ضرابخانه صفوی اشاره دارد و دم این شیر یک اژدهای اسطوره ای است که عربها آن را تنین و ساسانیان گو زهر می‌نامیدند. تنین نماد اهریمن و همیشه درصدد بلعیدن نور و خورشید است. در نگاره منقوش سر در بازار قیصریه تصویری از خورشید هم وجود دارد که وجه تمایز بین نماد قوس با این نگاره است.در این تصویر شهریار صفوی در حالت پارتیزانی ( جنگجوی غیرنظامی ) و در حال عقب نشینی به اژدها تیراندازی می کند تا اهریمن خورشید را نبلعد چرا که خورشید نماد اهورامزدا و پاکی و گو زهر نماد اهریمن و پلیدی بوده، بنابراین شهریار صفوی در نماد مدافع نیکی‌ها در برابر پلیدی‌ها است.

جهان بین خیر و شر معلق است

اژدها، شهریار صفوی و شیر یک پیکره‌اند، اما همه از یک قلب خون نمی‌گیرند، اما اگر تیر از کمان رها و اژدها کشته شود، شیر و شهریار هم نابود می‌شوند و این بیانگر معلق بودن جهان میان خیر و شر است، چرا که تیر باید اژدها را نشانه رود، ولی رها نشود و اژدها سرگرم تیر باشد و نتواند خورشید را بخورد. نماد اصفهان بدون خورشید ابتر و ناقص می شود و وجود اژدها هم معنا و مفهومی ندارد.

بنابراین از گفته های فوق چنین استنباط می شود که اصفهان شهری که همواره در طول تاریخ از ابتدای تاسیس تا به امروز دارای تمدن و فرهنگ خاص خود بوده و به دلیل شرایط اجتماعی و جغرافیایی  مورد توجه حکومت ها ، بزرگان و شخصیت های نام آور بوده است.

 

شناسنامه اصفهان:

روز اصفهان: یکم آذرماه

نام‌های اصفهان: اسپهان، اسپادنا، سپاهان، …

لقب اصفهان: نصف جهان

شعار اصفهان: اصفهان‌ برای‌همیشه، اصفهان برای همه.

رنگ اصفهان: فیروزه‌ای

ساز اصفهان: نی هفت‌بند

نماد اصفهان: طرحی اقتباسی و متعالی از صورت‌های فلکی (شیر، اژدر، کماندار)

نماد جانوری اصفهان: قوچ‌و‌میش اصفهان

نماد گیاهی اصفهان: گل سرخ

پل‌های تاریخی اصفهان: پنج پل با نام‌های شهرستان، خواجو، جویی، سی‌و‌سه‌پل، و مارنان.

ورزش تاریخی اصفهان: چوگان

میدان نقش جهان اصفهان

عنوان‌های اصفهان : شهر گل سرخ، شهر گنبد‌های فیروزه‌ای ، شهر مناره ها ، شهر دوچرخه‌ها، شهر کودکان لهستانی، شهر ادیان، شهر خلاق، شهر کودک، شهر جهانی صنایع دستی، پایتخت فرهنگ و تمدن ایران، پایتخت فرهنگی جهان اسلام،…

خواهرشهرهای اصفهان: شیان (چین)، کوالالامپور (مالزی)، فلورانس (ایتالیا)، سن پترزبورگ (روسیه)، یاش (رومانی)، بارسلون (اسپانیا) ،ایروان  (ارمنستان)، هاوانا (کوبا)، فرایبورگ (آلمان)، شهر کویت (کویت)، لاهور (پاکستان)، داکار (سنگال)، و بعلبک (لبنان).

میراث جهانی اصفهان: باغ چهلستون، مسجد جامع عتیق، و میدان نقش جهان سه اثر تاریخی اصفهان، ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو.

شیرینی‌های محلی اصفهان: گز، پولکی و نبات.

مهم‌ترین هنرهای‌ دستی اصفهان :  قالی‌بافی، ترمه، ابریشم‌بافی، قلم‌زنی، نقره‌سازی، کاشی‌سازی، قلمکاری روی پارچه، خاتم‌کاری، مینیاتور(نگارگری)، سفال‌گری، میناکاری، و فیروزه‌کوبی.

مهم‌ترین آثار تاریخی اصفهان: مسجد جامع عتیق، میدان نقش جهان، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ‌لطف‌الله، خیابان چهارباغ، کاخ چهلستون، کاخ هشت‌بهشت، مدرسه چهارباغ، کاخ عالی‌قاپو، پل خواجو، سی‌و‌سه‌پل ، منارجنبان، آتشگاه، بازار بزرگ، کلیسای وانک، برج‌های کبوتر و بازارچه‌بلند. منارساربان ، منار چهل دختر ، دو منار دردشت ، منار داروظیافه ، حمام علی قلی آقا ، حمام رهنان ، و …

مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی اصفهان: بوستان‌های حاشیه زاینده‌رود ، بیشه طبیعی ناژوان در غرب اصفهان، کوه صفه در جنوب اصفهان، پارک ملی کلاه قاضی در جنوب اصفهان، کویر ورزنه، تالاب گاوخونی و کویر مصر در شرق اصفهان.

غذاهای سنتی اصفهان: بریانی، دیزی، خورش ماست، حلیم بادمجان، شله قلمکار، گوشت و لوبیا، ماش و قمری، قیمه‌ریزه، نخودآب، شله بریون، یخنه ترش، مرغ و آلوچه، به‌پلو، کباب مشتی، تاس کباب، کوفته شویدباقالی، سرگنجشکی، کاچی هفت‌دخترون، گوشت و عدس، گوشت و نخود، کشک و بادمجان، اشکنه، کاله‌جوش، …

بنابراین با دانستن جایگاه رفیع اصفهان در طول تاریخ و اهمیت بازدید این شهر برای گردشگران  داخلی و خارجی  ، وظیفه فعالان حوزه گردشگری شهری و اصفهان گردی  برای شناساندن و معرفی صحیح شهر تاریخی اصفهان  ، بسیار سنگین و اثر گذار  می باشد.

 

 مهران سلطان الکتاب

فعال حوزه گردشگری

مهران سلطان الکتاب